Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 9, 28 June 1934 — HOAO IKAIKA LOA IA E KULAI I KA BAIBALA AKA HOIKE MAI NA MEA IKEMAKAIA I KA OIAIO O IA BUKE [ARTICLE]

HOAO IKAIKA LOA IA E KULAI I KA BAIBALA AKA HOIKE MAI NA MEA IKEMAKAIA I KA OIAIO O IA BUKE

He mau miliona ludai<|) e ola nei iloko o ka "honua noil i keiii );i. aka aole o lakoa aupuni, no ua pau ia' lahui i ka hoopu£huia iwapna o na aina ame,na lahuikanaka like ol* 1 apau o ka honua nei, olike me ka keia mau pauku oka wanana a kakou i heiujhe!u la. Ma na mea i kakauia i? Strab6, he kanaka Helene hana palapalaaina, iloko o ke kenekuliā penei kana oielo: O keia iahuikanakia ua puehu eia iloko ona kulanakauhale apau, a he mea paakiki ka ioaa o kekahi wahi iloko o ka honi|a i nohoii e ke kanaka iawa i noho oleia aku e kekahi o keia lahu|ikanaka a ua kaili maoliia ka mana o kekahi mau kulanajkauha!e e kekahi o kela lahui." E hoopuehuia ana la[kou iwaena o na lahuikanaka apau, aka aole no nae laljou e hal a īilo me kekahi poe aku. Inii e hui me 'kekahi, lahui okoa aku, e liiki mai ana ka manawa e nalowale ia lahui a o ko lakou j c ikeia ai ma ke ano he hoailona e pau ana ia". I ka hoao ana o Napoliona e hoopau: ka poe ludaio i ka paa ana ia lakou iho ma ke ano he lahiii kaokoa mai kekahi lahui mai, ioaa iho la iaia kela poe, he poe kanaka hiki ole ke koiia e haalele iko lakou ano lahui. Olelo mai ka pop luna ludaio iaia: "Oiai no ua koopuehuia mao a maanei oka papalina o ka hOnnix'nei, knau no makou he lahuikanaka hookahi." | Olelo mai ka loea Kauka Newton: "Aole lahuikanaka i hoomau i ka huikaili ole eīike me ka loihi a lakou i hana ai, aole wale o ka poe i hoouna i na puulu kanaka nunui iloko o na aupuni maiihini, aka o ka poe no hoi ij noho iloko oko lakou aina ponoi iho kekahi • | Hele mai na lahui o ka akau iloko o na ahakanaka nunui iloko o na apana hema loa o Europa; aka aia lakou ihea e ikeia ai i keia wa !a hoomaopopoia? Hele ka poe i Gauls iloko o na ahakanaka nunui e huli i ko lakou pot maikai iloko ona aina malihini; aka heaha na hoailona a ! i ole kapuai wawae la hoi ! o lakou i koe ma wahi? I floko o Palani, owai ka a hiki ke hookaawale ika lahui j I o ka poe Gaul kahiko mai na, lahuikanaka lehulehu e aku, | ka poe ia manawa aku a ia manawa aku i hele a noho malaila? . . . Iloko.o Enelani owai ke hoao e oleloi me ka maopopo owai na ohana i loaa mailoko mai o na ! Briton kahiko, a owai mai ka poe Roma mai, a i ole ka poe' Saxons paha, a i ole ka poe Danes, a i ole ka poe Normans mai? O ka moolelo kahiko loa a moolelo hanohano ua hiki ke imiia a kekahi malu manawa wale no a mao aku o kela aole mea hou aku aka he keho wale no a he maopopo ole, he pohihihi a he ike oleia; aka ua hiki i.ka poe ludaio ke-hele a oi loa aku mamua o na lahui apau, hiki no ia lakou ke lawe mai i ! ko lakou moolelo mai ka hoomaka ana o ka honua neil" ' ; Mai ke au ia ake au—o ka "manawa loihi foa," elike me ka wanana a Mose i hai mai ai. K#nawiii]!uja 28:59. Pono ka olelo ana a ke kainaka P'elekane kakau ! olelo ai 'e pili atia i keia manawa hbike loihi. . ! u Owūi ka J«ihuikanak|a i hui ka pilikia, a hoomau 710 nae elike me ke!a ka īoih'i? owai ka īahuikānaka i ola me keia ka loihi fna ke ano he lahuikanaka niaopopo iloko 0 ko lakou aina ponoi, elike me ka loihi a lakou 1 hana ai iloko 0 ko lakou' hoopuehuia iloko o kekahi mau sina e aku ? "Eia kekahi o na hooia 0 na wanana, na wanana i haawiia mai maluna 'aku o ekolu kaukani makahiki 1 hala ae nei, eia nae ke ikie nei kakou i ka hookoia i keia wa no; a heaha tia hooia |kai'ka i oi ae a kakou e makemake ai mai ka aoao mai o ke Akua; aka no'u iho, pono ia'u e hooia, aole lakou e hoohuli walg 110, aka e hoopaha'oha'o a hooia mai mao 'loa aku o ka mea e pono e kanaluaia. He oialo loa, ellke me ka Mose i wanana mūa loa mai ai he hoailona ani lakou, a he mea kupaaianaha na kā manawa pau ole. Ua 0.1 a lakou a oi aku māo o na emepaea kahiko, elike me ka olelo ake Akua'ma o leremia la: E hoopau ana «lu i ko na aina apau, kahl a*u i kipaku ai ia oe, e hoouku pono aku no nae wau la oi, aole au e hooki loa aku ia ee. leremia 46:28. j Nolaila, i ka hele pu ana me na wanana iloko 0 na kenekulia, he hoike lakou i na wa apau i ka oiaio o ka Mea Nana ka Palapala Hemolele oia no ke Akua ola o ka lani ame ka honua, i ike ka hopena mai ka hoomaka ana mai a ke lula nei no i na aupuni 0 kanaka. I na kanjaka apau iloko o ke au manā'oio ole 0 kakou. Ke olelo mai nei Oia i keia la: * "E hoomanao i na mea kahiko o kela wa maniua; no ka mea, owau no ke Akua, aohe mea e ae. Owau no ke Akuā, aohe mea like me a'u. fE hai ana i ka hope, mai 'kinohi mai, e hai ana hoi, mai Ikahiko loa mai, ina mea;ji- hai ole ia, me ka olelo iho, e ! kupaa ana ko'u manao, a e hana 110 hoi au i ko'u make- ! make. Isaia 46:9, 10. j