Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 10, 5 July 1934 — He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika

Ua Hoomanawanuiia Na Ine? Atne Na Pilikia He Nui; Pilipu Na Haumana Naauao e Na Kula Nui Basil Mathews

Ulu na kumu pama nunui me he-mau aleo hal'epule ]a mr, hai o ka muliwai; na pua alonlo no hoi e ani ana e mohala ana i ka makani mn ka aono o ke kahawai; na pama huaai (date) alme na monnlu eliko me ka palapalai ame ka ekaha loloa nunui e ana i ko lakou mau lau i na waapa e holo ana a kokoke ma ke kae muliwai. Oloio ae la hoi na manu hulu hinuhinu me he mau hokulele la ua iho mai i ka honua noi a hoomaha iho la a nanA mai la i ko lakou holo aku ■mailuna mai o na kumukumulaau. Ona manu kulana kilakila o ia' hoi ka hawk, lele ae la no hoi lakou ma ko lakou eheu nunui, i na manu liilii hinuhinu i pii ae ai a lele aki la, no ka puiwa i ko lakou maalo ana aku. me ke kani ana"Ha, ha, ha ! ,> Mā hai o £a muliwai ike lakou, e pee iki ana iwaena 0 na kumu maia ame na kumu nui; he poe Apelika e iho awiwi ana ma na alapii mamua pono o ko lakou mau hale,, 1 kukuluia ma na wawae iloko ona kahua opilopilo. A-a mai la na maka o kela poe noho iwaena o kahi lepo opilopilo, ua hoohikileleia i ka ike ana mai i na mokuahi e pu-a ana ka uwahi. "He kauhale kela," wahi a kekahi kanaka elemakule i olelo ae ai iaia e ku ana maluna o ka oneki o ka. Pe.arl. "Ua hanaia keia kauhale malloko mai o hookahi kumulaau elike me ko kakou mau waa!" Hoe lakou mahope o ka mokuahi -maluna o ko lakou mau waa holo mama launa oie me ka kahea ana, Malonda ("he mau mea kuai") , e paa ana i na manu like oie ame na paiki laiki. Mahope puka ka P •" 1 * * ' ■ M-' 4 1" < Kongone a "ka muliwai akea o 7nmhezi He papau loa ka muliwai ma ia wah? no ka Pearl, nolaila hoolele lakou i kona ukana iuka o ka aina ma Shupanga, he wahi nohoia e ka poe Pukiki, a' hoomau no ka waapa mol<uahi MaRobert ika holo ana oia v.-ale no. Noke kona enekini i ka hooikaika aka nae iloko o ia mau hooikaika ana lohi loa kona holo ana. He wahie wale no ka mea nana e hooholo i kona mahu, a ekolu la e oki ai i wahie alaila lawa e holo ai oia no elua la. Aole ia ikui ko Livingstone makemake, a kapa aku la oia i kona inoa o "Ka Hāno," no ka nui o ka hana a kona mahu me ka uuku loa o .ka holo. Aka mahope, hiki aku'ia oia i Tette, kahi a Kauka . Livingstone i haaiele ai i kona poe hoaloha Makololo. Lele oia iuka o ka aina. a emo o!e holo mai la lakou a hoolio mai 1 a me ka hanoli I ka ike ana mai iaia. "Olelo mai ka poe aole oe e hoi hou mai ana," wahi a na kanaka Apelika i olelo mai ai, "aka hilinai makou ia oe." Piha loa kekahi poe i ka hauoli nolaila holo mai la lakou a apo i ko lakou mau lima.iaia. aka huhu mai la hoi kekahi poe i ka hana o kekahi poe pela, me ka olelo ana mai: * ■■■■■. "Mai hoopa oukou iaia. mahope inoino kona lole hou!' Pii ka poe Makololo iluna o "Ka Hano" a holo lakou ma ka muliwai. Hoea lakou i kekahi wahi kahi i lele ai ka w?i o ke Zambezi maluna o na pohaku a holo mawaho 0 na pohaku nunui no na mile o ka wai papau holo kiki. Maanei, o LivingvStone, kona hoaloha o Kauka Kirk, ame kekahi poe Makololo haalele lakou ika waapa. Ilele lakou iloko o ka wai papau a pinana maluna o na pohaku a me ka nui o ka hana, hoea lakou ma kekahi aoao o ka j wai kahe o ia no hoi ka palena. I Imua pono o lakou e ku mai ana he mauna nui, a ma ke kumu o ua mauna nei e kahe ai ka muliwai Zambezi.; Olelo msi ko lakou alakai, "He maikai wale aku no ka | muliwai mauka aku o keia wahi. Ua hele au e hahai ho-i loholona malaila., Ua ike au." Nelaila huli hoi hou lakou. e noonoo aiia ua nui ma-| oii ka pohihihi o ka pii ana ma ka muliwai. j I kela po, ia lakou i noho ai e hoopuni ana i ka lakou ahi o ke eamp, hele mai elua mau Apeh'kn a 01010 mai la: Aole he hmaikannolookoa omua aku nei apau. Ua hai mai ke kiai ia oukou i ka mea pololei ole. Aole he maikāi omua apau. Huli o Living.stone a ninau i ke alakai ina paha ua polplei kela mau mea. "Aole au e. lawe ia oe iiaila," wahi a ke alakai, "Aole kanaka e hiki ilāila — aole no ka elepani. ka hipopotamu, a i ole ka moonihoawa." Ua paa ko Livinpst.one ma»ao e hele. Ekolu kaukani kapuai ke kiekie o na kuahiwi ma na aoao a elua o ka muliwai mo lu' mau paia la, he poe pohaku eleele wale no me na meauUi ook liu ia mau mea mai keknhi lun a kekahi lua a mai kekahi pohaku a kekahi pohaku a pela ahiki ma na Hhiiiln o ka pa!i kahi[ ina e hewa ka hehi ana a ko kauaka e haule no nuanei ka| puulu holookoa ilalo iloko o ka nīu!iwai malalo. I a ka . la maluna o na pohaku eleeie ahiki i ko lakou wela loa, ana ahiki ole i kekahi kanaka ke hm'pa ia lakou me kona ; lima, Pohapoha na wawae hele wale oka p*>e Makololo.! 1 ohe o Livingstone i ko lakou nanumanni. ' "Ua manao kakou h%]uui\\ai kona. Ao!e ona puu-: wai. Aole mea hiki ke heie maanei a pakele kona ola., Ua pupuleia oia." 1 Mahope lohe k.kou ika hu ka a » hele ana ; ahiki i kahi o ka w.ni e k-ihe ika-ka ana o Mommho. kahi| he mile ke akea o ka «'•:*iwa ! . n hui tve ka pi'o iloko o na kuahiwi, ua hookeia i'ok kanalim» wale mr i-a ke &kea a hanhu aku la i!nle e ke kino nui launa ole ikaika hookahl. T 'j j He naEi k& Wfti me ka iknikn 'oa. aka he mea ke ake ā .

mai ia iko n)kkemakc\, p moa, he mak*mako oia e huli a loa& ona alanui no ia hana kalepa e holo ai ma hft wfti, aslki i ka i-iVo o H\prltka. Ike oU u« hiki nt> ke JjAM' ikaika o ka«jolo ana o ka wai o ka moku me li inil[u (kaika i ka T\jtjhohonu o ka p.hiiiwai, aka o laoW ona wa\vai no ia hana, a helmpau W % \ "E h«a|^' ln !g«?nl>ozi a ma ka mana hoU wa M a i 01010 ui«i ai i