Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 17, 30 August 1934 — He Mooklo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika [ARTICLE]

He Mooklo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika

Ua Hoonianawanulia Na Ir»**a Ame Na Pilikia He Nui; PiHpu Na Haumana Naauao v N« Kula Nui ( Basll Mathews

Olelo iho la oia, **B h?le ana au ahlki i lea loaa ana o kola i«Ao ia'u." . t A'T<a hoolo kon'u pde hoahele m.umuli o ka hoopihapihaia <"■ l<ckfihi kanaka Aiv*l>i:t kaVpa a koo v.*a\e no elinia, 'aole t; hele pu me ia-ma koia huaf<ai. Kia na kumu a lakou i olelo inai ai: "Aole, ua lawa ko makou hele v. av.u" nna. Ika īoaa ana ia op o keknhi loko, oklo moe, 'ho pono e ike hou au i kekahi loko hou aku/ Ua luhi makou. Makemake makou e heie i Ujiji e hoomalia m\ Aole makou e hele ana ma keia huakai au." "Aole au 'e hoaui ae he hookahi manoanoa o ka lauoho mai ka'u hana ae oiai ke hanu ola e koe ana iloko o ko'u mau pukaihu," wahi a i olelo aku ai mam»a loa. Kupaa iho oia ma ia olelo mua ana i kela manawa, a olelo aku ia e hele ana no oia, me ka nana oie owai 1a ke hele ole ana me ia. Hoohuli aku la oia i kona alo no ka hele ana me ka luli ole no ka hema, me kona mau hoahele eiime i kupaa mahope ona, ka poe i aa e haawi i ko lakou mau ola nona. Ma ke ala, loaa aku la ia I.nk<ju he puulu huaka: oka poe kauwakuapaa, TTa hoopaaia na kane apau, ke-' kahi me kekahi me na kaulahao ame na laau kauwakua-i paa, e himeni ana. i "No keaha ko lakou mea e himeoi ai oiai ua paa; lakou i ka hoopaaia i¥e kaūlahao?" wahi a Livingstone 1 ninau aku aai. • i "E mele ana lakou ? ke mele hoopa'i," ka pane. "Himeni lakou, 'Ke make makou o wehe.ia ana ka lei hoo-j paa, E hoi hou mai. no ko makou mau uhane. E lapu a| Alaila iloko o na leo kalakala ji mail ai ole i hooho mai ai lakou me ka lokahl me ka i>ii a iho like ana ia.. lakou i helu mai ai i ka inoa o r.a kfir-aka na lakou i hpp- ; lilo ia lakou, me ka himeni an.a mai, "E 'apu uo makou ; . . , e Ipepehi no makou ..." Ma kekahi kauhale 'fkapaia ko ma ke ala, halawai o T/ivingstone ine kekahi kanaka \alepa Arahia, i kapaia o Mahomer!a T>oghfoib. ka me-a ī lilo koke i hoaloha rio ke kanaka huli alahe'e. * Hanai o Mahomieeiu iaia me ka vename ka meaono, ka hone, ame K* 1 »>!'■- .."u kn l;oe r lioihoi ana iaia no kana 'oiiakai īoihi m«hanH-ha_e hele aku al, ~ ] 1 Koomau aku la o T,ivingv-tone i 1-a h-Io ana i ka loaa ana iaia o T,otco ln« h.-noli mile ke Ku mai la nrt mokupuni uMuli mail-il .. m- o ka wai holu. 'Holo oia ma ka loko a lele ma kela m«u m<>kupuni. kahi a na%amaaina i hookehr mai al ka me.i malihini a lakou i ike ole ai mamua —he haoh\ ī ka haalele ana ia Loko akea o Bangweplc, hele | hou o Livingßtone no ka akau ahiki i ko Ka'/emhe kauhale. kahi i loaa ai iaia o Mahomeda Tioghavid, ka Aarahia, ka mea i lokomaikai nui mai iaia, e kali ana no ka hel* aku i t)(jiji, ma ko kapakai o Tan£anyika. Manao'ana o Livingstone e loaa iaia kekahi poe leka, laau, mau hou, ame na mea hou apau mai Enelani mal, oiai ur, n«u oia e hoeunaia kela mau mea apau malaila. Hoemaka p Mahpmeda e hoonee i kana huakai o ka poe kauwakuapaa. He nui kona ino i k'a poe kauwakuapaa, aole hoi elike me kona oluolu ia Livingstone, ka mea i ma'i me ka piwa ame ka numonia, aPl'e hiki..ke hele wawae a hapaiia no eono hepekoma maluna o ka manele iluna o na pali kohoho, ma na wahi uluiaau, maloko o na kahawa'i, a ilalo o na aoao pali o Tarjganyika a ka waa ma ke kapa o ka loko. He ikaika ka makani e pa ana rm- ka puehu o ka lepo, a popō'i mai na nalu ma kahakai. Aole e hiki īka waa ke holo ma ka loko a palekajna. Nolaila holo Koopili lakou i ke kapa o r*a kuono hohouu o k'a loko a hiki ia lakou ke hele, a hoopaelflp& I.ivingstone ma Ujiji. ( Ua hoounaia mai ka.lole ame na pupu aniani na| Livingstone i mea haawi i kana ma\i kanaka Apelika, a| ona leka, ka laau arpe na nupepa nana; aka kokoke e.| pau loa na waiwai ame na leka apau a koe hookahi ua pau i ka aihueia a i ole ua pau i ke puhiia i ke ahi e ka poe kuai kauwakuapaa. Taia i kakau ai ma kahi o kanaha mau leka a uku i ka poe e la.we ia mau lekj| i ke kapakai, kiolaia lakou apau e na kanwa a ka poe A'ahia. Me ka maalea ame ka manlroii:e ( hoao lakou e hookaawale iaia mai ke kukaiolelo ana me ko Pelekane. No ka mea, ua ike lakou o ka moololo o na hana pono ole 0 ka hana hookauwakuapaa, ka mon o Mvmgstone wale no iwaena o ka poe apau e ola an.a, e hiki Ke hoike 5a mea ia Pelekane, a e hoala i ka honua holooko;i e kue i ka lakou hana a e pulumi ia lakou manuia o kekahi men e ne inaluna o k ahonua. Hoea ka Liona kahiko ma ke kaikiiono. I a hoopuniia oia eka pohai ona enemi e keke an". na niho laia. 1 aa ole no nae e pepehi iaia, aka manaohma no nae e paa «aia ma kahi e loaa ole ai iaia ka mana mo he mea !a nia °ia iloko o ka upena. "Aole maopopo k«*u rj*ea e hana ai ina ao!o o 1 ot. niaanei," %vahi a ka elemakule, me ka huli nr.a-aK\i o ker.a; helehelena i piha ka i o Paulo la. "Va o: aku, ia'u mamua o na mea e ao 1 apau mam:.,i ,• keknh' rre.".| a he oi aku no hoi kona aloha,ia'u. F>. ke k.\naka opiopio. e , hana no o Pete i na apau no keia pep- v . «pau: Kamaiiio «o. m i'ieWk'm!" wahi a ka elemakule

i iiic ka piha' hauoli, kami}iii«' ka haie lelo t ! mau mai keia keikut.aMr«j> \\iVn a'u ii a i oi i Joa aku ka maikai, aok' a«cj o Tot?* /4 | * ' *" *ot« i p»« '