Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 18, 6 September 1934 — He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Missionari Mua Loa ma Apelika

S U« Hpoman&wemuiia Nt» Inea Ame Na Pilikia H« g Nuij Piiipu Na Haum&na Naauao oN& Kula Nui 5 - Basil Mathews

■ # MOKUNA XIII • 'm N'A IHE ILOKO OKA NAHELEHEI.E Me kekahi Arabia haakel i alakai, maki he poe §.pelika, e lawe ana i na pu ame na ihe mailoko aku 0 e kauhale 0 Ujiji. Oiai e moe ana ma ka lanai 0 konaj .wahi h&le uuku, pii liilii ae la ka maikai 0 ke ola kino 0 keī huli alahele, nana aku la oia me ke kaumaha i| kela poe e hele ana ma ka lakou huakai hookauwakua-| & paa. . j Ua alualu kona helehelena me ka eba a' na lehulehu i loaa iaia a ua ula hoi kona iii i ka la 0 Apelika.j Ua paa loa kona manao—i ka wa e hoi hou ai koria ola kino—e hoomau ana.no oia i kana hana, me| ka nana ole i ka poe e kue mai ana. Pumehana ae la kona| helehelena oolea ilc?ko o ka minoaka 1 kana Chumah ku-j paa i lawe mai ai he pola ki e hoopumehana i kona Bwana (haku). I ka po ioheia ak ula na leo kauoha kaka-na ame ka uina ana ana huipa. He Arabia hou no keia e hoi mai ana mai ka holapu ana, me na kauwakuapaa lehulehu' e ho-aia ana iloko oke kauhale. Noho iho la no o Lfvingnione, e noonoo ana maluna o na liana hewa 0 ApeUka— e hoolala akahele ana e hele ma ke komohana aloko o ka aina i ike oleia o Manyuema e huli ina paha 0 ka Lua-' laba # a kakou i heluhelu ai, e holo ana mai ka palena akau 0 ka loko Mweru i loaa ai, oia maoli no paha ke Konjgo a i ote oka Nile. Ua lohe iki oia ika oleloia no kekahi alii oui nana e lula ana ka aina ma ka muliwai, a hooholo iho la me ka manao paa e hele a loaa oia. Ua ike oia ina e loaa iaia. na ma-na hunaia 0 ka Nile, e hoolohe no ka honua holookoa iaia. A he makemake kona e hai i ka honua holookoa i ka moolelo o ka hana hookauwakuapaa. Hoala ae la oia jaia, e nawaliwali ana no me ka piwa, a me kona mau hoahele, kau lakou maluna o ka waapa a holo no kela aoao o T>oko Tanganyika. Hoe lakou i kela je>o holookoa, a i ke kakahiaka pae lakou maluna o,ka ho-a i ke ahi. hoomo'a i ka aina lea* kahiaka, a liou no maluna 0 ka waapa. Mahope 0 ka noho ana ma kekahi mokupr.r;i i'akou mu ke kapa komoha-a. klf- iuka a ho-- ?na kn «Iho wale, mē ka he'k ara malol-o rsn mō'nwaino lakou ka hohonu oka m* na wahi pi pau fna'OT!/ L<>aa m |akou kekahi poe h'ahai holoholona 0 Manuyema, ek! a>sa f Trf> lakot3 mau j.ua laaumake-—he pua nunui i na elepanī am« na' bafa!o, a 1 na pua liilii. 1 hanaia mailoko mai 0 ka, nahelehelo oolea i na holoholona' Hllii. Noho oia iw&ena 0 kela poe kanaka iloko 0 ko lakou mau kauhale iwaena 0 na kuahiwi. O ka holoholona kupaianaha loa o keia aina maikai piha kuahiwi nunui, na kumulaau pilikua, me na awawa hohonu. oia ka soko—he ma-pu kohu kanaka ahiu ku'iku'i i kona umauma me he īa he pahu, a ola ma ka ai ana i ka maia, a hana punana iluna o na kumulaau, aihue i kamalii liilii, a 'awe ia lakou iloko o kana punana, a opa pu ia lakou iloko 0 kona mau lima ikaika, a elike me ka Livingstone i ike ai. he nahunahu a moku lele loa na manamanalima ame na manamanawawae i ka hakaka mai e hoao ana e hemo Haawiia he soko opiopio ia Livingstone ; a emo ike i ke aloha iaia, me ka uwe ke ike aku iaia, a uwe ina aole oia e hapaiia e ia. Like oia me ka pepe, i ka uhi iaia iho me ka moena ke hiamoe, a kawele i kona helehelena me ka lau laau m? ke ano he kawele. He oluolu loa ka poe Maneyuema iaia, koe wale no

iha na wāhi ā ka poe Arabiā ame ka iakou mau kauwa i hele ai. E hakaka mau ana nae lakou kekahi hanauna me kekahi hanauna: No ka manawa mua loa iloko o na kaukani mile nftU; 93J o av"ki? \\ HU OIJī 'l® I 13U8 aiahele. Puka mai la na eha ino maluna o laua a ke'ake'a iaia mai ka hel<- .ina. O ka mea ia nana i paa ma b»hi hookahi no kanawalu la iloko o kekahi hale mauu. Ua pau kona mau hoahele apau i ka haalele iaia, a koe wale no ekolu—o Susi f ehumah, ame Girdner. Eia nae hiki ro oia ke hauoli ma ka noho ana malalo o kekahi kumuiaau me kona mamalu ua uuia iluna iloko o ka ua eui, e inu ana i ka wai ua e hoolawa i kona makewai, a ana i ke kani a na frog hlfit omaemae i noho ma kahi kokoke loa iaia maluna o ka lau a himeni me he manu la. L laia i hoomau ai ika hele ana ahiki ißambarre, he|tauha3e e kokoke pna i Luama ? he mana o ka muliwai halawai oia me na puuhi kauwakuap™ i paa kekahi aoao o ka muliwai. ■; Maki na kamalii he poe pio, me ka ikaika kamai ka lohe ana o ko lakou mau pepeiao i ke kani 0 ka panu r-,c ka hulahula ia lakou e maalo ae ai ma kekahi mau kauhale. līoomanao aku la ia mau moa ia ?akon iko lakou mau home. Alaila uwe lakou, a hoomaka e emi pu mai na kino me na pmiwai hoha. "Ua ehaeha ko'u puu%vai," wahi a Livingatone I kakau ai iloko o.kana buke moolelo, *"a ua ma'i i ke koko kanaka." He kakahiaka malaelae ma na o ka Luapula ma ka makoke Nya?igwe. Ua kinikini na waa iloko o k« muii i piha me na wahine Manyema, e Liwe mai aiīA i ka makeke l ka lakou paiki huaai ame na manu, paUoa am*r r.a I&unahele ai 4 ka paakai »mp ka nioi. Hele mai hkm m» m ftl« o ka puiHwai aīiu 1 ka uWaau ahiki

i ka piha ana he umikumainalinia haneli o lakeu i paa i ka lakou mau hana e kuai a e lipolilo ana, e ana e ka lakou mau keīki ame na poaloha. 01 na kamaliililWi h maanei e ana 1 ka vi al iloko o na kiaha | māk?*sl fg j}na\o\c. ' 1 ■