Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 22, 4 October 1934 — KE KAKOO AKU NEI KEIA LIMAHANA I KA MANAO O KE POOLA I HOOLAHAIA MAI AI MA KE ALAKAI [ARTICLE]

KE KAKOO AKU NEI KEIA LIMAHANA I KA MANAO O KE POOLA I HOOLAHAIA MAI AI MA KE ALAKAI

R Mr, Jonha Kumulae. ka Lunahooponupono v o Ke Alakai' o Hawaii, aloha nui kaua:— K kala iiihi oe ia'u no ka ra£lLBQlt u'u dala e ,u3ai aku ai ia oe, aka ina he n|ea oluolu ia e kou lokomaikaL e hoopuka mai hoi oe i ko'u niau manāo kakoo i na manaa 1

0 keīa hoamnahana au 1 hoopuka mai ai o āāltQ-, ;lamu o kau nupepa hoonaauao nui wale, I i|te mai ai.£o|. j ka lehulehu e heiuhelu an& i keia manao, aole o kela lioa limahana wale no ka i loli,lj:a manao, aka o\v,au pu no.īgkahi, a he nui wa}e makou o ke kamailio ana, aka u?. wa£S& mai ko makou poe na*u e kaleau kb makou mau no ka mea, wahī a !akou> oWau o makōu ka.Tii.mea aiio makaukau !ki i ke kakau ! manao, 15 kala mai no nae oe ame ka poe heluhelu o Kei Aia-kai, no ka mea aole no 4U, 1 hele i na kula nunui e loa ai i nei. mea he k.g-, Kau manao, aka elike me ka mea e hiki ana iu'u. pola au e, kakau nei mailoko loa ma| o ka naau; Ua lohe au f kekdhi/haiolelo o Keoni Wilsona i ka po Poaha, Sepatemapa £7 aku la i hala, e kamailio ana ma Kuhio School. Huli iho; la hoi au ia. oe, i kamaUio ak,u ia oe i ko'u mau manao ia.po, aka aole oe i !oaa ia'u, nolaila ke kumu o keia kakaii aku f a e kala mai no i kou hoa nei. I ■ ' -■ ■' ■■'■■'' Makemake au e hooia aku, ua pololei !oa na olefo o Keoni Wi!son i kamaiīio 'mai ai i kela po, e pili ana i ko laua laweJawe pu ana i rja hana aelike mamua me Mr._ Likana Eliwai, no ka mea,, e hana ana au me laua ia wāv E hele like mai ana no laua i kahi o ka hana, a e aloha, like aku ana no T>oi '*« laua ia mau manawa. Mahope na'o ko Keoni hele m£i i kahī o ka hana. AoJe i maopopo ia'u ke kumu o kei?»|;.»lowale ana o Keoni, nolafl§ I ui aku la i ko'u mau hoa a ninau ia lakou i ke kumu iikaika ai e HIo o Likana Eh'wai i kiaaina no Hawaii neL 1 ma ke kino, aka haiia mai ku, ua hala oia no Wakinekona e hooika'ika ai e lilo o Likaina Eliwai i kiaaaina no kakou. Hauoli iho la ko'u naau m«! ka mahalo nui loa ia hele an& o Keoni Wil&on e i ko kakou hoaloha Likan.a. Mahalo pu iho la no makou apau ka poe hanr< mala,l<? ,q laua, aka maka'u iho la no nae .au, no ka hana, no ka 0 WPaon ke kanaka makaukāu o laua I ka hana aelik^. ; no ka mea, ua ikemaka a kamaaina au i kana lawelaWe, hana ana, aka no Likana hoi, aole au i kamaaina i kona ike hoohana a lawelawe ana ika hana, I'kekahi manawa mab<>r>e rrai o ko Keoni hala ana no Wākinekona e hoo-" ikaika a? e lilo o Likana Eliwai i kiaainajio Ilawaii nei, hoopauia nvai !a kekahi pofe o makou, a kekahi o ia poe i hoopauia ma;. Ao'e i īnaopopo ia'u, 'ngpi Ia i haawi Ike kauoha e hoopau ia makou. He loa no nae, aoie na Keoni, no ka mea, ua hala i Wakinekona ia wa. Pau kekahi poe makaukauJo?a hana i ka hoopauia, a ohiia he poe i makaukau hana, a o ia kekahi kumu o ko laua piHkia, o ia hoi, ka pau ana .o ka poe ike hana a komo ka poe ike hana ole," Mahope, lohe mai au aole na Keoni i wa|.ho iho ke kauoha e hoopau ia makou, aka na ka poe i noho iho mahope nei. Nolaila, o na olek> a'u i lohe ai mai ia Kenakoa' mai ma kana mau hiiolelo e olefo nei ua aie o Wilv Likana, aole o'u mahao )\e pololei' ia, aka o ka. Wil,on 1 r lau olēlo e'karrfaili<Tnif e pili anaT kela ,rhea, o is v ka pololei, He manao loa ko'u f ina aole fnoopaula na k,anaka ike hana a Keoni no i ao ai a ike, ina he puka ka mea i ioaa ia Likana laua me Keoni ma lcafil.o ke poho i loaa ai ia laua. I hea 6 Trask i l<e!a manāwa o kelāliana i poho ai?' aole oia i ikefa ia manawa, aka na Wils6n oia i hapai ae ahiki i kona ike ia ana; eia nae ke hele nei oia e kamailia i ka mea ana i ike ole ai,, he lohe pepeiao wale mai no, a he pololei ole ia lohe ana. Nolaila, mai iawe oukou e malama ia mau olelo. Owau ka mea i ma<|glf|o iki i keia mea; aole no ō ka nui loa, aka ua oi loa sBK|io nae o ka nui o ia wahi ike uuku a'u mamua o ka'\»Hjakoa Trask. ike ole loa no keia mea. oka pololei e apau loa ia Mr. Wilson i elele no Hawaii nei i wgggekona. Oia ka hoaloha o ke kanaka ililiune ame ka polr||uwai pu no kekahi ke pololei lakou. ~ « " , i 0 kekahi ā'u e lohe inei, o īa ka olelda, ne kanaka ka Wilson no ka poe mahiko. Ea, ua lohe poiio !oa mal no ku'u pepūao, aole he wahi mahele kopaa o Wilson, a pehea ka poe e olelo nei he kanaka o Wilson no ka poe waiwai Aole hookahi kanakā waiwai e kakoo a e kokua nei i keia holo paloka ana o Wilson. Na makou na ka poe ilihune e koku'a nēi i kahi mea liilii e loaa ana ia makou, no ko makuo ike oia maoli no ke kanaka me ka puuwai no ke kanaka iiihune. 0 kekahi poe, he hookohukohu wale iho no. a walaau pela, aka i ka wā no nae e loaa aku ai ka kakou mau mao ka uwahi p. he makole ka kakou e haawiia maf ai. . , , ; ; 1 mea e maopopo ai ia u a īa kakou pa apau ow ai o na kanaka e alualu nei i ke kulaaa elele mahope o ka poe kopaa a i ole ka poe kopaa paha mahope ona, e nana kakou i ka lāua mau hansj no ka pono o ka'poe kopaa. Ua maopopo ia kakou, aole a Keoni wahi hana mahope o ka poe kopaa, a ua kapaia oia e keia poe kopaa i ka paakiki a ua kaulana ia inoa i kauia aku mahina o Keoni. No keaha ka mea i kāpa ai o keia poe ia Keoni i ka paakiki? Ka i no hoi no kona hoolohe* ole i ko lakou makemake ina ua ike o Keoni ua po!q!ei ole lakou. He holo anei ia mahope o ka poe kopaa? Aole loa! Owai ke holo n.ei mahope o ka poe kopaa? XJa |ohe a uā ikemaka kakou a ke ikemaka nei rio kakou, o Likana ka m'ea i kakoo ikaika !oa a e kakoo Ikaika loa nei|i ka poe ona kopaa ma o kona kue ikaika loa ana i kela p'ila kaulana a ka ahaolelo makua i hooholo mai nei e ana i na kona kopaa a kela ame keia aina kanu a hana kopaa, mai ia Cuba, Amelika, Hawaii ahiki loa i Pilipino, Ao!e anei ia he ko o Likana mahope o ka poe kopaa? feure kela! Nolaila ke maka'u loa nei au o kakoo mai ka pln 3 ona mahiko.ia Likana i keia koho paloka ana, aka e nana aku no pa«ha kakou. Aole o'u manao he wahi pono iki ana kekahi o kakou ia Ukana Eliwai, oiai ua kue a ke kue ne oia i kr. makemake o ka peresidena ame kona poe oloko o ka ahaōlelo makua, oia hoi. ao!e o lakou makemake i 1 a poe kopaa, a ira e manao mai ana lakou he [pilipiu kopaa p Likana Eliwai mamuli o keia kakoo nui loia ona i ka o ka poe ona kopaa o Hawaii nei, alaiia |ie neo ana kaj mea e haawiia mai ia kakou e ka ahaolelo i! noho mana ia ,e ka peresi<īena ame kona poe.. Nolaila, e i|ihi eka he!e*jia'mai hoopa a mai walaau o makani mai auanei. Na Lsama Eliwai m> ke a'o i kela kau aku nei, "Paa ka waha 4l kana ka linia.'* Pela kakou e paa ai ka waha i keia mau Mu koho a elua, ke koho waemoho ame ke koho nui. E pJhu ia Wikon a puka i ke koho waemoho a ie onou iaia a anakiU loa i ke koho laula, a na ka Makua Lani e kokuaiiai la kakou a% pau loa a o ka oi loa $ku ia| Mr. Wilson, £k hoaloha o ka lehulehu. I Me oe eka Lunahooponcpo'- s -o hoomaiiawalLui oKe Alakai o Hawaii ko'u a!oha palena ole a pela pu i|p hoi i kou mau kokua, | r . Owau iho no f UMAHANA MAKEMAKE g £A rCLOUSI