Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 29, 22 November 1934 — He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina HOOPUNIIA NA MISIONALI ME KA POE I HULI MAI O KINA E NA KOA ENEMI I KA HAE O KE AUPUNI LANI He Koa Wiwo Ole Oiaio Oia No Ke Ke'a o Ka Haku Iloko o Na Hoao Ikaika He Lehulehu Wale Me Ka Haawipio Ole [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina

HOOPUNIIA NA MISIONALI ME KA POE I HULI MAI O KINA E NA KOA ENEMI I KA HAE O KE AUPUNI LANI

He Koa Wiwo Ole Oiaio Oia No Ke Ke'a o Ka Haku Iloko o Na Hoao Ikaika He Lehulehu Wale Me Ka Haawipio Ole

RE HOOLAI'NA NA KA MKA f KAKAU KKĪA MOOLELO MOKUNA II HE KEIKIMAHINE I HANAIA . "O ka mea ake kanaka i moeuhane ai, oia kana e pono ai Iloko ona ululaau e kiei mai ana ma na aoao : o kahi i hoomaemaeia, paani iho la elua mau keiki liilii elike me ko laua makemake. oka mea uuku a opiopio o iaua, he kino pilalahi a konc?konea kona me ka Piha o ke poo i ka lauoho piipii frula ame na nnika holu nunui. tla heluhelu laua iloko o na puke moolelu kaao, i kekahi manawa he noho. na pepe iloko 0 na wahi 0 na kumulaau i P'J-ho, oloko ona ululaau nunui. Nolaila, ina la apau huli laua iloko 0 na pu-ha 0 na kumulaau apau. me ka nana ana a hala loa iloko a ilalo o ia mau wahi i loaa ka waiwai i hu naia. Haalele pinopine ko laua makuahine i ko lakou hale ma kahi malaelae o ka aina a.hele e huli pihoihoi i na keikimahine liilii. na mea, maniua 0 kona noomaopopo ana ua hala laua, ua mio e aku la lau« ma ka laua huakai hul'*. He lehulehu na holoholona ahiu ma kahi aole i mamao loa aku, ame na moonihoawa lioopilikia, aka aole no nae he noonoo o ria keiki i keia■mau mea. oko laua wiwo ole ko laua hoopakele, a paani laua iloko 0 ka palekana malalo iho 0 ka malumalu o na kumulaau laaumake e ulu ana ma na aoao 0 na Mauna Alr-gehene. Aka kaalo -hikiwawe aku la na makahiki, a loli ke kahua paani hauoH o na keiki. Pau iho la ka noho ana iwaena o ka ululaau hoopohihihi, aka iloko o kekahi hale nui iwaena o kekahi kaona piha hana o ke komoJjjna. Mau no nae na manawa hauoli elike me jn|i ka mea he nui ka hale me ke alkēa, a he puuwai hanīarfia leo", ka ohana me ka lokomaikai, Hu?f pono hale īmua o kekahi wahi paani o ka lehulehu, a aole i mamao aku ke kuea oka hale hookolokoh», TTl>i na aka ona kumulaau loloa maluna iho 0 ka mauu uliuli o kahi paani o ka lehulehu ma kekahi mai. He nui na mea hoolalelale manao o na alanui o ke kaona, a maluna o ka wai 0 ka muliwai nui e kolo ana ua waapa mokuahi i na kao kaumaha, e hali ana i ka palaoa, ka huaai, ame kekahi mau ukana eae no hoi. Me he makeneki la umeia mai la i keia kaona maluna o ka muliwai MisisiPi na huaai mai na aina mahiai mai ? na lepo makelia mai na'lua mai o ia mau mea, ame ka laau mai na ululaau mai, oiai hoi kona mau mea 1 hanaia aku ai o na ano lehulehu wale, hoounaia lakou i na wahi like ole apau 0 ka lahui. Mao aku o ka muliwai akea ahiki i kona-'kapa hiklna, ua kukulu ka Hui Alahao o Kikako ame Mokupuni Pohaku he uwapo hoonee nui loa, ka uwapo mua maluna oka Misisipi. Mahope, ika hiki ole ana ke aloia ia mea he kaua, kohoia iho la 0 Davenport, no ka mea aia ia iwaena o na mea he nui o ka=akau amē ka hema, i wahi e hoakoakoaia ai na koa 0 īowa. Oili ae la"ma ka akau a ma ka hikina o ke kaona me he la he po 110 a ao ae na halepe'a ame na pa-koa p "Kahi Hoolulu McCllean," "Kahi Hoolulu "Kahi Hoolulu Hend.ershott," ame kekahi mau wahi hoolulu e ae, 1 Maluna o ka. Mokupuni Pohaku, kahi e ku nei kahi m&l&ma mea ke aupuni i keia wa ? kahi i kukuluia ai na hale laau nm'ui i hoopaahaoia ai hookahi manawa he umikumamalua a t ol| umikumamalima paha poe koa Huipuia. Holo aku la.ha moolelo hoopihoihoi apuni ke kaona, na moolelo o ka hoolala ana o na paahao e mahuka, q manao ana e hele wawae ma ka muliwai maluna o ka haupaa ahiki i ka aina nui a ma ia ano e loaa ai ka palekana e hoi hou M.a komo iloko o ke kaua. Nolaila hiki mai la ka manawe hanaia ai kekahi mau mea maloko 0 ka hale ahinahina iloko o ke kuea; he mau mea ano e, kaumaha, a hoohikilele, a o na puuwai 0 lakou apau oia mau no ka moeuhane hauoli o ke keikimahine i hahai me ka wiwo ole aloko o na ululaau, ke keikimahine hele wiwo ole mau 1 na wahi 'apau e loheia aku ai ka hea mai e helo, E mau ana no ka piipii 0 kona lauoho me ka memele me he gula la ? oiai 110 nae iloko o ka īa ua loli iki ae ia a haula, I kekahi mau manawa hiilahula kona mau maka me ke ano piha eu, a i kekahi mau manawa nana malie aku la laua, i kahi mamao loa, me he la e ike ana oia ia mua aku. Ua ikeia oia ma ke ano oke keikimahine hiki mau ke loaa he ala e pakele ai mal an pohihihi mai apau, e manaoio ana me kona ikaika apau 1 ka olelo naauao kahiko. "Ma kahi o ka iini. aia he ala.' Mai ka la mai i kiia ai na pu o ka Hema maluna o Papu Sunter ahiki i ka la i kau hapaia ni na hae mahma 0 na pou hae jro ka mea ua make o Aberahama Linekona, Komo o Mary Pprtfr iloko o kii hapanui loa o ko kaaa Me kona ma&uaMne ame kekahi 0 kana mau keiki e 8e lā oia iu aho o kahi hoolu'u a nana i ka ] paīkau a ka po|? e hoolohe ana me ka hauoli nui i'

ike kani a ka Pahu, a e ana 1 na kahea o-Ie a paanaau. Malaila lohe oii i kekahi mau mele na lakou kono aku i na koa o ka Hebia e ōlelo, mahope o ka .pau ana o ke< kaua, 0 na mele aj na kanaka pdko o ka paalole bolu ka mea 1 lanakila ai ke'kaaa. Ua ike oia ua hiki ika paikau a na opio e ka'i ana me ka pohai ana apuni mawaho 0 ka hae ka mea nana e ho-i i ka uhane o ke kanaka a aa oia e lawelawe ! na mea ap&u me ka maka'u ole i kekahl mea. Mahope mai, ika ma-ki ana mai o na koena laina o na koa i hoopuehuia ahiki ji Pavenport, 4am aku la kona leo wahine alakai po-ha majikal i na himepi koa a luulu 1, "E Hoaumoe ana i Keia Po ma ke Kahua; Hoomoana Kahiko," "Ka Noho ame kekal\i mau himeni e ae i ano like me ia mailoko jtnai 0 ke kamaaina i'ke kaua. Pinepine na. mānawai i hoohamama ai ka hale ahinahina i kona mau ipuka 1 ka poe wahine i hele.mai kahi mamao mai i kokoke ai i k|a lakou mau kane, na keikikane, ame na kaikunane ka poe i kokoko loa mai ka m?.nawa e kauoliaia ai lakou e haalele i kahi hoomoan& no mua oke kahua kaua. A 0 kekahi 110 hoi hookipa m?i no ka makuahine piha hana 0 ka ohana i kekahi Poe Wihine eleu o kekahimau kaoua e aku, a hoolala pu i na meaai e kukeia ai iloko o na hilekuke anie na pono oloko 0 na haukapila no ka poe koa, 1 Ua nui ka naauao i hoakoakoaia ilolo 0 kela mau poo i papale i na papale potpoe miomio, a lo mohaha na maka e nana mai ana malalo mai o ia mau Papale laulau palahalaha. Ika hookokol|:e ana mai 0 kaua e pau, hooīaha iho la keia poe wahfne 110 i home na koiki makua ole o na koa i make no ko lakou aina, a kukulu ia home ma DavenporL aole i p*u