Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 32, 13 December 1934 — HE MAU A'O E HEWA OLE AI NA MAKUA KE LAWE A MALAMA A HOOHANA HE PONO NO KEIKI [ARTICLE]

HE MAU A'O E HEWA OLE AI NA MAKUA KE LAWE A MALAMA A HOOHANA HE PONO NO KEIKI

Owai ke keiki i ano e ole ka manao i ka mea i nui a kauaka makua e holoholo a e ahiahi olelo ana i na mea apau ana e lōhe ai i ke keiki e kamailio ana? a oi aku ka pono ole mamua o ia, iaia e hoolaha ai i na hemahema ā hewa paha o ke keiki a kamailio paha i na mea hunn? Kamailio ikaika loa mai o Angelo Patri, ke loea kaulana maluna o ke ao ame ka malama keiki ana e pili ana i keia mea. Olelo mai oia penei: "He lehulehu na keiki holoholo olelo, Kue ka poe apau ia lakou. Loaa koke r.o ia lakou ka hoahewaia no ka lakou mau hana pono ole a hemahema. Aka owai hoi ka mea e kamaiīio mai i k«-k:'lii mea e pili aha i ke kanaka makua holoholo a ahiahi olel<■>, ka makuakane a makuahine paha a i ole ohana punahf-le paha e hoopalahalaha ana I na mea hou o ko ke keiki mau hemāhema mai kekahi aoao o ke kaona a i kekahi aoao o ke kaona? He hana aloha ole maoli ia a ka poe nunui o ka hai a kamailio i na hewa a hemahema paha o ke keikl Tīe eha waīe ka manao o keiki i na loli ana apau o ka manao e pili ana ia lakou. Ike no lakou i ke apono oleia o ka Iakou hana ke kamailio malu ia no ia. Eha ko lakou ma~ nao i ka hoohilahilaia ma ke akea. E?a nae kamailio a halīai no ka poe nunui a kanaka makua ī na mea huna " me ka hoomaopopo ole i ka hopena e kau iho ana maluna o na keiki. He mea nana oleia na hemahema o keiki, a he akaaka hauoliia. O ka hewa ano nui he kumu ia e kaumaha ai ka lehulfehu. Aole pono e hanaia ia ano hana. O ka manao o ka lehulehu oia ka pouhana o ka Inoa maikai, Ua pono keia mea no ka poe nunui a kanaka makua, a e pono e *>*»palua iho ka pono o ia no kamalii. E kamailio maluna o na meahou maikai apuni ka honua, a e hapaiia no auanei na pnuwai apau iluna me ka piha hauoli. E hoolaha i ke kaumaha, a e luuluu no auanei ka honua holookoa. Eia hou. he oiaio keia no keiki ma ke ario nui mamua i na kanaka makua. Kaukai lakou maluna o ko lakou pono ponoi iho no ko Iakou Ikaika e nee ai imua; a ina oe e powa ia lakou ia mea maka hai a kamailio ana i ko lakou kee, e haawipio no auanei īakou a hooikalka ole. "Hoihoi mai la o Frank i kekahi palapala hoike o kona kulana iloko o ke kula me ke kaha ulaula no ka alemakika. 'Aole i ike o Frank i kana eiwa kahi eiwa/ wahi a ka olelo a ka leka i ukali mai i ka palapala hoike. Nana iho Ia ka makuakane I ka palapala hoike a olelo mai la: "Alaila aole oe i ike i kau eiwa kahi eiwa. He keu oe a ka helu ekahi. Ua hiki loa ia rnea ke loaa i ka pepe. A o oe hoi, eiwa ou makahiki. Hilahila maoli nd ia oe." "Aole i kamailio ka makuakane maluna o na pakeneka kiekie i hoikeia maluna o ka palapala hoike, m* - Itma o na haawina e ae oiai nae he ewalu ko Iakop nui. I na wa apap a'kekahi mea o ka ohana e komo mai ai iloko o k& hale, \hoikeike oia i ka Frahk palapala hoike ame ka pakeneka ihoino i loaa iaia maīuna o haawina eiwa kahi eiwa. HilahHa loa o Frank. Aole or.a kamailio iki. Noho mumule wale no oia, a mahope pau kana ai ana oiai no nae aole oia i maona. Alaila hoi oia e hiamoe me ka maona ole aka me ka piha no nae i ka ma'i. Kiiia ke kanka e hele mai e nana ia Frank. "Aole maopopo ia makou kona ma'i ame ke kumu o keia ma'i ana ona. M Aole i loihi ka manawa a ike ke kauka aole i ma'i o^ ! Frana ma ke kino. He mea okoa ka mea nana e hoopilikia nei iaia, aia ma kona noonoo a na ia mea e hoano e nei i kona kino a pilikia a kuama'i maoli. Lohi nae ka manawa mamua o ka lona ana iaia ke kumu o ka pilikia; aka i ka wa i lilo ai iaia ka puuwai o ke kanaiki, ike iho la oia i Jia mea apau e pl ana i na pakeneka inoino maluna 0 ka pal«pala hoike, ame ka kona makuakane i hana ai iaia. He oiaio ua hookaumaha loa ai ka makuakane. Ua makemake wale no oia e hana a e hooikaika o Frank a oi aku mahope aku. Manao oia ma ka hoohilahila ana iaia oia kona mea e hooikaika ai. "Aole hookahi mea i hoohilahilaia a hana i kekahi mea waiwai ahiki i keia wa. Lehulehu na uhane i hooweliweliia i hapaiia a kau i ka wekiu o ka hanohano. E hoao ia alahele ma kahi o ka hoolaha i na hemahema o ke keiki, I ka wa i loaa ai ia Frank he ewalu maka maikai, o ka hana pono maoli i kona ni.akuakane, oia ka mahalo kiekle loa iaia no ia mau pakeneka kiekie lehulehu, aole hdio ke Ikamailio hoopauha a hoohilahila iaia. H6 laaumake la. E hookani i nai me na himeni e hauoli ai, hoi I na mele ame na' himem hookaumaha a pepehi hoiho! a manaolana. *E nana mai oe aole i kanamai na pakeneka maikal 1 loaa ia Frank i keia malama. Aole anei kela he nani? 0 kela hoi? He eiwa kahi eiwa wale no ia. E loaa koke ana no iaiajpft mea mahope o ka aina ahiahi. E ao ana au iaia ia mea a e kokua ana au iaia ma na ane apau e holomua ai oia ma kana alemakika a oi aku oia mamua o kona mau hoa apau o kona papa. E kali oe a ; keia malama ae a e ike no auanei oe i ka oi o ka kaua mamua 'oJkona mau hoakula o ka papa hookahi, a e j mai no auanei oia ia kaua i ka makelia i hanaia ai oia, he makelia hao kila hiki ole ke wawahiia. "He oiaio no e hooikaika io any Frank, no ka mea ua lllo na itia»ao ame na olelo pai i !dfteia e ia i mau momokuahi e hoopumehana ana i kona puuwai a kaikai' iaia a ke poo o kona papa me ka hakalia ole. E huna i na mea huna o na keiki. He makemake anei kakou e ka poe nunui e pakaukau heleia ka kakou mea huna mao a maanei? Ua maopopo ka kakou p<tfie no keia nmau, Aole! He pono loa i na makua mea keikl e hele ana i k«i 11 la e akahele loa i ke kamailio ana i ka Iakou mau olelo imua o lakou la, no ka mea f aole i oo ka naau o keiki e hiki ai ke hoomanawanui. O kakou rfo nae kekahi e hiki ole ke hoomanawanui ina no e hele mai ana kekahi mea imuu o ko kakou a!o e olelo mai ī Ukahi mau olelo e pilj ana ia kakou ma ke ano e eha ai ko kakou mau naau. He hakaka koke aku paha ko kakou me ia mea? Aole e hiki 1 ka kakou poe keiki ke hakaka mai me kakou, aka ma ke kamallio ana no nae I na mea o keia alio imua o l&koii he inea ia e hoohuli aku ana i ka Inanāo o na keiki a kakou e huli i walii e- na ai ko lakou manao puuwai i eha a o ka e hele ana lakou i kahi kupono ole i ko kakou maii iv.,rao» eīa no nae na kakou no i kipaku ia lakou e hele a e ban*