Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 35, 17 January 1935 — He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina HOOPUNIIA NA MISIONALI ME KA POE I HULI MAI O KINA E NA KOA ENEMI I KA HAE O KE AUPUNI LANI He Koa Wiwo Ole Oiaio Oia No Ke Ke'a o Ka Haku Iloko o Na Hoao Ikaika He Lehulehu Wale Me Ka Haawipio Ole [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina

HOOPUNIIA NA MISIONALI ME KA POE I HULI MAI O KINA E NA KOA ENEMI I KA HAE O KE AUPUNI LANI

He Koa Wiwo Ole Oiaio Oia No Ke Ke'a o Ka Haku Iloko o Na Hoao Ikaika He Lehulehu Wale Me Ka Haawipio Ole

Ina i hiki i na Pake inakaau ke kilohi a hala loa ame na puke, ame ka pela moe maamau e hiki ole tu i ke aku iloko o kekahi o na kaa, ina ua Ike lakou i na paiki leanaka o ko na aina e kehiamoe iloko o Kina me ka maikai. Mahope oke kaa ua nakinakiia he pahu nui iloko olUila na pa, puna, pahi o a pe]a aku, me na poho kuke, he kapuahi uuku f ume na meaai he nui. oka halekuke kaahele ia ame ka hale-pa i i kupono maoli e loaa i mea e oluolu ai ka noho ana o kVmea eM ana i ka lokomaikai maopopo ole o na halehookip/Pake. Elua mau miula e huki ana ike kaa. HookahT*i hoopaaia mawaena o na kolo a hana pono i ka hana. 0 kekahi ua hoopaaia me ke kaula loihi ma kahi e kokoke ana i ka huila. He pakaawili oia mao a maanei, ke ole e hoopololeiia eka huipa loihi a ka mea e hele ana ma ka aoao. Maluna o ka aoao o ke kolo e noho ai ke kanaka uuku nana e oniu ika huipa. Ike kanaka oko na aina e wale no e lilo ai ke kaa o Peking i mea kanaluaia ma ke kau ana. I ka Pake. ua liio ka pahu e kau iho anannaluna o na huila me na pilina ole i mea pono maoli, a noonoo oleia ka hooi hou ae i kona maikai. ona kui loloa no hoi na lakou i hoopaa i na apo o ka hiyla, no lakou na poo e eli ana iloko oke alanui, aole ia h$ mea hooheneheneia. 0 ka mea wale no mai ke Komohana mai ka mea kue ia mea. Ia wa hookahi hoomau aku la no na kaa a elua ame na mea kaahele elua i ka hele ana mai ke kulanakauhale alii aku a iwaho i na palena o ka apana alii o Chin-li ma ka hikinakomohana ma ka hele ana o Shang-tung. He huakai ioihi kela m keia mau mea kaahele i hoolala ai, a me he mea la he na olona o ko laua kino me ke koa a wiwo ole maoli, a pela io no e hiki ai i kekahi ke hoomanawanui ahiki ika hopena. Ua like ia me Mary Porter, elike me kē keikimahine piha kaaheīe o ka wa kahiko, ka hoomaka me ke kanalua a kuihe ole ma kekahi huakaa i hele oleia mamua e kekahi wahine. Hookahi manawa, iloko o ka poai o Peking> kakau oia he leka i kona home a iloko olaila keia mau huaoielo: "Aole o'u ae e hooia he mea kekahi a'u e pono ai e hana e hiki ole ai ia'u ke lawelawe." . • Eiwa haneli o ka hele ana malun*yp ke kaa Peking hē hana paaleiki a luhi lōa ia ina ne) he a(iiaka ikiika loai ke hele ana ma iaahuakai, aka me ka o ka hana e hea mao'ole mai ana ma na pepeiao o ka naau, pono ia| huakai e hele a e hookoia. O kona mau hoa kaahele, he keonimana maluna o ka lio anae kana wahiue ka mea e kau pu ana me ia maluna o ke kaa. ..Malima o kekahi kaa o Mrs. Wang, ka makuahine o Sarah, ka mea ia maiiawa a'o Baibala he hathele pinepine me Misa Porter ma kana mau huakai ina apana kuaaina. E hui mai ana kekahi; ona misionali me laua ma Tientsin. Nolāila, ke huiia me |ke kauwa Pake ame na kiakaa elua, ewalu ko lakou nui ma kela huakai. j 1 I na la apau, e piha mau ana ka manao i hoomaopopoia e hele ai oka la hookahi, he kanakoiu mile. Ua haaleleia o Tientsin aia lakou ia wa iloko o ka aina malihini a malihini pu hoi i na wahine mai ke Komohana mai. I ka molehulehu ana hookokoke aku la na hoki ame na lio 1 Hsing-chi. t) kekahi ia ona kulanakauhale pioo o Kina, kahi hiki loa ke hoalaia kekahi puulu kanaka kolohe. Holo fcuku aleu la na kaa maloko 0 ke kauhale loihi mai kekahi pe'o o i kekahi pe'a, aka paniia mai na hale hookipa' me ke oolea i na malihini oko na aina e. Akoakoa hikiwawe mai īa na kanaka me ka hahai pili ana, aku mahope o lakou. Aole mea e ae e hana ai koe wale no lia hoomaka koke e hele no kekahi kauhale aku. Ma na palena waho loa o Hsing-chi loaa ia lakou h.e hale hookipa pelapela uuku launa ole 1 eku ana ma ka aoao o ke He ino loa ia e hiki ole ai ke hoala i.ke ke'ake'a i na maiihini, nolailaa loaa ka no kela po mahope o ka iiuli hoomanawanui |ana. Moe o Miss Porter ame kona hoakaahele iloko o I kekahi lumi ma ka nana aku pie he mea la ua hoohanaia jma ke ano he hale holoholona. Oki loa na wahi pone j hale koe wale np ka moe uinihapa niaamau malalo olaila e ho-aia ai ke ahi. He lepo pipili ka paia, a o ka papahele o ka lepo no o ka akia, 1 I ke kakahiaka, o na hoomakaukau ana! no ka haalele koke o ka huakai i kakahiaka nui, hemo kaj lio a holo īke alanui. Holo kekahi ona kanaka e alualu, a i kona hoi ana mai, kona maalo ana ae mawa- j jho o ka hale hookipa uuku me kona [pa'po ole ana I kahi ona i hooapnoe ai i ka po mamua iho.! jMahope i kona hiki ana i ka hale hookipa, olelo ae oia,! aole oia i manao ua hiki i. na Kristiano ke noho iloko o-ka hale lapuwale elike me keia ke ano. j i Mao aku o huli na kaa mai ko laua alahele ae no ka hele ana e liuli ia Ts'ana-chou kahiko. He umikumamaha mile ka hianiao o Ts'ang-chou hou kae oka muliwai. Olelo ka moololelo ua hoonee na kanaka i ke kaona ma ka haa.wi ana 1 na uinihapa pakahi! kekahi i kekahi mawaena o lia laina kanaka nui elua i kuku mai ke kaona kahiko ahiki ike kaona hou. He oiaio j o na puu haahaa wale no o na koena o na hale kahiko ij «hiia e na nahelehele oolea, anie ke kil liona kaulana i| hanaia mailoko mai o ka hao, ia e ku !a na lakou e hai| mai i ka moolelo o ke kulanakauhale piha kanaka i nalohia aku. uhi iho kela kijilana anoano a mohameha e hoomaka'uka'u mai āi i ka hoe kipa aku, maluna o na mea e ulu la malaila ame na mea i Imnal a i pau i ka helelei. Ua haki ke poo oke kii liona mai ke k|no mai oka holoholona a waiho ilalo ma ka honua he mku kapuai ka mamao aku. Mao iki aku, ka ihu, nona ke iiaumaha nui a hiki ole i kekahl kanaka ke hapai ia mea. *Coho like iko la lakou apau iloko © ke poo, a ku hoi ka o ke kino. Oka liona I nohaha kekalii hoailona ke o kela wahi. oiai he kahiko ma na makahikh eia nae, he opiopio ma ka naauao He mau haueli nu&ahiki i liala *i(", »» ks li»n» mt liap», p* Xui

puka o ka paalli oloko o ke kaona kahiko 1 nalohia aku aole e kala loa.

! ; Iloko o ka haleha]awai uuku ma Shang-chia-chai f (kahi i noho hou ai iakou, akoakoa mai la na Pake KristiI ano no ka haipule ahiahi amo ka lumeni ana i na mele Ua lohe lakou no ka leo wahine moakaka nana i alakai i ka Himem maloko o ka \vahi ma a ua lilo ko Miss Porter hoea aua mai i moa liauoli nui loa ia. Me ka ano kamalii, mele lakou i na hinieni kahiko o ka Ekaieaia, me ke noi ikaika nna iā Mis? Porter e hoopololei akh i ka lakou i himeni ana, oiai ua aoia lakou 1 na himeni e na kumu Pake. Hooki phiepiue lakou ika himeni i kaniailio aku iaia i ka uui 0 ko iakou ūni e hiki niai kekahi poe ike i ka himeni e a'o ia lakou. 0i aku ko iakou makemake i kekahi himeni mamua <r kekahi, a mele pinepine lakou e kuawili ana me ko lakou puuwai Hoole akahele loa 0 Mlss 'Porter i ke anuunuu o ko lakou mau leo me ke mele mau aua me ka piha hau-