Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 36, 24 January 1935 — NO KE KII ANA IA KALELEALUAKA ME KEINOHOOMANAWAUI E LAWE I KAI O EWA IMUA O KE'LII O KAKUHIHEWA [ARTICLE]

NO KE KII ANA IA KALELEALUAKA ME KEINOHOOMANAWAUI E LAWE I KAI O EWA IMUA O KE'LII O KAKUHIHEWA

Ia po a ao ae, nana hou aku la o Keinohoomanawanui i nei huakaī kanaka nui e-pii mai ana mai kai mai o Ewa, me na pololu, me ka ihe me ke kuia, me ka elau, me na māhiole, me ka ahuula, me ka manele auamo. Hai aku o Keinohoomanawanui ia Kalelealuaka, eia ka make o kaua ke kiinaia mai nei. Wahi a Kalelealuaka: "Nana ia aku." Ke moe nei T > ■*o&lāii. me ka maka'u aho . ; 'inoAoom&ii&wa.nui mau olelo e pil ~ .. , nui ?pli mai &na ni6 1c& lakou mea ahuh, A hiki ka huakai mawaho o ka hale o laua nei, eono poe kanaka ka puni o ka hale me ka makaukau i na mea Ia wa ala mai la o Kalelealuaka me kana laau palau a uhau iho la i ka hale, kaawale ae la elua mahele me ka--leje liilii ona apana ioa ia nei. Olelo mai ka luna ona kanaka: "Aole ka makou huakai he kaua a he make; i kii mai nei makou ia oe e iho i kai o Ewa, ma ke kauoha ake 'lii a Kakuhihewa. Eia hoi ka manele la kau mai iluna." Ahiki lakou nei i kai o Ewa, upa hoomakaukau pōnoi o Kakuhihewa ke 'lii i na mea apau, elike me ka olelo a ke kahuana i olelo mua ia ai ma ka hoomaka ana o keia kaao. O ke kumu o keia hana ponoi a Kakuhihewa, no ke ake e lilo nui ko Pueonui aina iaia, a no ka olelo kekahi a ke kahuna. Lilo ae la o Kalelealuaka i hunona na ke 'lii ame Keinohoomanawanui, hookahi hana a Kalelealuaka he hiamoe iloko o ka hale me ka wahine, ke keikimahine a Kakuhehewa. i

Iloko o keia wa a lakou nei e noho ana, hoomaka ke kaua ona 'lii o Kakuhihewa ame Pueonui. OKeinohoomanawanui, lilo ae la ia i luna koa, oia kekahi i hele i ke kaua, a ua lanakila ko lakou aoao ma ke kaua ana me Pueonui. 0 Kakuhihewa me na koa kai hele ike kaua i ke ao, ua nui ka make ma ko Pueonui aoao; ua lanakila loa' o Keinohoomanawanui ma keia kaua ana, a ua manao ke'lil o Kakuhihewa nana keia make. No Kalelealuaka. Ike ao, moe oia a kani ka moa kuakahi o ka wanaao. hele e pepehi i na 'liikoa o Pueonui. Mailaio mai o Ewa e holo ai, a loaa na 'liikoa ame ke kaua i Kapukaki e nana Ia ia Halawa. Lawe kela i ka mahiole ame ka ahuula o na lii ame na koa, hookahi laau palau e uhau ai ma ka a"kau, a pela ma ka hema, ua pau loa ia poe kaua; pela kana hana mau ana i na po a pau me ka ike ole ia. A i kekahi po ana i hoi hou ai, ikeia e ke kanaka mahiai i Halawa. t T a luku aku o KaleleaHiaka i na koa o Pueonui apau i ka make, ua loaa ka ahuula ame ka mahiole. e W!! hoi ana oia, a no kona mama k>a aole maopopo kona mau helehelena. Nolaila, hoomakaklu \ia kanaka mahiai nei i kekahi po hou mai, a ike «ia ia Kalelealuaka e hele ae ana me ka mama lua ole," ia wa. pahu kela i ka ihe laumeki kohe omua a ku i ka iima. i ka peahi mahope mai, paa loa iloko o ka upe o ka ihe. Lalau iho la o Kalelealuaka ika ihe a uhuki ae ]a. paa 110 ka upe iloko o ka ?ima. 0 Pueonui, ua pio kona aoao, pau kona aina ia Kakuhihewa, ua manao hoi o Kakuhihewa na Keinohoomanawanui keia pio o Pueonui. ame keia make o na kana]<a. No ke kanaka mahiai. Hoole oia ia Keinohoomanawanui: "Aole nana keia make o Pueonui, he kanaka e wale no ke kanaka nana e luku nei i ko Pueonui poe kanaka. aia a kokoke e ao alaila hele kela kanaka. He kanaka mama k>a, aohe lua elike al, me ka laau palau 4 ka Imm, ka hoi -atia -mai-ine kā mAhiole ame !ka ahuula, ua pahuia e a'u i ka ihe a paa ka upe o ka ihe iliko oka lima, Oia ka hoailona oua kanaka la." A iohe o Kakuhihewa i keia mau olelo, kukaia aku ]a oia i kana olelo kuahaua: "Aohe kanaka noho, aohe wahine. aohe keiki. O ka mea ku ae a hina iho, oia ke noho aku, ame ka mea hiki ole ke hele." A akoakoa na niea apau loa i kahi hookahi, hele ua kanaka nei e nana Ika lima ona kanaka aole he loaa iki. Ninau aku la oia ia Kakuhihewa: Aohe anei he kana;ka aku S koe?** Vohe." wahi a kelii i pane mai ai. "Aka, o kuu hunona waie no koe e moe mai la i ka hale, aohe ana han'a e loaa, ai." "ē kii aku iaia a lawe mai i nana aku au i kona liliia/* wahi ake kanaka i koi aku ai | 'lii. Ahiki l}isī

la o Kalelealuaka, hoike mai la i kona'lini, a i nanaia iho 4<fthana.e ana ka up? ~IM Ika fnia. Hc oiaio. o keia kanaka ka ka mea nnna i luku i koPueomn aoao al pau īoa ika make, 0 ke kanaka keia i hoomakakiu! ! ai i ke kakahiaka nui pooloele. i ā\i e h<ilo aku ai e ma- ! ! hiai, a na'u no keia ihe i pahu ika lima oi» nei. Aho nui 1 loa na mahiole ame na ahuuia i ko ia nei wa e boi mai ai. 1 a me he mea la ua piha ko ia nei hale h meai o pono e kii aku kekahi mea ia mau mea." I ka hoonania ana o jna kanaka e kii i kela mau imea a lawoia mal lole i kana 'mai ke ku oke ahua oka ahuula. Ia w >r m«spopo ae la ia Kalelealuaka ka mea nana keia Aii i j»io ai <y Pueonui ame kona poe. Alaila, Ulo ao la aka i alii maluna o Kakuhihowa u noho aku V»ia malalo. I' «Otoip.U