Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 38, 7 February 1935 — KA HOOPII UKUHANA A KA PAPA LUNAKIAI O HONOLULU [ARTICLE]

KA HOOPII UKUHANA A KA PAPA LUNAKIAI O HONOLULU

I ke kau ahaolelo kuikawa o ka makahiki 1932, okiia na ukuhana o na luna aupuiii ame na limahana apau 0 ke aupuni teritore ame na aupuni kalana o kakou apau. v 1 ka m'akahiai hoi i noho mai ai ka papa lunakiai o elima mau Kemokalāka i ka makahiki 1933, oki houia kekahi mau ukuhaim o kekahi mau limahana o keia kalana. O kekahi o na hana mua loa a ka'papa lunakiai o keia makahiki o eom» mau Lepupalika, oia ka hooholo ana māi he olelo hooholo e hoopii hou ana i na ukuhana o na limahana o noho pooia ana e na Lepupalika a hoopoinaia hoi na ukuhana o na limahana o na keena e noho pooia ana e na Kemokalaka elua, oia hoi ke Kakauolelo Mr. Ernet Heen anie ka Puuku Edward P, M'urray. Ma ka nana maoli aku i keia hana, aole hiki i kekahi kanaka, ina oia he makapo, ke maopopo ole i ke kapakahi loa maoli o keia hana. Ua manao anei ka hapanui eono o ka papa lunakiai o keīa kalana he poe hupo loa na makaainana o keia kalana e hiki ole ai ke heluheluia aku ka manao iloko o ko lakou mau puuwai, i hoike maopopo loaia mai e keia hana helu ekahi loa o ke kapakahi a Iakou i hooholo iho la? Ina pela ko lakou manao, aole. olaila ' ka ppe i oi loa aku o ka hupo i ko lakou mana ana pela. AOLE I HAI MAf E HŌOPII ANA I NA UKU * Aole i kamailio mai keia mau hoa i ko lakou wa e haiolelo paloka ana. <a_J</ekahi hana ana keia a lakou e hana ai ke koho aku kakou ia lakou a puka, o ka hele hoonui ae i.ke kaumaha o ka poe uku auhau i keia wai piiikia o kekahi hapanui o ka poe uku auhau a hiki ole ma-j oli ke.uku auhau e-wa.ihp mai nei iloko o na puke oj keia wahuolelo, ina i hai mua mai ke.ia poe, o keia anākahl o ka lakou mau hana e hooholo mai ai, ina aole īakou,i puka i ka holo paloka ana aku nei; aka ua hupa lakoy. i' keia manao uhauha o lakou a mahope o ko Iakou haawiia ana aku i ka mana e kakou e na manakoho, alaila hoomaka mai la lakou e po-wa ia kakou, He keu a ke kupanaha launa ole!. Ina e hookukuia na ukuhana o na kakauolelo oloko 0 na keena kalana o keia Teritore me na ukuhana o na kakauolelo oloko o na keena oihana kalepa o īea aina nei, 1 ano like na hana me ka lakou nei i keia wa, e ikeia no auanei. ua pii loa ko lakou nei mau ukuhana mamua o ko ka poe oloko o na keena oihana kalepa, a no keaha ka mea e hoopii hou ai i na ukuhana? He uhauha maopopo. Oia nae paha hoi, he pono ia lakou e uku i ka poe na lakou i hooikaika iho a puka lakou i ke koho paloka i hala aku Ia. Ina he uku keia a lakou i ka poe kakauolelo o na keena kalana, alaila, pehea hoi ka poe mawaho nei i loaa ole na hana? heaha ana ka mea loaa.ia lakou? he pii o na auhau 'e kauiā maf. Pehea keia i ko oukou noonoo ana? UA KULUMA NO KEIA MEA I KA WA I HALA He mea no keia i kamaaina i na makahiki apau i hala, oia hoi; i ka wa e komo ai na Kemokalaka i ka mana hooponopono aupuni kaiana, e emi ana na hoolilo o ka hoonee ana i na hana o keia kalana; a i na wa e komo ai na Lepupalika i ka maha hooponopono a hookele i keia kalana, o ka pii ae la no ia o ia mau hoolilo. He keu maoli kupanaha! • I ke kau ahaolelo Teritore mua haa, elua hapakolu o na halē a elua, he poe Home Lula, a owau kekahi iloko 0 ia kau ma ke ano he lunamakaainana Lepupalika mai ka Apana Eha mai. O kekahi hana maikai loa a ia kau 1 hanjl ai, mamuli o ka hooikaika nui ana a na Home'Lula', a i kokua puia no hoi e kekahi mau Lepupalika kakaikahi i kokua ia manao, oia ka hoemi ana i na hoOlilo o ka hoohanaia ana o ke aupuni ia mau makahiki elua mai, mai Iulai 1, 1901 ahiki i luno 30. 1903; he hana nae i kue ikaika loa īa e Kiaaina Dole ame kekahi mau Lepupalika o na hale kaukanawai a elw. Aole he mau aupuni kalana ia wa. I ke kau ahaoleīo mai o ka 1903, lilo ka hapanui o na hale kaukanawai a elua i na Lepupalika, he elua hapakolu o na hale a elua. Owau no kekahi lunamakaainana ia kau, mai ka Apana Eha mai no, Hooikaika hou no na Home Lula e hoemi hōu iho no i na hoolilo o ke aupuni ia mau makahiki elua mai, oia hoi. mai Iulail903 ahiki i Iune 30, 1905. Aole i hiki keia hana i na llonie Lula wale no, no ka mea, he umi wale i ka hale 0 na 1-unamakaainana. a he eOno paha īKii hale oluna; aka i hiki kt;Ia hana i ka lilo ana v> ka hooikaika o ia hana 1 ka hapanui o na Lepupalika o I;a hale o na lunamakaainana, a owau kekahi o na meaikaika loa ma ia hana o ka hoemi'i mi hoolīlo o ko kakou au]umi ia kau. O ka mea pololei loa maoli. owan kr alakai o ia hana. HE KUMU KUPONO KO KO'U HOOIKAIKA ANA Mamua o ka noho ana mai o kela kau ahaolelo ahaolelo o ka 1903. hele au e huli i loaa ia'u ka ike i na, uku e loaa ana i na hinanui n kekahi mau hale kalepa nunui o Honolulu nei. ī vnvr. o lona aī ia'u o keia ike. hele au e ninau ia. hoaloha m.nkni o knkou i hala. oia hoi o Mr. Abraham Fernsftnde/.. V. 'umihu;: ana oia o ka Hawhiian. Hardware. e Mi k ana ""a ke Alanui Papu makai aku o ke Alanui Kah'pa. e ;< -koke ana i ka haleaina o Mr. Nolte i na oia e oluolu h.'ike mai ia'u i kona uku mahina anie ko na iu':;i'u!i o Kokahi mau hale kalepa e ae 1 hke me kona e noho lunanui ana. Ae oluolu mai oia ja u a i mai. he elua haneli dala kopa uku mahma, akj| #

0 ka ulra lunanui o"r.a luilo kalepa o E, O. Hall © ku- kU nei no ma ke kihi o naAlanui Papu ame Moi', k&;j|)||fl* q ka Paeifi,e IIard\\ are, ma ke Alanui Papu HO'*0im,nae o ke Alanui Kalepa. a o laua a elua ma |ErjHo' o ume ko ka hale 0 Kakela a 0 r,;; Akmui Mui ame Betela, ma h *^jgauka. a uia Eua, he £ me kanalima daj uB&fekou o ka mahiua. Me keiaike 1 loaa mai l jho la au, ao.le lie iki e ukuia ai poō aupuni a 6i.aku. mamujL o na lunanui kalepa nanui. Nolaila oia iho la ka'u ana e hoomiia maijna uku mahina o n o kakou i ka wu i noho. mai ai ka ahaolelo 1903. Aka, aole no naeiau ihukiloa i kela elike nie na uku oiia luuanui i haiia rr M'e Hr.. Abrham Pemaiuiea, Ika hfao au e hoemii feau uku mai ka o ka laahina a i ka $800. H U]|».fcrieelalc. ?