Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 41, 28 February 1935 — HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI [ARTICLE]

HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI

Lehulehu na 'kanaka Ameiika i manao he 'pono ia makou e hana i na mea apaii e Vuō ai i la hana a Pelokane ame bep»nia a e ia Palani nae, o Wakinekona, me koha ilee k&ipaha'o, hooKaawalu iho i ko kakou aupUnf nāW&llwaK mai ke kaua mai. Wahi ;ana. '-'0 ka'u papahāha ō ka wa i hsla a e.hoomauia aku ajna ia, oiai ia'u k« h&noh§n~o o ka haokele ana i ke aupuni, oia ka malama i ke kulana hoaioha mau, aka e .kuakoa no nae, na lahui apau o ka honua; aole hoi e hao mai i ka waiwai a kekahi!; e Ka kakou jnau aelike; e hoolawa i na q na makaainaiia a e lilo i mea halihali a auamo i na pilikia o--lakou apaa; me ka manaoio piha maoli o ka kakou pono ia ame ka kakou hana e hana eiike ae la me ia." Me keia mau ninak'khulehu e pii mai nei imua 0 ka lehulehu, he mea hiki lou ke hoomaopopo iho he lehulehujrfa manao I!ke ole i manaoia no nae he pono, iwae na o lakou. Huli kekahi poe me Hamilion a o kekahi poe kaukanawai hoi i paa kukulu i mana kuwaena ikaika. Kapa lakou ia iho he poe Fedelala. oka poe kue ia lakou, hahai la|tQA I kej alakiu ana a Jefferson, ka mea nana i hakū k§ Kuahaua Kuokoa a o ke Kakauolelo kal«riaina hoi ia wV. Peia i hoomaka ai na aoao kalaiaina iloko o Amelika.Hiiipuia, he kulana i kamaaina loa ia kakou i keia la. a ipa na ano no hoi i pomaikai nui loa ai Se oiaio no, e 'pono ana ka hoopunuponoia o ke aupuni ina e ikaika like na aoao a elua, je makaala ana kekahi i ua haua ana a kekahi. j Mahope o naJs|majßQ nui loa ana t hooholoia iho la ka manawa o ka Peresldena e noho a: iloko o ke Kumukanawal i eha makahiki. Xka hopena o ko Wakinekona manawa, koho lokahi houia iho la no oia. makahiki mahope iho hoole oia Ika holo paloka hou. Hoi hou oia 1 ke ola makaainana ana a noho ma kona home maluhia ma ka Potomac.Ekolu makahiki mahope iho. make oia, ipe ke aloha nui ia e na miliona o kona poe, ka poe hoi i kapa aku iaia me ke aloha nui ka "Makua o kona Aina." Mamuli o ko Wakinekona holo hou ole ana, loaa iho la ka hiki i na aoao kalaiaina a elua e hooholo paloka ai i ka laua mau moho no ke kulana peresidena. Wae ka poe Fedelala ika Hope-Peres«kna Adams. Wae hoi kekahi aoao ia Jefferaon, kē alakai.o na Kemokalaka-Lepupalika, a oia no hoi na inoa i kapaia ai kela mau aoao kalaiaina. 0 ka poe Fefelala ka oi iki o ka ikaika, a puka o Adāms ka lua o ka Peresidsna. 1 . I ko Adams wa.euoho peresi(lena ana i mahua ae ai ka pohihihi me ka Pal&ni. Ua hoololiia ke aupuni o Palani. He puulu o elii#a kanaka i kapaia ka Papa Ala■kai, ka poe na lakou e i na mea apau me ka" hma kakauha. Olelo,.ls:kpu ua hanainoia lakou e ke aupuni o Amelika Huipuiajuo ka mea ua hoole ia i ke kokua ana ika lakou kaua. ana me Enelani. Hele loa lakou a koi i na Komisina e jiq&o an£ ma Palani e uku aku ia lakou i kekahi dala ki-pe„3jp mau kaukani dala lehulehu 1 mea e hoomaka'uka'u ai ia Amelika Huipuia e uku ia dala, hoomaka īho la na mpkukaua Palani e hoohaunaele i ka lawelawe oihana kalepa ana a Amelika. Ulu na manao ooloku iloko a keia,aupuni. Kupina'i mai la ka leo kaulana me na huaoleloleue a Pinckney, kekahi o ko kakou mau komisina i mau miliona no ka hoopakele ana; aole Q raakana w*le/' k ,? ! ? na oleio hoeueu o "Hail Columbia, ī kakauia ika p4fc koa Kipi, "Ka Bana i hanau lanua! Ka poe i hakaka a kahe ke koko no ka pono 0 ke kuokoa." * MOKUNA V Ke Kemokalaka , umikumamalua makahiki i mana ai ka aoao Fedeiala malalo.o ke-alakai ana a Wakinekona ame Adams, ma ka hookele aupuni. I kela manawa ,ua pii mahuahua mau ae ka heluu«.o im kanaka , manao ua hewa na Feaelala ma ka. lakou mau h|aa ana no ke aupuni. Lehu--iehu ka poe ī manao ua nuii loa na hoolilo o ko kakou aupuni. Olelo lakou, ua nui loa na hoonaninani ana ame ka mi hana hpōkelakela, me he mea la ua manao ka Peresidena īaia iho ma ke ano he alii. Makemake na kanaka ī ko lakou, peresidena e hana ma ke ano oia kekahi o na kanaka, elike no me lakou iho. I ke kokoke ana e pau ko Adams kau, he mea maaiahi wale no la i ko Jefferson aoao i ka hoopio ana i na Fedelala a koho a puka ko lakou alakai i Peresidena. Pela, iloko o ka 1801, lilo o Thomas Jefferson i Peresidena ka mea mua ī kohoia a puki e ka aoao Lepupalika-Kemo-kalaka. Mau ka noho ana o keia aoao iloko o ka mana no kanaha makahiki. I ka hoonohoia ana o Jefferson ma ka juoho peresidena, hoohana iho la oia | na manao ame na hana ano hou. Ma kahi oke kau ma i;e kaa alaila hoi holo no ke Kapikala, hele w&wae oia mai kona wahi hoolimalima e noho ana ejike me kekahi makaaina e ae ka hele wawae i kahi. oka hana. O 'Je£ferson, elike me na kanaka e ae o Jtela au, u« alakaiia oia e na hana ame na mea maa ak* Palani. Ma ka mea e pili ana ika aahu, kapae la aku la ka lolewawae ekekei o ke aloalii o Pelekane, a komo oia īka lolewawae iploa. Ua oleloia ua hookipa oia i ke kuhina Pelekane, ma ke ano pili oihana, me kona mau kamaa palewawae no ame kekahi mau mea haahaa e ae. Ua hapai aku ia kulana ika hoowahawaha nui ike kanaka Pelekane kaulana, ka mea i manao he hoohaahaa lanna ole loa kela iaia ame kojaa aupuni. Me ka, nana ole ia .hana a ka Peresidena, ua ike no nae. lakou apau ua lawa kona makaukau, a o ka hapanui ona kanaka ua inakeniake loa īaia. Ina makahiki ewalu o na kau elua ana i hookele ai i ke aupuni, ua hookele oia ia me ka naauao ame ka maikai. Hookahi mea ano nui loa i ku mai ma ke ano he kalaunu ia o ka hopena o kana mau ho«o ana a oiai o kekahi o kana mau hana ano nui i hana ia e kekahi Peresidena. O keia mea, oia ke kuai ana a lilo mai ke Teritore o Lusiana. f ka pau ana o Jce kaua hookahuli aupuni, e lioomanao no auanei kakou, ia e paa ana ka aina komohana oka muliwai Misisipi. oka hopena o kela, hooke ko kakou poe omua i ko lakou ala i ke komohana a noho ma ke kapa Mkina o ka muliwai, a lilp i poe kokoke Ina makaainana Sepania. Malia mai uuku no paha ka pilikia, ina hookahi wale no aoao o ka muliwai ia $epania a hala loa i ke Kaikuono o Mekiko, a ia Amelika la hoi kekahi aoao. Aka, o l*a haneli mile hope oke ala o ka muliwai, no Sepania ka aina ma na aoao a elua. Ua apo kona kuleana i ke kulanakiiuhale e ulu ae ana o Nu Olina. <? ku ana ma ka aoao hikina. aole i pau ' i Ua loaa paha ka oluolu i na makamaka o naplome Hookuonoono Hawaii ma Melokai, oiai aolo lohelole hou ia ma'i o na hoailona ma'ī i 'u la ma| u<ji. He mea maikai e mak *anskfl i na olslo uauaao e pono ai ke pls kino, I Wu ii|,