Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 41, 28 February 1935 — HE MAU MOOLELO KAAO HAWAII KAHIKO HOONANEA O KA HOME [ARTICLE]

HE MAU MOOLELO KAAO HAWAII KAHIKO HOONANEA O KA HOME

īa Kaehaikiaholeha i hiki ai ilaila, lilo ae; Ta no ia i i alii no Kāuai apuni, no ka mea, he alii kana wahine no Kauai apuni. 0 kana hana oka lawai'a ina la apau loa,' tne ua pa, ai nei'ana o Pahnhu. Fka wa e kuu ai mai ka ' waa aku, na ka i'a no e pii a komo ka fraa. 0 konā 'ma'u waa e holo ai i ka.lawai'a, he mau waa kaulua, he umi anana ka loa, he iwakalua poe hoewaa, oia no hoi na ka* ohi. • , . 0 Kaehaikiaholena, hoihoiia mai a Kuukuuia, i Waimea, waihoia kona kino kupapau; iioko o ka hale puoa, o iia makua, hana iho la laua ma ke ano hoomana, o ■ Haw.au nei, a īkaika ka uhane i ka heie me he ka- • A * kaika ka o Ka.ehaikiahoieha, hoi ol» l?7 d^ e ?' ī dl ' a , hoao hou ku wakine ika wa nd I kino waiiua keia a laua e npho ? ko ? keia kuio wailua keia'inoa o Nihooleki Hookahi hana he moe i na la apau, aohe ai i ka ai, o ka wahuie waie no ka ai ī ka ai. Moe iho la ka wahine a poiōli, hele aku ia i na kaikunane iw a i i'a. Ninau mai ia na kaikunane: "'Auhea ko kane. 'I aku ia ke kaikuahine: "Aia no ika hale Jsahi ī moe ai. ' "Kupanaha no ka hoi kau kane; o ka moe wale iho ia no i ka haie, pehea ia e maona ai ka opu o ka wahine; he anoai paha_auanei ka maua ia oe." , Ma keia mau olelo apau a lakou i kamailio ai, ua lohe no ke kane i ka haie; a hoi "aku la »ka wahine ahiki ika hale, ninau mai la o Nihooleki: "Aohe anei he pa ako mau kaikunane?" "He pa no," wahi aka wahine i pane mai ai, "O kii a lawe mai." Ahiki ka wahine i kahi ona kaikunane, ninau mai la laua la: "Heaha mai uei kau?" "I kii mai nei au i ka hi aku na ke kaikoeke o oluā." "Pono, oke ola iho la no ia ; eia ka pa, he uiili aku o : keia, ahe iwakalua o keia, a pela aku." Hoi aku la ka |wahine me ka pa ahiki i ka hale, e moe ana no kela: Kahei* iho la ka wahine peixei: E ala e Nihooleki, E ala e Nihooleki, Kaihele ka po, Kaihele ke ao, He maka hia-a ko ka lawai'a, E ala, eia ka pa a kaua. " A ala ae la ke kane i nei kahea a ka wahine a ninau mai la: "Heaha ka pa?" _"He lalakea," wahi a ka wahine i pane mai ai. "He pa ai wahi ake kane. Elua nō aku, Na ke 'kua kane, Na ke 'kua wahine, O na lima o na kaohi ke oopsr j Auhea la kahi pahuhu iki, " i l hou fea wahine ahiki i kahi o na kaiku I 3 , 1 ;. 1 . 13 mai nei kau?" oielo mai nei kuu kane, aFu;i*ole' n , ka pa ai? \ plelo mai nei kane.aia-ka i ka hakala o ka hale kahi i kau ai,, he ( *ke kiai." I huliia aku ka hana, loaa ua pa nei me ka ~e kiai ana, oia o Pahuhu; o ka Naio, he kaikuahine manu ao Nihooleki. A hiki ka wahine me kā pa i ko'laua hale. e moe ana no ke kane. Kahea iho la ka wahine: ka pa, he Pahuhu.,' ae la o Nihoo\eki: He pa ai ia, ' Kuhi ka lima, " . J ; Lea ka haawi, Ai ka mauwele, Ai ka pehu o uka, . O Waiahulu e. Kiola iho 1a ka wahine i ka pa a ka poholima o ke kane. Ala ae la kela honi ika w 7 ahine, .a uwe iho la. O ke| kumu o keia uwe ana, o kona kaawale ana iloko oka ,make, a kaawale kana mau oihana lawai'a. A .loaa ka ps, olelo aku la o Nihooleki ika wahine: "E kii oe ° U m^ U k , aik ™ ane : aole 0 ka waa elima ka loa; kauluai °ka 7 aa he umi loa a naka hoewaa. Waa ' olel ° aku <"'• ho iwakalua ka- "? kaikunane . olelo mai a keia- »i "as° Heah ? mai la k au?" I aku " * Waiho mai ana - kauL he um! ?. )IIQ , L A n . a waa > kaulua, kau na kanaka he iwaka. lua M,hoe ahiki unua o Nihooleki, ike iho la no ia o kona T ka Wa * ° la ana - 1 aku 1* ia i kaVJinT: i i no , anei 00 1 011 mau kaikunaner ! "Ae." ohi tla u. ° h€ iwakaluu 1 mau k* A , makaukau ua ht ame ka waa, oiof mai la lak<. y a kokoke 1 ka awa, 110 ko lakou maiiao 1 ke kani-huna-iuoa e lioio ai i ka lawai a, elike me ke ano mau o na eia ka aole pela. ka.moa kuakahi, i ka waa na kanaka. A pau na nioe apau» panee lakou nei ika waa} holo na lawai'a e ae apau, aole i hoea o Nihooleki 1 kahi o ka waa, « o ke kali no a na kanaka. O ka hele 110 ia- a wehe kaiao a ikeia ka ili o kanaka, hoi aku la me kā moloiwa. no ka mea ua make ka manaoiana/ a ka hale nonoho nui. ; Aia no o Nihooleki ke moe la no me ka nooiioo no. Hoala iho la ka wahihe: "E ata, o holo, oka olaolu !o ka lawai'a anj\, aole e ohea tka !a." "Pela iho a ao pjafto »e, a puka ka la i hiki pono ko tk*eia aku ka ana nvai ak» i'a." A ao ae la, ala ae la o Nihooleki, a Tce ka. a ka hokeo, hume 1 ka malo hete aku la a na waa, pa* nee aku la, hookahi lima. lana ana na waa iloko o ke kal H,olo mai ta na hoewaa a kau iluna la lakou ! hoomak'a ai e hoe, wehe ae la 0 Nihooleki i ka pa a lawai*a aku la. Na ke aku no i pii a komo na waa, kiola i uka. Hoe hou a kolmo hou elua waa, kiola hou no i uka, Pela ka hana ana'hhiki i ka eono o na waa i koino ; kn ke ahu o ke f i uka. Haawi ka wahine, ai ka "puaa, ka mauwale. kuai .kekahi, kopi kekahi; aole e pan r,o ka nui toa, Iho mai la o uka. nio ka ai. me ke ko, ka maia. na mea on > toa. ' Peta no hoi na mea iho wale mai, hoi me ka i' I he afeu ta ka poe o nka Ika piha fa o kai pan a pau u i ksi & hof me ka fa,