Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 55, 28 May 1935 — He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina

He eono ka nui o na ek:vo keia aina malalo o ke kanikela Beritaniai a e hoopihaia ana e n"a lahui like ole ma kahi o na tausani, na poe kariatiano, na poe makaikai, na makuahine vilikina o ka hoomana katolika, na haumana kula, ame ka poe kalepa, a koumea kakau i ike ole ai maloko ona moolelo like ole oke ao nei. Na pahu-lole ame na kaa-bebe, na ano pahu like ole ame na pn-la. e mu'u mokaki ana ma o a maanei.

Na kanaka Pake me na kaa e lawe mai ana i na ukana like ole lu awiwi iho la ia piha ukana, a holonui hou aku la no ka hoopiha ame ka halihali hou ana mai i kekahi piha kaa hou, no ka mea. he maopopo ole ka mamiwa o keia piha e noho ai malaila. Uoko nae o keia mau haawina pihoihoi e ikeia nei, aia keia huakai nui o na misionari e kuoe ana no ka hiki aku i ka hale luakini o ka aina Beritania, kahi hoi i hookaawaleia no lakou. Maluna o na nohō a ma na kuono, na ano puolo like ole e muu mokaki ana, a maloko hoi o ka luak'ini ponoi. ua hoopihaia me na pono no ka hiamoe ana. Maloko a mawaho o keia luakini nui, e hoopihaia ana e ka lehulehu i oi aku m'aluna o ka 4 tausani, a e ikeia ana na lahui like ole he 17 ka nui. Ua ike pu ia keia manawa, e ku kiai ana na koa o na lahui like ole ma na hale luakini a ma na hale kanikela o na lahui apau, a koe ka lahuī īapana ame ka lahui Italia. Oka hale oke kanikela ītalia, ua pau mua ia iko puhiia ike ahi i kekahi mau 'la aku mamua. Aka, ona pualikoa o keia mau aupuni, na hoonohoia aku lakou o ku-kiai ma ka halealii o ke keikialii Su Wangf Fu, no kn, palulu ana i na karistif.no pake mai ka lakou mau hoopoinowale ia aku. Ao na lahui eae apau, eia lakou apau malalo o ka malu o ke keena kanikela'Beritania. a nolaila, ke ike ae )a na mea apau e heluhelu nei i keia moolelo, eia na mea apau malalo o ka malama ame ko ku-kiai ana o na pualikoa ponoi o ko lakou mau aupuni pakahi iho.

I ka wa a na w/ihine misionarf e hana ana me ka ikaika no ka loaa o na manaolana i na mea apau, aia hoi kekahi mau kane ua huīi hoi hou aku no ko lakou kahua halepule nui o na Mesodita, no ke kii ana aku i na wahi koena opala i koe aieu. He huakĀl kaumaha loa keia a lakou i hele aku ai, -wahi a Mr.- Gamewell i hoike mai ai: "H©opmg~foa ia mai au me ke kaumaha ame ka luuluu, i ko'u ike hou ana aku i na kiionohi o ka home a'u i aloha ai, no ka mea/'ua kukuluia e ko'u mau lima ponoi, me na dala i nonoi hoomanawanui ia aku e Mrs, Gameweli. Ike aku la no au ika luaklni ame na_halekula ame halepule nui e ku ana no lakou me ko lakou hiehie. aka, aole he leo.kahea mai e kipa aku, ua hu'ihu'i kona mau paia, a ua hoikeia mai ia'u,' he manawa wale no i koe al vku lakou a pau i mau puu lehu." | tiae, raia -e - ■i#t-rne keia iiooiiūo «1«. hoi, hoomaopopo iho la ia, aole he manawa e hoohala wale ia ai no, no ka e awiwi no lakou a haalele koke iho i keia home ana i alōha ai, no ka mea, e kuku'i ana na lono like ole, e puhiia ana ne.ia mau kauhale apau ike ahi. He nui na koena meaai a lakou i hoakoakoa ae a'l a hookau aku la maluna o na kaa ukana a na Pake; a he nui wale ae na ukana a lakou i hoohikihiki mai ai. - - . I ka pau ana o ka lakou mau hana, aia hoi. ua ike iho la ia, he mau tausani dala nui hewahewa ka w ? ai%vaiio o keia mau mea apau a lakou i ohi mai ai, mamua hoi o ka waiho ana aku mahope na keia poe po-Wa e ohi hapuku mai. I ka hola 4 ponoi o ka auina la o kekahi la ae, 24 hola mahope iho o ka loaa a'na aku o ke kauoha a ke keena kaua Imepenela% Kina e haalele iho lakou ia Peking, aia hoi, ua kipoka mai ia ka pualikoa o ke aupuni o Kina maluna oke keena Kanikela Amelika ma Peking. I kela manawa, aia o Mr. Gamewell ame Mrs. Jew ? ell e hoao ana e hiki aku ma kekahi aoao o ke alanui no ka halealii o ke keikialii Fu, i ka s wa a na poka mua loa i heleuluulu mai i ai. Ke kahea mai la na leo mai kekahi aoao mai o ke i aianui: "Hoi aku ihope! Hoi aku ihope! Kali iki iho: la laua no kekahi mau minuke, alaila, oiai e kulou ana,' hoomaka aku la laua e holo no kekahi aoao o ke alanui. Ma ia hope mai, ua hookapuia na wahine apau aole e helej ma keia alanui mawaena o lakou ame ka pa'lii o ke keiki-, alii Fu.

I keia wa, ke hu mau nei na poka raipela ma na wahi apau o ke alanui, eia nae, ke ai nei ka ai'na ahiahi o keia poe x>lulo maloko o keia pa-aina o ke kanikela Pelekane. Eia na kane, na wahiiie ame na keiki e nonoho ana maluna o na pahu, na puolo a maluna o na noho, i ka wa i haawiia aku ai na meaai ia lakou. Pau iho ia ka ai ana a na mea apau, uhi mai la ka pouli maluna o ka aina holookoa, a o ko lakou po mua hoi keia, i ka hiki ana mai o na hola no ka hiamoe ana, aia hoi, haule ak« la na mea apau ma ka lakou wahi e hauie ai, a la hoi na hoomaopopo ana no na mea o keia ao, Mamua ae o ke aumoeHoa ana, ua hoounaia mai la na elele mai ka wahine mai a ka emebasadoa Pelekane, ka Lede MacDonaid, e kono mai ana he elima a eono paha wahine e hiki ke loaa he wahi e moe ai maloko o kona hale. Ua hele aku o Mrs, Gamewell ame kekahi mau wahine e iho no ka hooko ana 1 ke kono. Ia Mrs. Game\vell ame kona mau hoa i hiki aku ai, aia hoi, ua hoopiha ku'ineki mua īa no keia hale nui, aka, ua kuhikuhiia mai la ko lakou wahi e hiaUioo «li maloko o kekahi lumi. Ua haliiia na peTa wa ka papnhole, alaila, hookuu iho la ko lakou mau kmo e hoomaha i m hihi o ka la mamua iho. O ka ninau nana e hoalā mau ana i kona uhane ma ua po la, iaia e hoolohe ana i na leo uwe ame na leo hoolana a kekahi makuahine i Uana mau keiki liilii; "Heaha la ka hopena o keia po? Ua liookokoke loa mai anei ka make? E hiki' mai aiiei ka puali hoola i ka hiki ana mai o kekahi kakahiaka ae? "Ina aole, alaila, pehea !a ko lakou mamao niai ia lakou aku a heaha ana la ka hopena? A hiki wale mai no i keia manawa, aole i maopopo i na kanaka apau, ua hōihope aku ka pualikoa o Kapena McCalla no Tientsin,' eia no nae lakou k'o noonoo noi he manAwa wale no no lakou e hiki mai ai no Pokina nei, Ma na hora h u wale o ua po la, e hoomauia ana no ke ksni ana p na pu raifela. Aia kekahi hakoakoa nui

0 nuhuuōiu aua ata ka aoao akau o keia o ka hale !o ka emebasadoa Beritania. Ke lohe nei %a mea apau i ke kani o na pu raifela, a ma ka hoomāapoipo aha a Mrs. Gi;nje\veil,. ua kaa loa ka puka āniani o kona i\umi e moe ana me kona mau hoa ma ka lainā polofei o na pu raifela a na koa aupuni pake. No kekahi manawa pokole mahope mal,'lohe <»e la ia 1 kekahi kiai i ke komo ana mai, a ua hoom'aopopoia hoi, ua kukulu kiai ia aku o Mr, Oamewell ma &|Thapa hope o ka hale. Alailu, aia kekahi mau halulu %'ria o kekahi mau kapuai wawae maloko o keia hale, a uiliiki hoi iaia ke hoomaopopo mai, aia na poe apau e moirife ana maluna o ka pana hf :e e a'e ia ana e ka poe no lakon Jkeia ma.u wawae e halulu nei, a emoole no hoi, uhi hou mai la ka ma]uhia, a pau ae la na hoomaopopo ana a kou mea kakau. I kekahi la ae, a i ka piika ana mai rio 4 ka la, i ho6maka mai ai kā wela e hoike i kona mau nflio, a pela no hoi me na hana maamau i ka haawi i ha manao hooianalana i keia lahui nui iloko o ke kulana oliilo. I keia kakahiaka nui wale, ioaa hou mai la kekahi kono ana ia Mrs. Gamewril ;ime kona maū feoa e haiawai pu aku me ka Lede McDonald ma ka rumi hulahula niii o kona home ponoi, no ka hoohala ank i kona Jpo me ia, no ka mea, ua hoolakoia keia rumi hulahula nui rrf<j hiamoe. ' ■ l : • ■ (aole i pau) ;