Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 59, 27 June 1935 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

(Kaukauia e Prof. O. S. Fow]er, 'kekahi o na kanaka Akeakamai Kaulana loa o AmeHka, a hoolahaia elike me na ka•nawai o Amerika Huipuia.) MOKUNA I Na Hana e Loaa ai ke Ola Kiao Ikaika i na Keiki. PAUKUI ' Na Kanawai © ka Hanai ana i na Keiki. He Waiwai a he Makana Hiwahiwa na ka Makua: "E HANAU MAI ANA OE HE KEĪKI," | Keia Makana Hiwahiwa, heaha !a kona kumukuai kona mea nana » hoohua mai? I Waiwai anei oe ! jkou hoohua ana i kela Makanaj Hiwahiwa, a i ole, ua oi alku paha kou waiwai mamua o kou hoohua ana ma! !a i keia Makana Hiwahiwa? i Ua ike ia anei kekahi makuahine e'la\ye ana i kekahi; huina dala maihulu. a i ole, he huina dala nui paha o hookahi miliona? Ina no oia e hoole ana ika lawe ana ia; mau dala, aole no e hiki iaia ke hookau i ke kumukuai. 0 na nani apau 1 ikeja. aole no ia i oi ae mamua o kekahi mea hookahi oia no ke "ALOHA," Oia no' ka mea i hiki ole ai i na mea h«.nu ola apau ke hoolilo aku i keia mea he "Hua/' he "Keiki'' mailoko mai o ka wahine, uo ka mea, aole ia nana, aka, na ka Mea Hookahi Nana i hana mai i ua hua la, ua hoolala mua ia e la, mawaena pu kekahi o na holoholona. na manu o ka lewa, ame na I'a o ke kal,, Alaila, kuni iho la Oia i kela rnea he Aloha iloko o ka s_u h i I ua "Keiki" la, no ka'mea, o ke Aloha no mamua. a-i Kona hoopalua ana mai i na mea apāu Ana i hana mai ai;kau hou mai la Oia i keia kanawai paakiki. loa,—-"E Hoolauna'i aku Olua ika honua nei!'Va ua kau mai keia kanawai maluna o na mea'a'pau, ke kanaka r na holoholojxa. na mAnn o ka ame rm4'tx o ke knii lja ike kileou* i ka hookoia ana o'keia kanawai e ka makuanine mua loa, a mahope iho o kona hooko ana mai ii keia kanawai, aia hoi, pane mai la oia i keia mau olelo: j "Ua loaa ia'u he Kanaka mai ke Akua mai," a ua kapaiai iho la ka inoa o ka bebe mua loaa mai ka wahine mai o Kaina. E na Makuahine, he nui na mea o.ka honua nei i hoohauoli mai ia oe, aka, heaha ka oi aku o ia mau mea apau 1 hoohauoli mai i kou mau la apau, mamua o kela Mea Hiwahiwa au i hoohua mai ai, au no hoi e hoohua maa mai ana i na la o kou ikaika aha. Ē mahaloia oi>, no ka mea, ua lilo oe he makuahine, ua loaa hoi ia'oē he mau mea aloha au hoi e hiilani ai a e malama ai, a aole no hoi e loihi 'loa e hana mai ana a e malama mai ana ia oe, na mea apau ana e hana mai ana ia oe, oia no hoi na mea apau au i hana aku ai nona. Ika pau ana o kou mau Ia ma keia ao 5 pau iho la kau hana ana nona, a no lakou paha, alaila, lilo aku Ia kou wahi iaia a ia lakou paha, a pela mau aku a hiki i ka hulihia ana paha o ka honua nei. E mahalo piha ia oe, no ka mea, ua hooko a ua hoowaiwai mai oe i ka honua nei me na opuu pua rose liilii o kou kihapai, a e ulu ae ana iloko o ko lakou nani ame ka ulumahiehie, a e kahea ana ia oe—MAMA— ka mea hoi a na wahine i loaa ole me ia mau hoowaiwai ana, i makaleho mau aku ai e loaa pu ia lakou kela kahea hauoli o na kamaiki liilii e kahea ana—MAMA, —ma o kekahi mau hemahema paha o ko lakou ola ana i loaa ; ol<* ai ia lakou ia pomakai. Aka, nou € ka wahine e hooko ana i ka manao o ke kanawai a kou Akua, nou mau na hoqmai_kai ana a na mea apau; alaila, hoomaka mai la ka hana nui a makou i komo mai la e kakoo a e kokua i na makuahine o keia la aku> elike hoi me na mea i houluulu a i hoiliiliia e makou mai na la mamua loa aku o ka hoalpukaia ana o ka Baibala Hemolele. Mamua o ko makou hoomaka ana e kakau i ka makou mau mea i hoiliili ai, e hoikeike mua aku ana makou i kekahi mau mea e kakoo nui mai ai i ka makou hana nui nei, a e hoomaka mua aku ana ka makou kakau ana i na mea e pili ana elike me ia malalo iho nei: Ua hilinai nui ka lahui Amerika i ka naauao, na naauao o na ano like ole, a i ka mahuahua ana o ka lakou mau keiki, ua hoounaia aku la 110 im kula like ole,>mai na kula haahaa ka hoomaka mua ana a hiki wale i ko" lakou komo ana aku maloko o na kula kiekie. Aka, aole ilaila ka hoomaka ana mai o ka makou hana? Aole e hiki ia makou ke kapa iho ia makou iho, he poe e kokua ana i ka lahui a i ka honua nei, ma o ka hooiahaia ana o keia buke, ina aole makou e hoomaka mai mamua loa aku o keia'. Nolaila, ia makou nae i hoakaka ae la e pili ana i ka NAAUAO, i hiki ai ia oe ke ike mai i; ko makou alahele i hoopilipili mai al i ka makou mau mea i kakau ai, no ka mea. o ka naauao ka mole o na mea apau o ke kanaka huli, a aole auanei e nele kpu ike mai i ka oiaio o ka makou kukulumanao ana. no ka mea, e ike ana oe ma kekahi wahi o ka makou mau mea i kakau ai, i ke ano-e o na huaolelo i kakauia, a*u e nonoi aku nei i ka mea heluhelu e oluolu e huli maloko o ka Buke Wehewehe Manao,

! (Dictionary), malalo hoi o ke loa na huao- : Icio e vv eliew<ti i ioaa ka mana,o. ■■ - Ua. liookumuia a ua lahui like ole , mai na keiki i hanau mua mai, Q keiki mua, io lakou no ko kakou poe hana kanua^ap^a'o lakou no ka ; poe hakihaki kanawai. Ua na mea apau e pono a e oluolu ai o keia noho e hoopaj keleia ai ka poiio o kou noho ana Ua olelo ae nei makou, ua ka hookumu ame ka hoomakaia ana o na lahui na, keiki i hanau mua ia mai, ina pela he hooUina ma * * :o lakou mau makua mai, a i ole, eko lakoi^^^'kah u hanai paha. Iko lako.u nunui loa. ana: ae #; ko lakou mau makua ame ko lakou man,kahiia. make, alaiia, ia wa, lawe ae la ua poe keiki ia ° na a hoomaka mai la lakou e hoohana.,e e lawelawe. e jualama a v hanai i ka lakou mau ag ai, no me ke afio o na hana a ko. lakou, anj,e V.ekahi mau aiea ano l;yu paha i a pela aku a hiki wale mai i ko. kakou mau la e ola. , , KA PONO O KE KAHUAHANA NAM?AO KUE I KA —-—NOHO HOALOHA | O ke ano o na hanu ola ua ia no ia ma i na ano he mau iaukani lehulehu, i oi o na kanawaij ! mamua o ka naauao, i ka wa nae o J ||yo|m'u keiki i huai mai ai me na makaukau mua i loaa ia o ke ano ] I o ko lakou mau Hoku i hanau mai ai, d|ka mea wale] tno i koe iho oia no ka haawi amē v ana.aku ial lakou me ka naauao. Aka, ke o kona ana oj : lahui i hua mai ai, na mea ia nana i hoamp ae i kona mauj ouli lehulehu, e hoololi ana i kona anp||pt ano mai oj kekahi keiki i hoohuaia mai e o keka-: hi lahui e. gp||fe> j E i mai paha auanei oe, no ke na kumu o ia; ano-e ana? Oka haina, (ma ko ana ij ka manao o na ouli like ole, ka hoku, ka mahi-| na), ma ke ano o na lahui like ole no,m||m ka 'heluna hej 1 217 malalo iho o ka malamalama o ka | j mai ka Mea Hookahi Nana i hana mea apau, i: na ano pakahi o kela ame keia lahui. Ma na waihooluu like ole o na |I|fĒ 4 ua ike ia he Elima ano, keOkeo, eleele, ulaula, ha^^^me. ka nanakea. Ma na mea i loaa ika huli ana akeakamai, ua lilo keia mau "waihooluu apau i hookaawale ana ia lakou mai kekahi mai, eia nae, hookahi !mai no. Ona hoakaka pokole ana, ps3|gEnp ia: j E lawe mua kaua ika lahui ili 6na lahuika■naka>pau o Europa, ame kekahi mau honua i ikeia, ' he hookahi no ano ili o lakou apau, ma ko la~ S kou olelo lahui. He keokeo ka ili o.!B|j3Sftui Amerika. he okoa nae kana olelo lahui; he keokejyyj[*jH o ka lahui Farani,'he okoa nae ka: lakou olelo ka lahu'i lialia, Sepania, Geremania, ame na keokeo e ae apau o ka poepoe honua nei, ua okoa olelo lahui ana. a pela na lahui e ae apau malalo like olē apau i hoikēia ae nei. ua like |na aka, ma ka iakou mau olelo laliui nae, ua okoa. mai keia? Aole ō ka hanee ana o kela aka, ua hoolala mua ia no o ka Mea i,hana mai ina mea apau. A o ke.kumu.mai nal|Ooaa ia makou ma ka makou 'huli 'ana, mamuli no la n^akemake ana e hookākaawale i na lahuikanaka mu ma ko lukou ano ponoi iho, alaila, hookau iho la Oi&jgE|jQja mau hailo-j ! na e kulike ana me ke ano o na lahuikamka pakahi iho. j : A i Kona hana ana pela, hoololi mai i ko lakouj ;mau kulana pakahi iho elike me ko lakau aiio ponoi iho, Ina ouli. na kalena, na naauao, na hana anEan^'ano o.ao he ! nui, aka, o ka hailoha hookahi nae iho ai i maloko o na mea apau ana i hana ai, kp ALOHA. j Alaila, hoomaka mai la na: loa e haai wi ana i ka pono o ke al'aliele no ka Ka na- ! auao o ka ulu ana o na meaulu a apau, .ana o na ho--loholona, na manu, na i'a o ka moana yia 'kanaka i kulike me Kona ano. * Nolaila, ika ike \a ana ae la. oka KOj^ y AO ka moa oi ae mnmua ona moa apau. e hewa an^KO^ keia la ika haawi pau ana a na makua ulakolako i ,i/uuī svaiwai apau no ka hoonaauaoia ana o mau keiki ma na halekula 'a'hiki loa aku ma na keiki ? *