Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 60, 4 July 1935 — He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina [ARTICLE]

He Moolelo o Ka Wahine-Missionari Mua Loa ma Kina

Ē huli ae ko kakou nana ana ia loko o ka pa hom.e o ke kanikela Pelekane. Oiai na aosro a elua'.e' hui nei malun'a o na alanui o keīa aoao o Pekina i keia wa poeleele, aia na maka hia-a o Mr's. Oamewell e kaulona pono mai ana maluna o na koa Amērika-e pa'io nei me ko wiwo ol'e, 'ua'hiki no iaia keike mai ma kona wahi e nana mai ana i na mea apau e hana ia nei, a oiai kona puuwai e pailaia ana e ke aloha kulipoiipo no na koa Amenka, ua kahea aku la ia i kekahi o kona mau hoaloha e akoakoa mai, a e haawi lakou i kekahi mau !eo pule no ka uh'ane o ko lakou mau koa Amerika. "Ko makoiī Makua Kiekie, o.Kou makemake ke hSokoia, e aloha mai oe ia makou poe nawaliwali, aole e hiki i ko makou ik.aika ke paio aku me ka enemi, aka, o Oe \va,'Je.no, Nau no e kokua aku i ko makou mau kaikunane e paio ala no ko makou mau ola. Nau no e-hookuemi hope aleu i kaenemi. Aka, e ko makou Makua Kiekie, o Kou makemake ke hookoia, aole o ko makou!" I ka pau-ana o ka lakou mau leo pule, aia hoi, lohe.ae la na mea apau o loko o ua home nei i ka leo kauoha ponoi 0 ke kanikela Pelekane : "E na kane kino ikaika apau maloko o keia malumalu, ua makemakeia oukou apau e hiki mai imua o'u i keia manawa, a e haawi aku kakou i na kokua ana me ke kali h6u ole aku i na kanaka koa Amerika e paio la no ko kakou mau ola pakahi apau." i Emoole, aia na kane kino ikaika apau e ku aku ana imua o ke a ua kokoke no i ka hookahi tau.sani - ko lakou nui. A oiai, aole i lawa na mea kaua na keia huina nui o na kanaka e ku paio aku ai, nolaila, o ka lakou 1 hooholo ae ai, o na mea like ole e loaa aku ana ia lakou, 0 ka fakou mau mea no ia e paio aku ai i ka enemi. * Aole he wa hou e houlolohi iho ai i ka puka koke ana aku e haawi i na kokua ana i ka pualikoa Amerika kakaikahi, nolaila o ka leo kauoha hou a ke kanikela. "E hahai mai ia'u." Ua like ke aiuka o na kanaka e naholo mai nei mailoko mai o ka pa home o ke kanikola. me he mau holoholona ahiu !a i naholo mai mailoko mai o ko lakou pa e hoomalu ia ana. Aka nae, o ka mea nana lakou e alakai ana, oia no o Mr. Oamewell. No ka mana'wa pokole, halawai aku īa keia huakai nui me na koa Amerika kakaikahi i koe iho. a hoomau aku la lakou i ka nee mua ana no ka haiawai ana me ka enemi e hoomaka aku nei e kuemi hope. I ka ike ana mai a ka enemi i keia hoopu'ipu'i hou ia ana aku o na koa Amei'ika, manao mai la lakou ua hiki mai na pualikoa Amerika hou mai ke kulanakauhale mai o Tiensing, nolaila, hoomaka aku la lakou e kuemi hope, me ka haalele ana iho f ko Iakou poe "i make e waiho ana ma na alanui, a no ka wa pokole'hou mahope iho, aia hoi, ua iho la ka meha ame ka maluhia maluna o ke alanui holookoa, a hui a haiawai ae la hoina koa Amerika kakaikahi me na kanaka mailoko mai o ka home o ke kaniJkela Pelekane, a ua lilo iho la ia mau minute pokole i manawa no Iakou e hui a halawai ai me ke aloha, alaila, kauoha koke ae la no o Kapena Myres i kona mau kanaka koa kakaikahi i koe iho, e ku kiai aku ma na wahi apau o ka pa pohaku i pau i ka inohaha.'a he'mea oiaio, ua palua hou ia iho ka mahuahua o na koa no ka hooko ana i keia kauoha mai na Jfenaka mai o ka home kanikela. Ua ike no a ua hoomaopopo o Kapena Myres, aole 1 pau na hana a ka enemi, nolaila, ua noho oia ma keia kulana hou no kekahi mau la hou m'a ia hope mai, a aole hoi 1 oi aku ka paaklki o keia kulana hou elike la me kela kulana maluna o ka pali. E hiki aku ana na wahine o ka home kanikela me na pon<y"apau no ka hoomama ana i na kanaka i popilikia mai na poka mai a ka enemi. I ka po, ua hiki mai no ka enemi mawaho mai o ka pa pohaku, a hoao mai la e kipoka, a i ole, e hoonou mai i na pohaku uinihepa, a ua kipoka koke aku la na koa Amerika i ka enemi, a pau nui aku la lakou i ka auhee. E haawi mau ana o Kapena Myres i na olelo hoolana i kona mau kanaka koa i kel'a ame keia manawa, a i kek'ahi'po, oiai no na kanaka e ku kiai ana ma ko lakou mau kulana pakahi iho, e aku ana oia imua o kona mau koa pakahi me na olelo hoolana: "E kupaa e kuu hoahanau, no ka mea, ke aneane mai nei ka olino o ka malamalama e pahola iho maluna o o'ukou apau. Oiai kakou i hoonui hou ia mai la e ;ko kakou mau hoaloha mai ka home mai o ke kanikela, e loaa no auanei ia oe ka manawa e hoomaha iki iho ai i kou kino no ka manawa pokole, no ka mea, ua ike no au ua maluhiluhi loa oe. Aka nae, maluna mau ou na hilinai ana a kou aupuni ame kou Kapena nei." • Na keia mau olelo hoolanā a Kapena Myres i hoopiha aku i ka puuwai o kona mau kanaka koa me ke aloha oiaio loa nona, a hoopuka q|ai la lakou i ka lakou mau huaolelo 0 ka mahalo ame ke aloha no ko lakou Kapena. Oiai, aole he nui o na enemi e hiki mau mai ana e paio ia lakou, nolaila, ua loaa ia Kapena Myre,s he manawa nui loa e lapaauia ai o kona mau 'poohiwi, O ke ano iho la no paha koia o na kanaka koa Amerika apau he puuwai wiwo ole, he kanaka koa oiaio, he aloha i kona lahui a me kona Hae, aka, maluna ae o na mea apau, he aloha oiaio kakia paa i ka iwihilo no kona aina iianau—A MERIR A, * E waiho ana kaua I ke kamailio ana no ua Kapena Myres la ame kona mau pualikoa e ku kiai nei ma na palena pa pohaku apau, a e nana ae no kaua no loko o ka pa home o ke kanikela relekane. ho kā mea, aole wale o na hana kokua a kakoo i na koa i hoehaia me" na poka a ka enemi, aka, i ka pio ole o na leo pule a na wahine ahonui e hoomanawanui ana ma na'mea apau, aka, e nana ae kaua i ke ano maoli o ua pa home nei mai ka manawa mai 1 hoomaka mai ai o keia hooiHkaua. E helelei ana na poka a ka enemi ma o a maanei o ua pa home nei, e hakihaki ana na lala-laau i ka heleuluulu a na poka pukuniah' e ohi ana na kamalii i na poka a hoopiha maloiieo o ko lakou mau papale, he kanaha ka nui o na poka pukuniahi i ohiia a i hoonohonohoia māmua o ka halenoho o ke kanikela. T ka loaa nui ana o na poka maloko na pulikoa pake me na pono kaua o keia .au hou, a he nui wale o ia ano ia īakou, Ua hoiko mai o Kuhina Conger,

; aole i ike ia na mainoino o ke kaua o ka Akai* ka iīema, mamua o na kaua o keia la. ' Ke hoomau mai nei no n& pake kipu-pololei»pina-na ana maluna o na kumulaau mawaho mai o ke|g, rp&.hQme kanikela, a e hoomau mai ana no i ka lakou ; maloko o ka pa home kanikela, i na mea aoan a |alfn>i e ike mai ai, ame ka lakou mau ano pu raifela ]kouj&4l mai | ana, aole he uwahi, aole e hiki ke ike ia aku ko īakou waj hi e kipoka mai ana. ■< ' m <■ - I Mamuli nae o Jve kauoha paa ia ana o na ame I na keiki aole e puka aku no waho o ka pa, i/a Jake ola o na mea apau, a koe wale no na, koa e ku-kiai ana ma na aoao a pau o ua pa home nei.0 kekahi o na kanaka noonoo maikai o loio o ua pa home nei o ke kanīkela, oia no o Kauka Snjitlv u.a2felp ae oia: ' O ka mea nui wale no e loaa ai na koku%a|ia, i na kanaka koa, a ma ka hookele„ana a Kapeua Myre§, jj09.au pukuniahi nunui, ame na pu kani-alapine. No ka m&a. e haawi mai ana īa i manawa i na'kanaka k6a kau ai ia lakou iho, oiai keia mau pukuniahi ame na pu ka-ni-alapine e hoopaa mau ana i ka ■ " hookahi ponoi wahi pukuniahi o loko o kem home kanikeia, he wahi pu uuku no o hookahi paona, a,J kwehele ia ana ma o a maanei o ka pa home. He n.iUjta leo o keia w r ahi pukuniahi i ka walaau, eia nae, ,he uUku loa kona waiwai. E aho no nae ia, manao mai na nae !ka,enemi he lehulehu na pukuniahi o Ioko o ka pa hqme o na j>oe ilikeokeo. Mai kekahi mal o na pake misionari e noho maloko o ka pa home kanikela, i loaa mai ai kekahi ni4u ioiio pomaikai loa ia Mr. Gamewell, a e hoike ana ua pake misionan la, ua ike oia a hoomaopepo no hoi, m kuniahi kahiko a ke aupiini o Kina maloko o kekapl kamana o kekahi pake maīoko o ke kulanakauhalej a ma he mea hiki ke kii ia keia pukuniahi» alaila,,ua!hikl hooponopono ia aku. J 1 ka uhi ana mai o ka po o keia la, ua ai.U, o Mr. GameweII me ua pake misionasi la anie kekalu e ae. no ua hale kamana la, a ua !oa,a f*o akulā lia pukuniahi nei. Ūa laweia mai la a ua ia iho la, ame kekahi mau pahu poka pu i loaa' mai aial|oi, ua makaukau iho la keia kokua hou no ka hoolmna īa |ga(Aole i pau)