Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 63, 25 July 1935 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

e Prof. 0. S. Fovvler, kekahi o na kanaka Akeakamai Kaulana loa o Amerika, a hoolahaia elike me na kanawai o Amerika Huipuia.). . -■- ■'-VlMai haawi i na bebe me na palaoa i hoohuiia me ka hoo-|hu. 0 kekahi meaai hoopilikia nui loa mai ke.ia. keia ua hoawaawaia, a i ka hanaiia ana aku o na bebe me keia meaai, e hoohikiwaweia auanei ka awaawaa anamaloko o ka opu o ka bebe. ,Na keia mea e hoawaawa pu aku i kekahi mau meaai e a.e maloko o ka opu, a hoonawaliwali hoi i ke kino o ka bebe. -Pehea la e hiki. ole ai i kekahi mea me kona \yaha i maa me na meaai e ae ke hooniaopopo ole i ka awaawa. o mea hoo-hu ke hoopa iho oia me kona lehelehe? 0 kcfkahi keia o na niea hoopilikia loa mai i ke kino a. ke, kanaka i hana ai. |Aka nae, ina e hoohuiia me ka noeau loa, e ka poe i maopopo i ka hana ana ia mea, alaila, aole auanei e ikeia keia awaawa iloko o ka opu. ,0 ko'u wahi i mua loa ai i ka hanaia ana o keia mea hoo-hu, ma Columbia River, i hanak) e kekahi pako kuke. .Hoohuiia keia hoo-hu me ke kelekele o ka puaa, wiliiā ka palaoa a lahilahi, a .okioki liiliiia.a hooleiia aku i maloko o kekahi ipuhao wai wela e kau ana maluna.o ,ka-j puahi, aia hoi, ua nalowale iho.la ka mulea o ua mea hoohu la, ai ka mo,'a ana, he nui ka ono. Ua Okiokiia na lau-; nahele a hoolei'ia iho la iloko o keia ipuhao wai wela e. paila ana, ame na i'o puaa i okioki liiliiia, no umikumalima minute keia hoomo'aia ana aia hoi, ua makaukau iho īa makou no ka ai ana. i A pela no me ka Uala-kahiki, he huaai maikai. keia ke ai kokeia mahope mai o kona mo'a ana, n.o ka mea, o kona manawa maikai wale no ia eai ia a,i. A,ole e nele kona wali maikai maloko o ka waha o na keiki iiilii, a i kona noniia ana, ua wali mua me ka maikai iloko o kona waha, a i ke komo ana aku iloko o ka opu, aole hoi.e paakiki loa ka hoowali ana ana mea paahana o loko oka opu. Aka, ina e waihoia a hala kekahi mau hora, aia hoi, hoomaka m&i |a eiiame ka maloo haha. Ina e ai ia ana ika wa. e hu'ihu'i ai, nui auanei ka ae o ka waha, no ka mea, ua ma-loo-haha ka Uala, a ua hoonui mai ia i ka e_a i ke komo ana maloko o ua huaai nei. He maikai loa ka i'o o ka pipi i ka ai ia ana e na keiki, a no ka mea, he nui na materia maikai e loaa ana maloko o ka f o o ka pipi, e laa ke koko o ka i'o pipi, he kokua ana mai i ! a ika hoonui ana ike koko iloko oke kino oke keiki; haattfi pu mai ana ia i ka ilrarka o na ma o ka nau kna ake keiki ; ao ke kolu, ika moniia ana o to L a i'o pipi holo aku ana ia iloko oka opu oke keiki, a e loaa auaniei ka manawa i na mea paahana o ka opu e hoowali ai mē ka mealahi ame ka maikai. 0 ka moa ame ka hua oka imoa, he mau meaai maikai wale no keia. Nolaila, o ka i'6 oka pipi, ka i'o oka hipa, ka i'o o moa ame ka hua inoa, "he mau meaai maikai wale.no keia na na keiki e ai ai. 1 G ka waiu kekahi meaai maikai loa, oH hoi ka waiu fo ka pipi, e paila ia nae a Koomaaliliia, aii'.Ha, ukukuhi aku iloko oka omole. He meaai keia e hoonui ai ika io

iloko o ke kino o ka bebe, hoomaemae pu ai ia loko o ka waihona ai o ka opu, ao)e hoi e awaawa a hikl i kona hoonee ia ana aku iwaho, O kekahi mea nui e pono e noonoo*ia e loaa Iloko o ke kino oia ka aila! T. T a ikeia ka waiu ame ke kalima (eream), he mau mea ia e haawi mai ai i ka aila iloko o ke kino, oia hoi ka mea hoopalupalu a e hoopakika i na ami apau o ke kino. He oiaio, e kahuli. āna ka waiu ame ke kalima i ko laua kuonoono ana aku iloko o ka opu. Ē lilo ana kekahi pakenela o keia i ke koko, kekahi pakeneta i ka wai malokn o ke kino, a o ka hapanui o ke koena iho i koe, e holo ana ia i aila no ka hooma-u ana s ma\vaena o na pona iwi ame na a-mi apau oloko o ke kino. He maikai no ka waiu-bata ; aka, o kona maikai nae, e hamo lahilahi wale ia no maluna o na apana palaoa a na keiki e ai ai, ua like nae wale no kono walwai ma kona mau materia elike !a me ko ka waiu ame ke kalima, (cream), o ke ano-e wale no, e kakoo hou Iho ana keia he mau pakenela o ka aila I ko ka waiu ame ke kaHma. Aole he maikai ka hamo ana i ka waiu-bata maluna o ka Uala e wela ana no, ame ka palaoā e wela ana no; o ke kumu o ka māikai ole, oia no ka nui loā o ka ea maloko o keia mau mea a elua. Aka, o ka wa pono ā na keiki e ai ai, oia no ka manawa e maalili ai, alaila, hamo iho me ke ano lahilahi-o ka waiu-bata, alaila, o ko lakou waiwai maloko o ke kino o ke keiki, oia no ka hoonui la ana o kahi o ka aila e loaa mai ai a e loaa pu ai i ke koko kona mahele, ame ka'wai maloko o ke kino, alaila, aole auanei e loaa he manawa e hookumalieia ai io na meaai o loko o ka opu a hiki i kona lilo ana i ka pāakiki a loaa mai ka ma'i i kapaia lepo-paa, 0 ka palaoa maikai a na keiki e hanaiia ai, oia no ka huita wale no i hoowaliia a hehee kupono, aila, i kona hoomo'aia ana, e paila a hiki i kona mo'a maikai ana, a hoomaaliliia a loihi kupono, ame ka waiu-bata i kau Iahiiahiia, c ikeia no auanei o ka palaoa maikai loa keia a na keiki. Me kela mau meaai maikai apau i waeia no na keiki, aia hoi, he nui hou ae'no na mea maikai na na keiki, oia hoi ka oatmeaJ, ka rnush, e pono nae keia mau meaai apau e huiia me ka waiu, i loaa ai na materia kupono i kona ai ia ana. - Ma kekahi mau mea a Dr. Alcott I hoike mai ai, he mea maikai no ka I'o o ka pipi, e hui pui ia iho no nae me kekahi wahi momona uuku, a na ia mea e haawi aku i'ka aila iloko o ka pipi a he mea ia e hoopalupalu aku ai i na ami o na pona iwi, a loaa pu ka olu ma nā ami apau loa. O ke ti ame ke kope, he mau mea kupono ole keia no na keiki liilii, he mau mea keia e ake'ake'a mai ai i ka hiamoe ana b na keiki, a pela pu me ka haalulu ame"k'a piva e loaa mai ana; aole e hiki ke hooleia ka oiaio o keia mau mea, no ka mea, he ikaika ko keia mau mea e hoonawaliwali ai i ka hoohana ana a na mea paahana o Ioko o ke kino o na keiki, a pela pu no me na poe nunui. He poino nui keia e loaa mai ana ma ka inu ana i keia mau mea. O ka paa mau ana o na meāai l na keiki, keka"hi mea nana e haawi mai i ke ola kino maikai maluna o lakou. Ē ono ana na keiki i na mea a ko lakou mau maka e ike ai, aka, ia oe e ka makua e makaala iho ana i na meaai apau ana e ai ai, e ike np auānei oe, e kol mau ana ia i ,ka uala mamua o ke taro7*no ka mea, o ke ano-e mawaenā o keia imau meaai ? he oluolu ka nau ana o ka uala i ko ke taro, a '} lupalu hol ka moni ana o ka uala i ko ke taro. | Nolaila, o ke a'o ana i na makua ma keia, e ike aua- | nei oia, i na meaai oi ae o ka maikai a ke keiki e ai ai, alai'la, hiki iaia ke haawi hou iho i ka hiki hou ana mai o ka 1 manawa ai a ke keiki. O ka oihana hanai keiki, kekahi o na oihana anonui loa i haawiia mai ia kakou ma ka honua nei, 0 kekahi mea i hoopili pu ia me ka hanai keiki ana, oia no ka Koomananui, pehea la ka nui o na popilikia e ae i ka makuahine ame ka makuakane, mai haawi pio i kau hana i haawiia mai ai, aka, e hoomau aku oe ia oihana elike me ka ikaika ame ka hiki ia oe ke hooko aku, ina no ka uku ia mai a no ka uku ole ia mai, no ka mea, ua paa kou auhau e ke keiki i kou mau makua, a ua kau hoi ke kanawai o ka aina ame na kanawai o ke Akua maluna ou e ka makua, a o ka palena hoi o kau malama ana i kau hana i na keiki, oia no ko lakou pili ana aku i ka lakou mau wahine, a i ole, i ka lakou mau kane paha. , Noiaila, ia kaua e kamailio nei no na meaai kupono a na keiki, he mau mea keia e kokua mai ana i ka Hooulu ana i ua keiki la, a mau keiki paha, e loaa ai ia lakou ka lanakila maluna o ke oma'ima'i, a o ka wa oi loa aku ia o ka paakiki i ka hooulu ana ae i ke keiki, a ke hapa iho no ka kaua mau hoomaopopo ana, alaila, e pele ana no kaua i ke keiki. " . O na mea maamau ku i ka ponp, hejp»at«o-1e"0na hopena, a o na mea maamau ku i kā pono'ole, he pono ole no kona hopena e loaa mai ana. Nolaila, o na ano maamau o ke kana.ka, oia no na ano maamau maikai iloko ona, a o na ano maamau maikai ole oia no na mea maikai ole iloko o kona ola ana; aole wale i ke kane, aka, i ka wahine pu kekahi, Aka nae, ina e nele i ke aloha ame ka hoomanawanui, pau iho la na mea apau i ka waiwai ole, pio, iho la ka nani o ka naauao i loaa ia laua, laiiakila ae la na hoowalewale ana a Diabalo i ko laua noho'na maikai i ana. (Aole i pau)