Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 63, 1 August 1935 — HALAWAI A NA KAUKA KAHA-KANAKA MA LADANA HOIKE A KAUKA J. HUNTER, F. R. S., NO KE OKI KINO ANA [ARTICLE]

HALAWAI A NA KAUKA KAHA-KANAKA MA LADANA

HOIKE A KAUKA J. HUNTER, F. R. S., NO KE OKI KINO ANA

: ,nui na ano welu e wahi ai i ka ena'moku a ku paha e hiki ai ke kuaiia mailoko mai o na halekuai laau, a malamaia ma ka hom.e iloko 0 kahi e piha ole ai i ka lepo. Aole e pono ia mau welu e. pono waiho waleia ma kela ame keia wahi me ka hoohemahemaia o ilī auanei kekahi mau mea maikai oie .maluna o lakou a i ole. pipili ! mai paha ia lakou a ina he 1 anoano ma'i kekahi o ia mau imea, o ka pili mai la no ia o 'kekahi o ia msfu anoano ma'i i kela mau welu, a i ke kauia ana aku o ia mau welu e wahi i kahi i eha, aoie e nele a- ; na ka piii aku o kekahi o ia mau anoano ma'l ī ka eha a hele hou ka pilikia o ka mea i eha i ka nui.

ETe maa kakou i ka hikiikii i na welu i wa-hiia ma kahi 3 ka eha me kekahi welu. [ ka h&panui o ka manawa, he hemohemo ae ia mau welu i nakiikiiia ai ka welu wahi. O ka mea maikai loa e nakiikii a'e hoopaa ai i na welu wa-hi i ka eha, oia ka lipini me ka mea pipili ma kekahi aoao i kapaia he adhesive tape. I na halekuai laau no e .loaa ai ia ano lipine, a he oluolu no ke kumukuai. Nunui no hoi ka pokaa pela no e mahuahua ae ai ke kumukuai, a. iiilii no hpi ka pokaa, iiilii no ke kumukuai. He mea maikai loa ia e malama ai ma ka hoyae j nn wa apau, no*ka mea, ka wa e makemakeia af*ia, 3 waiho aiia. I kekalii wa, i. ka.po.e ulu ae ai kona makemakeia i ka wa ua paa na halekuai laau, a o ka ho-aa ihō la ho ia a pono hopTi wale ae la no i kela ame keia mea e loaa ana i ka lima. O na wahine lawelawe i na mea oi 4 e laa pahi a me na mea e ae ma ka lakou enau hana oloko o ka halekuke, aole mea maikai e ae manaua o keia mau welu wa-hi ame na lipini hoopipili i na wa apau e moku a e ku ai paha ka lima ia mau mea oi. Ēlike me ka hikiwawe o ka lapaauia ana o na eha, pela tio ka hikiwawe o ko lakou ala ae; a elike no hoi me ke ulolohi o ko lakou lapaauia ana, pela no e ulolohi ai ko lakou ola ae, a i kekahi manawa, e hoolawehala loa ae ana a hele loa 1 ka nui o ka pilikia, 0 na welu apau o keia ano no ka wa-hi ana i na eha o loaa ana iloko o na halekuai laau, ua lapaau waleia 110 lakou me ka laau pepehi anoano nia'i. Nolaila» aole he i hoomaka'uka'u ana no ka piti mai o na anoano maM mai ia mau niai ma kahi o ka eha e wa-hlla aku'ai lakou e Ioaa ai ka mea i eha i ka poino mai ia ma\i welu mai: akn. o na wetti a kakon e pouo upakau wak ae ai no a loaa i ka wa o ka pilikia, aole he maopopo o ko lakou maemae a palekana mai na anoano ma'i like ole mai. 1 kekahi manawa, mamuli mai i ka pelapela o na mea e hoohanaia ai mahina o na eha ka mea o loaa ai ka mea i eha i ka poino oi ao a ma-

ke maoli no i kekahi wa. Nolaila, aole he pono o' ka hooihemahema ana. _ He uūku i wale no ka pilikia i kekah.i wa, aka, mamuli q ka hemahema o na Iawelawe ana mahop% aku, e hele loa ai ka pilikia i ka nui loa. Iīe uuku wale ka hoe-uli o ka moku, aka ina ia e poino, e pilikia ana ka moku nui holookoa a me na mea apau maluna iho ona. Aka, malia o eha kekahi lala o ka ohana o ka home i ka Wa ua nele i keia mau mea. Ina pela. alaila e waiho wale ia eha pela i kje ea a hiki i ka loaa ana o kekahi mea kupono e wa-hi aku ai ia mea. Hiki no ke hoohana ia kekahi welu i holoiia a maemae a i kaula'iia i ka la wela a i ainaia a maikai me ka aiana wela ke hoohanaia no ka wa-hi ana i ka eha. Ina aole welu maemae i hoīoi a i ainaia me ka aina wela loa, alaila, ua hiki ke hoowela a wela loa i ka aina a aiana aku i kekahi welu e'ae e makemakeia ana, a hoohana aku.. O ka ho-a ana i kekahi ahi uuku a hoani ae i ka welu maluna o ia ahi me ke akahele loa ame ka malani wale no, he mea ia e make ai na anoano ma'i ina he mau anoano kekahi o ia ano i pipili ia welu. Aole i lawa loa ka mae- * mae o ka welu, ina no mai ka' halekuai laau, ke laweia mailoko mai o kona wa-hi. He mea pono e ikeia ina aole i pili ia welu me kekahi mea ano pelapela i piliia paha e kekahi mau anoano ma'i. E ■ ip€Hno e ike ina ua maemae jna lima o ka mea e |ana ia welu. Aole oia wale, aka, e akahele loa o pa ka aoao o ka welu e hoohanaia lana i kou lima ina no ua holloi oe i kou lima me kopa a i maemae i kou manao. He aikea ka welu, nolaila, e paa li'ka welu ma na wahi e pili I ole aku ai i kahi eha o ka mea ma'i. 'Mai hookau i ka welu maemae maluna a i ole malalo o kahi eha alaila huki mai a kau ma kahi o ka eha, no ka mea, e hoomanao, ua hoomaemae ia he wahi uuku wale no, oia hoi ma kahi wale no o ka eha a mawaho koke ae o ia wahi, i ka hamoia ana me ka ailakohola hamo a i ole iodine paha, nolaila, o kahi maemae wale no ia, a o na wahi e ae apau i hoioi oleia me ka laau, aole ia i maemae; a i kou hookau ana i ka welu ma kahi 0 ke kino i holoi ole ia me ka wai aole.ia i maemae, a i kou kau ana i ka weiu lu maemae. a i kou huku ana anoano ma'i kekahi i pili ma ia mau wahi, aple e nele ana ka pipili mai o kekahi o ia mau anoano ma'i i ka welumaemae, a i kou huki ana 1 ka welu i piliia mai la e na j arsormo ma*i o kahi o ke kino |i holoi ole ia me ka wai |e pili aku ana kekahi o ia imau anoano ma'i i ka eha, a | hele loa ka pilikia o ka mea eha i.ka nui, me ka maopoi po ole o ka hopena e hiki J mai ann, | aole i pau ! . — | Ua hiki mai a ke mak&ikai i uei iia Iok> o Amei ika i hiki t mai ai i o kakou nei i kela jma« la aku nei, kekāhi poe !me ko lakou mau ohana. Ua holo aku kekahi o lakou no ka makaikai ana t ka luapele,