Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 65, 22 August 1935 — HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI [ARTICLE]

HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI

He lahuikanaka holomua b>a ko ka Akavi, ak<'i. no kn I Perosidena nao, me,koiu\m;iu īni'Mioo akoa, u? iko n hoomaopopo īho la oia, ua hanaia kekahi tnau hana ann nni. Aole oia'i. poina, i ka makahiki 1812, ua komo■ alen <> Amolika īīuiinua ih.ko o ke kana ana me Polekaiu-. niamnli mai o na hana i hanaia (;Hke la me ka. Kapena \Vilkcs i hnna iho Ta. - Nolaila, i ka hoomaopopo ana iho a.ka i keia inau m.-a, ua kauoha mai la oia e hookuuia na paa- J hao no ka hele ana aku no ko lauā!" j Uaike ao la kaua, he hookahi mea nuī loa a ka Hema j e kamai'io mau nel, o ia hoi ka hoolawa mau ana aku a koi lakou mau mokuaina i na pūlupulu huluhipa ia | a pela no hoi ko lakou hoolawa ana aku i kekahi mau aina! e ae o Eui-opa me na waiwai kalepa e ae. Aom,- i nianao ke aupuni o Amelika Iluipuia e hoo-j kuu mai i na m<'kuaina o ka līema e hana elike me ko lakou makemake iho. Ua.haawi.piq ia iho Ia ka pasu\oj Eumter i ka la 14 o Apelila, a mamua ae o ka pau ana| o kela malama ua haawi ae la ka Peresidena i kana kau-, oha e panikuia na awapae apau e komo aku ai-iio na iuo-| ki'iaina apau oka Ilema. 0. ka manao ana o keia, e kau-i pale ana no ia i na moku o na ano apau i ke ko"mo ana aku ! ma na kapa kahakai o na mokuaina apa.u o ka Ilema. a ua kapu pu me k'o lakou haalele ana i ua mau kapa kahakai la. 0 ka ma'hiao o keia mau kapa kahakai, mai kekahi aoao a kekahi, ua kohoia. ma kahi o ( elua kaukani mile ka loa, ahe me-n paakiki ka hookoia kauoha. Ua kukalaia ae la keia kuahaua. a ka Pbresidena, a o ria mea ano nui loa i na mokuaina. apau o ka Akau, ka malama ame ka'hookoia ana aku o.keia kuahaua. M«. ka hoopihoihoi nui ia i ike iho-ai na mokuaina' apau o ka Hema, ua paa lakou apau i ka panikuia mai na alahele mai ma ka moana, Ua hoōmaopopo pu ih lakou, i ka hala ana ae o kekahi mau la hou, ka emi ana iho o ka lakou mau meaai, r,o ka mea, o ka hapanui o ka iakou mau e loaa mai ana maiwaho njai no ia o na atha e-. a ina e loihi ana keU panikuia aiia o -ke kipa ana mai o na moku mai nā aina like ole m<ii o ka honua, alaila, e hooi)llikia loa ia ana keia lahui nui o na kanaka apau oka līema. Xo ka mea, aole keia mau mokuaina o ka lĪH'iia i hooulu i na meaai ma ko lakou niau aina, aka, o na kumuhiau hulu]iipa wale no, i aneane e uhi paa pu ia na mokuaina apau o ka. Ilema. Noliala. no na pono meaaī ame kekahi mau pono e ae o keia ola ana, e kaukai ana lakou maiwaho ,raar, a o la ka lakou e liopohopo loa nei, e hiki io mai ana na popilikia maluna o lakou ina aōle lakou e hāna kok'e ana ī kekahi hana e hiki ai ke lapaauia keia mau popiiīkia. . Tloko la pokoh» wale no mahope ma.i, ua hoopiha mai la ka Akau i nui o na moku kiai ma na moana kai mawaho mai o ka moa®a elike me ke akea i kau 1 mai ai lakou e keia kauoha a ka Peresidena, a na keia mau hana a ka Akau, ua hiki ole i ka Hema ke panai aku i ke kue ana aku i ko lakou enemi ma ka moana. aka, ma ke ano uuku no nae, ua hiki no, koe wale iho no, uā like no ia me ko lakou lele kamoko ana aku iloko o ka' lup 0 ka make. .. Nolaila, ke makaala loa nei ka Akau i n# awapae Ē pau o ka Hema, me ka maaiea ame ka hakilo.mat* JifluSe komohia mai o rra aumoku o'na aina e mai, ai ole, no lakou haalele iho paha i na awa o na mokuaina apau'o W Hema. Aole no i hiamoe na mokūaina o ka liema, no ka mea, e makaala ana no hoi lakou i .k'ekahi manawa e hiki <U k6 hoopuka uku i kekeilii o ko lEkou thhu aumoku no ka holo ana no Eurppa, e hoike aku ai i ko lakou pilikia 1 ko lakou mau hoalo*ha, alaila, ma ia ano e hiki ai e loaa īa lakuwa kpkua alia, a malia o hooko koke ia ko lakou raau iini ana. Mamua o ke kūkala'maoli ia ana ae o.ke kaiia mawaena o ka Akau ame ka Hema, ua hoohana rho la ka Hema i kekahi puūpuu nui loa i ka Akau, a aneane maoli no. e nahaha kela kauoha a ka Peresidena. e panikuia _na lihikai apau i ke komp ana aku a na moku maloko o na awapae apau, a i ole, i ka ,puka ana mai paha mailoko mai ona awa apau. Ma ka mokuaina keia i ikeia ai o Virginia, a ma ke awa o Nprfolk. He elima o na moku e ku kiai ana i ua awa nei I ke kakahiaka o ka la 8. o Malaki, 1862, hikilele ae la na luina apau o keia mau aumoku i ka ike ana ae'.'i kekahi ano moku. kupanaha. līaahaa loa iho kona kino a pa i ka ilikai, e iliwai like ana kona onekLme ka ilikai. Aole ona pe'a a aole no hoi he kia moku. E hooholōia ana keia ano moku kupanaha me ka mahu. A o ka mea oiaio no hoi, o ka moku mua loa keia o keia ano kii i ikeia ae la maluna o ka moana kai, e hooholola ana e ka mahu.

O keia. ma.u uuiHiio hoopihoihoiiii. o na luina moku o na aumoku elinia e kū ana maloko o ku a\va o Noi'l'olk, na ia mea i haawi aku i ke aliimoku kiekio i ka mana ];auolia e ki pona ia aku keia anu moku kupanaha. Ua hooko koke ia koia kauoha, ti o ka wa koke no ia p na pukuniani o na moku kiaj i ki aku ai maluna o u? moKu kui>anal)a la, aka, i ka mao ana ae o ka uwahi, aia hoi, ike aku ia 110 iakou i un mo\u la e lana mai ana. Pa aku la,no na poka o keia mau moku eama ma ka aoao o ua moku kupanaha ia, aka, aole he mau manuh.e'u i ikeia. Pa aku ia no. a pa hon aku la no ua moku kupanaha ma kona mau aoao apan, aka, e iko ni?iv ia aku ana n A oia e lana mai ana 110, M<' ka moeuhane mun o?o nae 0 keia mau moku.kiai o ka AK.au, eia aku ua hana nui a ike ia aku. () ka inoa o keia moku kupanaha i ikina ae la o ia no •ka "Memmae." aia mahopo o ua moku kuparjaha la, kekahi pale kiia oi lua ole, e hiki ai iaia ke oki akh i ka hapalua like o k< j kino o kona enemi, u o hoonna aku ai iai? no lalo o ka papaku o ka hohonu. ■■ O-ka moku k'iai e ku kokoke mni-ana i iui moku kunanaha )a, o ia ke (;umberian<i, O ka wa no ia o ua Moku kupanana ia i emi hope aku ai me ka iknika loa a hooku i aku la i keia moku kiai, a oki pu aku la i ka moku kiai "Cumbdrlad" iloko o ka hapalua! like, a no ka wa pokole no hoi, o _ka wa no ia o.keia moku kiaio ka Akau 1 holo-a-ia aku ai nolalo o ka hohonu. Huli mai ia ia maluna o ke koena iho. o na moku, a hoio mai la me ka ika.ika a hooku'i hou mgi la i ka lua o na moku, iho la ka elua o na mok\i e piholo. I: ka ike ana mai o na moku ekolu i koe i keia pilikia hikiwawe Ioa maluna o elua o ko lakou mau aumoku, o ko lakou ,wa no ia i huki ae ai i ko lakou mau heleuma, a manao ana e holo aku no waho loa o ka moana; aka nae. ua lohi ioa ko lakou noonoo ana peia, no ka mea, ua hiki koke aku la ua moku kupanaha 1a ma ko lakou mau aoao, a ua pau lakou apau i ka hoounaia nolalo o ka papaku o ka hohonu, * - Kau haaheo ae la ka hae o ua "Merrimac" la maluna o kon.a wahi kia hookahi, a.no mea, ua li!o ka ikaika 0 kela mau aumoku elima imua*ona_i mea ole, a ke Ike a hoomaopopo mai la hoi o uka.o ka aina i koia hooili kaua o keia maii aumoku, a ke pakoli mai la hoi na leo hauoli o na kanaka no keia īanakila hanohano i loaa iho la 1 ka "Memmae." ■■...#■ Kuku'i hou aku la koia nuhon a lohe aku la ka Akau. ua' lilp keia i mea no lakou e hoehaeha nui loa i'a ai, alalla, manao iho la ko ka Akau holookoa, aole. he mea hiki ke pale aku i keia "Mcrriinac" i ka hookomo ana .ak,u maloko o ke av>a o ke kapikala a ki poka aku mahina o ke kulanakauhale holookoa. Aka, §.olc nar j keia paha'oha'o maluua o ka aoao hookahi wale no. Eia holi aku no ua mau paha'oha'o like ole. . (Aole i pau.)