Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 22, 26 September 1935 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

O kekahi makuahine o ka apana aina o Jamesville, ua oleloia aku. la oia e unuhi mai i kana keiki mai ke kula mai no ka mea, ua nui loa ka holomua o ka ike' ame ka naauao o keia keiki ma na haawina apau o kona halekula, ama na haawina hoi apau i haawiia i kona papa. Oke kaumaha waie no o na kumukula, o ia hoi ka mailo mau ana a ka ma'i l keia keiki, he ma'i hoi i maopopo ole i na kumu ame na makua ke kumu o ka hiki ana mai. Ua kue hiai keia keiki i keia manāo o na kumu ame na makua.ia lakou i hike aku ai e. wāiho mai oia i ke kula, a e hele aku oia ma kekahi huakapoomāha ma kekahi wahi e aku, i loaa ai iaia ke ola kino maikai. Aole i hilina'i keia keiki i keia mau ōlelo a kana mau kumu, a ua hookuu ma la no hoi na makua elike me ka manaō o ke-ia keiki, Heaha mai ke kumu o keia mailo a.na o ke kino o keia keiki, oiai e haawiia ana iaia na mea apau a kona naau e maleemake ai? Heaha hoi ke ano o keia ma'i e nōho alii nei maluna o keia keiki? Ma'ka hoike a na kauka, ua 'loaa.mau oia' me ka piwa ma kona poo, a jo k'ā haawi ana i ka laau he mea waiwai ole wale no ia, no ka mea, elike no me ka nui o ka hanaiia ana aku o'ka laau i uā keiki la, pela no ka nui o ka hoomahuahua loa ana mai a ka ma'i maluna o ke kino o keia keiki. A o ke kauoha wale no ana kauka, e haawiia i keia keiki kekahi hoomaha ana mai ke kula mai, a e haawiia aku iaia kekahi huakai ma ka moana, e honi ai I na ea o ka moana, a e hoomaha aleu hoi ma kekahi ainā okoā aku. HOOKOKONOIA O KA PŌNO AME KA HEWA kue I NA NOONOO INOINO AME HŌOPA , I E Hooponoponoia Aku Auanei na Aole. E pono lakou e a'oia aku e Hoolohe! I kā wa liilii p na keiki, homaka no ke komo ana o kela manao hoōhlhi, a no ka mea, ua hoohuaia mai ōia i keia ao' me ia māu mea. Ke kuawi mau nei ke kamailio ana a ka mea kakau ma keta wahi, no ke kumu e loaa pono loa ka manaoio o keia a'o ana a keia Kauka kaulana loa o Amerika i na makua Hawaii apau o keia la, ā nmkou e hooia e aku nei e loaa mai no auanei ka waiwai a me ka holomuā iwaena o ka noho an_a_ ame ka noho ana aku o ka kakou mau keiki ma keia mua aku, a e nalohia ole aku ai ko kakou lahui elike me ia e wananaia nei. 0 ka hana mua loa, i ka hoomaka ana ae o na keiki e kanaka makua, ia manawa, e hoomaopōpo loa pa makua, ua hiki mai la i ka manawa e malama a e makaala loa āi na makua a me n kahu hanai i ua mau keiki nei a kakou, e haawi i kāu makaalā i ka ulu ana o kona kmo, e haawiia na meaai kupono ame ka holoi maō ia ana o loko o kō lakou kino me na laau kupono, e haawiia na lāau hoonaha, e hoomaemae ia ko lakou koko, e holoiiā ko lakou niho, ame na mea e ae no apau e pili ana i ke ola klno o ke keiki.

A iloko o keia mau malama maikai ana au a ka makua, a i ka pili ana aku o ke kino o keia keiki au i ke kane a i ka whine paha, e loaa mai ai na hua ohaha mohala maikai a ohaoha, a o ke akenui ilofy> o ka puuwai o ka - lahui o kaua ; keia la, ka hoouluia aa o ko kakou lahu.i, e « ianakila ole ai na hooiloilo ana a ka poe hooiloilo,. a e lano na pkpahan'a' a ke Akua Kiekie' iloko o nani, a e ulu ai ko kaua lahui iloko.o ka hoohiehieia me ka na kakou e hana aku i ka hana akakou waihoia inai al e hana, E hoopau loa i kela ano kahiko 0 ke a'o ana a na makua, oia hoi, me ka laau ame kekahi ano e ae, no ka mea, he alahele hewa ia, a e hoomaka mai ai na noonoo o na keiki e ulupuni a.komo na noonoo kuko e holoma-lu, alail.a, o ka pau ana ia.o ka waiwai o ka hanai ame ka hoouluia ana mi o keia mau keiki, 0 kekahi mu mea maikai ole no/ke a'o ana i na keiki me ka leo He hana ia e loaa ai i na keiki ka noonoo ana hookamani. la oe no a huli ae kou kua, he okoa loa kana hana e hana ai. Hoopihaia na keiki me na kuko like ole, a i kela ame keia manawa a ka makua e nuku a e huhu ai, pela no ka nui o kd lakou manawa e kuko a ē noonoo ai no ka h<ilomaltt ana, a i hakalia noa hoomaka ia mai e hoowālewaleia e kekahi mea e aku, o ka imanawa no ia e hooko koke iā ai o na kuko apau e waiho ana iloko o lakou, a hoomaka aku la e holomalu. Eia na olelo i hoakakaia maloko o ka Baibala: *E Hookoe i ka laau-hahau; o inoino ke kēikiV eia nae ka Solomona i kakau ai:—E Huipa aku, oiai oia e Uwe ana. ... 1 ka unuhi ana i keia mau mea a elua, e loaa ai ke kulike ole o ka manao o na olohe unuhi olelo o ia au li'u wale i hala aku } aka, i na porōfesa o keia la, ke olelo nei lakou, wahi a porofesa Fowler, aole he ano-e o keia mau olelo a elua, no ka mea, o ka m'anao o ka olelo mua a kaua 1 ike ae la—E Hookoe i ka Laau-hahau, o Inoino ke Keiki, moakaka le'a loa kona manao, mai hoopa'i i na keiki me ka laau, o inoino*i&kou, Aka,..o ka lua ae la o na olelo a Solomona 5 —E Huipa aku i na keiki oiai oia e Uwe ana! Ua like no keia me ka manao mua ae !a, aka nae, e kauoha ana ia oe e hoopa'i aku aia nae a Uwe ke keiki, Alaila, e kali ana kou hoopa'i ana aku i ka keiki aia ā uwe oia, a ina aole oia e uwe aha, alāila, ua oki kau huipa ana. Ua ike no keia Solomona, aole e uwe ana ke keiki ina he nuku wale no ka ka makua e hana ana. Kanaiwa pakeneta o na keiki e ike ia nei i keia la, e komo ana no ka nuku ana a na makua ma pīpeiao, a puka loa no ma ekahi, oiai no nae, ua likOio leo nuku o ko lakou mau makua me he laau-hāhau ala la lakou. Eia hou kekahi mau manao hoopilipili: I ka lohe . pomoi ana aku o na pepeiao o na makua i na huaolelo pelapela e kamailioia ana e na keiki, a i ole, i kona ike ana aku i- h.ma ana ke keiki i na hewa i hoakaka ai ae nei malipia, aole anei oia ka wa kupono a na makua e hoopa'i ai i ke'keiki? 0 ka poiolei i ko kaua koho ana oia maoli ka meā pono e hana ai a-na makua loaa ai na ana i ke keiki u,'i lii'wa kana mau mea i hana ai a i katff&ilio ai paha, 0 ka keia porofesa nae e hoike nei, elike me ka manao o ka pāpa'ma ko lakou nooiioo anā' E kahea aku kekahi makua i kana keiki mahope iho o kona lohe ana aku iaia e kamailio ana i na olelo pelapela āme kekalii mau hewa e ae, e hoi mai no loko o ka hale, alaila, e hoomaka aku oia e wehowehe i ke keiki i na hala ame na hewa ana e hana ana, i ka maikai ole o na olelo ana e kamailiō ana nona iho a no ka inoa maemae ō ka ohan, aole hoi e loaa mai na manao hoaloha o kekahi poe keiki e ae nona, a e loaa ole ai iaia na kono ana iloko o ke anaina o kekahi poe keiki o ae. O keia hilahila e loaa ana iaia, o ka hila;hila no ia e loaa pu ana i na makua, a e olelo ia mai ai paha e kekah'i poe makua e ae, i ke a'o ole o keia makua i ua keiki la. Ua lawa keia no ua keiki nei e ohaeha loa ai. a i ka ' hooikaika loa ana aku o ka leo o ka m&kua, e ike mai ai ua keiki la. i na manao inaina ame na noonoo ehaēha o ka

!makua no neia mau hana hewa ana i hana ilm la, a ma ia j hōpe aku, aole loa ua keiki la e hana>hou ana i keia mau Ihewa. I I ka wa bebe o ka nc,onoo o na keiki, o ko lakou maInawa ia o ka opuu pua rose o keia ana, no ka mea, o ka ' ea ihailoko mai o ko lakou kino ma ko lakou hanu ana, he ' aala a he hu'ihu'i onaona: na kaua ka makua e hii ana l iaia maloko o ko kaua mau lima, e peku ae ana, e hoohana | ae ana a e uwe ae ana iloko o ke onaona ame ka heahea, i he mau haawina wale no ia i i ki makua. i wale keia anela i hoōhuaia mai maloko o ka home o kekahi mau makua, pomaikai wale na makua i hoowaiwaiia mai ko l&ua home me na uhaiie liilii o keia jmo, no ka mea, e hoohāuoli mau ia na la apau o ko laua noho anH maloko o ko laua materemonio ana, a e loaa āi ia laua he mau kakoo kupono !oa i ka hiki ana mai <"> na la e pau ai o ko laua huli ana i na pono o ka honua nei no ko laua ohana. I ka hiki ana mai o na Ia hapauea i ua mau makua la. na keia mau opuu pua rose ponoi no au a ka makua 5 hooulu mai ai e haawi i na kakoo ame na* kokua ana ia oe i ka makua, a e uku ana i ko lakou mau aie kaa ole ia oe a hiki mai i kou hoi ana aku i kāhi mau o na mea apau. Aka. ina o ka oiaio ae la keia ō na haiia a ka makua e hooulu mai ai i ka laua ohana keiki, a laua i kapa aku ai he opuu rose no" ko laua home, he anela i hoounāia mai mai ka lani mai nō ka hoohauoli ana i kou home, a ia oe i ka makua e pailāni ana a e hoopunahele ana i kau mau ohana keiki, he pololei anei kou hoopa'i ana ia lakou 1 *ko lakou nui ana ae? He pololei anei kou hoouna ana aku iaia no kona wahi moe me ka hanai ole ana aku iaia? iHe pololei no a nei kou hoopa'i ana aku iaia, oiai. o kekahi hapa no iā o kou kino? 0 ka lakou mau hala ame na hewa e hana ana, he mau mea maamau no ia no ka honua nei, a o ke kuleana o ka mākua, elike me nā kaiiawai ame na rula. hooponopono i waihoiā mai nau e hōoko aleu, oia no kou hooponopono mau anā i kāu ohana keiiki i na wa apāu o ko lakou lihi ana ae. '"O kekahl mau pomaikai e ae ona keiki i hoopa'i ōle ia e ko lakou mau makua, aolē lakou e loaa me na koko inoino i e iilu mai ai na ma'i maikai ole maluiia ō lakou e poino ' ai kekahi lalā o ko lakou kinō, e loaa ole ai ia lakou ka inoa i hilahila i ko lakou lioho ana aku ma ia mua aku, a maluna ae o na mea e hahai mai hd auanei lakou i ka meheu o na makua i na la apau o ko lakou noho ana aku. i (Aole i pau.)