Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 24, 24 October 1935 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I KEIKI [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I KEIKI

(Unuhiia e Geo. K. Kaia.)

KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O . KE OLA ANA O na mea anoliou a ua poe keikimahine nei i ike ai ma| ia hope koke iho, oia no ka hoomaka ana mai a ko lakoiij makuahine e kula ia lakou ma na mea e pili a*na i ke kmo,j ka malama ame ka hoopakele ana mai na popilikia o na; ano lehulehu. A maluna ae ona mea apau, ina e haawi-: ' pio wale no lakou ia lakou iho mai Tia hoowalewale hke; oie mai, alaila, e kau mau no ka hoopa'i maluna o lakoui e i aw e pu ai lakou me lakou no na makahiki lehulehu loa , o ko-lakou ola ana aky. _ _ E paa mau ana keia makuahine i ka wawahi ana 1 na manao liookiekie o kana mau keikimahine, i kela ame keia ia, aka, e hookuu mau ana no nae ia i kana mau keikimahine e hele ma keia mau anaina halawai Uke ole a kanā mau keikimahine e hele mau nei, a hiki wale no i ka manawa a keia poe keikimahine i hooia aku ai imua o ko lakou makuahine, ua pololei oia ma kana mau mea apau i kamaiiio mai ai ia la'kou. 'no ka mea, ua hana mau lā 'ia" mau hana hoowalewale ia lakou i kela ame keia manawa; a elike no me ka ikaika o kana kamailio ana ia lakou, pela no ka iilo mau ana o ko lakou noonoo mahope o kana mau a'o ana, O kekahi haawina maikai keia e hoohana ia ai e na makua elike me keia makuahine i hoohana mau aku ai maluna o kana ohana keikimahine nunui, a o ka hopena mai o keia hana a'o mau ana a keia makuahine, ka lanakila ana o kana ohana keikimahine maluna o na hana hoowalewale o ka honua nei, a e ike ia ai, ua oi aku ka waiwai o ke alakai ana i ka noonoo o lia keiki., mamua o kē a'o wale ana aku no ia lakou. j HOOMANAWANUI o haawiim maikāi loa r- iiwK«sT!oia iloko o ka noonoo o na kelki paāk;iki a hoolohe ole. Aole keia he mea i hpoilina ia mai t aka, ua hiki -wai no ia elike me na mea i loaa i kekahi keiki ma kona ana; ma kona mau hoalauna ala, a o ka oi ane, fna ke a'o ana aku a ka makua. īna aole e loaa ana keia haawina i na keiki ma kona ola ma kona mau anaina e launa ai a ma ke a'o āna'ku paha a na makua, alaila, e ike ia no ia ma na la o ko lakou hanau ana, no ka mea, ua nau ia mau mea apau i ke kilokilo ia ame ka wananaia c na kānaka akeakamai kaulana' īoa ma ia mau 'haawina ike apau. Aole e hiki ke hoole ia ka oiaio o keia mau mea, no ka mea, i ka hanau ana o ka honua, hanau pu no me na ike }cil©kilo no ke ano o r.a keiki e hanau ana ma kā honua nei, a mailoko mai o ia mau wehewehe ana, e loaa ai na hoomaopopo ana i na kanaka o keia au. a loaa fio! ia lakou ka ike i ke.ano o na keiki i hanau ia maloko b ko laou ohana īho: a i a hookuku ana ae i na meā 1 palapalaia ame ke ano o ko knki. e loaa 5 na makua ka ike &m<? ka hoomaopopo aha. NO NA KEIKI PAAKIKI HOOLOHE OLE O ke&nhi keia o na haawina kaumaha loa iloko o ke ola ana o na keiki. Elike no me na mea i hoike ia ae nei mahma, ina aole no e maopopo ana ke ano o kekahi keiki ma kona mau anaina e launa. ai. a i ole, ma ke a fc o ana a kona mau makua. alai'a. e ike ia no ma kona !a i hanau ai. Ma kekahi mea i ike ia, ua hiki mai keia mau haawina mawaena o kekahi ohana. me he la. o na keiki ka mana

ma ii.-t nu-a apau e pili ana i ka noho home ana ame na moa e ao e pili ana i 'ka hooholo aelike ana no na nniau pili i ka ohana. A aia hni pio kokahi ohana. kokahi keiki huhu a paakiki loa i kn hoomaka ana mai o ko-ia keiki o loohia mo keia hwawina. ī-aa ihr. la iaia na moa apau i ka lapnwale wale w>. e.wilī ana malnna o ka papahole, e puehu liilii ana na: n;p;i apnu. a i kokahi marawa, ho nioa maikai ka, hooka tj a'-.-i mai ia <»o mai ua koiki noi mai e palukuluku &na" = koīu-i ]-uo ?tia ka papahoh\ o ho]o pupulo ana malōko o ka liah-; a he nui w** aku na hana hookiekio e ae aleeia koiki I kokahi la, hiki ma ; i.'s kn makuahine ame ua keiki la ini-ui o"-.. a paue mai la :;a makuahine : "Ko k.-pohopi' loa nei au q hoopoino no oia iaia iho ma ka hana ana i kekahi hana e poino ai kona o!a. R hoopa'i mau ana no hoi k,»»'.a makuakane iain*f kola ame keia' Ia 5 a elike mo ka nui o ka oni ana ame ka pale anā a ke ! ko?ki ? ka o,ka maleiakane, nela ka oi akn o ka Ina-' Ina oka n,ukua\ano. aau aku a aiopai k«' koko i ma- ! apa l ; e hoonn'i n' ka nuīknak?fio Vo hooltiekte! mai sas h:'i o keia keikl, u h.o.iluhe oh- tn«_hoi I ka leo o ka īnakiia." T . lawo fljia i koia hihia imua o ko makou papa k'auka, ua haa x ,\ ii; l , ho ohiku fiura oko niakou noonoo ame ka hnli ann. ua vvoheis\ t makou ka h>īe o koia keiki, heluheluia r makou kona n T nu .'ui nana la kona puuw&i ami' i.a «uvn .uimi o kuha k<iio, & o kona lole, ua hopnuiia 5- makoi; ii;. i . a; e ike- pono ia na muaweawo apau <n; ka'ila .t; a'ai'a, i 4v: s makou hoohuihui ana *na iv,i .i apa < K<«.a ;a makou nialoko oke kiuu o kela kelki. aia roū ra kai ;l -h;i akū 'a ai» i ua makuahine nei e ;H lo V,n\'X; ;kt kal"' ki I !i'k : ;;i ia'u ko lioiko aku iaia ;na r..t-a ar;--; > h>;in -a kva *"a\tī>' oka makou oiiiaiia, u ka n'ak.M; hniko. p. re ; iho ro. ia: Mavalu n* 1 .> r,,i p. : '. s apau h>aa maluna oke kjno i' kt Ke;k;,__ r,iai n !( ];, ~ kona makuakane, aia hti»„ p;ha 'm k'n,- . k.'ia koik; nia na ano apau, he ilaiki! kupeno lea Ker;a k.»ko e hvlo una nioloko o kino, ma na aa ?;unui t !awo ana ika hoolawa ana i lsf?

koko a hiki iluna o kona poo ; oiai, he 14 WaW iao o' Fona mau makahiki, ua like nae me he kēiki makahiki; ua piha pono na a-mi apau o me ka aila, e hiki ai ke hoopalupalu i ka oni ana ] Aka, o kona 1010 nae, he maemae ēi moe kaola maikai ana na aa-liilii e paa Ilptō ma; ko lakou mau wahi me ka ikaika ame ka A o ke aa hookahi nae e hawili ana mawano o'k'e ka| puolo o ka 1010, ua hemo ia, a e waiho ana &oao īijki- i na o ke ope holookoa, a ua nianāo ?n kā! pilikīa a, ina e ia ae keia aa'a kona moali o kalawa oko makouj manao, o kaj>au ana no ia keia kēi&Ca e hoi mai ai kona noonoo ana a ke a-na iliwai popolei, * m ana ;; ka e h6ohalikel(ke ana i leekahi mea me kekahi), o keia kekah] o na kanawjii o a mai kela ano mai i loaa āi ka maopopo; f e hoohaiike aku me na mea a lakou i ike e 'hans la ana a e kamailio la ana., ahqo" kp, hoopili ana, i hiki ai i na keiki ke kamailio i ae 4i ka himeni āiia, haiole'lo ana, amena,Mna apau.a.na maka o na keiki e fke ana i ka poe nunui e jy&feā.sna./, | Ika wa liilii qna bt s be, ai ka hele kō*Xakou |mau la e mahuahua, o hoomaka'.ana iia makuakane e a'o i ka olelo—"Papa.^^^ain^"— a | .h.lki i ke kuluma $na o, kela i ka .p ; a hoomaka & hoomanao, ; i ka u*& a ko lakou' mau pepelao lul'ii e iohv hou ai i [oleio.la. , , - f Pela no me na meā Mi ka ho iina'o ;mea i kekahi mea e ta ana, a e hanaia aua uāīīlk jc hoomaka mai ai lakoVeT}Oppi!i i ka lakou kamailio aaa i a pela i kapaia ai* o ke£alu keia o na kanawai o kela ola i honua ana. T ' , .. He nui loa.na aku i keia anqa|ip Iloko oka lakou ohāpa X£pc.l. 1 xek#hi mana% ajiab,

iakou ne mea paaiu \vgj£ no, aole i mauaQ Jb£ hewa ī kekahi e pasm *jia l .na' keiki Jiilu — Ina oe e KH.a*wU k,iaha-\vai e_feel£ no au * hoi mai me kokahi apa|&ij«i i Xw hoianamai,aohoapala. . ' Hookahi, eluu aoi a^u nwmwa.iu paani ioo- , punipuni ai i ua keiki me keia auo, aia hui>c>]&o Joa aku | la ka anoano. y keja ano uā kgiki nei, alai!|i, hoomaKa aku la ua kei'ii nei e l'ke.ia ano ;hoopunipuni i kekahipoe kejkj,lii]ii e )va, aole oia e pane i kekah; § pane ia mai no oia/aīaHa, puka aku la n#~mea, kane i k*amauio hoopunipu ni ai iajyL t ae pela e kiionooi|o loa ai kela unoano iloko 0 keUkeiki, a i koiia nui loa ae* ua, iMm mau hoalona ninnai mat iaia, a e $ele auAueieoa me na leo poloai ma ka |jome o «£«# Aha-' hu', ma na lu&krm v a ma iih waiu e ae iip & h «uia u kokah^m'ail^^hī^hoolaii^'^." Mai hoao e a'o aku ika hoopuwpiuil ajolT na keiki i ko iakou wa liilii, no ka mea, o ka ino apau o ko ola ana aku o ke-.a loikl, e loa* 'oh &i iona hili.iaffi. ma n wiH aJ>*n »r* Ant« M.il i* ta. Mm haawi »ky i na oltl - w£.mft »pk o hiki ia o* ke hooko aku i kau i oielo hoopaa Maf hoopaM aku i na kelki, ma ak.. * ■" ■ ■ mscnt * ~ ' 1 KE A\onA 0 KA A O N A AT/mA Af»Al r 0 ffA M£iVEAI*X T QLA T!o kuleana koia mai kou ha[naJ wji*m Uhao, a» ka eha o kou maKiuhih*. \a oe, maiuiefvas; a»a a na aa-KORO ja <oko o KOiia klno, pela ii«j ftujuuii o koiuo !oa aku ai ke aloh* ia loko o \yna n$ li&puu «»pau ana o "hoohua mai ai\a i Ke\a ao. |ct>|| 1 hoikeia kona ano ma may,. a.oaojmgl > piŪl ke kanatn, plli i ka holoholona, piH i na k>\a a pili i na moa hami o]a apau. ttal*op ih«. nei f &ku. ai ko kaua kamamo ana m* na mea lipikeia maloko o keia huko: ' "■ ™