Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 30, 5 December 1935 — HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI [ARTICLE]

HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI

Huli ae la na maka apau e nana i ko lakou Pore»idena 1 ka hina ana iho mailuna iho o kona noho, na ka lima menemene ole a kekahi kanaka puuwāi eloele, A oiai no e mau ana ka uwahi o ua pu panapana la i lele mai ai kekahi kanaka me kana pahi ma kon'ā lima, a e manao ana hoi e hahau mai maluna o kekah! kanaka aliikoa i hoao mai e hopu iaia, ia wa oia i lele mai~ai maihma mai o kahi o ka e nohō ana.

Na ka hihia ana o kekahi ke-pa o kona Wau kamaa buti i kekahi kaola, i kiloi aku iaia a waiho ana ilalo o ka papahele, alaila, ala hou ae la ia a nalowale aku la iloko o ka huikau o keia anaina nui e pioloke ana, iloVo o keia P°- ;

Hapai ia aku la ka Peresidena no kekahi hale okoa aku, a i kela po holookoa, i haawi iho ai na kauka naauaa loa o ka aina i ko lakou īke piha no ka hoopakele ana i kona ola. Aka,' ina hora wanaao o kekahi la ae, iloko o ka malie ame ka paupauaho ana, i haalele iho ai ka hanu i ke kino o ka Peresidena.

I ka !a 19 o Aperi!a o ka makahiki 1865, he la kanikau keia i ikē ia ma ka aina apuni. I kela la I malama ia ai ke anaina maluna o ke kino o Peresidena Lineoln, oiai ke kino e kau ana no ka ike ia e ka lahui ma ka rumi ma ka aoao Hema oka Hale Keokeo. Mahope iho o keia, ua lawe ia'aku la ke kino e ka oihana kaua aina ame ka lahui holookoa no hoi no ke Kapitala. He elua la mahope iho o keia, ua hookau ia aku la ka pahu kupapau ni'aluna o ke kaaahi, ā ua ūhiia keia kaaahi holookoā, me ka welu eleele kanikau mai ke kaaahi a hiki aku i ke kaa ohua hope loa, alaila, hoomaka aku la ua kaaahi la e neeu maluna o ke alahao.

t Ua holo aku keia kaaahi hoolewa maluna ona mokuaina he eha, ka mokuaina o Ihnoi, Baltimore, Philadelepia, :Nu loka, —a ma na w.ahi apau a keia kaaahi hoolewa e maalo aku ai—ma kona mau aoao apau—aia hoi ka lahui e kuku mai ana me ko lakou mau helehelena ī hooluuluuia, a mahope iho o keia ua hoomoe ia aku kona 'kino no ka hoomaha ana ma kona mokuaina ponoi a ma kona home ma ke kulanakauhale o Sprinfield, a o ka iliiea ohana o kona ohana. ■ ?= He puupuu nui keia i kau iho maluna o na mokuaku? o ka Akau ame ka Hema, 0 ka lahui holookoa o ka Akau ame ka -Hēma, ua hoike ae la i ko lakou aloha piha ma ka huki ana i ko lakou mau hae maluna o na pahu-hae me ka hapa, a no ka Hema hoi, ua ike mai lakouj ka Peresidena ma ke ano he hoaloha. Ma ka olel'o^KJtanaka kalaiaina poo o ka Hema—"lna no makou e haf"|Tphift ana malalo o ka Akau, ua ike no makou e no makou e Peresidena Linekona." A hiki mai no i keia manawa, eia ka Hema ke noho nei no me na manao hi i kekahi, ina paha i maluhia ka afnn paha ke kaua ana, ma o ka lanakila'ana Inan e hiki no ke koho ia aku, ua moe oluolu^a^'u^ ma o kona īke ana i ka hopena o keia Kau&^Mkn A oiai a hiki mai no i keia mana 0 k' a Pēresidena, he oia mau no ka inolno ap. ao a elua. Ina no paha kei'a- mau ! jiujlT4dairt mai ana ma ia hope mai, aole no ana laua he hookahi pani anu o k'a puuwa£a ' ri9jiy ana, no ka mea, e m:tu ana ft 0 - ko o laua. Iko kakou nana ana aku ihppe, po iho la makou, ua hoopaneeia keia na no kēkahi mau makahiki lehulehu ho maluhia oiaio ana ma na aoao a ' t '' He mea oiaio loa, ka mau no o kela man^ ino loa mawaena o keia mau aoao a elua, 0 a?ia a ka Hema e haulepio ana no paha no ko lakou hewa, aka, no ka nui loa\> ka h<ilu4s oka aoao Akau. A pela ho me na noonoo āh& Akau, ua ike no lakou aia mau ka Hema ma ka hewa mai ka hoomaka ana mai. Mamuh* mai no o ka inaina i hoomau ai ka Hegja i keia kaua ana, a ma ia ano i ohi nui loa ia aku ai ke ola o na kanaka, a peīa no hoi e hoomahuahua loa ia ae %i fca lilo o na aoao a elua ma ke dala ame na wāiwai e ae.

A o kekahi rriea nana e hooinaina nui loa ne'i'na aoao a eluā, ka nialama ana ina paahao ona kahua kaua. 0 ka Akau kā oi loa aku o ka inaina no keia mea, 0 na paahao i hopupip ia mai o ka aoao Hema, ua hoopa#, i$ aku lakou maloko o na hale paahao i kupono no a he mea oiaio, aole keia he m.au wahi maikai loa na iakou e malama ia ai, Nui ka hoohalahala ana ana paahao ; ■ 1 - ano o ko iakou malama ia ana. E hoomoe ia iina lakou maloko o na hale -pelapela loa, e hanai ia ana me na meaai kupono oie na ke kangka, a aole no hoi he lawa no ko lakou ola ana, Ma kekahi mau wahi, ua hanaino wale aku na poe e malama ana i na paahao ma ka hoeha ana.

A pela no me ka Hema, mamuli no o ka huiie o Keia mau mokuaina, ua hiki ole ia lakou ke hanai i na paahao elike me ka hiki kupono i ke ola kino ke ola, a o kahi e hoomoe ia ana o nn kanaka paahao, lie pelapela a,he haahaa Ioa # #:a, heaha ka mea hiki ia lakou ke liana ke hana nei lakou i ka mea hiki ia lakou ke hana. O na kanaka ikaika o ka Hema, pau aku lakou i ka lawe.ia nialoko.o na pualikaua, a koe iho la ma na home na poe ikaika ole ame na wajime; nolaila, kaa mai la maluna.o lakou ke ko'iko'i o ka malama ana i na paaliao e hoihoi ia mai ana* nolaila, hana aku la no lakou e like me.ka hiki ia lakou ke hana.

Aka, no ka Akau nae, i ke kpkoko aua niai i ka pau ana o ke kaua, ua hoole Ukou i ke k«upo ann o na paahao, oia lioī, ina he haneri o na paahao e' 'hoouna ia aku ai i ka Hema, alaila e panai mai ana no ka Homa he haneri, a he hoopu'ipu'i hou ana aku ia i ko Uikou mau pualikaua a hoouna hou mai la no i ua poe paahao la e hakaka maluna o na kahua kaua.

No ka Akau, aoie no lakou i manao uui o maiama i na kanaka paahao no kekahi manawa loihi. aka,- ua hookuu ia aku kekalu poe paaliao e hoi no ko iakou mau home iho no ka Hema, me ka hoopopilikia 010 ia, a o kekahi uo hoi, ua pau aku no he heluna nui o na paahao i ka mahuka, a huli hoi mii aku no ko lakou mau homo uo kā Hema. Ua nui na panhao mahuka o ka Iluna i pakele aku, oiai na koa kiai o ka Akau o nana 010 ap.a maluna o lakou; aka, i kokahi manawa no nao, ua hiki 010 ia lakou ke īuahuka. O kekahi o na mea i hana ia o r..; kaiuka paahao o na koa o ka Akau, a i hoike ia maloko o koia mooleio, oia no na koa paahao o ka aoao Akau i heopaa ia lualoko o ka halepaahao Libby Pnson. ma ke kulauakauhale o Rivhmond. Ma keia wahi, he 'ehulehu loi ona kanaka paahao o ku Akau i hoopaahao ia, a o kaf:auu a keiu poe kanaka paahao i ka !a amo ka po. e he alahele maialo o ka homia malalo o ko ".akou rumi i hoopuaia ai. ' ■ ! . i j i i- w - i