Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 32, 19 December 1935 — KIHAPIILANI KE ALOHA KULIPOLIPO O PIIKEA I KONA KAIKUNANE, AME KONA KAUOHA ANA I KANA KANE E HOLO AKU E KAUA IA MAUI KA HIKI ANA AKU O NA WAA KAUA O KE ALII O UMI AME KONA HOOUNA ANA AKU I KONA MAU PUKAUA E PII I KA PALI O KAUIKI E LAWEPIO MAI I KE ALII [ARTICLE]

KIHAPIILANI

KE ALOHA KULIPOLIPO O PIIKEA I KONA KAIKUNANE, AME KONA KAUOHA ANA I KANA KANE E HOLO AKU E KAUA IA MAUI

KA HIKI ANA AKU O NA WAA KAUA O KE ALII O UMI AME KONA HOOUNA ANA AKU I KONA MAU PUKAUA E PII I KA PALI O KAUIKI E LAWEPIO MAI I KE ALII

No Piimaiwaa He koa kaulana o Piimaiwaa, ma Hawaii a puni, a ma Maui no hoi, 110 kona koa loa, a me kona makau ole, 110 kona aa e paio me na enemi e ku ana i mua ona; nolalla, ua punahele ia i kona makuakane alii hanai o Umi. Ma keia kakau ana e ike ai kakou i kona koa lua ole, a me kona makau ol'e i'na enemi, alaila, e pono kakou e olelo he oiaio kona nmu olelo hoike, A pau ka Koi olelo ana i? Umi, no kona pii ana, alaila, he mea kaumaha loa ia i ko ke 'lii manao. Ia wa, olelo aku la ke 'lii o Umi ia Piimaiwaa, e pii i luna o ka puu o Kauiki. Pii aku la o Piimaiwaa, a* hiki ika hulili, aia ma laila e noho ana na kanaka he lehulehu loa, ua makaukau i iia mea kaua he nui wa'le, ka j>ololu, ka ihe, ka elau, ka palau, ka maa, ka pikoi, ka pohaku, ka laau, a me namea e ae. Ahe pohaku huina kolu hoi kekahi, ua kapa ia he Moa. A kokoke o Piimaiwaa i laila, hailuku mai la na kanaka ia ia ika pohaku, la lakou e hailuku ana ina pohaku. ia wa o Piimaiwaa i olokaa aku ai i kana laau 'palau, ia Wahie. Ma keia hana a Piimaiwaa, aole oia i pa i na pohaku e iho makawalu mai ana ia ia, aka, ua hoomau no o, Piimaiw*aa ika okaa i kana laau ia Wahie. Pela no kona hele koa ana a komo pono malalo o ka hulili mawaena o ka puu n KauiH, kahi a ka lehulehu_e nou mai ana i na pohaku, 0 ka hū-lili, he kanaono kapuai kona kiekie, a malalo o laila o Piimaiwaa i ku ai me ka puke i kana laau palau, . i y,a hulili la. Ma keia ku ana o ua hoomau msi man enemi i ka haiiuku i na pohaku La ia, aka, loie ia i pa iki, no kona koa 3oa a me ka makau ole. A liuliu kona ku ana ma laila, holo mai la oia raai laila mai. i lalo me ka mama loa, a pakele mahunehune njai U ia ina pohaku e ihō makawalu mai ana i luna ona. A hiki oia i lak> i kahi o Umi e noho ana, ninau mai la o Umi: "Pehea kau pii ana aku nei?" Olelo mai la o Piimaiwaa: "Kahaha. Ua hele au a hiki ika hulili, a paio pu ; |p,ka Ohiaokealakona." Ma keia mau olelo a ua nui ka poe i hooiaio mai. Ia Piimaiwaa ipn ai, ua ike ko lalo poe, i ka pii ana a komo malalo o ka hulili, a me kona holo ana mai me ka mama loa, mai laila mai. Aka, ya manao na mea a pau loa o lalo, ua make o Piimaiwaa, no ke komo ana i kahi haiki pilikia loa; aka, i ko lakou ike ana ia Piimaiwaa e holo mai ana, ua uwa lakou me ka olioli, no ke koa loa o Piimaiwaa, no ka mea, oia wale no ke koa i hele a komo i laila, aia hoi ma ia huliīi elua mano kanaka ka nui,, ua like me ewalu tausani ka nui. Ma keia har?a ana a Piimaiwaa, ua oluolu loa ka manao o ke 'lii o Umi, a me na kanaka a pau loa o Hawaii. 1 ka po ana iho, a poeleele/pii hou o Piimaiwaa e hakilo i ke kanaka nui. e olelo ia ana, me ko Piimaiwaa manao koa loa, e kaua no laua ina he kanaka. A hiki o Piimaiwaa i kahi a Omaokamau laua o Koi i ku mua ai, nana aku la ia, he kanaka inii io no e ku mai ana, kiekie no a kiekie. nui no a nui, loihi no a loihi ka laau palau. A ike 0 Piimaiwaa, noonoo iho la i kana mea e hana ai, a maopopo ia ia, penei: E olokaa i kana laau palau ia Wahie, 1 ike mai k'ela hookahi na hookaa like ana, wahi a Piimaiwaa, i ike mai no ia, nana ia e hahau mai i kana laau palau, ua kaawale no i waho nei, pela kona noonoo ana. Keekeehi iho la o Piimaiwaa i na kapuai wawae ona, a ohiu ae la i kana laau palau ma ka akau, me ke kai o na wawae, a pau ia, kaa hema ae la me ka oniu no i ka laau palau. A pau kana mau oniu ana elua, nana aku la ia i ke ano o ua kanaka nei, a mahope hoi hou iho, 1$ ia i ka oniu ma " na aoao elua, ma ka hema, a nia ka akau, aole no he oniu mai. Nolaila, olelo iho la o Piimaiwaa: "He pono pad iaau wale iho no ka paha kau, aole oe i ike i ka oniu ana, lie pono uhau ka paha oe i ao ia i ka palej ina pela make oe ia'u ano." Alaila. hele aku la o Piimaiwaa me ka makau ole, a hiki i'ka hua o ka laau palau a ua kii nei, mai laila aku a waenakonu a hiki ioa ike ku ana oua kii nei. Alaila, ku j iho la ia i laila, a hooponopono aku la i kana laau palau, 0 hou i ke kii, ma keia hou ana, ua loaa ua kii nei, a koele! 'ana ka iaau palau. Pela no kana hana ana a kokoke Ika hi e ku ana, ike pono iho la ia he kii keia, aohe kanaka, aiaila, pau kona makau a me ka pihoihdE Lalau iho la ia i.ua kii nei, a kulai aku la a hina i lalo, olokaa aku la 1 ka pali, a haule i lalo o ka pali o Kapueokāhi. A kahea aku la o Piimaiwaa ika poe o lalo: "Ē lalo e, eia mal ke kii a kakou e kuhi nei he kanaka. Aohe kaua o luna nei, ua pau i ka hiamoe, ua hee ka puu o Kauiki." A lohe o Omaokamau a me Koi, i ko Piimaiwaa leo e hoa ana mai luna mai o ka puu o Kauiki, pii aku la laua a hiki i luna. Mamua ae o ko laua hiki ana i luna oka puu o Kauiki, e luku ana o Piimaiwaa i na kanaka & me ua 'lii oluna; a hiki laua, hookahi ka luku pu ana i mr ka* naka. Ma keia kaua ana, ua make, aua hee ka puu o!u na o Kauiki ia lakou, a ua make hoi ke iii o Maui. oia o Kaianinuikupuapaikalaninui. Ia wa, lilo ae !a ka puu o Kauiki ia Umi A make ke 'lii nui o Maui, koe iho la o lmaikalani. he 'lii no, he koa nae i makau ia e "XJmi. no kona akamai loa, ' (Ka Hopeaa.)