Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 42, 27 February 1936 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia mai ka buke "Black Bearded Barbarian" i kak&uia e Mari&n Keilh, no ke ola ana o George Les!ie Maekay no ka aina o Formosa. (UnuKiia e Geo. K. Kaia.) He kanaka opio kuokoa no hoi'keia, a aole no oia i noi aku i na kokua ana mai ke keena kanikela mai malokt) o keia kulanakauhale o Tamsui, a he mea oiaio, no kekahi mau ia lehulehu o kona kaahele ana nona iho, aia hoi, hehi hou aku-la kona mau kapuai maluna o keia ainaana i hiki mua mai ai, a aole no hoi oia i noi aku i kekahi mau kokua ana mai kekahi mai o na lahui e ae e noho ana ma keia aina. E hoao ana no oia ,e imi hookahi aku i kona alāhele, aka, he mea paakiki loa ia, no ka mea, he nui loa o keia lahui Pake e kue mai ana iaia ma kona mau aoao apau. : He elua wale no ona mahina ma Foamosa nei, a o kana h»na nui mua ke a'o ana i ka olelo a keia lahui; he paakiki ioa malalo o ke kumu aole he mea e ae nana e a'o mai iaia, a o kana wale no i hana ai, ke kuai ana he mau buke e a'o ana i ka olelo Pake; a he mea paakiki loa i kekahi mea ke a'e ana i kekahi olelo lahui elike me keia ke ano, koe waie no a lohe maoli aku oia i ka puana iā ana o ka huaolelo elike me kona ano maoli, G kekahi o kana hana nui i hana ai, ka huli ana i hale nona e hoomaka ai i kana hana, a e hele ana oia mai kekahi hale a kekahi hale, no ka hoolimalima ana, Ma n£ hale apau ana e komo aku ai, e kipakii ia mai no oia me na oielo haiiiili pu ia, a o ka hapanui o ka manawa, ke pani ia ana mai o ka puka me kona ae ole ia e komo aku maloko. Aka, mahope tnai nae o keia hele huli hoomanawanui ana a keia misionari opio, aia hoi, ua hookuu iho la oia i kona luhi. Aia mauka loa aku oka muīiwai, a e aneane aku ana e hala loa mawaho o ke kulanakauhale i loaa aku ai iaia kekahi hale, i haawi ia mai nae e ka mea ona hale iaia me na aelike lehulehu. He peiapela ke ano o keia hale, he hale keia i eli ia aku ma ka aoao o kekahi puu, he hale waiho ukana ke ano; o mua o ka hale kahi wale no o'ka puka ame ka pu-ka-aniani, a maloko aku he paia lepo w r ale no, eia nae, he akea a he nunui na rumi wiaiho ukana maloko loa aku o na paia lepo. Ua manao mua ia e lawe ia ana keia hale e kekahi kanaka koa kau lio, no ka malama ana i kona lio, eia nae, ua lilo e mai la i ka misionari opio no ka hoolimalima o umikumalima dala o ka He ekolu mau irumi nunui o keia hale, mahope loa afeu o na paia lepo i , iUmua ponoi.no o ke alo o k<>is iale, e moe ana kej alanui aupuni, a aia mahope o keia ka muliwai nui e i holo ana maloko o ke kulanakauhale htolookoa. ] I ka lilo ana mai iaia hale, aia o kekahi ha-i na nui ana e hana ai, ka hoomaemae alme ka hana ana ij na mea apau e maikai ai a e holomua ai no kana ha»a.j Nolaila, 4ne ke kokua o kekahi limahana ana i hoolima-. lima aku ai, aia hoi, he mahuahua no na dala ana i hoolilo' ai, ua pau ae la ua wahi nei i ka hoomaemae ia a pau pu hoi i ka palaina puna ia, alaila, hoomaka mai la oia e hookomo mai i na pono hale elike me kana i makemake ai. Ua loaa mai la kekahi mau pono hale mai ke kanikela Beritania mai, no ka mea, ua komo.mai la oia e ike i ka miiSiouari opio i kona lohe ana aku, eia kekahi kanaka opio misionari Canada maloko o ke kulanakauhaie o Tamsui< Pau pono ae la na hemahema apa« o kona home hou, a maluna o kona wahi pakaukau i noho hookahi iho ai oia |ika po mua o kona hoaumoe ana maloko olana. He kau wela keia o ke kau, a he iki.iki loa na hora o ka po elike no me na hora o ke ao, a o kekahi mea nana i hooikiiki loa,mai ua po mua nei o ka misionari opio, maniuli no ia o ka nui loa o ka inakika o keia aina. £1 īohe ana oia i ka halulu mai o ka'wai o ka muliwai, a ke lohe pu nei 110 hoi oia i na leo e hauwalaau ana ma k&i loa o kulanakauhale. Eīa oia e noho hookahi nei naa keia aina i piha me na manaoino apau, he mau t:uisani mile ka mamao mai ka home mai ame kotsa mau hoalolui. Ma kona mau aoao aj)au he poe manao ino wale po iaia. E manao iho ana paha ka mea heluhelu, mamuli o keia mau mea a ka misionari opio e ike nei, e haawipio' ae ai oia i kana hana o ka hele ana mai ai; owai iloko o keia honua hou ana e ike nei i ike ia George MacKay? Ho-a ae la ola i kona kukui, wehe ae la i kana buke hoomanao, a kak'au iho la oia i keia mau huaole'o: "Ēia au iloko o keia hale, ua alakai ia mai au nia keia alahele mai ko'u haalele ana akii i ko'u home, e knn Tesu; me he la, ua ma-ka mua ia no ko\i mau wahi opeope apau uo keia aina o Tamsui, Foamosa r Kina. Auwe ka nani o ka"\i ma\i haupu ana, 1 ke kuknlu ana aku i ke kakela nani

o Kristo ma leeia i kaulana mo kotm mau ano pepehikanaka apau ame ko lakoti ano pegana pn. F \cini Akua, 8 ae mai Oe ia*u e hooko aku i ka'u hana i hele mai nei. Ke hoopaa aku nei au ia'u iho malalo aku o Kou malu. E kuu Kapena"Kitj&ie, aloha mai Oe a kokua mai Oe ia*u!" Nolaila, mai keia manawa aku o kana hana mua !oa e iwiua koke aku ana, ke a'o ana 1 keia olelo lahui. He mau w«ihi huaoielo uuku nq kana i loaa i keia aka 4 ua houmaopopo mo no nae oia, he manawa loihi loa aku inaiuua o ka ana iaia ke haiolelo aku ma ka olelo o keia aina. A o kekahi no hoi, pehea la oia e a'o ai? wahi aua i ninau ai'iaia iho. He haumana oia me ke kuir.u kula ole ame ka halekula ole. Aka, he kanaka hana r.o nae kana i lwhn\a!hv.a al } a ke noho pu nei me ia; nolaila, Uwe maī !a en'a iaia i ku.mu uana, a hoomaka akn la kein hana hou ana' He opio o George MaeKav e hooko ar.:\ i iuau hana apau nie kona ikaika apau ame ko-a hoo:r.;-::4 w&uui pu; ake hoomaka r.ei oia i£e a'o ana i keia olelo lihui aie ka iini nui. Ike iho la oia, o kekahi tveia o na iiolui U&ku paakiki loa ana e \va\yahi ai, eia no nae, "0 i:a 11104 #,p&u 0 ka honua nei a\i i ike ai, 0 kekahi keia o īi& hapaakiki toa e huli a e iml al" 0 kana kuuiu,kula e a'o uei i keia oklo aole 110 i hoiole'a ioa kona niauao e a'o i keia kanaka illkeokeo kaaa olelo lahui, a hui pu no me keia manao lillli ilikeokeo, peU i paakiki toa ai kein haawina hou iaia, Ika ke ao, e n'nau n'ian a\« sna kor.a haku iuia keluli, T m»u n!n»u. .. I ft\ii