Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 48, 9 April 1936 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia maj ka buke "BIack Bearded Barbarian" i kakauia e Marian Keitli, no ke ola ana o George Les!ie Maekay no ka aina o Formosa. (Unuhiia e Geo. K. Kaia.) Hg kanaka naauao loa keia no loko mai o kekahi halekula kiekie o ka aina, a ua kaulana hoi oia a puni o Foamosa. Mahope mai o laua e hahai mai ana he iwakalua poe kanaka, a ua hiki iaia ke hoomaopopo aku ma ke ano 0 ko lakou niau helehelena ame ko lakou mau. aahu, he poe wūle no mai kekahi mai o na halekula kiekie o ka aina. : _ ■ Ke hele nui mai nei lakou .i keia manawa e hoohaahaa loa iho i ka nāauao o keia kanaka ilikeokeo, no ka mea, ua hoomaopopo iho la lakou i ko lakou kulana ikaika ma ka hoohui ana ae i ko lakou ikaika pakahi apau ame ko lakou naauao a hookuku aku me ko ka misionari ilikeo- ! keo. ■ Halawai pu aku la oia me iakou ma kona ipuka hale, ame kona ano ohaoha mau ame ka heahea, halawai pu aku ia oia me lakou ; me ko lakou mau helehelena, he poe hookano a he hookiekie, aka, aole oia i hoomaopopo aku ia mau ano o lakou r r Nonoho nui iho la keia lehulehu ma na noho a ma BL»r-wahi no e loaa ana ia lakou, alaila, hoomaka ia ae la e wehe mua ka hoopaapaa ana. Ua hoomaka ia ka hoopaapaa ana e MacKay, Kuku!u aku la o MacKay i kana mau kumu hoopaapaa iloko ponoi o ko lakou aoao hoomana ame ko lakou aoao kalai-1 aina, ame kona haawi ole aku i manawa no lakou e waiho! mai ai i ka lakou ma-u ninau imua ona, aia hoi, ua hoo-] komo mau aku la oia'i na ninau apau imua o lakou, e pilii ana 1 na aoao hoomana Confucius, Budisa ame ka Taoisa, he mau ninau kekahi e hiki ole ai ia lakou ke pane inai,"a! iloko pu 0 ko lakou paha'oha'o nui, aia hoi, 0 ua mau ni-; nau paakiki la apau a ua misionari opio la i waiho aku aij imua o lakou, ua pane ponoi ia no e ia. He mau ninau ei ae no kekahi i oi aku nā hoohilahila ana mamua o kekahi' mau ninau e ae, 110 ka mea, o ka pane e loaa ana ia lakou no ia mau ninau, oia no ka pololei ole o ko lakou hoomana a ua huhewa loa no hoi mai ka polole-i mai. 0 ke kanaka hookahi nana i #ane mai no keia anaina :nui, oia no kela kanaka naauao me ko.na aahu nani, a i liooia mai ai oia imua o ke anaina, aolo ana mau mea e ae e pane mai, ai. aka, o ka haalele iho i keia home o ke kanaika misionari ilikeokeo. t ae la ua kanaka nei a haalele iho !a i ua home la | o ke kaiiaka jm§ionari iIikex>keo, a iaia i puka aku ai iwaLho, aia hoi, e namunamu ana oia i kekahi mau huaolelo iuaina. Hahai pu aku la me na poe e ae mahope o ua kanaka ia, a aja hoi na maka 0 MacKay e kaulono pono ana maluna o kona hoalōha Giam, e noonoo ana 0 MacKay he- | aha la ke ano 0 keia mau huaolelo i pa aku aī maluna ona. 1 Aole i loihi keia mau noonoo paha'oha'o iloko ona. Aole ji hapalua hora maliope iho, iaia 110 e heluhelu ana i kana 1 baibala, aia lioi, maalo ae la kekahi aka maluna o kana i.buke, a iaia i alwa ae ai e nana, aia lioi, ike ae la oia i kona hoaloha Giam, e ku mai ana me kona mau helehelena oluolu ame na noonoo anonui; a i ka misionari opio i kaulono pono aku ai'maluna ona, aia hoi, pane mai la oia i keia mau hwaolelo: "Na'u i iawe mai kela poe iiaumana kule apa-u''ame na kumukula ianei, a makou i ma;iaolana mai nei, e hoohamau ia ia oe. Aka, i keia manawa, ke hooia nei au 0 kau liQomana e a ? o nei, oia ka hoomana oiaio, Ke hooholo nei au e lilo owau kekahi 0 kau poe kristiano oiaio, ina no he mea.ia e enemi ia mai ai au a e pepehi ia mai ai paha," Ku ae la ka misionari opio iluna, a me kona niau helehelena i hoopihaiā me ka hauoli, aia hoi, lalau aku la oia i na lima o ke kanaka opio ana i pule aku ai imua 0 kona Haku, e haawi mai i kanaka opio e paahana pu aku ai me ia i ka nani o Kona aupuni lani imua o keia lahui nul iiewahewa 1 maopopo ole ia lakou ka oiaio 0 ka mea nana lakou i hana ma keia ao. Alaiia, ma kona ano oia ke kahunapule mua loa 0 kii hoomana o na La Hope ma keia aina 0 Foamoisa nei, aia hoi, haule iho la ko laua mau kuli ilalo o ka papahele, a hoonani ae la oia i ka inoa o Kona Haku Kiekie, i Kona hooko koke ana mai i kana mea i kahea aku ai ma Kona inoa h.e hookahi wale 110 la i hala ae, e haawi ana hoi oia i kana mau hoomaikai ana me ka piha hanoli n<i> keia mau mea apau. MOKUNA V NA KANAKA KOA HE ELUA Mai keia.manawa aku 5 e hoomaka aku ai keia 'kaiiaka opio misionari i na la hou 0 kona noho ana ma keia aina. Aole wale oia e ha'i ana i ka euanelio, aka, he kokua a lie hoaloha oiaio hoi. 0 koia kanaka h 0 a I 0 k a hou ona he kanaka opio 110 oia i piha me ka hauoli ame ka naauao, he kanaka opio e komo koke aku ai ka hoohihi ame m makemake ana a ka lehulehu. 0 Giam kona inoa mua, aka, e kapa ana na mea a pau i kona inoa 0 Hoa, he inoa keia 1 liaawi, ia mai nona e na hoaloha* a 0 kona mau hoaioha apau i kamaaina loa mai iaia e kapa mau ana lakou iaia o ftoa. E kapa pu ana no 0 MaeKay iaia ma keia inoa o Hoa, a he mau makahiki emi mai kona i ki> ka miskmarl opio. Xo keia Hoa hoi, e kapa mai aua oiu i keia tnisioiuui opio me ka inoa Kahunapule MacKay. a wahi a na kanaka Pake e kapa ana iaia 0 MaeKay Kahonapule» (Kai Bok-su), a o ka inoa ia'a na kanaka Pake e kapa ana iaia, a ua laha ae la keia inoa ma keia aina 0 poainoaa a p.uni. 1 na ia kinohou 0 ko laua hoomaka ana e pili, ua nui komake nui 0 Ilos i na kokua ana apau a kona hoaloha hou, mahope iho 0 ka luua mau kaniakamaiUo ana. Huli kue nui maiJa kona mau hoaloha mua apau iala, kona ohana a me na'makamaka, mamiiH 0 kona lawe ana i ka hoomana a keia kanaka muMonari ilikeokeo. Nolaila, i kona Uke ole ajta me kona ohana poiioi, ua hoi mai ia oia a noho pu me ka mu?ioiuui opio ma keia home ma ka aoao o ka muliw a ia laua e noho ana ma ka home. he lehulehu baibala : , himeni a me kekahi haawina hoopaanaau e ae ka laua papahana mau i kela ame keia ia. lie mea paakiki loa i kekahi e naua aku aua maluna e keia mau opio a elua. owai la 0 laua ke kumu, a, owai !a k;s haumana, i kekahi manawa. e a'o aku ana o MacKay i ko ua hoaloha ma ka heluhelu baibala ana, a ma kokahi aoa«, mai hoi, e a'o mai ana 0 Hoa i kona hoaloha kahuuapuk ma ka olelo lahui 0 'kona ainu. (Aole i