Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 1, 16 April 1936 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA

(Unuhiia e Geo. K« Kaia.) O ka manao o kela hele i keia hoopalau 1 ole ai g hoopu koi ma ia hope aku, elike me na hoakaka an.a a ~ nae, o ke kuleana hiki wale' ho i keia hoopau ia> malalo no ia o kekahi kumu kupono* oiaiō Ipi'a kue ana i kekahi aoao. ; * 0 keia nuhou i-laha ae i ua la nei, ua Hke ia me he'puupuu akn maluna 0 na ohana kuonoono e ae o ka amā p a o na kumu helu ekahi i hoike ia ae, he wahine o Harriet Carlyle e hiki mau aku ana no Nn īoka he hōōkahi manawa o ka pule, a e lawe ana i kona rumi hooīimaluna ma na a'pa-" na aina pelapela lpa o Nu loka* a e lawelawe ana i ka hana hookamakama. O ka hooia oiaio no keia, ma o ka loaa ana aku o kona kn maloke o ua rumi hoolimalima la 1 ka loio o ua Rudolph Hayes iooia pu ana mai a kekahi mau hoaloha o ka loiō iTco lakou kipa mau ana akue ike iaia he hookahi manawa e ka pule, a e ike ia ana oia ma ka inoa o Muriel Hopkins, Ua loaa pu mai na hooia ana kaaahi o ke kulanakauhale o Montana, e hokPmāu ana keia Har!riet Carlyle no Nu loka i kela ame keia'Poalua apau o na 'pule āpau, a e huli hoi mai no ia i lc"e£alii la ae. au ole ! he elua la mahope iho. "" ' i Ua hiki ole i ka lehulehu o ke kiilAnakanhalp 0 Mon- ! eana ke hilnai i'keia mau mea, aka, m"aMnoike a na nupe- ! pa o ke ua loaa mJ|ojī;£ oiaio apau ia! Rudolph ttayes, a ua makaukau pia £ ik.aky imua, o ka! aha hookolokolo no ka hoole.aiiaLa koi troho s kaaoao^lua. -- •* 1 hoike ia ae la keia moolelo, i mejLfe maopopo ai ka honua tiei, aole oka pono Wale no kfihapa ia, a ka, oka hewa pu kekahi. Anoai paha, he kupono no ko keia wahine opio oka hana ānāl'leem hana? Anoai paha, mahope iho o kona mare ana e lōāa ai iaia kana mau mea apau e makemake ai no "ka noho ana o keia ao,' e hoopan aku ai oia i kela ano hana? He hāna hewa anei kela e kue ana i na kanawai o ka aina? Oia anei ka wahine opio oiaio e hōlo mau nei no ke kulanakauhale o Nu īoka i kela ame keia Poalua apau o ka hebedoma? Aole anei he wahine opio hou aku ma keia aina o Montana i kulike loa kona mau helehelena me ko keia kaikamahme? no ka mea, he nui loa na mahoe e ola wai nei i keia la i.kulike loa kōTākou mau'helehelena me ko kekahi? -

Ina e lawe ana keia wahine opio i Jh.ihia imua o ka aha, alaila, e ike iho ai k» mea e heiuWln &n a i keia buke, aole he hookahi o keia mau kumū j?hoike ia ae la maluna i pili aku iaia, a oia hoi, e hoikē H &na oia imua o ka aha hookolokolo i ka oiaio, a o ka oXāiō wale np, no ka hoohilahila ia ana o kona inoa, ame riaj&ōh6 kuhiKWwa i hoōkau ia aku maluna ona, ■ - .&, ■ 1

Aka nae, he aoao okoa_ aku ia o__ka. moolelo, a g ka aoao e pili wale ana no i ka hoopalau ia oia wale no ka keia peni i makemake ai e. hQi£e ana i ke. kulana maikai o ka hoohui ia ohana keiki ma ke kino no .ko lakou noho ma keia mua aku. ... . . ' ... . .

* 1 s - , . 1 KA LAWE HANAI IA ANA 0 Mamua o ko'u kakau ana i ka*u ,m&Ialo o keia poo e.kau ae la, e hoomaopopo ia e ka ana, i ke kanawai wale no ke kuleana o keia njiig.ii, 4 jna he mau hihia kekahi e loaa mai ana ma ia hojge &ku 0 ka lawe ana a kekahi mea i kekahi keil£i ma k<oa»o hanai, he mea e hoomaopopo mua ia ina pahaija laweia mai ; keia ieeiki make ano hanai me kekahi paHipala hoohiki j i kt:Kau ponpi imua ona luna aupuni, i imua 0 na luna hooia a i hoopaa ia aku ua palapala hoohiki keiki la maloko o ke Keena hoona o ke aupuni, alsila, 0 ka pau pono ana ia 0 ka makemake 0 ke kanawai .hpphiki keiki, He keia mea he hanai keiki. a'o,,{a 01 aku, j ka lawe ana mai i ke keiki a kekahi mea oleoa aku. ma ke ano iianai, aole lōa e hiki ke lawe wale ia [f js,ai no ma ke le'ale'a, koe wale 110 paha ma ke ano wale iio i ka ha'i keiki no ka manawa wale no> ma.iaiino, aole i pili keia ninau Hanai keiki 1 keia moolelo i keMlii mau mea e lawe ana i na keiki a ha'i. 0 ka manawa kupono no ka hoohiki keiki, mai ka wa bebe mai, a i ole, aole e 01 aku namakahiki 1 ka eha, a i ka lawe ana mai i na keiki no ka hanai ana, 0 ka miia, e hana ia kekahi palapala mawaena 0 iia makua 0 ke_keiki ame ka mea e lawe ana 1 ke keiki iria ke ano hanai. Ua like no ke ano oka hana ia ana o'keia palapala me na pepa aelike e ae, ke ano-e wale no/eliaawi loa ana keta a hiki ika make ana. (E loaa nd na pllapala o keia ano 710 ka hoohiki keiki» maloko 0 ke keei'niĒi lioona, a ilo-

ko paha o na kaapunl ap&u, me na hooponopono ana elike me na.mea 1 makemake ia e na aOāp ī^i'a.)' Mai hoopoina j keia, e lawe ia uapaikhala la imua o kekahi luna hooia i laileini ia, no ka i ka pau ana 6 keia e lawe aku ai ka makua palapala hoohiki keiki la ilok'o o ke keena hoou 11 i no klī hoopaa ana aku maloko.o na buke o ke alaila, o| lva pau ana iht ia ia o kau hana e pili ahal ka paīapala hoohiki keiki. ;f 0 ke ano p ka malama ana aku a M.. gjjas.uu lianai i ua keiki la, ua like no me he ala a maiioko' mai ona, a ina o kana keiki wale no ua loaa • iaia ke kuleana e hoopaa ai malokp p %$ s |§§3tina i kou mau waiwai apau maluna o keīa "kelii, a fffce hoi ke' kuieana o keia keiki me he la nau ponpj 0 kekahi wahi e hiki ai ia oe ke law£,a|i i keia muu palapala e hooia ia, oia no na aha hosfyōlōkolo kaapuip apau. ina aole he keena hoona aupuni ltēsam i !£a keia mokupuni au e -noho ana, a me kou uku aiif* §m. I na koinu apau o ka aha, e hiki ai i ua aha lu e hoouna aku i ua palapala hoohiki keikj ugf uo )te "kula nakauhaie a no kahi o ke keena hooii^ 1 ka holoiea ana o keia mau mea apm #TOi al ia oe ke malan\a i ua bebe !a n\e ke kanalua o|e f lOii hou ia mai a lawe'ia aku mai a oe aku. " Ē malama pono ana oe iaia mai koua mjjjTla imīī loa fiai a hiki i kona mii kupono ana no ka a&a al,u ' e kula; e makaala mau an;i oe i na w ; i apau e kau mai ana mahina ona: e h*•'iHla nie na aahu kupono apau, a hoomaka ae la la au e ulu a ka mahuahua loa ana, noM iii&Kalnki i ka 15 a 16 paha. , ■