Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 1, 16 April 1936 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia mai ka buke * 4 Black Bearded Barbarian" i kak&uia e Marian KeUh, no ke ola ana o George Leslie M.aekay no ka aina o Formosa.

(Unuhiia e Geo. K. Kaia.) Ua like a tike ko laua makemake ana e a'o i na haawlna i hoike ia ae nei, a e hooikaika ana laua e loaa ia laua keia mau makaakau. » O ka buke fiaibaia k« laua buke anonui loa e heluhelu mau ana, a mawaho ae o keia, e hoopaanaau ana laua i.na buke kilo-lani, ka buke akeakamai o na ano apau, ame ka buke moolelo o na aupuni a pau o ka honua nei. I kekahi la, ua wehe ae la ka misionari opio i kekahi palapala aina nui o ka honua holooleoa, a ke haka pono nei na maka o kona hoaloha h.ou i ka ike ana iho I ka nui ame ka lehujehu o.na aina e a-e o ka honua nei mawaho ae o Kina.

i " amiih o~ka ha.auāo o Eēia kanaka opio Pake, ua koho ia oia i kakauolelo no kekahi ah,ahui nui o na Pake ma ko lakou aina nei, a ua kaahele nui aku oia ma ka hapanui ona aina o ETina ne', ua hoohala ia eia he eono mahina i kekahi manawa ma ke kulanakauhale nui o Pekina. O kona mau noonoo ana apau, o ka aina hookahi wale no o Kina ka aina hookahi ma ka honua nei, a o na aina e ae apau, he mau aīna liilii wale no ia, he mau aina pe--gana-wateno"a he maupuko'a waie rio mawaena o na mo--ana kai hohonu. He mau mea keia nana e hookunana ana i ka naauao 0 keia kanaka opio Pake, a he mau naāuao 'hou hoi me he la, mai ka lani mai. Ke hooikaika nei keia mau kanaka opio ma ka laua mau hana hoopaanaāu ana i na haawina a laua e makemake nui nei e loaa. Aka nae, aole pela ka nnanao ana o kekahi kanaka e noho kokoke mai ana ma kekahi aoao mai o ko laua home, ua koho mai la oia, he mau kanaka opio keia i hoopiha ia me na daimonio ino. E hoolohe mau mai ana keia kānaka i na la apau i ka himeāHi a keia mau kanaka opio, ka paikau ana maloko o ko laua wahi home, ka nunui o ko laua leo, maloko a mawaho o ko laua wahi home, e paikau ana i kekahi mana.wa a hala ioa aku ma kekahi aoao o ka muliwai, a no keia mau hana a keia mau kanaka onio i hoopiha nui aku iaia me ka hopohopo, .0 hoopoino ijfmai kona ola ame kona ohana. Nolaila, i kekahi la ma ia hope mai, ame kona hoopiha nui ia me ka maka'u, hele aku Ia oia no ua wahi hpme la me elua boia-ti liilii i piha me ka ti ikaika, Hiki mai la oia mawaho o ka puka a haawi mai la i kona aloha ana 1 na kanaka opio me kekahi kunou haahaa hoomaikai ana. E manao ana oia 4 i kona la\y.e ana mai la 1 keia jnaii-b©-la-ti, he mea ia e hooluolu ia, ai ko laua mau noonoo hua, a ua pū mai la ola i na kanālīa oplo, ina he mea maikai no laua e hele aku ai no kekahi halepule e ku ko koke mai ana i ko lakou wahi, anoai he mea ia e haawi ia hiai ai na kokua ana-ia laua me ko laua mau noonoo ulur hewa. . Aole he pane ana a na kanaka opio no keia manao keia kanaka aka, haawi mai la nae iaia i na mahalo ana ■ no na bola-ti elua ana i lawe aku ai. i ī kona haalele āna iho i na opio, aiā" hoi« ua lilo ia i 1 mea akaaka nā na k'anaka opio. a no na bola-ti nae a k kapaka i lawe mai ai, 'ua ike iho la ua mau kanaka opio nei he huakai hoaloha keia a ke kanaka i hiki mai ai inuh o laua, elke la me na rula maamau 0 ka lahui Pake, i ks haawi ana mai a kekalii i kā bola-ti ma na aha anain apāu, he hoaliona keia 0 ka manao hoaloha ana 0 ka mea nana i haawi mai 1 ka mea ana i haawi aku ai. Aole i loihi loa na la mahope mai 0 ko laua hoohoaloha «ana, me na a'o ikaika ana a Gdam i ka misionari opio i ka oielo lahui, aia hoi, ua niki iho la iaia ke haiolelo aku imua o ke anaina ma ua olelo la me ka hihia ole, a ua ?oiaa pono iho la iaia ke an<* o ke kamailio ana ; lca olelo lahui Pake, alaila, me kana hoaloha, hoomaka aku Ia laua 1 e wehe i mau halawai 1 na po apau maloko o ke kulanakaaj hale. ; - - ■. Ke haiolelo mau nei oia i na mea apaa e hiki mai ana ma ko laua wahi home ama na ālanui no hoi He mau mea hou e ae no hoi kekahi ana i hāna aku ai, oia hoi, ka lapaau Mie ka hoopakele ana i na poe apau i loohia me ka ma'i malaria fiva, he aina keia e noho paa mau ia ana & keia ano ma'i, he mau ano ma'i e ae no kekahi, aka, c ka oi aku nae keia, a o na laau a na kauka q keia iahui haawi ana i ka poe ma'i, he okoa loa ae ia mai na laau a ka misionari opio i loaa mai, ai mai Cana<la mai, Ua ike a hoomaopopo iho 1a o MacKay o kekahi keia o na haawina niaikai ana e a'o ai, nolaUa, no kekahi manawa kana a'o ana iaia iho me keia ike hou, aia hoi, ua hik» iaia ke haawi aku i na kokua ana i ka poe i hoopili:kia ia. .

I T n mn loa na kanaka 1 Wki mai imua ona no ke r.oi i r\a kokua'no ko lakou mau ohana ma ko lakou mau homo i hoopHikia ia mo kda -.mo ma'i, a i o!e t me kekahi ano wa'i okoa aku, a ma kana hoao ana aku i kanā mau h&na hosS?akeH\ aia hoi, ua Toaa i'o aku la ka pono, n lannkila mai la hoi ka moa ma'i mo ko lakou hooliio ok } kekahl koncta no ka nku ana i mr opio miuionan la. Vn kuku'i ao la keia lono o !*e ola o ka mai o na mea īt pau ? loohla mo iit\ nno ma'i tike ote i ka misionari opio 'likookoo. kuku'i pii ao la ka lono ho kanaka opio nusionari oluolu loa koia, he puuwai hamama loa kona, iahi a' ra kanak? okn r v ina o kamailio noi i keia mau la. I keia' amo keia hi. ua hiki aku imua o ua oplo la he' lohulohu lon o keia lahui i ia me na ma'l like' 010, a ■ kola nmo koia la. ua hoonui hou in ao !a kona niau! honloha hou i Ma nn wnhi apau o koia aina ana e hole iiei e hooU, & o hoiko aku paha i ka o?o?o a kona Akua, e hele pu aua hoaloha Oiam, a o mahoie liko ana laua i ke ko*i ko'i o r.a hana amo ! ko ko'iko'i pu oko laua haiiuku ia aua mai, Aka, eia nao ka holom;ia o ka euanoKo o ka H&ku ke noo mua r : oi i ko!a amo keia manawa, He mau ta iv.ahopo mai. aia hoi. na hou mai la kek&hī !ima kokua hou !;vnn. ma ko ano, o knkoo pu mai ana oia i ka hoomana o ka miruonari iMkookoo. a ua poni iho la ua mau ka 'naka opio roi i ko;n hoahar.au hou i Hmahana hookahl n;c laui. (4alt i m>l