Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 2, 23 April 1936 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia mai ka buke "Black Bearded Barbarian" i kakauia e Marian JCeith, no ke ola ana o George Les!ie Maekay no ka aina o Formosa. (Unuhiia e Geo. K. Kaia.) 0 ke kumu'mai o keia, mamuli no ia o ka hoola ana a ka misionari opio i kona kaikuah,ine, ho ka mea, ua manao iho kona ohana apau e make ana ka mea ma'i, aka, i ka wa i komo aku ai ka misionari opio maloko o keia home. a keia kanaka ponoi i kii mai ai iaia e hele aku.e.haawi i na kokua-ana, aia hoi, ua loaa i'o iho la ka lanakila, a ua haawi pau mai la hoi keia kanaka ame kona ohana i ka hilinai piha ana maluna o ka misionari 0pi0... Oiai nae, o keia kanaka no kekahi i hoonou aku i ka pohaku i ka home o ka misionari opio i kekahi manawa, oiai oia kona mau hoaloha i hiki aku ai mawaho o ka hale o ka misionari opio, i keia manawa mai nei nae, ke kukala nei oia maloko o ke kulanakauhale o Tamsui i ka pomaikai o ka oluolu ana mai o ka misionari o ka lahui ilikeoleeo. i ka hoola ana i kona kaikuahine, a loaa ka palekana iaia i keia manawa. Noiaila, me keia leo a keia kanāka e kukala nei, i haawi mai i na misionari opio i ka hooholomua analka laua hana misionari, a ke hoomaka liilii aku nei na enemi e kaawale loa mai a laua aku. Ke ike nei o MacKayi kona lanakila a ke hamama mai ia kona alahele no kana hana i hele mai ai e hoike aku i ka nani o ke aupuni oke Akua oiaio i keia lahui. Hoomaopopo iho la oia i kana mau moeuhane oiai oia ma kona home ma Canada i kona mau la kamalii, ke hooko ia nei. He makemake mau kona e lilo oia i kanaka koa. elike la me kona kupunakane. a e hakaka aku oia i ka hakaka .kaiilana oka .honua neL iirrs .. ... ." i I keia la, ke ike nei oia iaia iho iwaenakonu ponoi o ike kahua kaua, me kona mau hoomaopopo ana iho e loaa iaia ka lanakila. Ke hele pu nei laua ma kekahi mau ihuakai no kekahi mau.la m%j£ekahi mau apana aina ma- | waho aku o ke kulanakauh)irs d Tamsui, a ua hooholo iho la keia mau misionari opio, aia a akakuu mal keia kau .w,ela, e heleiloa aku ai laua mawaho loa aku o kekahi mau kulaiiakauhale nui e aku. 0 ka mahina o Augate, ilokf'o ke kau wela o ka makahiki, kekahi o na mahina wela ikiiki loa o ke kau. Laha nui mai la ka nalo ame ka roakika ame kekahi ano holoholona liilii e a ua hoopihaia na la apau me ka uluhua, a hiki ole i ka misionari opio ke hoopaanaau i kana mau haawina. ITfo laua huli hoi ana mai i kekahi oiau la ma ia hope mai, mar-k<3kahi mai o ka laua huakai haiolelo. ma na,.apa'na kuaaina mai, aia hoi, loaa mal la la laua ko īaua 'wahi home ua .lele liilii p.a mea apau.o loko. , Ma ka papaheie kaM kokoke i ka paia o ka rumi nui, e moe lolii ana kekahi moo nalxesa nui o ewalu.kapuai ka īoihi. Puoho mai la ka leo o Giam, ame kekahi pauku laau, pepehi iho la laua i ua moo nahesa nui.nei a hiki ika make ana. Eia nae, aole no i pau ko laua pilikia 1 kekahi kakahiaka ae, puka aku la ka misionari opio no waho o ko. laua home, a iaia i wehe mai ai i ka puka, 0 kona wa no ia i pani hou aku ai i ka puka me ka ikaika, no ka mea, e kokolo mai ana keka.hi moo nahesa nui aku mamua o ka moo mua i pepehiia ai e laua. He moo nui loa aku keia i ko ka moo mua, a he mau helehelena ku i ka weliweli ko keia moo; nolaila, me ka laau amē ka pohaku laua i paio iho ai me keia moo a hiki 1 kona make ana. I_ ka mahina mai q Sepatemaba, malaelae na la o keia mahina, a o na holoholona maamau o ke kau weia, aole no he.nui loa. Pau iho ia ia ika nalohia aku, a loaa mai la.h.e mau hoomama nui ana. Aka, o ka hoomaka mua wale ana mai 110 keia o na makani hu'ihu'i oluolu o ke kau, a nolaila oia i pane mai ai i kona hoaloha opio i kona hoomanao ana i kona aina ia Canada i na mahiaa wela o ke kau, a pela no hoi me Foamosa ana e ike nei me kona mau nani no hoi. Iloko o keia mahina o Sepatemaba e ike nui ia ai na makani typhoons, a he ku no hoi keia makani i ka weli-! weli. Ua hiki no iaia ke ike mai mai kona wahi pupupu| hale mai ma ka aoao o ka muliwai, i ka ulaa pu ana a keia • makani i na kumulaau nunuLmai ka honua mai a waiho mokaki ana mao a mmaanei, pau na kauhale i ka laweia iloko o ka lewa a hookuuia aku he mau mile ka mamao iloko o ke okaoka liilii, a pela me na moku maloko o ke awa, lawe ia mai la lakou mai ko lakou mau mouo m&i.a' luma'i ia iho la malalo o na ale kawahawaha o ka moana. A no ua mkionari opio nei, ke mahalo nei oia f kona makua iloko o ka iani no ka hana ia ana o kona wahl pupupu hale ma ka aoao o keia puu, no ka mea, he paa kona e hiki ok ai i ka makani ke lawe aku iaia no kek&hi. wahi okoa aku» i Na keia makani i lawe aku i na ea kaumaha o ke kau wela o keia aina, a iioko mai o na mahina o Okatoba ame Movemaba, ho mau mahina hu'ihu'i oluolu keia, no ka mea, ua kokoke loa mai laua i na mahina aiiu o ke kau anu. , He owelaweia no ka la o Okatoba ame Novemaba, aka» oka po nao, he hu'iiiu'i ahē oluolu. Nolaila, i kekahi kakahiaka nui mai o ka mahina mai o okatoba, i hoomaka aku ai ua mau kanaka opio nei e hele &ku no loko o ke kuiauakauhale o Tamsui. "E hele mu& ka\ia ma ka aoao o Kelun£, , ■' wahi aka misionari opio i kona hoaloha. lie w&hi kumoku nui ia Leia o Keiuug ma ka aoao akau o ke kulanakauhale, a e \vaiho pololei ana keia w&hi ma ka aoao hikliia o ka ku ianakauliale o TaiiisuL Ua hoolimalima iho la laualīe kanaka e auanio ai i ka laua inau meaai anie ko iaua nuui lole. a i ka wa kakahi aka uui wak, i ka wa ao e ana o na hoku o ka iauL aia lakou ma na alanui o ke kul&uak&uh&le kahi i hele ai o.ai uo ua iuea apau e pauhia ia a«a iloko o ka Liainoo k«lipolipo. i . ihki loa aku la lakou mawaho o a& al&hele o na aina niahi luiki. , A oiai no e poeleele ana no» &ia na k&n&ka mahiai maioko o ka.lakou mau waena kahi i mahiai ai. Ua hoomaka ke oo ana o ka lakou mau meakanu. a he \\a keia e oki ai'.a o ka laikl Ua hoomaloo ia ka aina. a ela na kanaka ke makaukau nei ika lakou mau mea oki. Aoie he mau iiūkhii oki elike nie ka iia kanaka kuuu huiu o ks aiiiu o i