Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 3, 30 April 1936 — HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA MISIONARI MUA LOA ILOKO O NA HIHIPE'A O KINA MAI CANADA AKU

LILO KA POE OKI-POO I WELIWELI NUI IA I POE MALIU MAI I KE KOA WIWO OLE O KE KE'A

LANAKILA MALUNA O KA MANA O KA PO A KUKULUIA I MAU PA-PU NO KE AUPUNI LANI

(Laweia mai ka buke "Black Bearded Barbarian" i kakania e Marian Keith, no ke ola ana o George LesHe Maekay no ka aina o Formosa. (Unuhiia e Geo. K. Kaia.) O ka mea oki a keia lahui, kanaka he pahi kakiwi pokole 110 ia, a o kahi e waiho ai o ka laiki i ka moku ana, maluna no iā o ke kumukumu a hiki mai i 'ka'wa e ohi ia ai no ka iawe ia ana aku no kahi hehi ia ai eka wawae o na holoholona, a ke hoike nei oia i kona hoaloha i ke ano o ka lakou hana ana i ka lakou huita ma ka aina o Canada. Ua lilo keia mau mea 1 mea nana e mawehewehe ae ai i ko laua noonoo a akea, a ui halawai mai la no me laua Jcekahi o keia mar mea a laua e kamailio ana. Ua hele no hoi a molehulehu, hiki aku la lakou ma kekahi wahi i kapaia o Sek-khau, a ua hele po-' lolei loa aku la lakou no kahi o ka hotele e ku ana no ka hoolimalima ana i wahi no lakou e moe ai, Hele mai Ia ka ona hote!e ma ka puka, me ka manao ana e kono mai ia Giam e komo aku no loko, i ka wa o ka misionari opio i hiki mai ai ma ia wahī hoōkahi a malalo po- 1 no o kahi oke kukui e a ana. Me ka hooho leo nui ana, aia hoi, pani hou mai la ka ona hotele i ka puka, a o kana o ka pane ana mai.—"O ke Kanaka īlikeokeo Umiumi Eleele,"—la manawa, haalele iho la lakou i keia wahi, a e hoomaka mai ana na kanaka e ae o ka hotele e akoakoa mai malaila. - "Ēia kela Kanaka Umiumi Eleele maanei; ua hiki mai la kela kanaka debolo o Tamsui," o keia na leo hooho o na kanaka i akoakoa mai ai. Hoomalai pu mai la ua anaina kanaka nui la e hahai ia laua ma na alanui me na huaolelo hāiliili ma ko lakou mau waha. Hoonou mai la kekahi o lakou me na pohaku. Ia wa, ua huli aku la ka misionari opio a ku aku la imuā o lakou. a nō kekahi mau minute, ku malie mai ln lākou me ka nana pololei ana i ka misionari opio ame kona kokoolua. Ua hooaui ia mai la.keia anaina kanaka nui, a no ia mea, noonoo ihcf li-na kanaka opio he mea pono no laua e hoomau loa aku no i ka laua hele ana, a nolkila, ua hoōmau loa aku la no laua i ka laua hele ana a hiki wale i ko laua hala loa ana aku o ke kulanakauhale, mawaena o na leo hailiili ame na pohaku e hoonpu ia aku ana.

Ia laua e hoomau nei i ka laua hele ana, mawaena o keia mau leo hailiilii ame na pohaku e hoonou ia aku nei, i huli mai ai o MacKay a pane mai la i kona hoaloha opio e hoomanao mai ana ī ka laua haawina i heluhelu ai ilka po mamua iho: "Ae," wahi a Giam i pane aku ai i ka misioliari opio: "Ua kipakuia aku ka Haku o lesu Kristo mai Kona kulanakauhale ponoī aku o Galilaia." "Ae, a pela pu me Paulo, i konā hoonou ia ana aku i ka pohaku. Nolaila, ke manao nei au, ua makemake paha Oia ia kaua e hoehaeha ia Nona." Aka, no ko laua wahi e hele aku ai, aole i maopopo ia laua, a mamua o ka liiki ana ia laua ke hoomaopopo Iho i ka laua mea e hana ai, aia hoi, uhi mai la ka po, a na ia mea i wehe mai ai.'laua i kekahi mau ihoiho kukui maloko o kekahi baiki a ko laua kanaka kauwa e. hapai ana, ho-a ae la a hoomaka aku Ia laua e hoomau no ma ko laua alahele i maopopo ole. O keia alahele hou a laua e hele nei, e hiki aku'ana ia ma kekahi aoao o ka jnuliwai o Kelung, ma\vaena aku o ka'aina e ulu loloa ia ana e ka mauu. Aole i maopopo ia laua ihea.la. laua e pae aku ai, nolaila, ua manao Iho la la~ ua he mea pond no laua e hoomau aku ma keia alahele no ka aoao o ka muliwai, he mea maopopo e hiki ana laua no Kelung i kokahi manawa. O MacKay no mamua, a ke hahai aku nei no kona hoaloha niahope aku ona, a mahope mai o laua ko laua kanaka lawe ukana. Iko lakou hiki aanā aku ma kekahi uakee, aia hoi, me kona leo nui, liooho ae la o Giam e ku iho kona hoaloha misionari, a iloko o kekahi sekona pokole aia hoi, hoopuni ia ae la lakou e kekāhi poe kanaka powa e pee nui ana maloko o ka mauu loloa, ame ka lakou mau ihe ame ka lakou mau mea make e ae e olapa mai nei mamuā o ko lakou riei alo. Na ka malamalama 6 ka laua ihoiho kukui \ hoomalamalama aku i na helehelena o ua poe kanaka powa lp, me ka lakou mau pahi oil'u'ā e olapa ana īmua o ka maka o na kanaka opio. VAole he hiau noonoo hopohopo ō ka misionari opio. a ke haka pono aku nel oia maluna o ke alakai o keia poe kanaka powa, j "Aoie a makou dala, nolaila, aole e hiki ia oukou ko powa mai ai mākou," wahi a ka misionari opio i pane aku ai, "Nolaila, e hookuu mai oukou ia makon e Iwle aku no ko makoii alaheU, no ka mea, he kumukiiia au. a he—" "He Kumukula." i hooho mai ai ka leo o ua poe kana ' ka powa la "he Kumukula/' alaila, hoomak \ hou aku h\ : lakou e naholo a pau nui hou aku la i lta nalowale aku o na mnuu loloa o keia aina, a no ka manawa oh\ aia' hoi s pau hou aku la lakou i ka nalowale, no ka mea, o ka - huaolelo kuniukula, ua manao iho na kanaka powa he poe ia e hiki ole ke powa ia. a oia no na rula paa o na kanaka powa apau o Kina. Iloomaka hou aku la lakoif noi e hele no mua o ka lakou huakai a loaa mai !a na maha ana o ko lakou mau noouoo. ame na noonoo hopohopo no hoi no ko lakou halawai ana iho la me keia heluna nui o na kanaka powa \ inanao ai e hele mai e hoopoino ia lakou. Oiai ka lewa lani e hoike mai ana eia ae ka ino a hik? mai no ka mea, e olapa mua ana ka uwila riia kona ma\i aoao apau, a e na kikik? mai ana ka makani me he la he ulumanao, a ke iho pololei mai la keia mau I\ikiao makani mai na kunhiwi mai, a hoomaka mai U na omaka wavua e helelei. l'a pio ih.o 'a ko lakou mau knkni ihoiho, ma o ka \kailva o ka makani, a ein lakou ke naku hele aku nei iloko oka poeloele, A'lalUk. heaha ka lako\i e hana aku ai? Aole e hiki ia lakou ke hoi hope aku no ko lakou wahi i hele mai ai. Aole e h;ki ia lakou ke noho iho ma keia wahi: a o kekahi no hoi. ke hooikaika loa mai nei ka makani e luwe pu mai ana i ka ua. a ke kolo mai la ka ohu pouliuli m-aUuia o keia aina, a ina e kapeke iki ana ke ano o ka lakou hehi ar s a, e pliholo aku ima lakou no loko oka muliwai Aka, ua hooholo ihe la no nae lakou e hoomau ako iio lakou i ka liole ana no mua, me ka nui no nae o ka popilikia o ko lakou alahele, ke pakikakika ame ka him maoli ana no ihoi. _ ; JCAeI» 1 >»«■!