Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 7, 28 May 1936 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA

(Unuhiia e Geo. K. Kaia.)

I kekahi mau makahiki nei, i kā i .hāna iā ai o kekahi ano mikmi e hiki ai ke eli ia kā I*pnua bo ka hoomoe paipu-wai ana, na paipu-ea ame kēMi mau liana eli e ae, aia hoi, ua lilo ae la--ia i mea e kamamo nui ia ai e na aupuni apau, no ka mea, o na hana eli aj>āu e hana ia ana no ia e ka lima o ke kariālca, e paeli iaai."' ke kana}ca me kana kipikua ame kana kopala a po hi' ehia la kapuai ka hohonu e loaa ana iaia, a he 1a la ka loihi ana e eli ai mamua o }ca lawa ana o ka liolwnu i makemake iar , I keia manawa, ua hiki loa ke eli o'na minute heiu wale no. ■ - . Pela me na kaa otomobila e ik£ ia j&g|; i keia mau la, mai ke ano ole mai kona hookumu ia ana ā i keia la, he ; kaa nani maoli no, a i hoopau ia ae ai ka huki ana a ka lio j ī na kaa elike me ia o ke au kahiko, Ulu hou nō na noonoo o ke kan&kā, IPeiā ke kaa otomobila ke ike ia nei e law T elawe ana i na hana apau a ke kaiiaka e makemake ana. 1 O keia mau mea apau a kakou ēiMe mai ka naauao mai no īa ona keiki ana makua i hala e aku. Ina aole mai ko lakou mau makua ponoi mai, aiaila, mai na makua mai o kekahi poe keiki okoa aku./Aka, o ka hoohuiana aku i ka ike ame ka naa«ao' iia ano mikini like ole i loaa ae. mai na noonoo po&oi mai 110 ia o na keiki i loaa ia mau naauao, a hoomakā"aku ai lakou e hoonui maluna o ia mau mikini i loaa ia T|kōu. Oka moolelo o ka Malama ame ana i na KeikiPua hooponoponoia kona mau mamua o kona hoolahaia aria; aka 110 nae, aole; e iiele ana ka loaa o kēkahi mau mea I kulike oīe *āly£'me ka manao o kekahi poe; nolaila, elike no me mūa aenei, ua makemake nui ia ka oukou mau āha mai i ke keena o na Papa Amerika Huipj||a, a e hookipa ia aku no hoi ka oukou mau leta me nui'ia. Ma kekahi o na leta i loaa mai ia mg,feu mai ka lehulehu mai e hoakaka ana no kona mea 1 ke kulike ole o kona manao me ka manao o ka pasffkauka maluna o kekahi olelo hooholo i waiho ia aku imuā.o ka papa ōla o ke aupuni, no ka ninau e pili ana i ka ma'i bubonUca i laha ae iloko o ke kulanakauhale, a i!oko|iō hoi o ka aina ONu loka, iloko oka makahiki 1883; no,fe& mea, ua haawi aku keia papa kauka i na kokua ana i. ka'papa ola mā ka haawi ana aku i kekahi mau rula maikai £ hookau ia aku ai maluna o ka lehulehu o ka aina no ko lāfou malama aiia 1 na la apau a keia ma'i e holapu ana m&lUiia ō ka aina. 0 ua rula la a ko makou papa kauka i hoouna aku ai i ka papa ola, penei iho no ia: \ f : "E ka peresidena o ka papa ola, uā ]||olfojo iho la ko makou papa kauka i na rula malalō ilio. lehulehu e malama ai ma ke kulanakauViale nef iubonika e pahola nei me ka ikaika a e ike ia no elike me ia pen'ei: f" ' "E hoomaemae mau ia na home aj>ājf|ff |ta &ai-3aau 1 kapaia ke Chlorsde of Potass!umi no leā ana i na holoholona liilii apau e ike ia ana o na home; e hoomo-a ia na meaai a kela ame keia o' 90 pa keneta wela; e auau ana ka ohana ilofb s b kā wai-wela he 65 degere a e hoopuluia na lole aahu ame'na kapa uhimoe a pau me ka wai-laau Mentholatum. U ana ka ohana holookoa ia lakou iho me' $|Ifcām ano laau hoona-ha e hiki ana i ka ohana ke lawe," lf"smlāma pono ia na keiki apau o ka ohana aole e ia mawa-' ho aku o ka home, a aole e hookuu ia ina ka lakou mau halekula, a hiki i ka manawa a ka' pjpa ola e hoolaha ai i ka loaa ana o ke kulana lanaknl maluna o ka aina." * O ke kue a keia leta i loaa mai !a i ko mājtou papa kauka nei penei iho ho ia: "ī ka heluhelu ia ana mai o ka rula a kbu papa kauka i hooholo ai e hookau ia mai maluna o ka ljb.ui e noho nei maloko o ke kulaiiakauhale o Nu loka nei, da hōomaopopo ia iho la kekahi mau rula hookaumaha loa X ka nohō ana o kekahi ohana, oia hoi, ka hoomaemae ia |frta o na home me na wai-laau Chloride Potāssium, ame ka &enthōlatum. Aole au e kue ana i ka hoomaemae ia ana $ na home me na wai-laau, a pela pu me na aahu ame nā uhimoe apau maloko o kekahi home; o ka pilikia nae mlīea'u hoomaopopo ana, ka hiki ole ana i ka lahui ke hot>lto i keia mau rula, o kekahi hapa no paha ke hiki ana, āka, o ka hapanui aole paha e hiki ana, no ka mea, he plim 'lōa ke kumukuai o keia mau wai-laau, & ina he elima eono mahina paha e hoomalu ia āi ke kulanakauhale ma|a!o o keia ma'i e pahola nei, e nui ana ka hoolilo o na a.no na kanaka ilihune oka aina nei, ke pane nel "aole e hiki. Aia wale no paha, a noiioi ia aku na ke aufiifn! e hoolawa mai i ka poe ilihune me keia 'mau hiki." Ke ike ae la oe e ka mea e heluhelu'i&ii keia buke, aole keia leta e kue mai ana i ka manao o kā rula. i hooih6 Ia e keiā papa kauka, aka, e h®āka mai ana nae ia i ka manao i oi loa aku maluna o na i ho-' ike ia ae la. Heāha la ua mea oi loa ala 1 ? ' & eia no ia, oi ka ilihune o ka noho ana o ka lahui; aole £ Mki ia lakoui ke lalau wale ae no i keia mau °& maluna ae' 0 na mea apau, aole i hoopoinaia ka nooiwo iā ana o na' keiki, o kekahi hoi ia o ke alahole no ka malama ana ia 1 lakou, i ole ai e ma'uwale aku ke ola oiā £oe liilii. * ' Ua nonoi aku ka papa ola' i ke aupuni o A'menka e heo- 1 kaawale 'ia mai kekahi huma dala no kfi p&io ana aku i| keia ma*i e pahola ana iloko o ka ama, a ua loaa mal ia 1 mau nonoi ana, a ua ike ia ka lanakila apa o'ka papa ola' 1 ka paio ana i kela ma'i iloko o ia maka'htiti, 1 Ua loaa mai ha hoonaauāo ana i ka pspa kauka mai ka leta mai a keīa mākamaka, a o ka i ka lawe 1 ana o ka papa kauka a nooiioo hou elike keia noi, aia' hoi, ua ae mai la ke aupnni i ke noi a ola, a o ka' lanakila ana no ia o ka paio ia ana o keiaa§?f; nolaila, he mea maikai ke kakau leta ana mai, nō ia makou paha e ike ole aita i kekahi mau aka, e loaa nmi ro la i ka lehulohu. a pela kakou e pono ai malu-' na o ka honua nei. \ i