Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 9, 11 June 1936 — KA HOOMAKA ANA O NA HOOKUMU I KO LAKOU MAU PAPAHANA PONOI IHO [ARTICLE]

KA HOOMAKA ANA O NA HOOKUMU I KO LAKOU MAU PAPAHANA PONOI IHO

Kakauia e Roy F. CotJrell, —Unuhiia e Geo. K. Kaia ; I ka hoopau ana a Berifania i ke kakoo ana i ka hoomana Katolika, malalo o ka Moi Heneri VIII, a hoala ae no i kona hoomana ponoi iho, he nni na olelo wanana a ka īehulohu helelei wale iho ana no keia hoomana hou a Beritariia i"kukulu ai, a e haalele hou ana no hoi na kanaka ">a hoomana a huli hoi hou a'ku no ka hoomana Katolika mua. Aka, a hala wale ae nō he keneturia aole i hooko ia ia mau olelo wanana a ua poe la. Ua kukulu ae o Beritania i kona hoomana ponoi, a ua kapaia ia ka Hoomana Anglican. Ua hoopauia ka hoomana kti ana, hoopau pu ia ke kukulu ia ana o na wai hoano ina na ipuka komo, a ua hoopau pu ia ka ho-a ia ana o na iaau aala; hoopau 'pu ia'ka pule ia ana o ka pge i make a o ka olelo Latina e olelo ia ana maloko o na anaina haipule apau mai niua mai, ua hoopauia, a ua kamailio ia ka oh'lo a ka lahui e noho aku ana e hoolohe i ka haiolelo a ke kahunapule. Aka nae, o ke ano o ka malama ia ana o na hana haipule, elike me ia i ike ia maloko o ka huke o Episetole no ka Pule o k'ā, Makua iloko o ka Lani, ke malama mau nei .no v ka lahui Beritania ia pule. Maloko ona halepule oka Hoomana Lutherān, he mau hoopokole liilii wale no ka i hoololiia ae mai ko ka Hoomana mai o Beritania, i ikeia ka Anglican. Ma kekahl mau malama ana a na k a n a k a i ka la-!-—:kou mau Hiaipule, he ano o-koa ae no hoi ka ka" Hoomana Angliean i ka lakou mau anaina haipule mai na Ho«)mana Lutheran r a o kekahi no hoi, e hoomau ana 110 na kanaka 1 ka maiama ana i na ano a ka Hoomana Katolika i kukulu ai. Me>keia mau ano ae la e ike ia ai he ekolu mana a na kanaka o Beritania e hahai ana. a i haawi i ka lakou mau Lijinai ana elike me ko lakou alakai ia ana, ka mua oia - - 110 ka 'Hoomana a k- aupuni o Beritania i kukulu ae ai a i kapaia ka Hoomana Anglican; ka lua oia no ka Hoomana Lutheran e ikaika ana no iloko o ka aina o Beritania ia mau la, a o ka ekolu, ka hoom.au ana no a kekahi hapa o ka„lahui i,ka hahai ana mahope o na a'o ana a ka Hoomana'Katolika. I ka au kahiko e malama ia ana o keia mau

hpom&na, a pu me fta manao hilniai a nst leanalea ma- * luna oua mau hoomana ltahi"ko la, ua nui no na hemahema amo na paio ana a na kanaka o keia m.au hoomana pakahi v- Uio. ' Ūa hoakaka mai' o Rov. .John Robinson, he kahunapule keia no ka Hoomana Anglican i kukulu ia ae e ke aupuni ■ o Beritania. e olelo ana oia: ."No'u iho, aole e hiki ia'u ke hahai aku mahope o na 1 ; lloomaiia i loaa ole ko lakou oiaio ma ka lakou mau hana,! a n:a k:. hiHnai ar.a no hui a na kanaka o ka aina nei ma- / 'hope o lakou. Nolaila. no ka Hoomana Lutheran, aole e r , liiki ia lakou ke hoopalafialaha loa aku Ika lakou hana •mawaena <> na kanaka, no ka mea, aole he kahua ē hik? ai " ; ke aku a hele r,ku no oia a hiki i ka pau ana o kahi !""inki i«'i» IIOU atu * T ° Hoomana Katolika hoi, hoomau nei no īakou i ko lakou ola ana mawaena o ke- ~ 3 mau Uoumana Jua e ae. a aole he holomua hou e loaa ' āna ia lakou, no ka mea. ua haalele iho ka hapanui o ka "V; Jah*ui in "iakoū, a ke huli nei ko lakou kokua ana i ka HooJ o ka aina nei. , ' Ho ua hoomana Kalavma iloko o Eeritania, han» no i ka lakou hana elike me ka hiki ia lakou ke hana, '' «like no nie ke kanaka mua loa o kela hoomana i ho- - a<» ai, mai ka hoomana katolika mai 110 oia, a oia no o. Kaliuina, i kona haaleh* ana āku i ka hoomana kato-i |l;a. t uia hoi, kukulu aeja <.-ia i ka hoomana e ike ia nei i la ka līoomana Kaun ina, nolaila, e hoohana aku āna oia a hiki i ka pau ar,a mai o kona kūleana, a o kona. ana iho la no lioi la, ■ . A&a, he ehaeha nae ke ano o ko lakou moolelo iloko o ia mau la me ko lakou mau leo e uwe ana i ko lakou maaawa e paio ana ika hoomann Katolika. Oiai lakou e kaahele ana maluna o na alanui a e a'o' ana i ka lahuikanaka elike *ne ka lakou i manao ui ke kahua oiaio maoli ia o ka hoom&na o ke Akua ola, aia hoi. hahvfPfei pu aku la lakou me m kato3ika e kas»hi U- ana ; ka aina ma ia oihana liko me m Halavina, a u.i n.ahuuu \a na paio ana mo na moa' kaua « he nui ka make o r.a aoao a elua. i Oiai kem mau hooinaua f naio lima ana, ma na alanui, a ma r,n wahi no a lakou e lialawai pu ai. aia no na hoo*nana e *-*o e nee mua ana r.o maluna o ka aiua me ka lia-, rj. ole ae i ka hana a keia mau hoomana e paio nei. ka hoo-' -nana AnjrHran a ke aupuni o Beritaiua i kukulu ae ai, ka ho<.mana Luthoran, ame kek;shi mau hoomana li'lii e ae. E kapa ana no apau ta lakou iht>. o ka lakou hoo:.r.a ka hoomana oiaio o ke Akua Ola Hookahi, no ka • ,:i. v ;-h1 a lakou paknhi. ua iho mai ka īīaku Kiekie mai !: mal a kuka pr. in> : me lakon ike ano oke a'o ana i >r> ?ahu'kn?iaka o ke honua nei i ka nani amo ka oialo P oke aupimi lanl. 'i. nei no r,a .■'« lo wanana maloko o ka Paihala,, * ' I!v 'osrlakou e ho'e mai ana in-ua o'u. aka. l\e uuku, T- ■■ ./•. he nao e wae ia aku ana " | | (Aole i pau.).