Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 14, 16 July 1936 — KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA [ARTICLE]

KA MALAMA AME KA HOOULU ANA I NA KEIKI

KA HOOHUAIA ANA MAI AME NA LA MAKAHOU O KE OLA ANA

(Uniahiia e Ge«, K, Kala.) Ua like ko laua kuleana ame'ka laua hana me he kanana la.e kanana ana i na wai halepolepo apau, a e kokua ana i ka puuwai i ka pauma ame ka hoouna ana i na materia apau ma ko lakou mau wahi iho. O kona kūleana nui no nae, oia no ke kanana ana i na mea apau, a hoouna ak.ui.ua mea maikai no ko lakou māu wahi iho, a o na koena iho, e hookomo mai ana ia no ioko o ka opu, no ka hoopuka ana aku malalo o ka elemu. Ke Ake Paa: Aia keia ake ma kahi kokoke aku ika iwi-kikala, e hooponopono ana ia i ka puumimi i na apau o ka la ame ka po; ma kekahi ano o keia wai-mhm, ua hoopiha mai ia i kona eke-wai mahope o ka īoaa ana aku iaia mai kona agena aku, he wai koana keia mai na ano wai e ae apau o loko o ke kino, hoohuiia lakou apau malalo o ka hooponopono ana a keia Ake Paa, a hoihoi ia aku lakou maloko o ko lakou mau hakeke iho, (Gland), a i ka piha ana, hookuu ia aku ia e hui pu me ka lepo oloko o ke kino, (moka), alaila, puka mai no ia mai ke kino mai ma ke alahele o na wahi-huna. Ka N&au ame ka J Oka mea keia nana e hoopiha nei ia ioko o ke kmo, e hoomaka ana mailuna mai oi ka Pu'u mai ka A-i īho, a hiki loa aku no lalo o ke eke opu, a i kapaia Kona moa he UJia; mai kona ano liili! aku a hiki i kona wa e wahalehe ai a nui loa, a ua kapaia aku ia he Uha, he nui ae ia i ko ka naau, aka no nae, ua like no ka laua hana, ka hookomo ana aku i na meaai apau a ke kanaka e ai ana, He hookahi haneri ame umikumaha kapuai ka loihl o keia mea he Naau ame ka Uha maloko o ke kino kanaka, a ua Hke keia me na paipuwai e hoomoeia ana ma na kuknakauhālē ka hihla ma o a maan&i o na alanui like ole, pela no me keia Naau maloko o ko kakou kino; aia hoi he mau ipuka e komo aku ai ae puka mal ai ma ua mau Na&u ame Uha la, a mai ke eke opu aku a hiki i ka waha o ka elemu, na Uha nunui loa. K& Lol©s Ua kapaia keia ke Panana oke kino, a aia kona wahi noho maloko o ka puniu poo; aole oia e hoohaunaele wale ia aku ana e na agena e ae aka, e kuikahl pu mai ana no nae oia me na agena eaeo ke kino, laia ka pono ame ka hewa o na olelo hooholo a kekahi kanaka e noonoo mua ana, o kana olelo hooholo ka mana mamua o ka hooholo ana aku a kekahi kanaka i kana mea e hana ai. Ke Kileo: Oka ipuka ia mai lalo ae oke kino e komo ai iloko o ke poo, a he kuleana kona e kamailio ai ! na mea apau aka Lolo e hooholo ai. He kuleanā kona nona wale iho no, me ka maua'e ole ia aku e kekahi mau agena e ae eia no nae, e kuikahi pu mai ana iakou apau me ia. Nana e hoike ae ina makemake apau a kekahi mau apana oke kino. Ina aole o Kileo, aole e loheia na makemake apau o kona mau hoa e ae. 0 .fceia. mau mea paahana apau o loko o ke kino, aole e loaa ana > na keiki malalo mai o 16 makahlkl iia kuleana apau elike me ia i hoike ia ae la. No na keikikane, i ka piha ana o na makahiki i ka 16, e loaa piha al iloko o kona mau a-mi apau ka ikaika kupono o na olona apau, no ka mea, e komo aku ana kona mau la apau lloko o ke kanaka makua, a haalele mai la iaia na noonoo opioplo, a pela pu i haalele mai ai iaia na manao hohewale ame; hoihope, a ku iho la oia a noonoo i kana hana pono e hana ai no ka peno o kekahi mea okoa aku, ame ka pomaikai pu nona iho. j Aka, no na kaikamahine, he like ole ko lakou kulanal me ko na keikikane; o ke kino holookoa o ke kaikamahine.! e kauka'i ana no ia maluna o na agena e ae apau o ke kino, a oiai e komo aku ana na la o ke kaikamahine i ke kanaka makua ana. pela no na mea paahana apau o loko o ke kino e kanakg| makua ai, e oo pono iho ai, e kupono ai e auamo i na haawe ko'iko*!, a maluna ae o na mea apau, ua makaukau oia e mare ike kane, na kanaw f ai paa i hookau ia mai ai maluna o kakou alaila, hoolaha a heiolaūpa'i aku oia i ka honua i kulike ai me ka makemake o ka Mea Nana i hana mai na mea apau. O ka noonoo o na kaikamahine malalo iho o keia mau nuikahiki he 16, aole ia nona ponoi Iho, a he kahūHhuli wuio i ka manawa e hoopihapiha a e hoowalewale ia aku ai. Aka, he oiaio kona ma na TOb apau ika piha pemo ana 0 kona mau makahiki. E hookipa aku ana kona puuwai 1 ka makemake a me ka iini o ka ipo, ka hooipoipo ame ka iioohim ana aku ia Thor, (Eane), a o kona mau la aku apau e ola aku ai, ua piha no ia me ka hooman&wano! ame ka pakiko ana. ī hoakaka ae la au i keia mau mea e pili ana ia loko o ke kino i iko iho ai na mea apau, i ka like ole o ke kino o na keiki malalo iho o na makahiki he 16, me kē kino o ka poe i oo; a hoomaopopo oe i keia ano-e o ke kino ona keiki, alaila, e loaa auanei ia oe ka makua na hoomaopopo ana i ke ano o ka hooulu ana i na keiki, ka mtopopo ana oe kau mea e hana ai i ka hiki ana mai o ka wa e loohln ai kau keikī me ka ma'i. * No na kaikamahine mai ka 10 aku o na makahlki a hiki a ka 16, o ka mea nui a na makua e hoomaopopo al, ka hemo mua ana mai o ka wai-opua; mamua ae o keia, aoie īoa e hiki e hoopoinoia na kaikamahine liilil e na kam m ia#§, e w«luwe|u Hilii m m kiik*»»Wōt 1« um*

loko ooa, a e poino pu ai me kona maloko ouB, a i kekahi manawa, e loohia qo kaikamahine lft me ke anu, a hoomaka e pehuuawphona la a pela pu me ke alahele e hiki aku ai ilaila. IHepmo ke koko inoino maloko olaila, a o ka make no honemi Ke hoomaikai nei makou i ka o Amonka Huipuia, ka Peresidena.ame kQna,jMau ]yna aupuni. i ka haawi ana mai ia makou i keia kuLēM&mu o ka hool lafca ana aku i keia buke ike ao net :infirp)m«rvn i<> ] 0 - aa ana i ke aupuni ma keia bnke e nei, oia no na pomaikai apau e loaa ana i ka O ka pomaikfft nui no i manao ia ma keia Koolaha buko lana, oia no ka loaa ana i ka lehulehu Awepika ame na h\hui e ae no e heluhelu ana i keia bwke i i!8 mea i hoolaha|i& maloko o laaila, ka hoomaopopo ana fna manao anonUi. - ■, ' Ke hoomaikai pu nei makou ika ah&olelo oka laliin e noho nei ma ke kapitala o Wasinetona, i ka laula o ko lakou mau noonoo a hooholo iho ai he huina da!a nni o ka iehulehu no ka hoomau ia ana o keia mea he papn kauka ma ka aina o Amerika nei. f I na makahiki he umi upau o malama al o Anion'ka i kona helu-kanaka ana, a mai ka !a ana mai ekeia p&pa kauka ma ka aina noi iloko no ta*o t*a mnleahīki 1850, a mai ia makahiki mai a ka makat\Tki 1 hoolahaia a o keia bn.ke, 1871, i loaa ai i keia papa kauka ka hanohano o ka hoike ana i ke ao nei, ka nui'o ti£ keiki i hanania inai na makuahlne Amenka mai. pakenota o ua keiki i ola mai ko lakou hanau ana maT ma'oko o v.a home Amerika. Ua loaa mai keia hiīomlnpopo nna ma o ka loaa ana i Ita papa kauka neT ke tftoefiia'e bmo aku ai ma na mokuaina apau o ka Uniona nei f ma o ko iakon mau papa ola la, a lawe mai i ka lakou man hoike pakahi iho e pili ana ī na hanau ma ko iakou mau mokuaina pakahi iho> K« lana nei ko'u manao. elike me ka*u i ho->laha mua aku ai ma kekahi pauku o keia buke. e heluhelu iho ko ke ao nei i keia buke a e hoomaopopo Iho i na mea i kakaia. a ua hamama mau ko*u keena iiei e hookipn mal i na nmau apau e piii ana i ka hōoniu ifihb ka mnlnmaia .mft o na keiki. a e īoaa no makou ke kAan pololei mai i ke ketna waiho palapaia o Amerika m«rWn*tnetona a i ole. m» m kee*a o na nupepa e 1 keia mooleīo Cs* ) < T - *i