Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 16, 30 July 1936 — KA MOANA LAPU [ARTICLE]

KA MOANA LAPU

MAI KEKAHI AOAO MAI O KA MOANA NUI KAI AKEA, I HIKI MAI AI KEKAHI MANA KUPAIANAHA IKAIKA LOA, I HIKI KE HOOLOLI I KA POULI NUI ILOKO O KA MALAMALAMA O KA LA, A NO KA IKAIKA LOA O KEIA MANA KUPAIANAHA I HIKI AKU AI KA PERESIDENA O AMERIKA HUIPUIA IMUA O KAUKA TIGERALA NO KA HOOPAKELE ANA I KA MALUHIA O KE AO NEI.

Kakauia e Kenneth Robeson—Unuhiia e Geo. K. Kaia. MOKUNA 111. KE KOMISINA I LAWE AIHUE IA "Komo mai maloko o ko'u rumi huli mea pohihihi," wahi a' Kauka Tigerala, "manao au e hauoli no oe ke ike aku i na mea paahana i loaa ma ka makou huli ana." He uuku loa n aiH?ja a Kauka Tigerala i kamailio mai ai no keia kino make o Porofesa Jasson, a aole no hoi oia |i kamailio nui mai maluna o ka manao ni;nau o ke kaika[mahme lauoho ula, a hiki mai no hoi i keia manawa, aole no oia ilioike aku i ke keena o ka oihana makai no ka mea e pili ana iuā kino make nei. Ua uhi ia ke kino make me kekahi huluhulu a aia no ia maloko o ka rumi o na mea paahana mikini o na ano apau a maluna hoi o ka punee. i Komo aku la lakou apau maloko o keia rumi huli ho-i nua, a no ka maka o ka Porofesa Callu«, ke aloalo_walej nei no oia a maanei, e mahalo ana i na mea apau ai kona maka t*?ke ana, Hoomau hou mai la'no ka Poro-l fesa i kana kamailio ana e mahalo ana i na mea apau anaj e ike nei. Haawi mai la o Kauka Tigerala i kekahi mau telepona ia lakou, a pane pu mai la oia ia lakou: "Ina oukou e hoolohe ana, e~lohe no oukou i na mea nana i hookaumaha nui aku i na noonoo ana o na lunanui 0 na keena kilo-ea aina ame moana o ke aupuni; ma kahi e lohe ia ana o na halulu ana o ka honua, ua manaoia he mau ahi-pele ke hoona-ku ana malalo ae o ka papaku o ka hohonu, aka, he mau noonoo kuhihewa wale ana no nae kela, aole he mea nana e hoike mai ana i ka oiaio o ia mau hoohalulu ana malalo o ka papaku o ka hohonu, alaila, hoakaka hou mai la o Kauka Tigerala i kana mau malihini: — "Ia oukou e hoolohe nei, ke lohē~ala oukou i ke 'kani o kekahi mea mahope mai o na leo hoohalulu apau, aoual kani ala, na like no ia me ke kani ana o ka leo o ka bele j maluna ona puo'a o na luakini; o ke ano o oia no ka pa ana ae o ke kumu o ka papaku me ka ikaika ,o ke ahipele, alaila, mahope aku o ia, e lohe aku a! oukou i ka halulu me he la e kakaa ana no kekahi waM mamao loa āku. 0 ka mea nana i hapai mai na ale kaw'ahawaha o ka moana, oia no ka hapai ana ae a ke ahipele i kona mahu a p'a ae la malalo o ka papaku, a na ia i ( hapai ae 1 ka moana holookoa, iluna 'a ilalo, a loaa ai. ke kuleana ō'.kā mOaha e oni āi iluna a ilalo me ka a ia wa na ale ahiu o ka moana e hapai ia ai, aole hoi Ke imakani elike me na rula maamau." ! Ma kekahi mau ipu-aniani e kau mai ana maluna o kekahi pakaukau i huli aku ai ke Kauka i kana mau ma-| lihini a pane hou aku la: "Oiai-oukou e hoolohe ana ika | halulu o lalo o ka papaku o ka hohonu, ia wa pu, e nanal ae oukou maluna o keia mau ipu aniani, e hoike ana no j ia he malie loa na aoao apau o ka honua, a o ka ikaikai o ka makani e pahola ana maluna o ka honua liOlookoa i he umi mile no ia o ka hora; i ko oukou hana hou ana ae ma ka paia oJteia rumi, ma kāhi o kela aniani nu.i' e kau m'ai'la me kona mau manamana e niniu mai la, e" hoike mai ana no ia i ke kulana o na paia lani, oia hoi, ka aoao mawaho aku nei o kakou; e ike ana oukou i ka la, ka mahiha ame ka hoku ma ko lakou mau wahi iho; e hoike ana no ia i ka malie pu o kona mau paia mai na kukulu mai apau o kona mau aoao," Hoomaka iho la ua Kauka la no kekahi mau minule, lalau aku la oia i na manajriana e niniu ana o ua aniani nui nei e kau ana ma ka paia o keia rumi, kaohi mai la i kona niniu ana, a pane hou mai la oia i kana mau malihini: "Ina ua kuikahi ka lani ame kā honua ma ka laua ho-; ike, alaila, o ka hīana okoā wale no mawaho ae o laua.'i oia no ka papaku o ka honua, na mea apau malalo o ka honua. I ka loaa ole ana o na hoike i na aniani hoonui-; ike i hoomakaukauia e makou, alaila, kukulu iho la au i| na pahu hoolono, a lawe nfai la i kana mau hoike maloko ■ o na uwea ieleponīa, elike me ia a oukou e hoolohe nei, a e lohe nei oukou i ka halulu o ka honua. "O ka'u wale no e hopohopo nei, o ka hooikaika loa mai o na ale kawahawaha o ka moana ma o kona hapahapai ia ana e na hooku v iku v i ia ana ae malalo o ka papaku o ka hohonu.e ke ola*i mai na ea mai o ke ahi-pele; a o na moku apau e komo pono ana mawaena o keia mau hoauiui ana'o ka moana ame na ale kiekie kohu kuahiwi e pii mau mai anā I iia sekona apau, e lilo auanei lakou no lalo o ka hohouu me he opala la. Nolaila, ia olua, e na keiki a Mr. Sarata, mai keia manawa aku, e pono'olua e paulele me ka hilinai ana, e hu ana ka pele ma kekahi wahi okoa aku o ka honua nei, i maalili ai na hoonaku aha malalo o ka papaku o ka hohonu, a oia ,wale no ke kuleana e hoopau ia ai na alē kawahawaha apau o ka moana holookoa, a e loaa ole ai na poino maluna o ka mokuahi o ko olua makuakane e noho kapena la." V Ke hoolohe nei keia anaina me ka anoi nui no na hoike akeakamai apiu a Kauka Tigerala, ua hu'e ia mai !a Ai\ mea apau e piH ana I ka lani, kā honua a malalo loa aku o ka honua. Ua hooia pu mai'oia i kana mau mea e .kamailio nei me na aniani hooiiui ike amo uwea i kukuluia no ka hoike ana mai i na mea pohihihi i hiki ole i ka mai\a 0 ke anialii ke hoike niai, ahula, ma ka aoao o ke anaina 1 pane mai ai o Porofesa Callus: "He lua ole kou naauao e Kauka Tigerala, ua lawe mai oe i na mana nui apau o ke ao noi a akoakoa i kahi hookahi, ua hooia mai la oe me ka hiki ole ke hoopaapaa ia aku kou naauao i na hooia oiaio apau, a m» ka aoao hoi o keia kaikamahine ame kona kaikunane, e komo pu mai ana laua me a'u i ka pahola ana aku i kā makou mau hoomaik'ai palena 010 ana ia oe, Nolaila.'o ka hana pono wale nō ia i keia mau keiki 110 ko laua makuakane/e manaolana me ka hilinai ana e hu ana ka pele ma kekahi wahi e aku o ka honua nei, i maalili ai ka hoonaku ana ae a ke malalo ae o ka papaku o ka honua la lakou maloko o keia rumi huli honua. āii hoi» kani mai la ka telepona, noiaila, ua pane aku| la o/Kanka Tigerala, Hoike mai la ke kikowaeiia he 'kah® keia mai kekahi aoao mai o ka aina, a mai ka PeresjBena ponoi mai o Ameiika Huipuia; alaila, hu! ae la na feo o'ka Peresidena ame ki> Kauka Tigerala. a eia iho manao e kamaiīio ana: ) j (AQl«ip«u.) j |