Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 27, 15 October 1936 — MAKAIKIU WILIAMA E Pili Ana I Ke Aiwaiwa Aloalo Poka O Ka Aina Hau O Niuoka, Amerika Huipuia [ARTICLE]

MAKAIKIU WILIAMA

E Pili Ana I Ke Aiwaiwa Aloalo Poka O Ka Aina Hau O Niuoka, Amerika Huipuia

Unnhila e A. NŪI MOKUNA I Owai La O Hoohuli ae I» o Makaikiu Wiiiama i ka huila o ke kaa otomobiia, peku aku la i ka hao hooholo kaa, pani ae la i ka waihona gaisalina, a hooholo aku la oia i ke kaa a ku iho la ma ka laina kimeki e hookaawale ana i ka wahi helewawae mai ke alanui pono-i aku. Mahope o kona hoopaa ana iho i ka holo ana o ke kaa, ua hilinai aku la oia i hope o ka noho kalaiwa me ka hanu nui ana iho. "Pehea, ano maaiahi maoli keia," wahi ana. "Aole he mea e hana ai koe wale no ka hoopokaakaa ana ma ke kaona nei iloko o keia kaa hou, ame —

"Poiolei oe, he maalahi maoli," i hoopuiwa mai ai o Makaikiu Haie, kona ieo hoi <u.a ano hano ia a i hoopukaia mai hoi mai elua a oi aku mau haneii paona 0 kona nui. ft Maalahi. aka aole ia.o ke ano maa mau i ka oihana makai o k«ia hale. Aole o'u makemake i keia noho wale ana." Hali iho la o Wiiiama i kona pakeke a huki ae la he elua mau kika a haawi aku la i kekahi ia Hale, me ka ho-a ana ae i kona pono-i. "Ke manao nei au ua oi aku paha kou makemake i ke ku ana mahina o kou mau wawae i na po apau. Mamuli o kou hana ana pela no na makahiki ; he lehulehu, aoie paha oe i manao he hana pono ka noho aiaa ma luna o na uluna weleweka. Ina paha aole i kaumaha loa oe, aoie s hio wale ke kaa ma ka aoao au e ku mai nei. Ua oi aku paha kou ohohiala ana e ka elepani ina e hanaia ana kekahi kaa nou pono-i me ka huila kalaiwa iwaena konu o ke kaa." j Aole o Hale i hoolohe wale aku ji na hana hoomakeaka a.Wiliama. "O ka'u e manao nei, e ka mea opio," oia i pane mai ai "aole kela he hana i Wulike me jna hana i ike mau ia iloko o na oihana makai. O ke kaa elike me ;keia, he maikai ia no na. makai helewawae, aka he makaikiu oe ame a'u. Oiai kaua aole ma ka hana hookahi, ua makemakeia kaua e hui aku me ka aluka me ka makaala ana. Eiike me kau i ha'ii mai nei, e hoopahupahu ana hoi i na wawae maiuna o ke kimeki. E hele ana hoi i keia ame kela wahl no ka hakiu ana i na mea e hanaia ana. Heaha la ka mea e hana aku ai iloko o keia kea? E pokakaa wale ana no paha ma na alanui me na huaoleio 1 pena moakaakaia mawaho o ke kaa, penei "Oihana Makai Kulanakauhale," a ike mai la na poe ha'iha'i kanawai, holo aku la lakou e pw ma na kuono Uke ole o ke kulanakauhale nei."

Mamua o ko Wiliama hiki ana ke pane mai, ua pa mai ia kekahi leo mai ka redio mai: "Oihana makai o ke kulanakauhale, e kahea ana i na kaa apau. Ē kahea ana i na kaa apau. Hookuiia kekahl mea aia ma na Alanui Umikumamahiku ame Limaikaika. E waiho ana kekahi kanaka ma ke ala helewawae a ua mainoiiio kona kino. He kaa mama axue wai hooluu balu i hooleui aku iaia. Hc kaa mama me ka wai hooluu mo ka pale i hemo."

"O kaa heiu elima, e holo awiwi aku no Alauui Umikuin&mahiku ame Limaikaika no ka noli pono ana. Kaa haukapila e holo ana llaila, e awiwi. Oia wale no, Ka Oihana Makai o ke Kulanakauhale Helu Iwakalua, manawa eiwa-umi,"

Onou aku ia o Willama i ke ki iloko o ka iMika-ki o ko kaa a hehi iho la i pihi hooholo kaa. Ua lele aku la ke kaa mai ka laina kimeki aku me ka owe ana o na hāo hOoholo kaa. Me ka noeau loa ola 1 hookele aku al ! kona kaa tĀe ka hookui ole ana me ke kaa uWla, olai ōia e kaom! ana f ma&ai, holo aku !a \ia kaa i!a me he puahiohlo ala ilokoi | ke ahiahi. a kaohi iho !a ia i »cn holo ana o ke kaa a ku tr t&k l wahi he ehiku pnlakn « k ana 1 ku mua

ai. Lele aku la oia ilalo, oiai e holo ana no ka mikini" o ke kaa, awiwi aku la oia i kahi a ke aluka e poai ana ma ke ala helewawae, a onou aku la iaia iho iloko o ke aluka a hiki i kona kai ana ma hai o ke kino e waiho ana. A1a no o Makaikiu Hale maluna o ka noho o ke> kaa e omo ana a e hoohulihuli ana hoi i ke kika mawaena o kona mau leheiehe.. Aole oia i haalele aku i uft noho ala a hoea mai la ke kaa haukapila me kona mau ole c kuwo ana. Lele aku Ia oia ilalo 0 ka honua a kokua aku la i na kanaka e hapai ana i ka moe no ka hookau ana mai 1ka. mea make, me kona kalele pu ana iho ma na poohiwi o kekahi o ua mau kana ala, me ka ninau ana iho: "Pehea, ua make auanei oia?" "Aole au i ku iho a nana. Ka mea kupono e hana ai, oia no ka iawe ana aku iaia i ka haukapila." "Ka mea au e hāna aku ai e kauka," wahi hou a Hale "oia no ka ike ana iaia i ka haukapila. | Aoie i loihi ioa ae nei, ua lawe 1 aku la oe i kekahi kino lepo anulanu no ka o Sana Lukia, eia nae aole Iakou i haawi i ka mahalo ana ia oe. Peoe i kahea ole aku ai i na limahana o ke keena kaha kanaka o ka papa ola? O oe e ke kauka, he opio wale no oe a he nni wale aku na mea i kōe au e hoomaopopo iho ai."

| Nana mai la ka mea hapai [manele me ka minoaka ana iho ! mamuli o na hana hupo a hoomakeaka a ka. makaikiu, a huli hou alru la i ke kanaka e waiho āna o ke papa kimeki. Ua haha i aku la kona mau lima malalo o ka palule i hoominominola, paa j aku la oia i ke aml lima me na lima haalulu, lalau iho la i kekahi hao no ka hoolohe ana a kapili iho la ma kona mau pepeiao me ka onou āna i kekahi mea hana laholio malalo o ka lole o ke kana,ka e moe ana. "He pololei, ua make oia nei," ana i kukala mai al. "Aole e pono e waiho iaia maanei. E lawe kakou iaia a waiho aku ma Ka hanikapila o ka oihana makai a na lakou e kahea aku i na limaha o ke keena kaha, kanaka o ka papa ola." "E holo aku āna au ilaila me oe," t pakui mai ai o Hale, oiai i kau ae ai maluna 6 ke kaa haukapila me ka hilinai ana aku ma ke kua o ka lioho, e puhi ana hoi i ke kika. Ma ke keena oihana makai, na aea ae la ka pob 0 Kaklana Makaikiu Loke, i ka hoohamaniaia ana ae o ka puka a komo mai la o Hale iloko o ka rumi. Noho iho la o Hale me ka pahu a pani Iho la i kona mau maka. Minoaka iho la o Kakiana Makaikiu Loke, me ka ninau ana atai ia Hale: "Heaha ka kumu o kou hele ana mai nei. e ka elepani hui? Pehea la ua haule auaiiei oe iwaho o ke kaa oiai o Makaikiu Wiliama e huli _ana ma ke leihi iluna o na huila he elua?"

Luliluli mai la o Hale i kona poo i piha me ka lauoho aetxe. "Aia o Wiliama i na Alanui Umikumamahiku ame Limaikaika, e Loke, e huii ana paha ia'u. Haaieie ih.o la oia i ke kaa oiai e holo anā no ka mlkini. E uha-aha wale ana oia i ke giasalina a ke kulanakanhale e hāawi nei iaia, Kela hihia hookui a ka keena redio i kukaia ai, o kekahi ia o na uiia kamahao ioa a'u i ike ai. Ua loleia na pakeke o ka loie oke kanaka make. lTe keo n i na me kekahi aahu nani. kona mau makahiki he kanaha-ku-mamalima, he klno palupalu, he rrmhim! na kahi niania ia. kaula uwaki kula ame ka uwaki g\ila —i ka nana ana, me he mea la he kanaka walwai a kuonoono ola Ūa mainolno kona ano, me I he mea la ua alakoia oia maluna jo ka papahele kimeki, me kona I mau pakeke i loieioleia." , "Aii hea oia i keia manawa?" | "Ala i lalo, maloko oke kaa haukapila. Ua hapalia oia e na kauka inamua o kQ iakou ho- | omaopopo' .ana ua make oia, Aia ; 'lakou Halo e knli ana 1 ke kaa ke keena kaha kan&kn o ka Papa Ola." "Aiaiia ua pii mai nei oe iluna nei no ka hooluolu ana i kou Tnon wawae piHknia Tna keia he ha&a kamahao. p<*"hea la oe i makaala ole >ai i ka hana?" "Ua hana au i ka mea i hiki ia"u — iioko o ke kaa haukapUa oiai oia e holo 'mai ana no ka hale makai nel O na hua-kuni 'K.N.A.', ua kunuiia maloko o ka uwaki. Aole he mau ho&ilona o oihana holol lole mahina 0

kona lōle -1 , malia paha ua holoiia ma kona home. Aole he waiwai i loaa aku ma kona mau pakeke, aole hoi kekahi huihui ki. Hoomaemaeia oia me ka maikai ame ke akahele. Aol ehe hoailona maluna q kona paalole o ka mea nana I kela ka lole. He palapu ano Kuhohonu kona—mahope pono o ke poo; he hookahi o kona mau kuekue lima, ua pohole a o kekahi o kona wawae e kau ana he palapu liilii. E nieniele ana o Wiliama i na poe apau e ku ana malaila. Hele mai nēi au e nana i ka buke inoa i ka nui o na kanaka me na huakuni: "K.N.A.'."

Hele aku la o Loke a ku iho Ia ma hai o kona pakaukau, lalau iho la i ka buke inoa a kiola aku la.lka makai kiu nupanupa. Hopu mai la o Hale i ua buke ala me ka walea o ka mea i paani k.inipoix> mau a hoomohala iho la i ka buke maiuna o kona mau kuli, aka aole oia i nana iho i kona mau' aoao.

"Mai huhu mai oe ia'u, e Loke," kana ia i kaohi mai ai. "Aole he waiwai no'u e nana iloko o keia buke no na hua-k!uni: •K.N.A.', malia paha he miliona a oi aku ko l&kpu nui. Pehea la, e haawi aku paha i ke kupakako o waho a nana e huli iho i ua mau'hua-kuni ala; ua oi aku ia mamua o ka hel'ulielu wale ana no i ka nupepa. Ina o keia kanaka make i hookui maoli ia, e ike ana no kakdu i ka oiaio, aka, ina oia he kanaku kaulana i pepehiia, hoomaenmeia a 1 kiloiia mal mai loko mai o 51'kalii kaa, aiaila he lio ia me ka wai hooiuu okoa. E loaa ana ia Wiliama ka niea i hiki iaia ke imi a liuli hoi mai ana 110 oia inahope q ko'u loaa ole ana iaia—aka heaha ka mea i hiki ia kauu ke hana i keia \va ano?"

He mnnao maikai kela a u;\ hoomaopoiH l o I oke pela. Eia nae ka olaio ua aln m«t !a na manao like ole e pili ana i na inoa kaulana apau ani ikamaaii\;\ iu, me kona hoa'o ana e iml owai la mawaena o lako ke kanaka me na. hua-kuni ''K.N.A " Oiai oia e huii ana malpko ks kona manaike iho no kela mia-kuni ei K. N. A.", nana als;u m oia ia Hak% alaiia hele aku A oia i ke kelepona a hoohuj aKu ia i kana helu i niakeniake ' (E Hoomauia ,\3su Ana) . II-