Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 38, 31 December 1936 — KAAO NO KANA AME NIHEU [ARTICLE]

KAAO NO KANA AME NIHEU

& 1 0 Kahonunuimaeleka ka inoa o Haupu; he honu/ me na aoao o ka puu o Haupu, |iri'a e upai na hui, alaila, pii puū nei iluna a kiekie i ka lani. He pa ma waho o ka p>uu o Haupu, he pae humu ka inoa, oia ke ki o Koaea ame ka ulei o Nuuhiwa, aole e komo ka makani i loko o ka hale o ke 'lii, o ia o Hale- ] huki. E hili aku ana o Niheu i ka laau palau ana, pau ke ki' o Koaea, a me _ka,.ulei o Nuuhiwa, komo ka makani i loko o Halehuki. Ia wa ninau ke 'lii o Kapepeekauila: "Ea, heaha keia mea e komo nei ka makani i loko nei?" "He keiki me ka laau palau, nana e hili mai nei ke ki o Koaea, a me ka ulei o Nuuhiwa." Olelo mai o Hina: "O Niheu, o ke keiki koa a maua; he keiki makau ole keia, make kakou." 1 a Hina e kamailio ana, hiki ana o Niheu a lalau ia kolea laua o Ulili i ko Niheu wahi e ikaika ai, o ia ka wili lauoho o ke poo o Niheu, o Wilikalinoamohalaikaekaeka ka inoa; e lalau a paa ka wili lauoho, alaila, haaleIe ia'u, pela e nawaliwali ai o Nihue. A ike o Kolea ame Ulili, ua lilo o Hina, lele iho la laua a paa i ka wili lauoho o Niheu; a ike o Niheu ua paa fcona lauoho, liaalele iho la ia Hina, a hopu iho la i Ifana laau palau, a hahau Kj>lg&jga laua o Uliii; ia illlo ai i laila, holo aku ia o Hina a hiki i ka hae, me ke kane o Kapepeekauila. Nolaila, hoi aku la a hiki i na waa, ninau mai o Kana: "Pehea aku la ka makuahine o kaua?" Olelo mai o Niheu: "Ua loaa no ia'u, a hoi mai nei maua, ia wa, apo ia kuu lauoho e na wahi manu, e Kolea ma; lilo au iiaila, holo aku nei o Hina." I aku o Kana ia.Niheu: "E noho oe i luna nei o na waa, owau ke kii aku i ka makuahine a kaua." , Ia wa ku ae la o Kana i luna o na waa, o Kaumaieiieli ma, e kiei iho ia maluna o Haupu, oni ae la o Haupu a kiekie, pela no hoi o Kana o ka oni ana. Ma keia oni ana o Kana, ua hiki' i ka lauika laui lipolipo, ua punawelewele nae ke kino o Kapa, no ka poloii i ka make a k;a ai, a me ka ia. Nolaila, nana ae la Niheu ma. na wawae o Kana, i ka pu;aa.welewe]e,a me ka wiwi |loa, a noonoo iho la ia, he make polpii, Kahea ae la o, me ka ieo nui ia Kana: j ' 4 'Mpe ia i Ko»a i o Uli, ii ke o kaua, i kalji o ka ai a me ka ia." la ke kahea ana a Nnjeu, lohe o Kaua. A lohe, o i ka leo o Niheu, moe ak\i,ja ia maluna o Molakai, a kpu pouo i iuna o Haleakala, luna pono oke kuahiwi, a keia moe ana a Kana ua buali o luna o ke kuahiwi o Hjaleakala, a hiki i keia \va. I# Kana i hiki ai i Kona i 0 tfli ia, moe iiio i& ia ma o ka hale. Ala ae la o kakahiaka uui & hele 1 uana iho Ia ia o Kaua,,.o kana moopuna. Lalau iho ,la ia a hoala ae la, hanai i ka .ai, a maoua, iho ; m<x\ la kuna nui a hiki i na, wajae i luna o na waa, kalū, a e noho ana. Nana ae, ljf o f .Niheu a ike, ooki ae la ia { i|ke|i ( ahi wawae o Kana, Uo| m pkiuki o Niheu i ka ai a- ( im o Kaaa a maona, nolaila, ae la ka maeele a Mki i,

poo o Kana. mai o W ia Kana: "Ua huhu ko kaikaina ia oe o Niheu, i ko ,ai ana a maona, nolaila, ooki kela i ko w r aewae. Ua make ko hoapaio, ina oe i ala, e ala oe a m&luna iho o ka puu o Haupu, hoaa iho oe i ko maka, nana ia e oni ae, lalau .&q oe i ka hui akau a hahai .a peia ka hui hema, alaila, pau kona ikaika." A pau ka olelo ana a Uli ia Kana, ala mai ia o K&na a kupono, & kiei maiuna o Ha« upu, hoaa iho la i na maka, ala ae ia o Haupu a oni, i luoa, lalau iho la o Kana i na hui a hahai. Ma keia hai ana o na hui, ua pau ka mana o Haupu, ua keehi iho la o Kana i ka puu a helelei, a ku kekahi mau puu liilii i loko o ke kai, o ia kela mau puu loulu e ku ia ma ka waha o Waikoiu, a hiki i keia ia. Ma keia make aua o Haupu, ua pio ke "iii o Kapepeekauiia, a ua ioaa o Hma, a i&we i& m&i 1& & uoho me k&n& k&ne o ll&kel&iiileo, & pei& i p&u &i k&u& &n& o K&u& me k& puu o U&upu,