Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 18, 13 May 1937 — BILA OIHANA KIVILA HE MANAO KALAAINA [ARTICLE]

BILA OIHANA KIVILA HE MANAO KALAAINA

— Aia hou maloko o ka aha* j olelo a ka Teritore o ke kai*; i haia iho la, ua hoao hou aku na Repubalika o kela auna hoi i hope, e hookomo hou aku i kekahi bila kana-i wai "haa kona manao e kao- j mi a e hoopaa mai i ka noaj «me ke kaulike ame ka hikij i ka pilikahi ke hoohana akuj elike me kana i manao ai hej pono. Aia imua o ke kekahi bila kanawai Ameiika ole a na )?;a i hooikaika loa ai e holo f he bila kanawai kivila-; i uhi ia ae me na uhi a hhl na aahu veleveka i mea ike ole ia mai ai e ko ke kali nei o ke apono mai q& ke kiaaina. He mea maoli ina e vito mai ana kiaaina i keia bila i mo ia aku ma kona lima. „ He kiekie na manao hannrj o ka oihana kivila, anoai ao-j le kekahi mea i kue aku t : j kana papahana oia hoi ka hapai ana ae i ke ano <Fj na oihana aupuni. O ka makaukau a i kupono no ua.j oihana aupuni aohe ninattj ana no ka lilo aku o ka kou hana a pela wale aku,". E paa lakou ma ko lak;os£ wahi i hoonoho ia mai ai ;C hana. Pehea la hoi ka maikal kina papahana, pehea hoi kona maikai ame pfi ae maluni o ka ka mea i maa, ma ka hoowaopopo aku n#e Jie ala, o na moeuhane i&, ua haehae wale ia ia, ao!e i /ku i ka holopono, ina e lawe„ ia mai ia Imau mahele. ,a e' hoopiii ia i ke ano o ke ob. ana o kela ame keia la, Ma na mahele like ole i lawe ia mai e hana ua hoohana ia a hiki i ka pau ana aole ma, na nanaina o kekahi ano elike me ia maluna ae nei.

O ka bila kanawai kivila a na Repubalika hoi-hope i manao ae ai e e kau aku i ke koikoi maiuna o poohiwi o ko Hawaii mau kini, he manao loa aku mai ka mea \ manao ia, oia ka mea nana e hoopomaikai mai i ka lehuiehu mahai o na nanaina o ke ano pili kalaiaina oie. Ko honi ia nei kona aia e na iani kiekie, ka hana a keia poe pepehi wale a hoihope a ua loaa paha hoi ia lakou kela ike i ka lima kakau ma ka paia, a ma ke ano maalea la eia lakou nei ke hoomakaukau nei 110 na noho nolunolu o na keena hana o kela ame keia ano oihana paa a hapaupau ole. He jpapahana hoohalua a hoopunipuui ka lakou nei i ka makemake a me k& manao maiai,la lakou e lauakila ai iloko o na kau koho balota e hoea mai ana. He hookahi wahi mahele maioko o keia bila kanawai kivila e oioi ae ana maluna o ka hapa nui iho ma ke ano he wahi mea i hoohui pu ia ka hopena o kekāhi hana polikika maalea a ka poe na iakou keia biLa i hawa. Penei ka heluhelu o ia mahele: "Aole e maiawalea kekalii kanaka haua maloko o keia oihana i jka dā!a no ka waihona 0 ka wnihona kalaaina, vk i ole i'a i kokahi maholo a ]ka oihnna kalaaina, a aoU* <pia , ohi x m iao ana mal ®ona ' eni Mra niai a l 010 e n a- $

wmkpo ia aku no kona hapela." wahi mamala hoolelo he ano ku ole i Amelika oiaio, *aole MHr ke ano. loina lahui ma a ma'o aku o kemea he lapuwale a He manao hoopaaf®a;ole ia keia oia hoi oka gjp®Q kaulike ame ka noa i llpN aine keia ma kona maiho e hana no ka pono, H& kaupalena iaia i kela a-' keia kupa Amelika. O :lla manawalea o kekahi no #a waihona kalaaina o ka J pili paa ia o kela ame | peia-mea. Aole e ala wale |aai ana kekahi ninau i na e feHßa.wi a i ole ia manawalea kekahi mea i kekahi iß?aihona, a i ole ia i kakahi laiapu paha, a i ole ia i.koi§ta ekalesia paha. Alaila he #ha iho la ke ano o keia e jula mai ana aole e mana#Sfal«a no kekahi hana kalaijftiaa. He kuleana kela ame jkeia. Amelika e manawalea ka pono o kekahi apana kalaiaina, me ka nana ble ae i kona kulana ame |kona ano a pela wale aku. p kona kuleana ia,. Ke koi ihiau nei ke kaiiHke x kela a|m« keia mea e haawi i kona ano piha maoli no kekahi oihana ina malaila e loaa ai ka pono i kela ame keia mea mslalo oka malu o o ( ka po-

&o aupuni. 0 ka manao ia o |4$ poe Repubalika e hoolilo ji i mea ano ole. Ke |njjanao nei anei lakou he hu-|PO-loa kanaka aole i ike i ka ilakou mau mea e hana nei? iA i hiki ole ai ia lakou ke ikomo pu aku iloko o kekahi mahele hana kalaiaina?

,0 ka itamu hope e hooi na limahana e lilo auaaei ia i kumuhana e uluaoa ia. ai i na wa apau. E hapa:pa mai auanei ka lima oka hookui like maluna o keia a o ka hoopau aku o ka luna hana i kekahi iimahana no ke kupono ole iioko o ka wa kalaiama, he mea anei ,ia e hoohalahala ia mai ai e na enemi ma ke &n.a he kalaaina koi poho.

Elike me kahi nika o ka puuwahia o ka manao o ka bila kanawai i hoala ia niai nei he wahi mea ano wale no ia i poha ae nei a n& Repuhaiika i manao ai pela e #aa.mau ai, ke ano kalaiaina o ka Teritore. A eia ke.poo o ke mele a na Repubalika e hoahauoii noi, "I ka lua pao e na Oemokaiaka."

O keia auna hookahi maloko o ka ahaolelō o ke kau o ka makahiki 1935 i hoouna aku ai i ke kiaaina i kekahi bila e apono ia mai i hoohui pu ia me ka hila koi kala, lle mea i ike ia o kela bija. ī keia la aia koua moolelo maloko o ka moolelo o na aha Lopklokolo o lla-\vaii n^i v m&naolana nei makou e makaala pono loa ana j.ke. i ka noouoo ana Q. keia lula i ole ai wale i kekalii ! £upono ole i ka pone ,a e >va)e ana i na kulana pouo lahui. Ile mea e >;lto oia i keia bila. makou pelu.