Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 26, 8 July 1937 — WANANA O FARLEY E PUKA ANA KA BILA AHA KIEKIE A KA PERESIDENA [ARTICLE]

WANANA O FARLEY E PUKA ANA KA BILA AHA KIEKIE A KA PERESIDENA

Ma kekahi haiolelo ana a James A. Farley, i kekahi manawa pokole loa i'hala aku nei, hoike mai la oia ma kana mau mea i olelo mai ai ma ke ano he wanana e wanana ana, e puka ana ka Bila Aha Kiekie a ka Peresidenā elike me kana i hooholo ai iloko aku nei o na manawa he nui a lehulehu wale i hala, c lanakila ana ia Bila wahi a ka mea haiolelo, i ka wa e koho kue mai ai o Wakinekona maluna o keia ninau. O keia ka wanana a ka Lunahoomalu Farley o ke Komiie Aupuni o ka Aoao Demokalaka maloko o kana haiolelo imiia o ka Aha o ka American Legion Post o Galesburg, lilinoia'. Mawaena o na wanana weliweli loa i ulu mai e pili ana i ka popilikia ame ka poino (i ala wale mai mamuli 0 keia papahana a ka c Peresidena) aole loa ia e Mki.mai ana pela wahi ana, "o ka ninau ano nui oia hoi keia o ka hoopaapaa ana ō ka aoao Demokalaka maluna o ka ninau Aha hookolokolo, kekahi paha hoi o na hana lalau loa i ike ia. Ikawa e pau ae ai ka ninau aha ika • hooponopono ia—he mea maopopo loa e komo aku ana ia 1 ka wa e ala mai ai o na koho kue ia ana mai e Wakinekona—e hoi hou kakou ika kakou mau hana paa mau oia no ka hoonee hou ana aku i na loina Demokalaka ame ka hoomau ana aku i ke Aupuni'Demokalaka." Hoike hou aku la o Lunaleka Nui Farley: Ua hoohanohano mai oukou ia'u mao ko oukou kono ana mai e kamailio aku wāu ia oukou i keia po. He mea oiaio he hauoli nui ko'u i ka ha'i aku ia pukou i kekahi mau mea, no ka mea eia au iloko o kekahi mokuaina, i piha i na hoaloha he nui a lehulehu wale, aole wale oia aka, o na hoahana kalaiaina, na lakou hoi i paepae pu ae i ke.kaulike ame ke kuokoa i kahi kiekie, kahi e loaa ai q ka hoohauoli ana'ku maloko o na mahele o ke Auka'u hoomaopopo ° kou «me pono o ke aupuni, a ua "ike lea au i ka mahele » ouKou i hana ai no ka hooulu ana a me ka hooholomua ana ia Amelika Huipuia. Aole i maopopo ia'.u ina he mau mea hou aku ana kekahi a'u e hoike aku ai ia oukou, aka, malia paha hōi ua hiki ia'u ke hooia aku i kekahi mau mea kahiko i ku i ka oiaio, ame ka hooponopono pu ana aku i kekahi mau nanaina o na mea hou i ala koke mai nei iloko aku nei o na la he pokole i hala. Ua hoike mai lakou ia kakou—-oia hoi ka poe kue ua hoike mai la lakou la kakou—a.keia Aupuni a kakoiTj e hooaupuni nei he Aupuni keia o ka Bila Dala ame ke j Koena Dala. Oka poe i loaa ia lakou keia manao ika | holomua o na hana maloko o ka Papa Hoohana Federala ame ke Kalaiaina Aupuni e loaa auanei paha hoi ia lakou keia noonoo wale ana mai na haiolelo paha ia a kakou i hoolohe wale ai, a i ole ia ma kekahi mau mea pa'i paha i pa'i ia, o keia Aupuni he aupuni keia o na hooholo manao ame ka hoopauaka. ■ Malia paha he mea ku paha hoi keia i ke ano maoli oia hoi maloko o na hana kalaiaina ame na hoopaapaa pili i ke dala e imi kakou i kekahi mea a e hoohana aku ia mea ma ke ano e ike ia aku ai kona ano maoli paha hoi a pela wale aku oia hoi ua nele paha nele paha hoi kekahi kanaka e aku i ka mahele o ka noonoo.pono, ka lunaikehala, ka hoomaopopo ana ame ke aloha aina ma kona hooikaika ana aku i na kanaka e huli a e nana o ka naauao, ka pono, ame ka hoopono ame ke kaulike aia ma ko kakou aoao. He mea pono paha hoi ma kekahi «inaaina o na koa i pau ko lakou mau la hakaka, e aku ai au ia lakou i na moolelo like ole i pa'i a hookuu ia aku e hele ma'o a ma'o mamua a i ka wa o ke kaua weliweli e hohola ana a pUni o Europa ame ke ao holookoa. » ? Puka mai la na nupepa a na hale pa'i nupepa o na enemi me keia mau olelo e i ana he poe hapa kanaka ahiu kakou, i koi ia e komo iloko o.kekahi kaua malalo 0 ke alakai ana a kekahi mau alakai noonoo pili kahi i kipe ia no ka lawe ana mai ia Amelika iloko o kekahi kaua ma ke ano e kaua aku ana i kekahr poe wiwoole e hoomanawanui ana no lakou iho e ku pale aku i na lumai wale ana niai a ke ao hoiookoa, , O na aupuni hoi i hui pu mai me kakou ma keky,hi aoao ua kukulu mai lakou i kekahi kii aohe i kana aku e pili ana ia kakou ma ke ano he poē a he aina hiehio o na kulana e haaheo wale ana no ke komo pu ana aku iloko o na mahele o ke kaua no ke ano e ana 1 ka hoonee ana aku i ka naauao ame ka ulu mahiehie ana o na kanaka mai na lima o na enemi e hookawowo ana * l na kanaka i alakai in o kokahi emepero i hae i keia mea oka mana. Mahope iho ikawa 1 hiki mai ai no ka uku ana i ko lakou mau aie, nalowale ma'u wale mai la ke kii o kakou o kela ano hiehie a lakou i ai maluna o kakou a Hlo ae lakou he "Anakala Shvlock" e koi ana i kona paona oka i*o kanaka, Aka he moolelo okoa ia īa kakou e nana aku ai ihope haohao wale iho la r;o kakou ina ua hilinai wale aku kakou i na moolelo i ha'i ia

mai ia kakou—na- na pio o ke #.upuoi Amelika maloko o ua hoopaikau ia aku lakou maloko o na hafeo3« P° punana no. ka hoohauqli a'na aku ina ana e ike. Ake noono'o wale nei no . wau noongto ana mai o na Kelemania i ka Jaana ia ana .maanei nei ina. Amelika ina he i hoike ia mai ai ia kakou. . 0 oukou i ku ka enemi ua hoike mai oukou ia oukou iho*BtonjKSEō* iflwoole loa oukou iloko oia mau la he ike aka aole i loihi aku ka loaa ana mai o ka līohō ana i kauhale, ō ka poe apau ma kfela. at)au he poe kepolo elike me ka mea i oia mau la aka, elike no paha hoi me na 'Mmw aoap pela no mā kela aoao. _ ••> *>***- : : f| - f fcaM la i hala ae me ke ku ole mai o kekahi haiolelo 1 iiele a wena i ke ahi o ka inaina me ka i ole mai a i ole ia hoopuka mai paha i ~piau,iSQoolelo kepolo o kela ame keia ano i mea e hōomakaukau uiku ai i kanaka i mea no lakou e hilinai mai ai i kana moolelo. O kekahi kumuhoohalike kaao oia ano oia no kela haiolelo poina ole i hai ia ai oia hoi e ulu ana ka nahelehele ma na alanui ina i puka kekahi JDemokalaka ma ke koho balota ana o ke kau .0 ka makahiki 1932, kekahi 0 na kii hoomakaukau a ka mea haioleio 0 ka aoao Hoover i hoopuka ai. 1 ka. wa auo eia kakou iwaena 0 kekahi paio weliweli ioa maluna o kekahi mau hoololiloli ana'e a ka Peresidena o Amelika i hooholo mai ai imua o Wakinekona e piii ana i ka Aha HookoiokolQ,Kiekie. loaa mai ka lohe elike me ka mea i hoopuka ia ai, eia ka na puu o ka Repubalika ke iiauenaue nei maluna 0 keia mea a ka Peresidena i hooholo mai aī, Nolaila a ike mai oukou |ua kukulu mai ke kii o ka ma. ke: ano ano ■ mana noluna mai e haawi olelo hooholo e haI na ia pela elike me kana i ike.ai a i ole ia i manao ai he i. pono, ua komo aku la oia iioko..o kekahi kaua no ka hailuku ana aku i ka pono o kakou ame ka haehae ana aku [iio ka pono o Amelika Huipuia i ka mahele o ke.kipi ame ka rula ia mai noluna mai. O.ka poe e uwa wale mai nei i keia mau mahele elike »veia i hoike ia ae nei maluna, ua moopopo lea ia 1ak.911 he kanaka poo paakiki keia o Peresidena Roosevelt, ha„kanaka.hoi i auamo aku i kana hana paakiki no na makahiki eha o kona noho ana he peresidena no ka aina, me ka .hoiomua, a i kaupha ia mai ma keia hana hou sna kanaka no iakou , heluna nui o iwakalua uiiliomiL,kanaka e hoomau aku a hiki i ka pau pono ana 0 kaaa..3jana. ; x Lahp-lio laia i hoomaka aku ai Ūoko 0 W akmekona a, elike! me ka hoike a kona mau eqgsqji, ua alakai ia oia ma ka j ihu no ka ; hoohana ana, aku Jkona makemake. Ala|l&' lohe aku la kakou i ka >Yakijpkoiia kuiu laho-lio, e pu-j pue hilaliila aku ana ma}alo v o, k.a uwepa ame ka hili ana j a ka peresiaena, he mea i aku i ke kau-, kanawai aua i manao ia e «&na L i mea nana ehoo-| piholo aku ai i ke Aupuni A|agjika iloko 0 ka hohonu oj ka hae ulaula elike me ko n$ aina 0 Europa ame Asia i; keia la. ' . i No kekahi mau aku 1& ka NRA kc %| kahi mea i hookanaw»!. ole ao k« mea i ike ia iua ( keia papahana, ua hooemi !& m&l na hua Kelu o ka poe nele i ka hana a la \va h'ookipu ua īke la ka ulu. aua iual j ona hana oihana he nui /iU iioko no oīa taan&wa j hookahi hoohana pu ia mai ts'lka AAA kekahi o aa xi\ea 1 hookanawai o!e ia, a o i ike ia ua pakale mai, la na poe mahi mai ka aku Upko o ke poloke, , ua hoala ia mai la lakou i ke kulaoa like i loaa i ka *joc kuai e kuai ana. j x PiHkia m&oli ka hoala mai o kei& kupau o ka hoowaiwai ana \ u|!u £'|fele mai luamuli o ka wale ia o ke kanawai* ak|a m» u.& loaa mai kdla luau. hana mai ke kaa .0 na Uuila o na hale hasxa,

ala mai la na ame keia ano a loaa hou aku la ka poe e mai loko mai o keia mau mea'i hana ia, ua !oalflfff hoi ia w a hookahi ka uku hou ' ana mai o na mahēlē WHrSSt like ole no ka hoonlii ana mai i ka waiwai a e aku pela no kekahi mau ma-l-wwn, loihi hou aku o ana, me ka loaa ole aku o keia mau mahele e Hoike mai ana i ke poloke hou a pela wale aku Iloko oka holomua ona papahana a keia mau mahele hana l hana ai a loaa ka pono i kela j «me keia mea { rula ana mai o ka Aha Kis- - e hoopau ia pela i hoopau ia ai keia mau mahele kokwiio. ia« i* : - 0 ka paoahana mal aole ia he mea i"palulu ia, O ka ; hoopaa anja,> aku i ka wai kahe aole ia he inea nana e olelo mai ajQa ua paa.ka wai aole e hu m&i ana, no ka mea o,ka.Jg|ggjL.o he nanaina ia e hoike mai ai\a e h.oomafrraku i ka hoopaa ana i mea e nakele 'ai mai kekahi wai kahe hou omua e hoea mai ana, pu me. ke poho ,ana aku i. na mahele i p'AU .i ka haehae īa a ilokohoi o ka poino mai ka hoopoino a na wai o ka wa i ha]a. Mau jMfifiorili i Neīe i ka Hana

Eia no he mau" o ka poe nele i- ka hana ke noho mai nei me ka ia lakou f o kekahi mea e hana ai a o'ka'oi aku"-b A dala kokua i ka poe nele ame ka poe pololfiif?Sg ka po6 iloko o ka pilikia eia no ia iloko o na hou aku ma na mahele oka hoonui loa*&!f£f; r Aole ku o kekahi aupuni i kāhi hookahi. Ua iiee imua a i ole ia hoi hope paha. Aole i 'Peres?idena ke hoi hope ina no ōia e manao aria haalele wale iho paha ina hana elike me ia e ike ia nei—no keia manao aole e. ku ana ka mea e ike i keia la meia ano i na wa apau, ina e manao ana e hoomaha a e hookuu aku nana kulana o na mga_ffiaoli aku iaia pela i na vva aoau e hoea mar ana. He me he kulana waiwai no ko kakou. Oka oi aku o PiLJUjljna, na wahi mahi a i ole ia i hookahi ahulau, na la e hoōpaa aku i ka hiki i ua waiwaf nei ke "

G na hale hana ajHirjltPh£te Wll! Amelika eia no lakou ke hana' mai nef malkai o ka holo ana, aka o na olohani apau la o na puka e hoopuoho mai ia ika makaūTsāl&lß ka hooholo ana aku ika oihāna. līe me'a pono 'ē Toaa kē dala ikā Haku hana ma ke kupono i ipea J:e Ituai aku i na mea e hiki ai i na mikini ke haiia a e noomau iā" aku hoi lea

loaa ana o ke koi ia mai o ka hoonui aku i ke kalepa ia ana o na mea kalepa i loaa loko mai o na h§le wili a hāle hana paha o kela ām#%eia ano, a ia mea pu hoi no neia mau huila e kaa k€la ame keia manawa. He mea ponō e toi&'ikeSsm maa loina hana no ka hoohana ana aku i na mahele o ka hoihope, elike meia e ike ia nei i keia mau la, aole wale i ka hui hookahi a i ole ia i ka hana hookahi paha, aka i ka wa e hoea mai ai o kekahi mea o ka hoihope o kela ame keia ano ua ike ia ka poino ame ka wale ia mai o ke aupuni holookoa. He aupuni nui keia, aka ma kahi oka hana he mahele hookahi ia. , .Na kekahi hoonaueue koikoi o kekahi ano e ala mai. ana ma kekahi wahi o ke au: puqi he mea ia nana j*Jiookahuli aku i ke lewa laaikai ana o ka poka o ke Jcavipaona o kekahi walii hou aka. " Aia la, o ke kulana Iho ame ka Peresidena e liuli nei he alo he alo me keia p.a]ijn£hele no ka imi ana i na mea e loaa ai oka lapaau ia ana o keia ma'i. Ina wa .apau a Hekahi mau pimia.pīli oihana e ala mai ana ua hea ia alj:u oia e hele ia mau pilikia. Aka aole ke]kahi kanawal s 'pjke ia iho maluna o na aoao' o ka Buke ltanawai e i aple mana o ke aupuni !Federala e komo e kokua i k"fjtlthi mahele kupono loa. Aia imua o Wakinekohī' i "kēia la kekahi mau kanawai i manao ia e kuhi anM*:| h"6olawa ana i na mahele no ka hoopohopono ana i Kt%ahi o keia mau mahelē elike me ia i hoike mua ia ae ndffWlbi, aole o Wakinekona aole pu hofka Peresidena i ? ke kulana o keia niau kanawai i ka wa a Ra Ah|tl|fēltie e hoohana mai ai i ka iakou maria. Ua loaaa ku hoao wale ana no na manawa nui wqle aia he eha fflau lala o ka Aha i ike ia e lawe ana i ka aoao o ka h^UĒIAP® na ninaninau ana o ikela ame keia ano e hooiftfifWttiai ana. Oka lima ona lala o ka Aha eia oia "'nei mai kekahi aoao a i kekahi aoao.

m*<lo*a.ia o elima mahina ka ikaika like ma keia mau a.elua. O ka huki niA kel« aoao & o ka ; huki ma kei^j|gfto. liuko aku nei o he pokole loa, ua boiiunakanaWai i kona manao peneia, aote .kuleana o kekahi ka mana Federala i ka ko&m&lu an*i mai i kekaM_„m&u nanaina e pili ana i na hora hana o liekahi ano o|Juma, a mamuli oia maholo i hoala ia mai ai kekahi aohe-no-kanaka. T kekahi |la aku nei i hala komo kekahi hmakanawai toheiu ekahi loa o kekahi 01010 aeliko i hoo[holo ia, me la i ai)a no ko kekahi mokuiaiiia maluna" o kekahi o keia ano, a kapa ia aku la ka iiioa o keia e kekahi o ko*u mau hoa'lawehana pi?. "Ka Aina o*Lbpaka. n Malia paha he mau mea maikai |ioa kekahi fl%a maloko o kana mea i o'elo ' mai ai aka. imamali o kf( ]We ole o ke kulana kanawai. he *anō liilii loa paha e ai i ka noonoo ke iko aku, o ka hoomoakaka ana i ke kulana o ka lawa o!o ame ke ano hapaupau. Ak\l $ ka mea nui e noonoo io ai aole o ka i ka ladb aka, o ka hoo maluhia anio ka houwaiwai ifua aku i laAupuni o Amolika Hnipuia. ī koia manawa, aow"< kanahia iki e hoike aku ai i ke kulana hiina pono <&Yfca auna pna i na mahelo o na

mea kahiko maloko ona aha. Ūa okoa loa kanaka ma ko lakou manao ana i ka mahele o ka hoopono, a e mau aku ana no ka hoomau ia ana o kanaka pela. Aohe i nele ma ka nana ana mai a ka poe e noho mai la maluna o ka noho o ka Aha Kiekie he pono lako i e ike mai la, ma keia papahana like ole, Mamuli paha hoi oka ioli ana o ke au o ka manawa pela ka loaa ana o ka like ole o ka lakou ike ana mai i keia mahele hana a ka Peresidena. Ua hoao aku o Jefferson aua loāa iaia k&.laau- ~ i īapaau, a i ka hookuku ana mai me ka Peresīdena Roo|:seye]t he _}aka r !oa. kana i ka,,JFefferson. Mawaho ae o na mea a Jefferson hana ai ua hoopanee aku la. oia i ka noho lunakanawai ekolu ia māl no 14 mahina mao kona hoopau ana aku i kekahi kau o ka noho ana mai o ka Aha Kiekie.