Ke Au Okoa, Volume I, Number 4, 15 May 1865 — O Amerika iloko o ke kanikau. [ARTICLE]

O Amerika iloko o ke kanikau.

I ke/ku ana maj o ka moku D. C. Murray i kela/?oakahi aku nei, ua lawe mai ia i ka nu h/j, aole i ka nu e hooli'oli ia ai ka naaa, e lil'd me ka mea mau ana moka e lawe mai I kona hookomo aqa mai i ke awa, aia ho , ike la ka hapa ana mai o ka hae, a/he i liuiiu hiki mai la ka o ke aīakai Jka laiiuikanaka nui o Amerika, kei poo o na /uiiiona kanaka he qui, ke kanaka kaka warhie o Uinoe, i imi nona iho, maj ka paila wahie ka hooikaika ana mai, a hiki wale i ka pane |>oo a- i kaupaku hoi o na hanohauo a a k« kaoaka e ike ai*. ka mea i manao nui 00 ka pono o kā| iehulehu, u& |oake l lawe, iu &ku ia i ka wa una i moeuhaae oie ai. Ua pepehi maluia ka Peresidena Linekona, iloko o ka haie hana Keaka, pa kekahi kaoaka ino loa, i manaoia o J. Wilkes Bopth, (he hoahanau ia no kekahi haole hana keaka i hiki mii ia oei mamua aku nei ) Ika hora u»i o ka po o ka la 14 o Aperila, ia ia e nohopaa kana wahiae, e naaa ika hana k«Ka, komo mai la ua kanaka nei, a ki ia Linmpoa mabope o ke poo, xae lta. pu panapana%a mafi?pē iho 3 o ka loheia ina o ke kani oia pa, lele aku !a ua kanaka nei a ku iho la īmluna o kahi hana keaka, huli mai la ia imuawHea lehulehu holookoa, me ka pahi ma'konalima me ka i mai, "Pela no e make maa ai Ina'lii hooluhi wale." " Sic semper ' Oia mau huaolelo, he huaolelo i kakauiip īāluna oke kii o Veregioia. Ile kumu i mai ai ua maj{e io o Linekona, o kr uwe hamama ana a kana wahine. Mahope if t o ka pau ana o ka hai ana a ua kanaka la ' ua mau huaolalo nei, huli ae la ia a holo aku la iwaho me ka mama l*a, a kau iluna o' kona lio, a holo aku la. Ua kauohaia na mea makai, na kaaahi, na wahi a pau loa e hrki ai ia ia ke holo malu e kiai makaala !oi ia. Ua hoihoi sa, f aku kana kino 1 kekahi hale e pili koke mai ana, a mau no ka nawe adk a hala he iwakaluakumamalua nunule o hora ehiku o kekahi kakahiaka ae, hftalel| mai ia ia i ka la. Aole pana mea ino loa a eleeie i hana ia" ma ka ili honua e like me ke ano o ka make ana o ka Peresidena o na miliona kanaka he nui. Oke kaulia aaa paha o ko kakou Haku, ka mea ano like lue keia. Ka make ana o keia Peresidena aole ia e hoopoina ia e na mea a pau i ike i kona moolelo. O iona mea boi nana i pepehi, aohe e moe kone po me ka maluhia, no ka inea e .uhai ia no Va ma »a wahi a pau loa e ka inaiaa a me ka huhu ona miliona he nui wale. , ~ Ma kooa make ana, ua_pele ka poe kipi a pau i ka manao lana he hoaaloha ko iakou rne ka Akau. He kanaka noiau kai make; ke koa, ka naauao o ke keneturia 19, ua kua ia ilalo iioko o kona naai. Aole paha he iahui ma k| h.i?aua nei, i kioia kawaknwa ia iloko o aa lihalīha o ke kumakeoa a me ko kSniftU, e like me ka po® Afneriks, i ka laulaha anā alf mao a [iia&nei o na kihi eha o ke ao lapu na hae, ua "hookani ia na hele, a ua pani j ,a na ipuka o na hale hana a aole nae ia a«s mau mea e hoike mai ai oia ke kanikau iaa no ka Peresidena i uiake. aka, ua hoike ia mai e ke kaumuha i kahiko ia iluna o ka aelehekna a ka lahui, holookoa a pau loa, ko lakou naaa ua mokumokuahua ia i ke kaumaha, no ke kumakena a me ke hanikau. K» au i kftalk*u wur nona 0 k« lahui. No lakou ks Makuakawe i lewe k *ku! K« wnftine, na kelki, ē i kanikau m»,

Nona, ka mea i waiho iho he mau miliona ilofe<fo ka waimaka! Nana, i hiki i k»upaku o ka finnohano, Mai ka paila wahie ua lilo aku ia i ka noho P&esidena! ( ' A ! e Am.eriks 6aaheo, me kou nani a Kou mau kula i ula i na koko o ka poe n\aVe, 1A me kou mau kauhale hanohano aole ia e lioi īāfca t A e maliu mai hoi i "kao mau £aaoha a pau. " Ua kanikau kft lahui no ka make ana na Makua, a ihea la anei kona noho ole ano e hoona ae a}. v " -No ka mea, ua hele e a"ku ka mea kou i alakai i kfeia mait makahiki eha i wa ae nei, me ka noiau nui a me ke aka»it' " Jua ole, iloko o na kau kupilikii o keia k®a* huliamahi. Ua hana ia me ke akahele a fhe ka nooooo.nui i līuhi e pau ai ke kauā mejkf* hookahe nui ole o ke koko. Aohe he ha e ae i liolo mahope o ka poe kipi e likekie' Linekona, no ka mea, i ka wa e koi mai ai kekahi pop (?kaua anai loa aku ia lakou, 'ua pale ae ia i ka lakou, me ka 'hoomalielie Au i akakuu mai lakou, a ua maliu mai n<ffl4a Akau i"kana mau mea e mnnao ni he polio, • uft paulele ka Akau hoolookoa ia ia, i ka ilea a lakou i manao ai he mea kupono, a he oihio kaha mau hana i ka Akau wale ntf; hana lokomaikai ako ia i na kipi a me na jenemi a pau o ka Akau. 1Iloko o ka la o ka hanohano & 'me kanani nui—iloko o ka hora o ko lakou lanakua,^— a i ka wa i pu-a mai ai na kukuna la o k?kaia* luhia e kau mai ana, aia hoi/ lawe ia la oia e ka make, i hoa moe nona. : "Ka make, li'a meanana i omo aku, ] % I ka meli o kou hanu, aohe ona mana, , i t Maluna-o kou mau pono a pau loa," Me he mea la j>aha o ka makepake .naia o ka Lani, e like me Moge i .Uj ka Isaraela mai ma ka hale paaua ,akne na noho ana luhi o Aigupita, a i ka elna oluolu o Kanaana, kahi o waiu.aineika meli e kahe a wai ana. A fiela no hoi o Linekona i kona mau la; i ka hoomaka, o kona noho alii, ua komohia koke KalahiiU Lolookoa iloko o ka huliamahi, a na kopaiuuua me kona akamailua ole i kealakai a ua like no nae me Mose, ua ke^e^ole ia i Knnaana, Peia no o Linekona, aole paha ia i ae la e komo iloko .o hi ana, e like me ko Mose ae ole ia ana. »E like me ko Mose ae ana ia mai, e c a ka mauna, a kiei aku i ka waiho o paju o Kanaana, pela no hoi o Linekona ia mai, e hele ia e ike i ka iilo 'pio aua ipai o ka puuhonua o na kipi, a aole jpa.ha ia,i hookuu ia mai e komo ia iloko e ai.a e !qu i na huihui waina maikai o ka l«kahL Iloko o ka hale keaka ā imiia o. I>,a ahakanpka nui, ua pepehi hoomaiaoiuo ua haua ia nekahi i oi aktt ke iug 4jmftka eleele, a _e mai oo Pii^alo a pai ao boi 0 Geijeua, HtfcJ»ea naoa ao, ke ha&a— i aohej3je/i fcup«no a ae e kjma ia aku i»,kaaaka o ka hoouaa ia haawi jaku i_kaaa mau pule i ka Lani, ae kakaii aku ina he laila aipi. I ka i aneaue.ai ke kipi e haule ilaJo, i, #a e Uoomaka mai ana na puali kaua kipi e wi wule mai, 1 ka wa i pau ai na kupee a pau j 0 na kauwa i holuhi ia, i ka wa i bookomQ ia I aku ai ke ki e uwehe ae i ke pAtii o ka aoho kuee ana, e hookuu aku i ka lahui o Amenka iloko o na keena hookip% maikai o ka fokahi a me ka maluhia, i ka wa hoi a ka iahuj e olioli ana no ka hiki mai oka manu haaheo o ka maluhia e uhi h.ou u i kona mau eheu uani maluna o Amenka mai ka Akau a ka Hepia,. aia boi ua lawe ia aku iae ka lima o ke kaaaka ino. Aole inea e hiki ke liana e like me kana mea i hana ai; o ke kauwa wale no paj|a 1 hooluhi ia me he holoholona la. A ! e Hawaii nei! aole apei oee kumakene, e hoouna ae i kou kanikau i mokumokuhia aa ao o ka lewa lani, iaa lie «lii kou i like me ia, ka Jboomannwanui iioko 0 na au 0 ka ppa o ka aneane aku no faoi e puka iwpho, loohia i popilikia ? A! e Amerika,e hookuu mai oe ia makou e komo pu aku «oe iloko o kou Kumakena, kou Peresideni^.) He hana nui kana i ai a kukulu iha { kia hoomauao nona, maluna o ka puuwai c o na kanaka, a ma ka aoao hoi o na moolek> e Amerika I ! Kanikal- Nui,—l ka Poakahi, auina 0 fe;a la, pae mai ka nu hou walania no ka hoomake powaia 0 Linekoka, a i ie kakahiaka Poalna, ua hapaia na hae a pau mai 0 a 0/0 ke kulanakauhale nei a nie na moku ma awa, a ua papaniia na ipuka o ka nui 0' na halekuai. I ka hora 11 ke kakahiaka, ua hookani lohi ae la ka bele 0 ka hale pule" Bi" hopa ma Peleula, a.naue aku la malaila kekahi poe he ntii, i ka pul& ku i ka wa i kaaohaia e-ka Bihopa o Honolulu, i mea hoomanao no ka Pērgsiden;i o \mciiki i la. Mahope iho o ia pule ana, ua hooko'tn<j{a a piha ka hale pule 'o Kauikoano § Jta p#e haiamu e hoolohe mai ana 1 na haio!efo a n*e na himeni kanikau no j» mea hook&hi 110. Mamuli 0 ka manao poloni a ke Kuhtua 0 Amei'ika e noho iioi, ua kauia ka hoailona I kanikau ma ka lima henia o ka poe An»'iika a pau, e laa me ka mea i kauohaia e ke Kuhina"Kahuaiaa 0 ka Moi, ua kauia ke kuuikau ena Lnnao keia aupnni no na la he omikuinamaha. Hoi.OIIOi.ONA Al KANAKA- —Ma SīngßpOrQ, he kulanakauhale ia o Inia Hikina, ua nu|j wale na Tiga roa ka e kokoke ap| j 1 kau hale, a ua nui ka poe 1 inake i ua j hoioholona ahiu la, e like hoi ka nui m« lu * j kahi kanaka i make i kela lti i keia la a pu|u : ka makahiki, Ua hoohannia na paahao huli a ? pep«hi i n& Tiga, & ua holo pono isj hana ia lakou, . .-i ! jt ;•

Na inea liou o ke Alo Alii. "ua olioll ka naau i ka luhe aus, ua oluolu maikai loa ka mai o ka Moi, aia no ia ma Lna wahi noho kahakai raa Waikiki. Ma ke ahiahi Poalua, ua hele ka Mea Kiekie Prince6s Kamamalu i ka holo kaa, me Oapt* ame Mrs. Hanamu. Ai ka hora 2 o ke ahiahi o ka l J oakolu ua holo ,aku laua ine ka Moi Wahiue Kanemake me Hakalelepoui ma Kahala. He uiaikai ke ola ona Alii. Vjii oiaikai 110 ke ofa o ka Mea Kiekie Kekuauaoa, aia no ir. ma Papakauene ma koua wahi noho kahi i uoho ai. Ua hele ae ka Mea Hauohano Mrs. Bihopa . (Pauahi) ame koua kaikoeke ma, Pu lolani s Alii, e ike ia Kapena Hanamu a me kaaa wahine. hoi ana mai, ua hc- „ le aku ka Rev. a me kana wahin.e aike a me kana wahine, malihiui hookipa a Moi, Ma ke ahiahi ua haawiia ju,a ka Haje Wakiuikona ka hale,noho o na Mea Hanohano ke Kiaaiua o Oahj; a rae kaua waj hine (Kamakaeha), he anaina aha Himeni. ■ Ua maikai ka launa ana, aua nui ua mea i ■ hpike ae i ko lakou leo lai kolonahe.