Ke Au Okoa, Volume I, Number 8, 12 June 1865 — Page 3
NU HOU O NA AINA E.
Ma ka Poakahi ae nei, ua hookomo makou i kauwahi o ka nu hou i loaa mai ma ia la, a i keia la, ke hoopuka nei makou i kekahi mau nu hou e ae noloko mai o na nupepa o Kalifonia.
Ua oleloia, aole no e ano e ana ka poe Kuhina, malalo o ka Peresidena hou, aka e hoomau ia ana na Kuhina a Linekona.
Ma ka la 3 o Mei, ua hoolaha ka Pere sidena, e haawi ana oia i ka uku makana i ka mea nana e hopu i kekahi poe poo o na kipi, nana i ohumu i ka pepehi ana ia Linekona, a penei: $100,000 no Jeff. Davis, $25,000 pakahi no C. C. Clay, B. Tucker, G. N. Sanders, W. C. Cleverly, a nolaila, ua maopopo ua manao ke Aupuni, ua hui hoohalua keia poe iloko o ke karaima nui o ka pepehi ana i ka Peresidena. A ua loaa o Jeff. Davis, nolaila e pomaikai ana ka poe nana ia i hopu.
O ke poo a me ka puuwai o Bu, ka mea hoi nana i ki pu i ka Peresidena, ua waihoia maloko o ka hale laau lapaau nui ma Wasinetona, a o kona kino, ua kanu ia ma kahi e kokoke ana i ka hale paahao, a ua hoomalaelae ia ke kahua, a ua kanu ia me ka mauu, i nalowale kahi i kanuia'i o ka powa ino.
Ua oluolu o Seward, ke Kuhina no ko na Aina e, a ua hiki ia ia ke hele ae i ka Aha Kuhina.
Ua hoolaha aku ka Peresi dena, aia a hala kekahi manawa, ina e hookipa ia na moku powa o ka Hema, ma na awa o kekahi mau Aupuni, alaila, e hooki ana ke Aupuni o Amerika i ka launa oluolu ana me ia Aupuni, a e kipaku ia ae na moku o ia Aupuni, mai na awa ae o Amerika Huipuia.
Ma ke kino o Bu, iloko hoi o kona pakeke, ua loaa he palapala mai a Jeff. Davi s mai, e hoakaka ana no ka ohumu ana e pepehi ia Linekona. Ma ka M. H. 1863 i hoomaka'i ka ohumu ana, a ua kipe ia o Bu e na 'Lii o Rikemona, a ua halawai pinepine oia me na Comisiona o ka Hema e noho ana ma Canada.
Aia o Lee ma Rikemona, e noho hanai ia 'la e ke aupuni, a o Johnston, ua noho ma
Karolina Akau. O Semme s, ke Kapena o Alebama mamua, aia ke holo la iloko o ka ululaau, e ake ana e hiki aku i kahakai, e kau maluna o ka moku a holo aku i ka aina e, aka, e kiai mau ana na hoa lio ia ia, a puka mai, o ka hopu koke iho la no ia.
E hoomakaukau ana o Peresi dena Johnson i kana olelo hoolaha, e hoakaka ana i ka poe i ae ia e kala i ko lakou hewa kipi, a me ka poe i hoomaau ia aole e hiki ke kalaia. A ua olelo ia, o ka poe malalo ae o ka Generala, o lakou ke kala wale ia ana, a o ka poe maluna iho oia kulana, e hookolokolo ia'na no.
E hoemi ana na koa mau o ke Aupuni a hiki ilalo i ka 150,000 koa.
Ke kukakuka nei na Kuhina me ka Pere sidena no na mea e pili ana i ka hoomalu a me ka hooluolu ana i ka Hema. Ua makemake kekahi poe Kuhina e ae aku i na nika i hookauwa ia mamua, e koho balota, ma ke koho ana i na Luna Aupuni, a ua manao kekahi poe Kuhina he pono ole ke haawi ia pono i ka poe naaupo e like me na nika. A e hana ana ka Peresidena me ke akahele loa ma keia mea, aia a hoomaopopoia ka manao o ka Ahaolelo.
O Bihopa Ioane no Veriginia, oia kekahi o na Bihopa Epikopa oia wahi, ua kauoha oia i na Kahunapule malalo ona, e heluhelu ia na pule no ka Peresidena o ka Hui, e like me ka hana mau ana mamua ae o ke kipi ana.
Ma Karolina Akau, ua nui ka pilikia o ka poe mahiai, no ka nele i na kanaka hana. No ka pua ana o ka hookauwa maluna o na nika, nolaila, ua molowa, a hoole i ka hana, a e kiiia ana ma ka Akau i poe hoolimalima hana. A o na koa o ka Hema, i hookuuia mai ko lakou mau puali ae, ua hele auwana lakou ma o a maanei, e powa ana, a ua nui ka makau ame ka pilikia no ia mea; e hoouna ana ke Aupuni i kekahi mau puali malaila e hoomalu pono i ka aina.
O ka moku kipi S tonewall, aia ia ma ke awa o Havana, ma Cuba, a ua holo kekahi poe alii Paniolo maluna oia moku e makaikai ai. Ua kaniuhu ko Amerika poe no ia hookipa ana i ko lakou enemi, a ke makaala nei mamua i ke alualu aku i ka moku kipi.
Ua kiekie ka wai o ka muliwai Mississipi, a ua lana kauhale mai ka Re d River a hiki i ke kai kuono ma Nu Oleana. Ua nui loa ke poho o ka poe mea kanu ma na kahawai. He mea mau no ia muliwai ka wai nui e like me ia i ka pau ana o ka hooilo, no ka hehee o ka hau ma ka Akau, kahi a ka muliwai i hoomaka ai.
NU IOKA, Mei 10. I keia manawa, ua nui loa ka poe e komo nei iloko o ka puali kaua o Mesiko. O ka hale oihana no ka poe e makemake ana e komo ua kupilikii loa. Elua hale oihana i koe a weheia. He nui ka loa pioo o ka poe alii koa, a me na koa i hookuu ia mai ke kaua mai, a o Gen. Ortega ke poo o ua poe la, ua oleloia, ua holuulu ka poe Komohana i mau puu dala no ke kokua i ua oihana la, a he 25,000 koa e hele ana malalo o Gen. Rosecrans.
O ka hale oihana no ka poe e makemake ana e komo, ua weheia i ka la 8 o Mei, ua nui loa ka piha i kela la keia la. Ua nui loa na puali koa o ka aoao Akau i kokoke e hookuuia, no ka pau ana o na makahiki eha i ke kaua, ua manaoia, o ka nui o ka aina e panai aku ai no ka lakou hana maikai, he 1,800 eka aina, a e oi ae ana paha ka nui o ka mea e haawiia ana i ka poe i loaa ka palapala hookohu, he poe alii koa, a o keia mau mea nae i manaoia, e hanaia no me ke kue ole i ke Kanawai. He nui loa ka olioli no ka ai pu ana o Gen. Grant a me kona poe kokua i ka ahaaina me ke Kuhina Repubelica o Mesiko. Ua kau iho ka Ahaolelo o Ilinoe, he kanawai e hoouku ana hookahi dala no ka ilio mua, a ke kanaka, a he elua dala no ka ilio alua, a he elima dala no kela a me keia ilio a ke kanaka i oi aku mamua o na ilio elua.
No na mokupuni o Inia Komohana.
Ua pae mai ka lono mai S t. Domingo mai, ua kalaia ka hewa o ka poe e noho pu nei iloko o na puali o ka poe enemi, koe wale no na alii koa i kaua malalo o ka hae Paniolo, a me ka poe kakau nupepa e kue ana i ke kuokoa o ka Repubelika, a ua ku mai kekahi mokuahi Paniolo mai Madrid mai, me ke kauoha mai o St. Domingo mai no na puali koa Paniolo i haalele i ka mokupuni i ka la 30 o Maraki.
No Mesiko.
Ua loaa kekahi poe koa hou e kue ana i ka poe Jauristo. O ke pio ana o Saltillo a me Monterey i ka poe hui, ua pio io no. He nui wale na tausani koa o ka poe Imperiala i hoounaia'ku i Sonora a me Sinaloa. O ka ahaolelo o Kalifonia lalo, ua hooholo lakou e kue aku i ke komo mai o ka poe Imperiala, no ka mea, ua makemake no lakou i ke ano o ke aupuni Repubelika.
Ua hoopuka ae kekahi nupepa o Ve ra Cruz, i kekahi olelo a ka Emepera Maximiliana o Mesiko e noho nei; me kekahi kumu manao e olelo ana, i ke ano o ka poe nana e noho ma ka noho alii o Mesiko i poe alii hanau wale no, a o ua poe alii 'la he poe alii Katolika; a ina e make a pilikia paha ka Emepera ae i ke aki o ka Emepera, e hoohiki mua ia oia ma keia ano e ka hoohiki ana: Ke hoohiki nei au i ke Akua, ma o ka Eunalio Hemolele la, iloko o ka mana hiki ia'u a pau loa e hoomahuahua aku i ka pomaikai a me ka pono o ka lahui; e malama a e hookaokoa i kona kuokoa ana. Ua haawi ia ka pomaikai i kela a i keia o ke Aupuni holookoa a pau.
Menemene a Manaonao i ke Kuokoa.
E ka Nupepa AU OKOA E;—Aloha oe:
Aia ma ka Helu 23, Buke IV o ka Nupepa Kuokoa, o ka la 8 o June iho nei, ua ike ia malaila ka ipu kukui poaeae, ka mea nana i kono mai ia'u e kamailio ae i ke akea; a maanei la ke nonoi haahaa aku nei au i ka poe heluhelu Nupepa e alawa iho oukou ma ka aoao 3 o ke Kuokoa, no ka mea e pili ana no ka Olelo Hoolaha a Puniwai o Kaiwiki, Hilo, Hawaii.
Ua ike au ma kana mau olelo, aka ke nonoi aku nei au ia oe e Puniwai e kala mai ia'u, aole au e kamailio nou, aka, no ka poe hoopuka Nupepa ka'u e olelo nei, a maanei la e kamailio no au. Ua ikeia mai o a o o keia Pae Aina, na mea nana e hooponopono nei ke Kuokoa, he oiaio o laua no na keiki a ka poe nana kakou i hanawanawa mua i ka naauao, a me ka pono o ke kino a me ka uhane, me he mea 'la ua aui ae na la o ko laua hoopono a ke puolo nei ka pono i kana haawe e hele mai o laua aku, he oiaio, aole wale no paha ia laua ia mea, aka, e hoomanao oukou, he mau hana maikai a hiwahiwa ka ko laua mau makuakane i kanu ai, a i hoopulapula ai iloko o na kula panoa o keia mau mokupuni, a aohe auka kopa nana o holoi aku ka lakou mau hana, a aohe no hoi, hookahi puuwai aloha aina, a aloha i ka mea nana i hana, e hiki ke olelo ae, "Aole au i hoopulapula, a i kanu i ko'u mau kula panoa i na anoano a lakou i manawalea ai." I na kakou e huli a nana hope aku i ka moolelo o ka wa i hala a lakou i hoomanawanui ai, aole paha he waiwai nui ma keia ao e hiki ke uku panai aku i ka lakou mau hana hiwahiwa, ua hele mai ko laua mau makuakane i Hawaii nei e kuhikuhi ia kakou a me lakou la i hala e aku nei i kahi e ola ai ka uhane, a me ka pono o ka noho ana o keia ao mauleule, a ua hahai aku no hoi laua i ka hana lua ole a ko laua mau makua, a eia no laua, ke hoopololei nei i na olelo o ka poe olelo ku ole i ka maikai, a me ka lokahi o ka noho ana o na ohana, a me he mea 'la ua hookaawale laua i elua mau manawa i hookahi no ka pono o ka uhane, a i hookahi no ka pono o ka noho ana o keia ao, aka, ke noho nei laua me ka noho ao aku i ka poe opiopio a me ka poe nunui, ua kalai ole nae laua i ko laua mau lima iho i mea e hoopololei loa ai ia laua, a me he mea la o ko laua hookomo ana ia Olelo Hoolaha, ua uhai laua i na wawae o ke kulana a laua e noho nei, a ke manaonao wale nei no au o nana auanei ka poe opiopio ma ua Olelo Hoolaha 'la a huki ia ko lakou naau i kahi ino loa, kahi no hoi a laua, i hooikaika nui ai i ka poe opiopio; aole e hele ma ia wahi, a na laua no hoi i kalai i ke alelo o ka poe opiopio, mai hoopuka i na hua ino ma ko oukou waha, aka, o laua no nae kai ku mua.
He menemene loa wau ke hoopuka ae ia olelo ma keia Nupepa, (KE AU OKOA) a ke nonoi aku nei au i KE AU OKOA mai hookomo oe i na Olelo Hoolaha oia ano, o lilo auanei i kumu e huki ai i ka poe opiopio i ka lua meki, a lilo holookoa ka uhane i ka make weliweli. Ke ole nae au e kuhihewa o ko laua hookomo ana ia Olelo Hoolaha, ua kue uo hoi ia i na rula o ka poe maikai, a ua kue no hoi i ke kukui nui o ke Aupuni, a me ko ka uhane, a ke oaoaka iki mai nei ke kukui nui o ke Aupuni, o ko laua hookomo ana ia Olelo Hoolaha ua kue no oi ia i ka Pauku 7, o ka Mokuna XXXVII o ke Kanawai Hoopai Karaima, ke ole nae au e kuhihewa, a penei ka heluhelu ana:
"Pauku 7. O ka lawe ana mai, pai ana, hoolaha ana, haawi ana e kuai, haawi lilo ole ana i kekahi, hoike ana ma ke akea, a e lawe ana paha iloko o kekahi ohana, kula paha, a me kahi i aoia'i, i ke kii, i ka palapala, pepa, a me na mea e ae me ka olelo hilahila, kii hilahila, kii henehene, e hoike ana i na mea e hilahila ai, a he mau mea ia e hewa'i ka poe opiopio, a o kela mea keia mea paha, a i ole ia, o ke kuai ana, loaa ana mai, lawe ana a e malama ana, i kekahi kii oia ano, buke, pepa, a me na mea e ae me ka manao e kuai, hoolaha, haawi lilo ole ia hai, a hoikeike aku paha ia mea, a lawe paha iloko o kekahi ohana, kula, a me kahi i aoia'i, he mea ino wale ia."
A ina aole e hoopololei na mea nana e hoopuka nei ua Nupepa Kuokoa la, alaila, e pono paha i ka Loio Kuhina, ke ao aku ia laua, no ka mea, o ko laua hookomo ana ia Olelo Hoolaha, ua kue loa noia i na mea maikai.
Me ka Mahalo. KEONIMANA.
Kapalama, Honolulu, June 9, 1865.
Na Mokupuni Pele.
Ma ka la 28 o June 1831, ua ike ia kekahi mokupuni me na inoa o Fadinana, Garahama, Hotama, Nerita, a me Julia, he pinepine ko lakou ike ia a me ko lakou nalowale ana mawaho ae o Palamo i Italia a ke ike hou ia nei maluna o ka wai. Aohe kumu e kanalua ai i ke ano-e o keia mau mokupuni pele, a aole wale no o keia ka mea i paa iloko o na Moolelo. I na kamaaina o na mokupuni o Pilipine a me na kapa kahakai o Kina, ua ike ia 'ku na mokupuni liilii he nui wale, aka, aole nae i manao nui ia. O keia mea, ka ka nupepa Patrie i kakau ai. O kekahi Kapena Geremania o Hilamacera, ua holo pinepine oia ma ia wahi iloko o na makahiki he nui wale, ua kamaaina oia i na pukoa a me na kakai one iloko o na mile he hookahi haneri makahiki he iwakalua i kaa hope aku nei, ua loaa ia ia kekahi wahi mokupuni uuku, ana i ike ole ai mamua ma ia wahi, ua ana oia a loaa ka lonitu a me ka latitu, a ua holo kaapuui oia a puni ua wahi mokupuni nei, a ua loaa ia ia he umikumamakolu mile ka loa, a he umikumamalua mile ka laula, he nui loa na wahi e puapuai mai ana o ka wai, a he aina momona loa no hoi, kupono i ka mahiai a me ka hanai holoholona ana. Ia wa hoi hou o Kapena Hilamacera i Europa, a lawe mai oia i na mea olaila; oia hoi, ka bipi, lio, hoki, na manu o kela ano keia ano e kupono ana i ka hanai ia, a me na anoano i mea e kanu ai, no keia aina hou, a iloko o na makahiki he nui wale, ua ike ia maluna o ua aina waoakua nei, he mau kauhale oluolu no ka noho ana, he mau kula i uliuli i na kulina, he mau kanaka me na bipi kauo kaa, na kao, na hipa, a me na mea e ae no e hoohanohano ai i ua mokupuni 'la. Ua mau ka noho oluolu ana o ka poe maluna o ua mokupuni nei iloko o na makahiki elima, a i ka wa i ku mai ai kekahi moku kalepa Beretane, manao aela ke Kapena a me na luina o ua moku nei, ua loaa ia lakou, he wahi hooluolu maikai no na Europa, ua noho lakou maluna o ua mokupuni nei no kekahi manawa a haawi aku lakou i ka barani a me kela ano keia ano no a wai ona, a huliamahi mai'la na kamaaina i ka ona, a lilo iho la ka mokupuni i mea ino loa. A i kekahi la manao iho la o Kapena Hilmacera e kau i rula no kona mokupuni, ee iho la oia i luna o kekahi waapa, a holo aku la maluna o ka moku e hoi aku ai i kona one hanau. O ke kumu o kona hoi ana, i kii oia i mau mea kaua, i hiki ai ia ia ke hoopai aku i na kanaka o kona aupuni, no ka hana i ka hana ku ole i ka maluhia a me ka naauao. I kona wa i lako ai ia mau mea, a hoi hou mai oia i ua mokupuni nei i kona hiki ana i ka lonitu a me ka latitu kahi i waiho ai ua aina nei, aole i loaa hou, a aole no hoi he lihi aina i ike ia aku; ua nalowale hoi ka aina e like me ke ano mau, a ua hoi luuluu aku o Kapena Hilamacera i ke one o Hanakahi.
He Ninau Helu Hawaii.
E KE AU OKOA;—Aloha oe:
He mahalo nui ko'u me ka olioli ia oe, no kou ale i na manapoi, o ka puupuu, a me ka aeae, pau no ia oe i ka moni ia, aole mea haalele, komo kela mea keia mea, aia ka pono o ka nui. He keiki makua, na ke aupuni i hanau mai, he mau malama wale no kou, aole i makahiki ka ike ana i keia ao. Ua lohe au nou, he keiki puukani oe ma na ninau helu Hawaii nei. Ua ninauia mai ia'u, aole nae i loaa, he malihini loa au ua mau ninau la, nolaila, ke waiho haahaa aku nei au imua ou, a penei ua mau ninau la:
Owai ka inoa o ka la 1 o Ianua ri, 1866, ma ka helu Hawaii a na elemakule kahiko? Owai ka la 31? Owai ka inoa o ka la e kau ai ka mahina i kela malama keia malama, mai ka la 1 o Iune, 1865, a hiki i Dekemaba? Owai ka inoa o ka la, mamua'ku ka mahina mahope aku ka la? Owai hoi mamua ka la mahope ka mahina? Owai ka la e poepoe ai ka mahina a nui, me he apo pahu la? Owai ka la e nalo iki iho ai ka mahina a puka koke ae, e hai mai i ka loaa a me ka hana ana. Owau me ka haahaa. Na H. KANIKAHUIPA.
Waialeale, Kauai, Iune 5, 1865.
MAKANA MAKAMAE LOA.—Aole makou e poina i ka hoike hou ae ma keia Nupepa i ka pa ana mai o ka makani ahailono i na la i kaahope ae nei, i ka hana hiwahiwa lua ole a Mr. McBride, Ke Kuhina Noho o Amerika, ma ke Alo Alii o Hawaii nei. No ka loaa ana mai ma kona lima, mai Wasinetona mai, i na uwaki gula elua, elua pu, elua mau medala dala, a me na lole he manuanua wale i makana aloha ia i ko kakou mau makamaka e noho maila i na pae aina o Nuuhiwa, no ka lakou hana aloha i kuni ia i ka puuwai; oia hoi ko lakou hoopakele ana i ke ola o Mr. Whalon malama moku o Congress. Ua loaa ia Rev. Mr. Kekela, a me Rev. Mr. Kaukau, na Misionari Hawaii, na uwati gula pakahi. O kekahi o na pu, ua haawi ia i kekahi kaukau alii, a o kekahi i ka olelo-e; O na uwati, ua kahaia i ka olelo Hawaii, a ua haawi ia ma ka inoa o ia la i hele-e aku la, (A. Linekona,) a ua loaa mai no hoi ka pane a na makamaka o kakou e hai ana i ko lakou aloha i ka mea nana lakou i hooeehia mai, ua unuhi ia iho nei ia nae e na olelo hoinainau aloha a lakou, a ua hoouna pololei loa ia i ke alo kapu o Wasinetona.
I keia manawa, he iwakalua kumamahiku tausani poe Feeje i huli i ka pono, iloko o na makahiki he kanakolu i hala aku nei, he poe aikanaka lakou.
HE MAU HALE E KUAI KUDALA'NA!
MA KA POAONO, IUNE 17, I KA HORA 12 awakea, ma kahi i noho iho nei o o Mrs. Drew, (Kamaio,) ma ka huina o Alanui Hotele me Rikeke, ELUA HALE LAAU, He mau hale maikai. E lawe ia'na ma kahi e. O kekahi hale, elua rumi maluna, me ka lanai, a he rumi malalo me ka papa hele. A o kekahi hale, ua aneane e like me ia. A pau na hale i ke kuai ia, alaila; e kuai ana ha papa Pa puka, he ha waikepau, ia mea aku ia mea aku. J. H. COLE, Luna Kudala. 8-1t
AINA KUAI!
HE MAKEMAKE KO'U E KUAI AKU I KEKAHI Apana Aina, me ka Hale pu maluna iho, aia ma Kalihi, Oahu, oia kela wahi a ke Pukiki Peter Larkins. No ke kumukuai, e ninau ia J. W. AUSTIN. Honolulu, Iune 10, 1865. 8-3t
BARENA, PALAOA, MEAONO!
AOLE OKANAMAI O KA MAKEPONO O KA Barena, Palaoa, a me ka Meaono, o ka Halekuai Palaoa o F. HONE, ma Polelewa. E hele ilaila e na kanaka e makemake ana e loaa ka Palaoa maikai as me ka make pono loa. Honolulu, Iune 10, 1865. 8-3t
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA IA'KU NEI NA KANAKA A PAU, aole e hookuu wale i ko lakou mau Ilio ma kuu Pa Bipi ma Kulaokahua, ina e komo ka Ilio ma keia hope aku, ki ia e a'u i ka pu. W. WILSON. Honolulu, Iune 10, 1865. 8-2t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O AIHULU (k.,) No ka mea, ua noiia mai ka mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie e Kahei (k,) no ka hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Aihulu (k,) no Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 7 o Iulai, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Iune 6, 1865. 8-3t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KAHOE (k.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano R. G. Davis, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaliko, e hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Kahoe (k,) no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalima, oia ka la 30 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hooolo i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. L. McCULLY, Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Iune 9, 1865. 8-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NOIIA MAI AU E MANOA, ke kaikamahine o Waikuaala, o Hilo, Hawaii, i make aku nei me ka palapala kauoha ole, e haawi aku i la no ka hoolohe ana i ka hookohu ia ia i luna hooponopono ia waiwai: Nolaila, ke hoike aku nei au, o ka Poalima, oia ka la 30 o Iune, 1866, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i na mea a pau i pili, me na mea a pau i hoole. G. S. KENWAY, Lunakanawai Kaapuni o Hilo. Hilo, Mei 29, 1865. 8-lt
OLELO HOOLAHA.
E KUAI KU DALA IA'NA NA LIO MA KA Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa, Oahu, ke hiki aku i ka Poalima, oia ka la 16 o Iune. A e kuai kudala ia ana kekahi mau Lio, ke hiki aku i ka la 19 o Iune, oia ka Poakahi, i ka hora 9, o ia la, eia, ke ano me ka hao malalo nei, o na lio kudala ma ka Poalima. 1 Lio kane keokeo, hao NH akau, P hema. 1 Lio wahine ulaula, hao DD akau, AP hema. 1 Lio wahine ahinahina keokeo, hao KLK akau. Na Lio Kudala i ka Poakahi. 1 Lio kane ulaula lae keokeo, kua puka, hao ano e akau, I KM hema. 1 Lio kane ulaula, lae keokeo, kuapuka, aole hao. 1 Lio wahine ulaula lae keokeo, he mau hao ano e. 1 Hoki wahine eleele maikai, akau, hao ano e. 1 Miula kane eleele, aole maopopo ka hao. KAHAUOLONO, Luna Pa Aupuni. Waiawa, Ewa, Iune 7, 1865. 8-1t
OLELO HOOLAHA.
E KUAI KUDALA IA ANA NA LIO MA KA Pa Aupuni ma Nanakuli, Waianae, Oahu, ke hiki aku i ka la 18 o Iune, oia ka Poalua, i ka hora 9 o kakahiaka, ke ano me ka hao malalo nei:1 Lio wahine ulaula, wawae keokeo, hao ano e. 1 Lio wahine hulupala me he keiki, hao NA ak. 1 Lio kane ahinahina lae kea, hao ano e. T. MEEK, (KAMAKI,) Luna Pa Aupuni. Nanakuli, Waianae, Iune 10, 1865. 8-1t
OLELO HOOLAHA.
E KUAI KU DALA IA'NA NA LIO MA KA Pa Aupuni ma Kaelepulu, ke hiki aku i ka la 16 o Iune, oia ka Poalima, ke ano me ka hao malalo nei: 1 Lio kane ahinahina, hao SM. 1 Lio kane puakea, hao SN. 1 Lio wahine eleele, hao SS SS A he mau Lio hou mai kekahi. 1 Lio kane puakea hulupala, hao (H) 1 Lio wahine keokeo, hao ano e. E holo mai oukou e koho, a e kii mai hoi i na Lio. JOHN PALE, Luna Pa Aupuni. Kaelepulu, Iune 10, 1865. 8-1t*
PAPA O REGONA!
KA HIKI ANA MAI NEI NO IA MALUNA o ka moku ' Cambridge,' a e kuai ia ana ma ke kumukuai haahaa loa, e GEORGE G. HOWE, ma kona wahi mau ma Aina Hou. He 100,000 kapuai papa i kahi ole ia. He 80,000 kapuai papa oa. Me na papa hele, na papa pa, a me na aaho, eono iniha ka manoanoa. He 100,000 Pili Cedera. E oluolu kakou a pau loa e kipa aku a hoolaulea me ia. 8-3t
OLELO HOOLAHA.
I KA POE KATOLIKA O HONOLULU. E HALAWAI ANA MA KA HALE KULA Pohaku ma Alanui Papu, mahope iho o ka pau ana o ka PULE MESA NUI o ka hora 10 o ka la Sabati, oia ka la 18, no ka hoala akas i HUI no ka poe MAI a me ka poe PILIKIA o na Hoa o ka Manaoio Katolika. Nolaila, o ka poe e makemake ana e hui mai, e naue mai no. Honolulu, Iune 10, 1865. 8-1t
OIHANA WAI O HONOLULU.
NO KA EMI O KA WAI MA KA LUA WAI o ke Aupuni, nolaila, e hoopaa ana ka wai o na HA, i kela a me keia la, mai ka hora 9 o kakahiaka a hiki i ka hora 12 awakea, a mai ka hora 1 hoi a hiki i ka hora 4, ahiahi. (PAUKU 5.) Eia na hora i aeia e hookahe i ka wai no na mea kanu, mai ka hora 6 a i ka hora 9 o ke kakahiaka, a mai ka hora 4 a i ka hora 7 o ke ahiahi. A o ka poe e hookuu ana i ka wai ma ka po, e hiki no ke hooki koke ia ko lakou HA WAI. H. PRENDERGAST, Luna Oihana Wai o ke Aupuni. Honolulu, Iune 9, 1865. 8-2t
OLELO HOOLAHA!
KE KALAHEA IA AKU NEI I KELA MEA keia mea a ka Waiwai o ka MOI KAMEHEHA IV., i aie aku ai, e hoike mai i na aie a pau i pili i ua waiwai la, i kupono ai no ka hooiaio ana, a me ka uku ana aku i ua mau aie la. A ke kauoha ia aku nei no hoi ka poe i aie mai i ua waiwai la, e hookaa mai, i ka la 15 o keia mahina, a mamua ae paha o ka wa i oleloia. JNO. O. DOMINIS, (KEONI KAMAKI,) Luna Hooponopono Waiwai o ko ka Moi mau Waiwai. Honolulu, Iune 9, 1865. 8-1t
OLELO HOOLAHA.
KE KAUOHA AKU NEI AU IA OUKOU E na kanaka o Kalihi, Oahu, ka poe i lawe i ka Nupepa KE AU OKOA, e hoihoi mai oukou i ko oukou dala o ka pepa, a e loaa no au ia oukou ma ka uwapo o Hooliliamanu Hale, i kela Poaono keia Poano, mai kali oukou, mai lohi, o hala e ka manawa pono, o nele auanei kakou i ka pomaikai. S. NAPUA, Luna Haawi Pupepa. Honolulu, Iune 8, 1865. 8-1t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA MEA A PAU, KE NANA mai lakou i keia palapala, owau o Kihikihi, ke hoolaha aku nei au no ka'u wahine mare, oia hoi o POHAKAHI w., no kona haalele kumu ole ana mai ia'u ma ka la 7 o Iune nei, nolaila, ke papa aku nei au i na kanaka maoli, na Haole o na ano a pau, na Pake, mai hoaie mai oukou ia ia, o ka poe o hoaie ana, aole loa au e hookaa ana ia aie, a maluna ona ko oukou poho. Na'u na KIHIKIHI. Makua, Waianae, Oahu, Iune 10, 1865. 8-2t*
Olelo Kahea.
E OUKOU, NA LUNA LE TA, MAI HAWAII a Niihau, ke kahea nei makou, e hoihoi ia mai na Laka Keleawe o na Eke Leta e waiho nei ma ko oukou mau Keena. Ua aneane KANAIWA o ia mau Laka i nalowale i keia wa. No ke Aupuni kela mau Laka, a ua nui ke kumukuai pakahi. E awiwi e hoihoi hou ia mai na Laka ma keia Keena. A. P. BRICKWOOD, Luna Leta Nui. Honolulu, Iune 3, 1865. 7-3t
$5O Uku Makana!
E HAAWI NO AU I KA UKU I HAI IA MALUNA, i ka mea nana e hoike mai i kekahi kumu e hopu, a e hoahewa ai i ke kanaka a mau kanaka paha nana i puhi i ke ahi ka hale o ko'u hanai, oia o Paul Jarrett ma Kamaile, Lualualei, Waianae, Oahu, ma ka po o ka la pule, Mei 28. WM. JARRETT. Kahu hanai o Paul Jarrett. Honolulu, Mei 29, 1865. 7-3,
UA MAKEMAKE ANEI OE I KA PAPA ULAULA?
UA MAKEMAKE ANEI OE I KA Papa Ulaula Makepono Loa? Ke ike nei ana oe, aia o GEORGE G. HOWE, Ke noho kuai Papa la ma kona wahi kahiko, ma Aina Hou! 7-1m
KUAI KUDALA.
J. H. KOLE, LUNA KUDALA.
E KUAI KUDALA IA'NA, MA KA POAONO, la 1 o Iulai, i ka hora 12 awakea, ma ka Hale Kudala, ka hoolimalima ana o ka aina e waiho la ma ka aoao Komohana o ka Mokupuni o Oahu, i kapaia ua aina la o NANAKULI. He aina Moi no ia. He kupono ia aina i ka hanai holoholona, he mau pa bipi no, a he mau hale maikai e noho ai, i pa ia i ka pa. Eha haneri dala no ka makahiki, oia ka uku i koi mua ia, a o ka mea e oi aku ma ke koho ana e lilo ia ia. Ma ke kauoha a ka Mea Hanohano, J. O. DOMINIS, Luna aina o na aina Moi. EIA KEKAHI.—Mahope iho o ke kuai ana a lilo kela aina i hai ia maluna, alaila, e KUAI KUDALAIA'NA, ka hoolimalima ana o ka aina o KAHAKULOA. Ma ka Mokupuni o Moui. Eha haneri dala o ka makahiki i koi ia no ia aina. Ma ka Poaono, Iulai 1, ma ka hora 12 awakea, mamuli o ke kauoha a ka Mea Hanohano, J. O. DOMINIS, Luna Hooponopono Waiwai, e Kuai Kudalaia'na KA PUA HIPA, a ka Moi i make aku nei, e holoholo nei ma ka Mokupuni o Molokai. E hoolaha e ana na na mea liilii i pili mamua ae o ka la kuai. J. H. COLE, Luna Kudala.
OLELO HOOLAHA.
E IKE OUKOU E NA KANAKA A PAU, O ko'u mau aina hoolimalima, aina kuai, aina malalo aku o na'lii, a me kahi e pili ana i ua mau aina la, o Kapahulu a me ke kuleana o Mahana, ma Palolo, ua kapu loa ka hele wale ana o na holoholona a pau malaila, e pili ana i ka Lio, Bipi, Hoki, Kekake, e uku no hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, koe nae ka Lio hookahi a elua paha, o ke kanaka e hele ana i ka hana o ka aina. O ka poe pii wahie, pii lai, kanu awa, kanu maia, kanu alani, kanu lemi, a pela aku, ma ke kula o Kapahulu, &c., mai pii hou lakou e ohi mai i ka hua o ia mau laau, o loaa auanei i kuu mau Luna, oia hoi na kanaka e hele nei i ka hana o ka aina, e uku no lakou no ke komo hewa. O ka poe haalele aina, aole hele hou i ka hana, mai kii hou lakou i ka ai o waena, no ke Konohiki ia waiwai. E like me ka olelo maluna, pela ke kapu ma na apana aina 7 o'u ma Wailupe, a na Z. Poli e hoomalu malaila a pau ko'u makemake. A pela ma Hahaione a me Kaelekei, ma Maunalua, na Noa paniolo o Wm. Webster, oia ka mea nana e hoomalu ia wahi, a pela ma ke kai lawai-a mawaho o Maunalua, kahi e pili ana i ke Konohiki, ua kapu loa ka poe e ae, ka poe i hele ole i ka hana, a uku ole paha i ko lakou mau holoholona ma ke kula. O na kanaka o ka aina e pili ana ma ia mau kula, ua noa no lakou ke hele e lawai-a ma na i-a malalo o ka ke Konohi i-a hoomalu. O na holoholona liilii malalo iho o na holoholona nui i oleloia maluna, me a'u no e kamailio ai i ka uku kupono a me na Luna paha i haiia maluna, a me na rula o ke Kanawai. E lilo keia i rula paa KE AU OKOA. J. H. KANEPUU. Maunakilohana, Palolo, Mei 29, 1865. 7-1m.
KA MOKUMAHU "KILAUEA!"
E HOLO ANA IA MAI HONOLULU aku ma ka POAKAHI, IUNE 12, no LAHAINA, MAALAEA, KALEPOLEPO, ULUPALAKUA, KAWAIHAE, HONOIPU, KAILUA a me KEALAKEKUA. A e hoi hou mai i Honolulu ma ke kakahiaka o ka Poano. Ma ia hope aku, eia na la holo o KILAUEA. POAKAHI, la 19 a me 26 o IUNE. JANION, GREEN & Co, Agena o Kilauea. 1-tf.
OLELO HOOLAHA.
KA POE JU RE NO KA AHA JURE O IUNE, e hoomaka ana ma Lahaina, ma ka la 13 o Iune e hiki mai ana. D. Kamaiopili, Leimakani, Hoaai, M. Kamau, Kaholokahiki, A. Manaku, Isaac Prevere, J. Kawaihalau, Kawehe, Solomona Prevere, Ihihi, Kahue, George Miner, Abraham Hyatt, Kaeka, Napeahi, Moses Kahula, Hanaike, Nahaku, Levi Keliipio, Keawe 2d, James Kuemanu, Joseph Cocket, Kaiwiopiopio. L. McCULLY, Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Mei 23, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kalepaa, e hooponopono o ka waiwai o Kamohai (k,) o Halawa, Hamakualoa, Maui, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora e hoolohe ai i keia nonoi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma Wailuku, Maui, kahi e hana'i. A. M. KAHALEWAI, Lunakanawai Kaapuni o ka ka Apana Elua. Lahaina, Mei 28, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA,
NO KA MEA, UA NOIIA MAI KA MEA NONA ka inoa malalo, e Kaolulo (w,) e hooponopono i ka waiwai o Mua (k,) o Honopou, Hamakualoa, Maui, i make aku nei: Nolaila, ke hoike ia aku nei i na mea a pau, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i olelo ia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoike ia, aia ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai. A. M. KAHALEWAI, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua. Lahaina, Maui, Mei 23, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O DANIELA MOO (K.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kalua (w,) no ka hookohu ia ia i luna hooponopono waiwai o Daniela Moo (k,) i make aku nei maluna o ka moku kialua "Odd Fellow:" Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 17 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Iune 2, 1865. 7-2t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KEAHI (W.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kamoa (k,) no ka hooiaio i ka palapala kauoha o Keahi (w,) no Honolulu, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Mei 31, 1865. 7-2t.
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KANEHAILUA. No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Pahupu (w,) e hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai no Kanehailua, no Honolulu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 30 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe ana i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole, i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. L. McCULLY, Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Iune 8, 1865. 7-2t.
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KALAWAHI (K.) No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kaai (k,) no ka hookohu ia ia i Luna Hooponopono waiwai o Kalwahi (k,) i make aku nei maluna o ka moku kialua "Odd Fellow:" Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poalua, oia ka la 20 o Iune, i ka hora 10 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. WM. HUMPHREYS, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Honolulu, Mei 31, 1865. 7-2t.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NONOIIA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kula, e hooponopono ia ka waiwai o Kaiaulani, o Waiehu, Maui, i make aku nei, a e hooiaio i kona pili ana i ka hooilina no kona waiwai: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau, ke pili, o ka o ka Poakolu, oia ka la 28 o Iune, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, oia ka manawa e hoolohe ia'i keia noi ana mai, a me na mea e kue mai ana, aia ma Lahaina, Maui, kahi e hana ai. A. M. KAHALEWAI, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua. Lahaina, Mei 29, 1865. 7-3t
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, UA NONOI IA MAI KA MEA nona ka inoa malalo, e Kalama, e hooponopono ia ka waiwai o Wahinekuapuu (k,) o Wailuku, Maui, i make aku nei me ke kauoha ole: Nolaila ua hoikeia ina kanaka a pau, ke pili o ka Poakolu, oia ka la 28 o Iune, ika hora 10 o ke kakahiaka, oia ka la, a me ka hora i oleloia no keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, a ia ma ko'u keena hookolokolo ma Wailuku, Maui, kahi e hana ai. A. M. KAHALEWAI, Lunakanawai Kaapuni Apana elua. Wailuku, Mei, 25, 1865. 6-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, KE nana mai lakou, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa, a ke hookapu aku nei au i ke kahawai o Waikahalulu, aole e hele na wahine a me na kane, na keiki, e haha i ka Opae, Oopu, a me ka pohaku o ke kahawai, ua kapu ia. Ina e ikeia e ko'u Luna kekahi kanaka a mau kanaka paha e hele ana ma ia kahawai me ka oe ole ia, e uku no $2.00. Pela hoi, ua kapu ka hele wale ana o ka holoholona o ka poe mea holoholona, ma ke kula o Waikahalulu. Ina e ikeia e ko'u Luna, kekahi o na holoholona e hele wale ana, Bipi, Lio, Hoki, Miula, Hipa, Kao, Puaa, a pela aku, alaila, e uku no ka mea nona ia holoholona $1.00. E makaala oukou, ina o ka mea kue i keia, e pili no ke Kanawai ia ia. C. KANAINA. Pohukaina, Honolulu, Mei 20, 1865. 7-2t*
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA, O KA WAIWAI O S. HALUAPO (k.) No ka mea, ua noiia mai au, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o Hawaii, e Paiki (k,) e haawi aku i la no ka hookohu ana i Luna Hooponopono no ka waiwai o S. Haluapo, o Keauhou, Kona Akau, Hawaii, i make kauoha ole: Nolaila, ke hai nei au, o ka Poaono, oia ka la 24 o Iune, 1865, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana i keia hoopii, me na mea a pau i hoole, ke pili, ma kuu keena, ma Onouli Nui, Kona Hema, kahi e hana ai. C. F. HART, Lunakanawai Kaapuni. Onouli Nui, Kona Hema, H., Mei 29, 1865. 7-3t