Ke Au Okoa, Volume I, Number 8, 12 June 1865 — Untitled [ARTICLE]

[īwaena o na ano pule a kanaka i. hilinai ai oia ke ao nei, na.kau!atia loa ka homeda. Oia no ka pule lanakila ma Tureke ' a me Arabia, a ua nui no hoi ka poe Mahomeda ma Iniai iwaena o ko laila poe kamaaina. Ua oleloia, he. haneri me kanaono milionakanaka ma ke ao nei, i hiīinai mamuli oia aoao pule. A oiai e hiipoi kupaa nei kakouika hoomana Karisitiano Hemolele, he mea ku i ka naauao e heluhelu i' na palapala o na MoooleloV kela a me keia lahni. Ua unuhi ia kekahi mau Kaao Mahomeda noloko ae o ka olelo Arabia a i ka olelo 6eremania, a mai ka olelo 6eremania a i ka olelo Beritania, a i keia wa hoi, ke unuhiia nei a iloko o ko kakeAi olelo, a ke pai ia nei ma Ke An Okoa. E nanea au&tei namakamaka heluhelu nupepa manuili o keiajmau Ka'ao o Ua ainā pnni Kaao o ka Hikina. 1 ADAMU. [ He wahi Kaao no Mahorneda, i unuhiia noloko mai o ba otek> Arabia. ] 0 na kuauhau o ka wa kahiko i oi ka oiaio, 1 ili mai ia kakou, ke olelo mai nei ia»uahanaia .o Adamu ma ke ahiahi o ka" Poalima, ma ka hora Assr ; a oia no hora i hookaawaleia e ka poe Mahomeda a hiki wale mai i keia kau e noho nei, i k'ela la keia la, no ke kolu o ka pnle ana. Ua kenaia na anela baui alii Bha, na mea hoi i pookela loa o ke kiekie iloko o ka malu o ka lani, oia hbi o Gaberiela, o Mikaele, a nie laua o TReraila ; e lawe mai, mai eha mai o ba honua nei, i ka lepe'e hona ia ai kf£ino o Adamu e ke Akua, koe nae kē poo ame ka punwai. Ua h'anaia ia mau mea makamae elna noloko o kahi lepo i loaa kulanakauhale o Meka a me Medina, mai kahi mai hoi i kukuliiia'i, ma ia hopo mai, i ke Kaaba (Heian) Hemolele a rne ke ahvi kupapau o Mahomeda. * A, mamua ae hoi o ke komohia ana oke kino e ke ea e ola ai, ua nui a kukonukonu no hoi ka mahalo o naanek a pau i ike aku i na kino nei, ia lakou ē maalo ae ai i na ipnka o Paradise, kahi hoi ia a ke Akua i waiho ai, no ka nani laha ole o konaman helehelena a me ka mio pono loa hoi o kona mau h'iohiona holookoa. Piha iho la* 0 Ibelisi, kekahi anela, i ka lili loa no ke ano ui loa 0 ke klno kanaka'a me ka lua ole no hoi o ka nani 0 na ouli a pau o kona maka, a mea aku la oia, i aku la, " Pehea la anei oukou i olioli ai i keia waM puu lepo ? 0 ka nawaliwali a me ka haulehia ana iloko o ka hewa, oia; wa--1« no na mea e manaolayaia'i nona." A pau loa mai la na kaamaina o ka jani i ka nana loihi aku me ke kahaha ia Adamu, koe nae o Ibelisi, hooho la lakou i oa olelo hoomaikai i ke Akuaj ī'ka mea hōi nana i hana i ke kanaka kiekie, ia ia i ku pololei ai iluna, i komo aku ai kona poo iloko o ka lanipaa koTuiu. Kauoha aku la ke Akua i na anela, e hooauau iho i ka Adamu Āoko o ka moana o na Kukuna nani i pua kilakila mai ai mailoko mai ona if)o, a kena aku hoi oia i ka Uhane e hooeueu aku ai i ke kiiio ola ole Adamu. Ua hoomakaukau e ia nae ka ūiiiane no Adamu, i hookahi tausani makahiki mamua o ka hana ia ana o kona kinQT Kanalua a kuihe iho la ka Uhane 4 no kWnJe&, ua hopohopo oia e hoolilo lena ole, a e komo aku hoi ka noho'na haiki o ke kino kanaka : rer olelo aku la ke Akua, i aku la, no īa e hoola akn ai ia Adamu, me ke £tie no hoi i kou makemake ih° jal |>op a i no kou hoololohe, e hookaa'eollppl aku oe mai ona aku i kou wa i o^ e Alaila, ha-pakuikni aku v Ste i ka Uhane, a komo pihoihoi aku Hk ia iloko o na pukaihu o Adarou, a iloko hoi poo, Ika Uhane i hiki aku ai ina maka, e wehe iuai ana no, a ike aku la o Adamu 1 ka uohoalii o !;e Akua, a ua kaha ia i na hua palapala e i ana, " Hookahi wale no a o Mahomeda hoi kona Elele." 4Como hōu aku la ka Uhane a i na pepeiao, a loUe aku la ia ina anela e hoomaikai ana aku i ke Akua, alaila, onioni iho la kona eielo a kalahea aku'la ia me ka i aku, " E hoom&ikaiia oe, e ka mea nana au i haaa, ke Kahi ame ka Mauloa." Pane mai la ke Akua, " No ka hoomaikafmai ia'u i hauaia'i oe ; o oe a me kou mau moopuna e hoomana no ia*u, ā malaila no e loaa ai i ka pomaikai ame ka malia aku." Alaila, koniola na lala a pau o Adamu e ka Uhane, a aku ai i na kapuui wawae, loaa iho la ia Adamu ka mana e ala ai ; aka, ia ia i aU ai, ua kono oolea ia aku oia e paui i kona mau maka, no ka mea, ua paia mai oia e J3A kukuua malama i wena mai ia ia, mai ka nohoalii mai o ka Haku, a eha hoi na maka no ka alohilohi launa ole mai o ua nei. 0 knhiknhi aku oia i kekahi ljipa i.ka nohoalii, oiai e hoomalumalu oia i kpna mau maka me kekahi, a niuuu ikuU, heaha la anei keia mau ahs ? Pauo mai la ke Aluia, " Oia no o keka!<i Kaula, e ili mai mai ou, u e ike ia «Sia ia ma ka ,feia mauawa uia-

# DJtiyiomeda, ka mea kanf«r.a nar.s ī Vukulii —S*pala -fesitotiß itioa, ua h'nnau _ -tfl!flif'''' h * w 0 k ft,!oU Hsku 571 ms Meks, o no Sa msncw» Ite Jfssba, a he Hmu hiw» nni ia »11» e n« k»m*Mn» o maUhiki 62*», ua oiiM. o> POe Soomaßal:ii o Mekfi, a o knna !ie!e no i* 'lnEiliNWll'iiiililiīn'n Me£aa • aoho «1, a mrte oia ess.

māo aku iiū. ile&o o'kmi^i»nj," no ka pono,! p uii uei walo uHi hanan oe u- rnc < ka honua holwkoa, Iloko oka lani, uaka-| paia kona iuoa o Ahemeda, (ka , mea i hoo- ! maikai nui ia,) aka, ma ka honua, e ia 1 o Mahomeda ; a nana no e ahai aku i kanaka uiai ka aea a me ka wahahee aku a i na kuamoo ololi o ka pono a me ka oiaio. Hoakoakoaia mai la imua o Adamu na mea a pau i hanaia, a ao aku ke Akua ia ia i na inoa a .pau o na holoholoua, na mauu a me na i-a; ke ano hoi oka hanai ana ame ka hoolaulaha aua, me ka hoakaka pu aku no hoi i na mea a pau e pili .ana ia, a me k'e ku- j mu i hanaia'i. Alaila, ua kuahaua ia aku na anela e akoakoa mai, a kena aku ke Akua ia lakou e kulou imua o Adaniu, no ka mea, oia no ke pookel» o na mea a pau ana i hana'i, a oia wale no ka mea i hoola ia e kpna hanu iho. 0 lBerasila ka roea iae mtfa aku i ua ka.uoha4a, a nolaila, ua waihoia ia ia ka maiama ana o ka Buke o na Haawina Paa ; a hoomahui aku la na anela paw ia hana, o Iheliei wale 110 ka i hookuli, me ka olelo hookae aka, "Na'u anei, ka rriea hoi i hanaia noloko mai o ke ahi, e Koomana aku i ka mea i hanaiaj kaaj9jlp ? No ia hookuli ana, ua kipaku ia_Wtt iiia ffiaffSko aku o ka laui, ia ia na ipft|a o 0 Paradise. Hoomama hanu ana o Adamti. mahope itio *g kejlnpakn mawaho o Ibelisi. ake Akua, hoopukā aku la o Adamu" 1 imua o na kini a lehu hoi poaipuni ana 1 ke e |a rnan_a haiki ole o ke Akua. ka nanf hiwa lua ole hoi o na mea a pau ana i 'hana ai'; a ma ia hoopuka manao ana, ua hoike lea mai ia i ka oi kelakela loa o kona noiau mamua o ko na anela ; aka, o kona ike i na olelo e ka mea e oi loa'ana, no ka jjiea, ua loaa ia ia na inoa 0 na mea a pauT%anaia rna na olelo he kanahiku. A pau i'a hoopuka manao ana, haawi aku la ke Akua ia ia, m"a ka lima la o 6aberiela, he huihui waina i_ohiia maloko o Paradise, a ia ia i ai ai i ua mau waina nei, pauhia*iho la oia ika hiamoe kuhohonu. Alaila, lawe ae la ka Hāku he iwiaoao noloko a.'iu o Adamu,' a hana iho la oia he wahine, a'ua kapaia akn hoi kona inoa o Eva, no ka mea, wahi aka Haku, " Ua law-e au ia ia noloko ae o ka mea 1 ola." Ua like loa kona mau hiona kino me ko Adamu ; aka, he ano palupalu a palaimaka hoi kona na,naina, a he alohilohi onaona hoi na maka, a ua oi loa no hoi ka loloa o kona lauoh'o, a ifa hiliia ka lauoho a ume ka naau i ka uani ; he mama iho hoi kona kino, a he nahenaīie a kumumu lea no kona leo. I ke Akua e hooili mal ana maluna o Eva i na ano no~hcnohea hoowalewale a pāu e pili ana i ka wahine, e moeuhane ana no o Adamu, a ulu walo ka manao iloko ona, na ike oia he meakino e like mekōna ano iho. Aole nae he mea kahaha ia, no ka mea, ua akaka no ia ia, ua kaulua no na mea a pau i hoikeia iinua ona, oia hoi lie kane a he%nhinc. * Nolaila, ia ia i puoho mailoko mai ai o kd hiauioe, a loaa iho la o Eva ma kahi kokoke, makemake iho la ia e puliki ia iā ; aka hoi, oiai ua oi kona aloha mamua o ko Adamu, papa aku la ia ia ia, me ka olelo iho, oke Akua oia kuu Haku ; makonaae mai wale no au Ei.a. kekahi, aole no la he ke mare ia nie ka haawi ole aku nana i na Alaila, koi aku la o Adamu i ka anelil 6aberiela, e nonoi aku i ke Akua nona, i 6 loaa ai ia Eva i waln'ne uana, ae hoi i ke ano o ka makaua mare kupono Hoi la ka anela, ā olelo aku oia, " Nau no o Eva, no ka mea, ua hanaia oift e ke Akua nau wale no ! E aloha aku oe ia ia e like me kou aloha nou iho, e hāna aku hoi ia ia me ka oluolu ame ka opuino ole. 0 ka makana inarfi nae ana i makemake ai, oia keia, i iwaknlua kau ioau pule anano Mahomeda, kana mea i aloha ia, ka mea hoi e hanaia aua i kekahi la noloko mai o kon io a me kou koko, anoai nae ua noho kona uhane ienua i ke alo o ke Akua no na makahiki he mau kausani mamua ae o ka hana ia ana o ka honua." Hele mai la'o Redewana, kekiai o Edena, e ka-i ana ia Meimuna, ka lio meaekekeu, a me kekahi kamelo wahine īnama i ka holo, a haawiia aku la kekahi na Adamu, a o kekahi hoi na !va. Kokua aku la o Gaberiela ia laua e a'e ae iluna o na holoholona, a alakai aku ia laua iloko o Paradise. Ia laua i komo aku ai iloko, hea līke aku ana na anela a'me na.holoholoua a pau, me ka oielo aku, "Aloha olua, e na makua o Mahrnieda." Aia hoi iwaenakoou o Paradise, e kn ana no he liale i hana ia i ke kilika omaomao, i kooia iluna i na pou gula, a iwaenakonu ho! o ua hale nēi, e ku ana no henohoalii,» hele ■ aku o Adamu laua o Eva a noho iho malaila, a ia manawa, kuu wale ia mai la na paku o ka hale, a nalo iho 1a laua, (Aoh ipau.)

I — j yO kekihi pilikua Pake, ua manao ia I oi« ka oi hookahi mn ke ao nei, a ua iawe ia ! oia ika hoiheike i Hanakaona. Ua ku uia 8 > kapuai me 3 a 3 paha iniha ke kiekie, he hei lehelena maikai no hf>i kona; a oa oi aku no I kona ioihi mamua o Mr. Goshen ka haole loi!tū i hiki mai ai 1 a nei i ke kau keaka o ka Elepani. j f&gP"O na mea hena d«la hou o Ainerik« ' Huipuia i keia manawa e like me ke kanawai ! ī hooh. loia « ka Abtoolel», e kau ia no me ke- | ia mau huaolelo, ''$a hUinai n«i maboy i k« | Akua."

Na inoa o na niakani o Hana. £i« ra%ialp nei ea inoa o na makani o Haua, Maui {likina, e hoike «na i ko lakou nui, anpe kq lakou mau hana. Oia hoi hahi a'u i hookamaaina iho ai ia'u iho mai ko'u wa i haoau ai a loaa mai la'u na makahiki he 10. A he matj la opiopio no keia a'u e npho nei, aka, aole au e kuiho a kanalua no ka hai aku i keia niau makani. Ua ike 00-au, ona tnakani m&u na ia o keia niau pali kahakai. He Kaomi. He nmkani mau ahe makani kamaaina keia no Hana. He malie ke kai, aohe'nui o ka ua, he oluelu ka aiaa a p:tu o Haoa, a he mahana maikai ka !a. - ■ Oke Koholalele. Oka lua keio o u <i makani maikai o Hana. ua like iki no keia ma■kani m« ke.Kaomi, aka, he wahi ano e a kn keia ipa kai mai, n o ka poe e holo ana i Hawaii*ma ka waa, ua enaikai loa keia makani , jw Oke Keholapeku. He makani huhu hala nle keia, he nui kona ikaika, ua keia mukani no « hoohuli ika lou o na laau iuka, a he ao kaumpha iQalun« o na mauna, a he kuaua mai ka moapa alaila, e hele huhu auanei ka wai me ka opala'i kai. Hookahi la, e pau no keia maka'ni*' . Qk* Kapae. He makani kapae ma kai papo'mei, nou pnno mai i ka aina, oloku ke kai, a h<l> anuanu ka aina a |>au « H&na, a he m#u la, n<> keia makani. Hoalua, He makani ino loa keia, ua pa wai keia makani ma ka hikina mai. O nei makant ka inea nana e hoopae i na moku e ku nei ma ke a*a o Hana, he makani kii wai no kei i, he nui ka ua, a he anu ka aina a pau o Hana. Oka Aimaum, He makani maikai, keia, jhe malie ke kai, i ka wa kakahiaka nae, he j oloku ke kai, a he amaamau ka haule ana o j ka ua. a h.e kawahawaha ka ale o ka moana. | O keia na kumu e aiia'i ka maunu o ka e make ai o ku ia, a he makani ai maunu keia no Hana, . Oka Lauawaawa. He njakani malie wale j iho iio kei» inauka mai o ka aina. i Oka Paiolopaowa. He makani keia mal uka-mai o ka aina, hele pu mai rm tvae me' na kulu wai a ka ua, e&oopulu ana i naonohi inakaa Ha ipoahi. Q„ka Halemauu. He makani keia maluna pono mai o na mauna, he wahi ikaika no kona i ka wa kakahiaka tjui, a mahana .mai pau. • ■.■■■ ,r Qke Kiu ame ke Kona. He mau makani maiihini keia, aka, o keia na makani nana i [ hoopololi i na palikahakai o H<tna, ku wale | oo iakou eoie mea hfena, a o n« kai poi e no- | ke hala ole aoa i na paia paa o ke ala ua tna- | lu loa ia. j Ua pau, ke hoi nei maua me ka ua Oninipuaio ika moana. Owau nie ka mahiilo, L. S. Kailiehu. Honokalani, Maui, lune % 1865.