Ke Au Okoa, Volume I, Number 13, 17 July 1865 — [Unuhi ia no Ke Au Oxoa.] No Amerika Huipuia. [ARTICLE]

[Unuhi ia no Ke Au Oxoa.]

No Amerika Huipuia.

hookumn iu kekahi hana ma Amerika, ana no ka hoolauna aloha ana'iloliooke anaina hui mawaena o ka Ekf!fcsia oiaio o ka Hikina ; oia hoi ka Ekalesia o HeTe«ēj a me Rusia, trme ka Ekalesia Enftlani, a he 'mea kupono no hoi ka hoike ae i na ha-* na i manaoia ai no ia moa. īna e !ike ffie na hoailonalhke- maopopo lea ia keia hana, he kumu keio e manaoia .ai e hV. aku all& ke-.

ia hana ma keia Hope aku i mea nui, a faa no hoi ma ka laiina kino oluolu ana mawaena o na hoahan&u 6keia mau Ek»lesia, a hoolnwa pu ia ma ka launa pu ana o na kahuna pule o keia mau Ēkalesia, alaila, o ka hooinanalike ana o ia maii oihana a elua i ka fa 2 o Maraki, tS6S, ma ka Halepule Tarinete, maNu loka, he mea -la e hiki ai ke olelo ia a e manaoia ai o kekahi o na moolelo kTipaiafittha o ka honua nei. No k'a* mea, ma ift la iloko o ka manawa hookahi iho la no, no na tausani makahiki i liala, i lawe'lawe ia ai ka Oihana Hemolele b ka Ekalesia, (ka ahaaina a ka Haku,) iloko o ka Luakini o ka Oihana Hoomana Komohana, e kekahi kahuna o ka Hoomana Hikina.

I ka makuhiki o ka Haku 1053, i hookaawale aku ai ka EUalee'u o_Roma,. oia hoi ka | Eka!esia Somghana, nini ka hui ana me k'a ka Ekalesia H ikina, oia hoi ka Ekaleaia He-1 lene, Rusia, Arabia, Asia, Aiei ika,o na Eka- | leaia Komohana hoi ko Italia, Scpania, Fara- j ni, Beritania a me Geremania. O ke kumu i o keja hoookaewale ana, no ka ae ole o kekahj a me kekahi, no na huaolelo iloko o ka Penei, " 1 puka mai mai ka Makua a oie ke Keiki," oia ko ka Ekalesia Ko-1 mohana, ko ka Hikina hoi, ua kapae ne ia i | na huaolelo, " A me ke Keiki, a ma keia waiii ka paewa i hookaqwale ai a hiki i keia la, ua haaleie na mla o ko Enelani Ekaleaia ma Ameiika, i ka niea i loaa ai ke kumu kaawale mawaena o ia mau Ēkale&ia. A i ka wa i hooholo like ia ai ia wahi o ka manaoio, ua kapaia ka f ilioki, kahi o ke kumu kaawale o ia mau Ekalesia i oleloia ae nei inaiuna. | ■I ka malama o 4 „okatoba, M. H. ISG4, ua ; hoounaia aku p,Jtfakua Agapio Hoookarene- j ko, he kanaka Salavania, no ka Ekaleaia hui i o Helene a me Rusia, he Moneka oia no ka : Mauna Peneteliko, e kokoke ana i Atiena, ke j kulanakauhale nui o Helene, ua hoouna iaoia j e kona Poo Kahuna, e hele aku e hookauwa iawelawe no ka pono uhane o ko Helene poe i mi Nu loka. No kona lawe ana'aku me ia i kekahi pai«paia hoolauna e Mr. Hilla, he Mi-! aionari Amenka o ka Ekaieaia Epikopa o Ameiika, a me ke Kahuna Eneiani ma Alieoa, ua loaa koke ia ia ka launa oluolu koke ana me na Kahunapuie o Amerika Huipuia. A ua haawi koke ia no kana hana e manao ai e hana, kekahi romi kula o ka Apana o Terikete, kekahi o na apana kahiko loa a hoiopono o na hana o ia hooir>ana ma Amerika. Ma ka hele makaikai ana a ka Rev, Frepmana Jana ma Rusia, ua hana nui oia a kuka nui i mea e hookaawale ae ai i ka manao ino a me ka naaupo i pili oo «a manao ana mawaena o ia mau Ekaleaia a elua, a i hoikeia aku ai e ia i ka Bihopa o Nu loka, ka makemake o ka Makua Agapio, e hoike akea iaka lawelawe ana ne na oihana pule o ka Hoomana Ekaleaia Qiaio o ka Hikina. ma ka la 2.0 Maraki, ka la hauoli no ka houalii ana o ka Emepeia A]exanedero II ke Alii o Rusia. U* ae koke aku ka Bihopa o Nu loka, me k»na palapala aku ia ia, e hoike ana i ka manao nui ana no ka iauna maikai ana o na Ekajesta a i elua, ua oleio oia penei : Rev. a me kuu hoahanau—l ka pane ana no kau ninau, no ka manao ana e hoohauoli ia ma ke akea ka OihaoaJPule Hoomana o ka Ekaleaia Hemolele o ka Hikina, ma ka la 2o Maraki e hiki mai ana, mo Nu loka ; maloko o kekahi Luakiui o ko'u Daiosisa, (Kulana Anapuni,) ke nonoi aku nei au, e hoike olelo aku, ua olioli nui au i ka haawi ana aku i ko'u ae oluolu ana me ke apono nui aku. Ma ia hana ana, ua hoonui ia mai ko'u makemake, o ka oihana i manaoia ai he oihana e hoomanao ana no ka hoonoho alii ana o ka Emepetiala Alexanedero 11., ka Ewepera o Kueia, ka mea i hoooui a i manao nui ua ka hooholo ana aku i na pono a mo na pomaikai o kona lahuikanaka ponoi, ka mea hoi i hooikaika nui i ka launa aloha ana o Rusia me ko kakou Aupuni 0 ia mau hana aloha, e like me ka unea e mauaoia nei e hana ia i keia wa, mawaena o na Ekalesia, ka mea hoi i hoomaopopoia ka ike ana'ku, he kupono ke haawi hke aku a haawi hke mai ia mau haua lokomaikai i ku ka iauaa aloha, me ka aoomamua i kahi i kaawale ai io ana o kekahi me I ka manawa i ku mai ai na a'ūmoku manuwa o Rusia ma ; ke awa o Nu loka i ka makahiki i hala «e i noi, aku au pia o'u la i uakahuna o lu- | na o aumoku o Rusia, a e hiki no īa iakou ke tlioomana Iloko o na Luakini a lakou e make- | make ai nmfoko o ka palena o ko'u Uiuoaiaa, Apa a Kulaua Anapuni. Oiai aole iakou i i ka meai haawi oluolu ia aku ai ia lakou, «ka hoi, ua oiioli au i ka lohe aua, ua manao nui fa keia lokoiualkai San t 6tiauo uift jtlnsia, a ua hauoli nui ai Kah ua Nui o k« j Ekaieaia Hemolele oiaio o ka Hikiua, iua Lae ! ia ka'u haawi ana. A iloko hoi o kela ia, | ua au ina o keia k ad|, o |kekahioua Luakiai o ko'u Daiosisa ujska i pomaikai o keia oihaua, e ae ia no oia keia | wahi/a me R.'sia, i hoailoua no ko'u }nui ana i ks Ekaleaia o k<s Aupuni o ko , hoahauau aloha, ke Kahuua Agiipio e hoiks - 'l'!

nei is ift iho ma hona aorfo, pwau ne e kvlu hoahanau aloha, ke aleia oiaio ia oe, ®fu iolea, ' $fo ka aeia ana o 6 k& "Epikopa o ua hoomakauKau nui iho ] JaTi, i na mea a pau e holOpōno ai na oihana, \ ahoan'o a'eaoka ftam nui. ' ri f kon& WWkuiWnaloaa ia īa na ifitie!e 'a me'ha iffrfrefti o"ka Ekaleaia Lnkini, a tna i *fe ao k me' ka lioo-' ponopono f ««c koaolteh lifmeni a pau, «e olaolu ke ao!a ana aku ilia poe himeni. Ua k*yk«a matta#at?a tna! na ahahui Mmeni eae ft>li'ua uui ana tio ua oihan'a la, a i mea hoi e paa pano ai ka led Rusini ma ka ol«te Enelani. Na Mr. Rev. lana no hoi i kuhikuhi 1 ke ano o ka hanaW āAa o ke kapa o ha kahuna oka fcoomßfiV Rusini, a o Ita mtia loa rio"!ioi ia i hanaia ma Aifierika, a r«aliuia bko A*nerika man %fhuna. tTa nui ka pio'o no**eift mea HoitK no Va mea/ ūa papa ia ka hBblali'a ana ieTliieā' fna 'e ke katfahtska okala ' 2 o Ma'^ki. Ua piha ka halēpule Terenite, fcftfcdh! o'na Hale Pufe kakflik'ahi loa o ka maikni ma Nu īoka. O kl n«it o Ida noht» anama ia Hale'Pule, he 900 a hiki ika 1000 kanaka. He kanaono l a he poe hanohano o Salavania a

I me Aelēne 'e iiōho ana ma Nuloka, ua 800I noho ia lak'oa' ma kn aoao tfk®u i a e k6ltoke ia lakou he k«fiālfma kahuna ! « ka ĒkalĒl?i»Amerika, a ma ka lakni niiia f« atl* Kefrela x o ka pWWmehl}* ! ka Bihopa <j C6ttetanitinopela, j tettito, a o"Dr. Thr»H keXJo«iite 0 kk 'Aui'o ( lluaia « me Helee», a me Df McVika ke kat huna kahiko hookāhi ma ia apanao j Maiiahi e koWoka ana i ke kuahu, tia"kukillu !iaelua fliia Ihoi&o knkui "nunui* a fi% c&au kukui liilii malalo, a hookahi ma ke kua"h'u ponoi, he wahilhoiho kukui ouku ia. "Malaloo ka «rtii lilina ke kuahu pohaku Mahata, he papa laa'ō elua kapuai kuea. CF k>a ano o ka ana o.ka papa īhaluna o ka pohako, tfoīe he ae o ko laila Ekaleeia e hoolaa la ke ftino o ka 'Haku maluna o ka pohnku. ke %umu i 'hanaia ai pela, no ka mea, he-laau ke kea o Kristo i make ai. No ia mea no hoi e pai olein nei o na Buke o ka Ekaleaia o Rukini i na iii, ua hiki ka lole, gula, daia, kilika, ā m!> ka weleveta, aka, o ka iii aole lakou e ae. Ona kahun&.„o ia Eka!nsia Kukini i hiki aku maiaila ia wa, he eleele ko lakou aahu v no ka mea, ua ae walfi ia no i ka poe e lawelawe ana i na oihana hoomana e komo i na lole o ia kulana ma ke kuahu.

O ka aahu o ka makna Agapio ia la he lole ponolioua keokeo, a ma ka lihilihi, ua hoonaniia me na lau gula malalo o na kaekae hua he lihilihi ulaula me ka lau gula, a i hoonani j ia no hoi ina mea ano guia ma ke alo. I' kona komo ana mai a imua pono o fce kuahu,: ua kulou haahaa iho oia, a ilpko o ka hoanoano ana ia wa, ua lohe ia ka leo nahenahe o ua kahuna nei e hoomaka ana i ke oli ae ma ka olelo Salavania i na olelo "E hoomaikaiia ke Aupuni o ka Makua a me ke Keiki % me ka Uhane Hemolele i keia wa a mau loa aku, a pela ia au aku ia au aku." la wg. iku like ae ai na mea a pau, me he mea la hookahi no manao iloko keia mea, a. j(u_hoomau no ko lakou ku .% pau wale no ka oihana hoomana i haoaia ai e like la me ka Ekaleaia Heleoe mea mau e hana ai ma ko lakon aina. Ua oui ka pane leo ana oka leo kane o ka papa himeni me ka hapai ana i na leo no ka .Haku e ai.oha mai ia makou. O ke ano o ka oihana hoomana, oia no ke ftno 0 ka Kreaeaitoma Hemolele Hoomapia, japa, a 1 unuhiia ma ka ōīelo a t Rukini ma ka himenl paa, alia hlmeā^l^ na inakaHiki he elua han£rl me ka a nahenahe. Aolo 1 hookauia ka .Q|igana, no ki me'a ma no ka nui Qjtaiakou himeni ana. ia ka hoonani ana. ma ka olek *lj«

Teresigoua, ma ka olelo Helene. 0 meni Eje dheruvene, ka mea i oi aku anoano loa, a i e hoomaka ai k|,£aguna o kela pauku keii pauku, me he puili mai ana ikiT 9 H|.o mau aaa. Ua unujji ia uo u«. ,ci.ei e G. IM., penei : _ . . Na mea a e ,t ku me ka weli--1 weh kaaalua na mea a na aloha mai konaJima aku. O Kristo ke akua ua iho m&i, e noi mai ana e haawi aku. Ke , alii o na'iii, hanau ia e inarie, 0 kona kulaaa | kahiko no ka haku 0 na haku ua lilo i kanaj ka, ma ke kino me ke koko. Ua oiuoiu ia e haawi no, i ai iaui kona kuno mo. Hele papa a papa na puali iani, e kai huakai nei make ala me ka iama oka malamaiania e hele nei, ma kahi mau o ka maamaama, e hoopio aua i na maha 0 ka po, a hooauhee 1 ka'pouii la. « Ma kona mau wawao na Kerebtum», uie tia maka makaala mau, e pale aua 1 ua inaka uia koua ola, ine k» len kahea mau Aleluia, Aleluu, Aieīuia, ka haku kiekie ota mau. O ka mea oi ioa 0 keia oihana i hana ia ai. 0 ka himeni ia anao kamanaoioNieiene ma ka oieio Eueiaai, ao ka iike ioa o ka puaua aua 0 kela hua oleio keia hua. oieio. ua loa ia .ma na a pau o ka iuakiui. jUa ka hana ia aua 0 kahi e oielo aua "I puka iuai Mak.ua me ka haaieleia " a» uio k« iw keia « hoike ana ha * alu uuien hm kahi 0 ke paewa 0 keia mau iaia uui a elu» o ka Ekaieaia Kaloiika ka mea iuki ke ia uialalo 0 ke kahua kahiko 1 «aiho ia e na hui Ēkaleaia uui o ka wa kahiko. ; Ua hooi ia 'ku ka naui i ka pouuhu aua ae o

fe\iāhl o ria wea kuni ala ma ke alo o Mamua ae o ka afl£tm o nl kahuna i& ka pule a ka KaSu ma lia p|glo 1 Eoela'm, e koohui ana i ke ana, ioa ilolio o ka lrooln&na lo6atii ana, a i ka hoofea hoū ia I ana o'k'ā Kerebiuma ua iKōopiha ia I ka ea i ka leo kukonukona hoanolea o ka manso lokahi. Ika hoomaka ana aku o tia olhana e ae oia Ja no ka ho'aīii ana i ka Ēmepera ua kukuli na kahuna, a me ke anaina'a pau, a i ka hoopuka ia «na ae o ka

Amene, ua hopltuu ia ka oihana oia la me ka leo hoolea Ghria in Excelsis, ma Jca oīeīo Eneīani. E lilo keia > mea e hoomaka ia 'ku ai ke au hou o ka "noho maluhia me kā m'anao mawaena ona la'a i hookaawale loihi ia mai ke kutau waina oiaio hookahi! Ua olelo ia o ka manao nui o ka makua Agapio ma kona hana ana i keia oiliana ma ia luakini, 1 meaelioilie ae ai i kona manao lokahi me ka hul aloha ana o ka Ekaleaia o ,Amerika a me ko a me kona ma&emake'hm e koku & ]ka*kajka kaohui, paa loa ana i iieU mau ilo!;o o ka poai anaina aloha hook{>hi. . JEJe jjea hiki ole no hoi ke haalele i keia j mau oihana i hookumu ia me ole j 1 aku i ke akea.U» faiki k'e ,j>uje a 1 ka haku, ka Grlorias, ka ' wai he un»!, ka manaoia me ka ' Mam&io Nieena, _ma ka olelo Jhookahi, ka , puan| ka manao lōkaKi hpokahi i iloaji JSk"a [psj/ a e!ua.