Ke Au Okoa, Volume I, Number 24, 2 October 1865 — la foane Kaimioa. [ARTICLE]

la foane Kaimioa.

I ka Nupep*'Ay,Oj£OA s ; aloha .oe». a,"„ me kou Lun^hQopouopoJ).o v I kuu %loh£*oe, manao e.pane iki akn ia oe. Ua ike iho 00 au i kou nnanao maloko.o Ke Av, Qkoa„ a ua koiuo no ilokao'u nui i kau mau oU'Io, a'u no hoi i ike iho.ai he r»auao e oluolu kp? l KW, i,ko'» ?kg.afta.i kgii pianao, «4ftaQ, a i <rekahi "hoi . aole ?vu i mahalo, a ia ma kekahi aya pppeia je,.bai aku ka wau i ka hewa'o Heueri YIII ia oe aua i hana ai. . , ' , [ , He mea kupono hoike ana i ka he--1 wa o kekahi inlua o kā lehulehu, ina ua kaulaha kona hewa imua o ke ao holookoa a pau ? Aole. He mea kupono anei ka hoi hou ana aku e ai i ka luai e like.me na ilio l Aole. No ka mea, poJi.pi.au i pane mai ai, e hai aku ka. i.a,,.Qe t i la. liewa o fleneri VIII, i hiki ka ia o.e ke h&i mai i ka. bswa o kuu aoao kn mau. Ms,nao anei ge r oka bewa 0 ko aoao an e liilinai la, oia auei kau e hooili mai ai maluna'o kuu k,u mau. He mea hiki anei 1 ka liewa fike ia, a i lobe ia ma n» walil a pan o ke ao nei ke hooili m«r i)nna 0 ka'mea i hewa ole f Aole hiki, no ka mea, o ka manao 'e pnka liope mai fttta ma(!ofert tnai o'kon? ia, ft i loheia htfi m'a na wahf a paū nei, aole ia nofoko o ka manao s m«wfeaf, *aka, ua puka mai no īa noloko mai 0 kona hilahila. f*4 imi ana i ka oiaio, i wahi e nalowale a.i kona hao i kum paaia'i, aka, aole no he wahi e nalowale ai ke kuni paa oka hilahila maluna o j ka lae oko Ekaleaia au e hilinai la, no j hoi he mea e pau ai i ka holoi ia kapa mau < hana i hana'i, oiai hoi, aole oia i halit| mai i ' kona makua ana i kipl mai ai, mai keia ma-/ nawa aku, a hiki aku i ka wa e ohiia'i kJ palaoa a me ke zikania. ' , 7

.«NMM < *>A Molaila, via laDa mai buu manao e ūina aku ia ' 1. 0 ka mare lehulehu ana anei o Hene i VIII i ka wahiue, a me ke ana ona i 1 i poo o kekahi o ia mau wahine, o ia ānei ki ī e hooili mai ai maluna o kuu aoao ku, mau i mea e lTlo ai kuu Ekaleaia i mea lualna J i mea hoi e pelapeīa aj ? , I i 2.. XJa kautana anei kun Ekalesia ika pa!re lehulehu aaa ika wahine, e like me Heleri | Vin, ke poo oko Ekaleeia Enelani, k'o mea | au e Hilinai nui nei, k a owai la hoi o lakep i ; mare i na wahine elaa'a ekolu paha ? ' 3. tla ike anei oe he*wahine kekahiaienu mau kahu hipa i mare lekulehu ai, a lflo i kahuna, owai la o lakou ? 4. Aia la mahea ka Mōknna a me ku o Baibala, e'i mai ana ia oe, re lehulehu ia k'eiiahi kanakā i ka wahi'ne, alaīla, hiki ke lawe rkā ke kahnna oihapa ? "~~£ wahine mea kane, ua paa ia i kapa kanefflvT, i ka wa e ola '''nn kane, alaiīa { ua kuu ia aku oia ruai ka kaua- ( -wai aku o no ia hoi, e kap,ais oia he wahine moekōlōhe f ke mare hou aku oia i ' ke kane h'ou ikawa e ola ana iane, a | pela hoi i Ke kane i ka wa e ola kaiia wahine." " ' v *.*?&> aiiei o Heneri TIIĪ i q_leio a PauTō, aofe%a Ēo kukulu qiaj* i kupa Ekalesia mainulī o kpjtta in&k<?ij3aks i hine, a o ko'u manao maoli keia. He mea srAlu.au, ko'u ke ana'ku ia oe i na inoa 0 ka poe i huli mai ma knu aoao a'u e. ku aei. No ke aha la, ao kou manao anei he £»£» kupono ia ? Aia ma kekahi manao. ou, ua "" hou 'ia ka ! ko Hoomaua Enelani e Elieaheu*, 0 kekahi rttea kupaaaha loa keia f lia kaulilo ana 1 ka wahme 1 poo no ka Hkuleaia, ' TTa Wkuīu anei 0 lesu i koua Ekale&ia m&hma' o ka wahine, i hoopili ;u 0 Elis*beu i ke knkula ana l kona Ekalesia ? A?a 1a mahea ka Mokuna & me kalPauku, kahi i olelo* ia? Ke kukulu aku i io'u ®kalesia maluna oii e E!īsabeta, a Labua 0 I keia wahFne,"aole hoi e lanakila maija Eki- Ē ! leeia «» ae malnna ona. "Ola anei a Ē lilieaheia i hooko ai, i ?oaa ai ke kluiu 0 keu Ē Ek»lesia ? ] m A i manao oe e hai mai i ke^"F ro»j oe i ko'n makemake' ms keia He mea kahaha i ka pa 4 p*u, ke lohe ia kou maeao jFno ma^ » pati okei» honna. Aole au i mlHo Lp'sse aku i P»l» e inai n|,*a V umi/ a' e ®»n»o tnai ntM hoi 0 lioepuk* oiai i ua i*tap*Ta a kou EkaUs|i i hāra v , he iauia^* ole ia an 0 hoaiāi" ae ai innia 0 f k.a e helnheln ar,a i k.i u apep a - ka aolo '' o mafcon ke hilahila ai\a, aka, 0 k/u 1 mo B»hopa no ke l.ilalnl» ana, .? ae ko l&keu eaai īa oe. ! • K!e manao nei au iua paba \veu e h*i 1 , kekahi hhwa hookahi, 0 kou roar.a*4 ia e huhu loa ai, a e pii mai ai u i»n^ t » e P au »i na haa kepau ike kio!aj» <* oe. U«4 W. itoko oV:5wJ > i*e haola ; kan«ka <3eq&« oe» «kv ua koao mal Uoka I \ o'u k» «auao e.i wai a:v\ i&'a, ua kop*. V wm pah» *r »u, he haoie 'u*r A • p«h* a«, i»& \ be i»nua «x- oia no or.o oka Wo ' j 1 k« e aho iki u», mamu# 0 fe»u oohv> au& i ka e i us£nfei%o ko (oa.)Mo Oka nupepa, *-io k& loa 3 i ike ■aa nila.'' kapo* biU:v;ia *<o ke ho»> m% iua 04 tK>w« waa ekA t ao, kUu&ft>* k» mahalo t lauka*.^ ?.,n/

~ ~ «'Wauue, ) īf "- Sept. 15,1#65. W ī n& hoa Ttanohano o ka Nupepa " Kē An ."—Moha oukmi: Wehewehe ikt- He ninau hooio keia na ka hawawa mai, a he nioouhoohoka hoi, me he mau kamalii la kaua i ka nana ia mai, oiai na ike no oe i mea ika oiaio, ano ke aha -la ka ninau kolohe'ana ? I mea anei e i la roai ai oe, he.kanaka naaupo loa, a he kanaka Hte ole hoi i tfau ninau īho ? E ke hoa e, "~E Lele naauaooukou mnmua oka poe raawajbp jk e malama pone ona hoi i ka manawa," Wahi a Paulo iko Tesa!onike, Tes. 4:5. Nana ia. # JVt»o« hou. He wahine anei o. Kaahuma- * nu na Kaeaehameha no ka wa ilihune ? Haina. Ae, aoh6. Wehewehe ana. OKaahumanu kaulana, katkairiAbihe ia na Keeaumnku, a o Nartiahana no kona luaui makuahine, o Hoapili wahine hoi kona pokil, ka pokii Alii o Kaahumaiiu kaulana, wahine hoi a Kamehameha Nui, ka Hookalakupua hoi, wahi a fea oU 10, ka men nano ka hele ana mai ka I&nakila a i ka lanakila t iloko o na hoouka ka6a ana Tie nui, me* na % " 5, 7 c A mafktiW»a[f hoi Vke lenikhaana, aole o Kaahūmanu he wahine nn K'ameha'meha no konā wa aole hof He wahine no kona' wa iloko o ka ilihune wale no, he lalau ia manao ana ; aka hoi, mailaila mai no nae ko laua noho pa anr, mailoko ae lioi o ke kau o fea iīihnne, a hiki i ke {tau o feona waiwai loa ana, kona manawa hoi i ku ai i ka. moku mai Hawaii a Kauai, a, manuahi wale mai hoi o Niihaa, no t?a ihtf nuku !un o Itona moku, t *kttpaiā, "Ka PeleleU.''' Nolaila hoi, ke ma* nao iho nei au, ua pololei loa ktiu p"Sri£ ana, Ae, aohe o Kaahumanu he wahine na Eamehamfeha 1., no kbna wa iloko n ka ilihunē wale no, a aole hoi no kona waiwai anft mai wale ho. * ' Aka hoi, o ka wāhine o ko Kamehameha wa ilihune, oia no'o Kanlikapolei, a i ole \r ea, o Kalola paha hoi, ke kaiknmahine a Eumukoa, aka, hē nianao koho wale nae ia. Wahi aka tīoakaka 21, ōkft Bake ī t 'o [hi Holeanahonua. Nolaila hoi, ma ko*a manao wale ana, 0 laua a elua paha na wahine a Kamehameha 1 kona Uihune, a ina aofe pela, alaila, o RTalola, ke kaikamahine a Kumukoa, ka wahine a Kamehameha i kona wa ilihune, Wahrat». Aole no ko'o ike loa i ka mookuauhau o na'lii keia wehewehe aliahele mafte ana, aole bai oo ka buke kahikuhl minAwa mai a ka'ii mau wahi kupuna, i hooili ibo nau, i ike a 1 au i mare ia aio Kamehameha 1,. me ka Mea Kiekio Elisabeta Kaahumanu mua, e like la hoi me ka papa k&*-' kulji makahiki o na inea kaulana o Hawaii nei a kou mau kupUna wātho'mai al nau, na kahi aote loa, af£ft'Voi, wale no oVa 'i J make kahiko o kaua, oini ht)i, ua mai oe ia'u i ka opio; h weheWih'e aka, a e hoike aku hoi i ka mea t'iaa 1 iā oe, 1 ka roea kaulana ī mahalo ia, S. Jmakau, no kou manao ana hoi, ho no keia papa manawa i haimuli o ko'u ifie, a nre kuu walii' noo,ha f 'a oiamiili 'paha H6ī 6 'ki 'lte lohe mai ia hai, alaila, he kumu kapono ka ia na'u e wehew«he aku ai i ko'u mea e 1?e kaikuaana. Ke pane iki aku nei au—Aole iho no keia papa kuhikuhi manawa, aka hoi, .nau no, a me oe p'u kahi e S. M. Kamakau. 7&nau hou. , " I ka M. H. kaua ma _ -J?Tuiiariii. a make o Kalanikupulo i ofefo ia eoe," Aia lu.akahiki no hoi, make ilio la o Kahekili ke A!ii o Maui, i oleio ia, a i hoike ia hoi e a'u ma ke Kuokoa HeVu jfe, alaila, mahea Iho la hoi o KahekiU ma Jtahl i noho

pio ai ? Wahi au,- "E haule uku ana anei i wahi kosi}aala no kakahiaka ?" "Mftfrea tiiai n«i keia haole hou ?" "MaKikipua . mai nei ea, ka ainer o ka pne ITaJeak? ea ? M Wahi no au e S. M. Kamakau. ~ «wiiioi. Aftbe Joaa ia kaoa. frthe\rehe ana. Ina ua ae mai 'oe e M'. Kamakau, tia make io ml Kalaiūluipule, a 4 me ka M. H. pu •« e ke i nei an, u» oe i kou !i---»ia ij(o7nana i kakaa kau pEj%pa!a o ka ia 29 0 Julai, Nupepa KuAoa, Ifesu 30, a ua hoopa!c hoi ka6ft'a i ehiiMmKE Ao Okoa, He- ! 1d.5, o ka la |6u,ng[p ka malama o a ī 'na hoi ka hiki pono ana ke olelo,'eWiMul™ ana o Kahekili ma 1 wahi I mea anei « hooko poao maikai ana/ aoheloaa ia kaōa pu ka pane ana o kan mau ' ninau ? I nana'ku, ne, oiai, ua ! ike no "hoi <>« i ka mea ku i ka oieio, ua ma- ' ke o Kahek'ili a me Kalanikupnle i ka manawa i olelo pono ia, a ninau mai oe I e na kanaka, ma kē ano hookolohe, i 'kulnu |no ka hele ana'aku i k> atanui loihi o 'ka ha'kukole ana, ke hoea aku na kui e holu nape ai ko iwi aoao, Heaha la ka waiwal « keia mau nlnau o Aū okoa i aliai hel«\ ai, ma kēla 'kihi keia kihi o ka aina ? \ " E'hanle oku ana an& o Kahekili tsa, i wahi l'nalaala." "Mahea mai nei hoi kek haole hou ?" ' '* Mai Kikipua mai oei pahai ka aiiia o ka >oe Eelekēa ?*' " Kupai .naha ! Kupaiā>%a !! " ««Eiu ae no he' ka hoepaepa mai ua pau aKu na k?iki a'jta poe i make i a !_!Vkakau moolelo M. Kamak iu. \ I ka mea ī fioe, alailaipau kuu palaP*' 8 ', \Ba kauoha mal oe ia*J e ninau akp i A ■\-im

ia KuNa, no-fca mea hoi, he kanaka ike po is," wah» au. ' . " A tnehinei iho aei Sepatemaba !a 14, holo aku la au i ka epana o*inaunalua/i k'a halawai Poaha, no ka mea' "hoi, aia maloila ko ! rr.akou 1 pufe*ho'o'malia'la^w pu i!io *fa aa ! me ua* J ftuh?a nei, malnua a£u o ka >)ana ana ' o ka'u hāna i'liiki ai t iMtaunalūa, a nmau*alfu la au penei': ' " ' 0 ' 4 " E Kutiia !*' "E o'» 1a o 'H'ōapiīi wa"hfne, i ka manawa i lioao ai o ifamehnmeha rtie ? 'Wahi * ana, rt Kr, rfiahf>a Ja ? 3frioni,'e n'oho pu ana no' 'pahā me t£airiis)amefia." A "dTnad 'ho 'ao. " A', tie ' Wahih'e «r»<ef rfn'Kam6h'ameha ' na wa ililune i ■ " I mai keTß"fk*Qj a me ko'ō mau hoa hoi e noho pu ana iloko o ka lialehklawai, " Kahāha ! Oka i inai ka hoi l<au eke Kumu e, a, he maopopo iki ia'u ria mau mea bu e hana mai nei, aohe loaa ia'u o na mea. Ka, he kahiko hoi oe, ua hele kopoo a pooliina. Wahi oku a'u. j " 0 ke kahiko wale iho no paha aoi.e maopopo." i | A o ko'u hooki loa ae la no hoi fa i I : ua kamailio pū ana, oiai, ua hoike pau mai! la keTa i ka mea aohe iloko o 'kona naau. ( A nalu īho la iloko ihn o'u me ka olelo ana. Kahaha, kainoa paha he wahi kanaka ike io keia a S. M. Kamakau o'ka i ana mai eia ka hoi he ole loa. Nolaila, eke kaikuaana e, e aho paha ka ninau mua ana mahope loa iho o ke k'ena ana aku, a 5 ole pila, »)ai)a, 0 ka hoka ka hepe o ka haku nana ke 'kauwa 1 hoounauna ia. Nolaila hoi, e na inakamaka aloha o'u, ua haku iho au i keia mau jiJeto a pnu !o,i a'u mamuli wale iho no o mnnao, a mauiuli hoi oka noonoo akahele malie ana, a me ka pono naku ana aku ī kahi e Ipaa 'ai kou makemake. A ina hoi, ua haule kein maa mea a pau loa malalo iho o ko mea ku { ka oiaio, alaila, nuni haule ana ia he opiopio au, a nau no ka make na ke 00. ' A ke manao nei au, oia paha ke kumu o hakalia loa ana o ka'u aole hoi i lehei koke aku e kikoni i ko lae, mahope iho o ka hiki ana mai o kau mau olelo hooponopono, ku i ke ano hooio ole. lfa otci au maanei la. A i eha oe ea, n< ni eha ana no ia, aohe o'u tkaika. Owau ao kou pokii. ' "~.T; Z. Pou,- ,