Ke Au Okoa, Volume I, Number 26, 16 October 1865 — E malama I kou Home. [ARTICLE]

E malama I kou Home.

0 keia buat»lelo he home, e ke kaoaka opiopio. oia kekahi o di huaolelo roaik»j loa uiaioko oka olelo Beritauia, Ma ka hotn« i puaua mua ae ai oe i na huaolelo Mama ! Papa !" makila i hooikaika mau ae ai oe, me kou mau lala nawaliwali, e pii ae i ke kuli o kou Papa; nialaila i lohe aku ai oe k oa leo naheuahe o kou Mama; malaila i hoolono mau aku ai oe t kou mau makua, e hoouoa ana i ka laua mau pule, ma ka paepao wawae o,ka naho alii o ka lani e malama, e kiai, a e alukai i kog mau kapuai tna na ala moowini o ka pouo ame ka hoopololei. Malaila i pakuikui ia mai ai kou mau pejpeio e na olelo ao maikoī, a i ka poe.hookae la mau hopuna olelo maikai, ua paoi ku ae ia i ko .Jakou mau pepeiao, a kapae loa ae i aku ia, 1 kou wa e ulu ae ni a mahaahua, ua hoopuoana toau mai no na eh<ea malama o ka home ia oe, pa pulik( p#e'""mpi e . ooho j mau akt» oe, miunl&o kona malu, a aohe ia e ae mai ana ia oe, v me ka «luolu, e hele oe e auwana he!<e mao a maanei, Ua nana nui no na maka o kou home, me ka hnouaukiuki i kau ia oe e hoao ana, e haalele i ' kona' malnmu ana, a e auwnna hele aku oe, me ka hoopilimeaai ma ka home e; no ka mea he aloha ia ia oe, me ka minamina nui ia oe, oiai, he makau kona o elakai hewa ia ne, e na lopa hoowalewale, ahaule pu oe me lal<ou' ifoko o na lua pa-u a o ka hoopill wale. I ke anu o ka po hooilo, ua malama mai no kou kome ia oe, me ka hoopumehana, Ia oe i hele ai i ke kuia, a hoi n»ai, ine he mea ia e hea uiui aoa na kaiulu o kou home ia oe, e hoi, aia he ai, he ia, ua hoomakaukau ia e kou makuahme. . I kou maona ana, kani hehe kau aka, lealea kou hele ana a hoi, mai", ua piha ka ipukai i ka la, a o ka umeke hoi i ka poi, a aia hoi be mau kapa mehana, oluolu kou hioluni ana, a na ka oo o ka moa, e hai rnai ia oe, ke wehe (nai ia ke aUula o ke kakahiaka, a aohe np hoi e emo, & holo mai la ka Ia maluna o kona kaa ahi. O ke oloalu ana no hoi a ka moa, ina he home kuaaina kou e noho ai, lohe aku no oe i ke koele mai o ka oo a kou P«pa, e waele ana i na wahi kuia paoo, a lohe aku no hoi oe i ke kani kou mai ake kua a kou wahi Mama. O keia ka , noho aoa aka ohana ma ka kome oiuolu. ' Aka, ina aole oe e maliu aku i kou mau la opiop'io i n& leō oluoiu o kou' niakuahine, ā ijrie na ao ana a kou makuaknne, aljila, e ano e auanei ke ano oke kii o kou home. Ina ua pale aku oe i na alakai maikai ana a kou oiakuahine, a me na kuhikuhi poloiei ana a kou makuakane i kou mau la opiopio, alaila, aohe mau mea maikwi e maaao ia aku e'puka, mai mni ou, no ka mea, ua uhakf oe i ke kanawai ikaika a kakauha o ke Akua; aole oia wale no hoi, aka, ua hoomaunauna wale oe, i na hota pomaikai o kou mau la opiopi», iioko oka hoomauuauna wale ia; oiai, wbJolLaUi.j& oielo ae nei, "O na la wa lulu hua ia, no ka ohi ai ana o oa la eiemakule." , . i £ kekanaka. opiopio, inaaole oe i lawe ae a kau līiamua o hoomanao aoa, ina, wa ji pau e hiki ka hoowalewah ia, uUilh, e uhai otau (89130 auanei na 'poioo he l«h«lehu wale ī ka ipoka o k,ou home hoopilimeaai, Ka oluolu i ioaa ia oe ma kou kome popoi, aole ia e ukaii pu mai ana ia oe, hookuu ulala mai oo lakoa ia oe e hele, e aiako ia no oe e kou manhookuli, e maki|o hele ma kela .ipuka ipuka hale ! Ina paha he kanaka m ike ole i ka hana, a na kou ui la a pe\a, uiaikai o kou ktao, i kaiii mai ika puuwōi ka hai opuu rese i k«nu ai, a i hoomoamoa a\ a na ke kanaka uiakoiako, o kou ui hoi e ia oe. Ua pono no ka iUo ana, no ka m*a, ua makeooake no ke kumu, o kou inau liiakuahuuowai; ina eae-oe he kanaka ikāika i kā mahiai, i ka iawaia, ainiln, ua aka īki kou mau ipakuaho«owai, «ka, ina he kannka ui wat* iho no oe aohe ike i ka hana, he lomaloma wale iho ao, he iima lewnlewa raītalo o k& la, alai]a, e poi mai auanei kou makuahunowai la oe i ka nak>, me ka haawi mai o kau ra ka naio. £1 halukuluku mai no hoi i kou .mau kuinu pepelao na olelo ino a ka makuahpeowai» Q ka noho ana keia o ka home ino, hoop&a&aai | wale ak u no, aka, be mau laau hoopai nnaikai [•nae ia, no koo honkoii ana i na la, opiopio; aobe no hoi oo ka oqu no, a me oe hookahi waleno, ka )aau hoopai, e paai. N«lai|a, e ke kaaaka opi,opio, e haliu mai oe i keia mau w«hi huaoielo, aole no oe e poho «na ke ho««lohe mai, aka, ia <>e no uae ia, ma no oe o akaknu ole mai i keia, aoiie no e f poho aa, afea, aole nae oe e iou i na kiaha j w&i huihui o ke Utakol<iko. i' „ . X. HoLAHKU, '

I kekahi ia j)M.ie ,i ; Hekulii tiegs;-o M»&& ana, oipio, i iKkaki, Mtt.g>«*.*s l».eiube!ujai ts||i ka ou ike ik* bsluli«i« ?'j QJeio am l*.\m " UlMM.aiku ae, ,u& iMi. 00l «u i L# ue teuWe##,l»e uuii^nio. au i k« IwUWu..... mj|i <4<j &,.U«.#j«i bipi acbe nap lie pa* ka MWi.k&hapu." ~ i «9*l k» k>i «o» uiai * kekahi wabi k«ai«hin« wi ka pule mai i U »ku »e!, eleio «ka 1« ia i kona.mpkuah'ne, " E e, hoonaukinki boi a« i keU kabun& i» stiiK— i haioielo nui aei, aole uo e loaa ;||?u ifr v l!—. '! s> a&a Uui," waiii 4 l^a " No lg* Wf\ "Ui,k.» is'i? i *'#. »v ?«>

. : PUAKOHEO, > " ' r3 t t862. $ - E xa Ltdha Hoopowopo-Vo ; JHcha oe; Ina be mea oluolu e hookau ia rii»i ka'u mau w|hi na ljo»;a 0 kau Nupepa, alaila, aole iy> i m&linu _*K,aJe au i kj u manawa, ma ke kaftau ana i keia mau !a!ani malaio, ak*, no kuu jjo|e he poino e ! h a njef ata ma k.a'u kaknu aua, ; a tne ka'i olelo ana as; n«taila, ina ua kue iqt Ika manao ma k& o hai, alaila, e hoapono mai no ic u I na la ī kaa"hope ae nei, ua Jkc la kekahi mea e olelo ana, no k« molowa a me ka pala-, leha oka hapa nui o keia lahui. Maluna o keia mea au e maoao nei,.e kukulu t ka-. hua o keia kalakalai monao ana, ,| Ua ol«io ia e kn mea nan% i kakau i ua j mau olelo la, a me kekahi poe e ae_e kakele mau ana i ka lako« Aiau olelo ma na paia o ko kakeu nei ma» kulanakauhale, e oleloana he l»hui>nalowß, Makeiamea.ua kuhihewa loa lakoh ft>a'lfa ana ma ia mēa, oiui' 0 ko kakou mau W'Opiina i ka wā kahik'o, aole 1 komo iloko o lākou kekahi mau kulu koko o ka moiowa. "Na ke uha e hoike mai i ko 'lakou mau mikiala a molowa ole ? ' ffa na kula pahoa a māhak«4 e wa'iho ana i keia «lau la, he mfed wahi a' ka'kou e manao aku ai anle 'e hiki ke mihī a lie kaiīu ia, e J ka lima kanakl'o na au hupo o ka wk i hala. " O k« wa i hala he kula neoneo ia, llaila kahi i niake ai k'o kaleou mau manaolaoa nui." " 5 «' Ia mau la ua pau i ka mahi ia, na k'ula, na owawa, na kikiapali, kela a me keia wahi. Aole e hiki-i lteia niau la ke ana akii i ka nui i> kahi a lak6fl im%hi a i kanu ai. Ua lohe n#au ia kekoele tqau ana o.kela oo keu oo ma oa wahi k'ipono i ka mahi ia a me na kula. : Aka, i keia mau la e lele wikiwiki . nei. aole o ka kakou mau oo ke paio ,oei me na kulamahakea, o ka palau a ke k*ana.ka o kahi b ka hula nei, i na eka i haalele ia" iho e ko kakou-iīiau kupuna; na lakou e.hue nei i na luh guia a me'na waihona waiwai o ko kakou iionua, ijtela la keia la. a ke i aku nei kakou lie.poe Hiakoiako na haole.- , v I na ia nae i haia, hookahi wale no mea aona ka eina holookoa mai o ao, aole e like tne keia manawa, he haku ae no kela me keia no kona aina ponoi iho. Ua loaa mai keia poflisikai nui ia kakou mai kp kakou Moi 111 m *{?$! *»?*.,» .9.M. aoomanao do hoi ia ana i wailio iho ai iwaeua 9 na hanauna a j(oa e hiki mai ana. Iloko > keia-manomano o kona pomaikai '<a hewa, aiai, » ka wa i loaa mai ai ka aina i kehr i me keia, ua kaihi ae no kela a me Keia, me ka olelo Mk>, be haku no ia maluna o . na niea ,a pau nona, alaila, ike iho la no ia, aohe mea e ae maluna ona ma na mea,a pau ona. Ua ko ka iini ana o kela mea keia mea, aohe ana-hana i koe, o ka hiolani wale no, " Kau i 4ta uluna o Welehu kn malama." lioko o.ko'u maoao, ina p: ha i haawi ia o ka Moi, ka aina i na makaaiuana, nta keia t«io : A«le e lilo ka i a me keia, kanaka> ke oie e māhiai ia ua aina nei a hala oa makahiki he umi, alaila, lilo ke kuleaua i manao ia e haawi i kela a i keia kanaka. I na paha, e hana ia pela, pono paha, oiai, he mea ia na na kanakn e hoomanawanui ai, a ma ia hoomanawanui nui, ( e lilo ae nei ia i mea na kela a me keia e hoohialaai ai ma na hane mik-iala; a i ka wa no hoi e hua mai ai na hua oko lakou mau puhaka, e hahai aku no iakou i ka lakou mau pulapula, i. ke ano, a me kahi i loaa mai ai ko lukeu aina; b kunipaa ia no hoi paha ia mau mea mal.una o na puūwai o ka lakoa mau keiki, a e Tioo« ialeiale mau ia no lakou ma na hana mikiala 0 na ano a pau, Aole no hoi o ia wale no, aka, no koliakou hoomaamaa ole ia ana kekahi e ka poo i)ana kakou i huki ae mai ka pouli, oiai ma ko iakou hiki ana ifiai, ua hoopau ia ko kakou wahi i manno ai e loaalnai ko kakou holoaha imiia Ua kahuli ke ano o na hana ana, ua pa'u ke kakou hiiinai ana nia na pomaikai ku?oko, a e nana aku kakou i kn waho mni mau pōmM* kaikni, no kp kakou holo anā imkia" O kela paha ka mea e nee hope ai na'huila o ko *k&kou kaa. Ina kakou i hoomaamaa mua 'ia mai, mai ka wa i pae mai ai ka ihoiho o k« maiamalama a hiki i keia wfl, ma' na oihana mikiala, e like me ka Goodrich ms i manno ai a i hoao ai, alaila, aole paha kakoii e hauk lōa mahope, ina ua ukali iki aku no kakou o k'a j<oe e ohi nei iko kakou mai tura wiiwai o ko kakounēi hohiia. Us hoao'46 Bb ke&Āhi' Jfoe 6 kakou e imi i waiWai tb"S ke kalepa, m|atiiai t ii me kekah mau haiia pomaikai ae, aka, ua poho no !akou. Ano ke aha ? No ka iftēa, aole lakon 1 maa a i ike, i kahi e poho fti, a me Jtahi t loaa mai ai o k«i lakoū mau mea i maaao hui oi, «o?e hW\t I i%6bifiasfnaa 'ia'ma poloW ona oihana inikiala. Ok? «HWlla, oia no ke kaa ikaika naoa e halihali i ka holi> »na imua, pela i ike ia ai Wahi i o It4 honoa. He po« no ka&on f VWa* i Ita mlkiala, aofe Hāe ka mikiala ona W nft na fa maamaama, uo !a ißiu l« Sku 'la no ia, he Au Ok'oa keia a *fca*ett € t»ei, hala aole i kala i hala ai, (fo taktyi aahu nna i na paupou o ko kaiieii, he mau mea hou n& mea e hooke olohelohe o ko kakou mau ku«. a ««Wla, ō tk mikiaU ka kakoo e lawe nAi «īi m«u lamaku oo ko kanou hoio ana iuio% . Ma%ncL Kp k°olM ku^ e hafVwBt aktt *eio nie ka pw e ®«y tttta tI(SQ p*f«; a'ina ua ho<>k\ii aku kaU «Aku •4e40 i na man»o inaikai o hai, me k& hoona«kt«ki, e po«w «.kaia mai no. mahalo, ' \oah% Kaimiola, . 1.«. '»«!«„ - M ,