Ke Au Okoa, Volume I, Number 33, 4 December 1865 — Makee i ke kupa alii. [ARTICLE]

Makee i ke kupa alii.

' E jta Lpwa Hoopowopono ;— Āīoha oe : ! Ma ko'u makaikai ana i ke kipa ana mai nei ' 0 kēkahi o ko kakou mau kelehuā, ma ko ! makoo inau ipuka hale, oia ka Poaha !a ka- | nakolu o Okatopa iho nei, Ua ike au 1 Ra wehewehe a ke kanaka mak«s o kakou nona ke poo " Ka hakai tne ka ! hanli;" i hai ia ma ka heln $7 o Ke Al' Okoa ke kanaka nui, kaulana i ka malama moolelo Hawaij, a me ke ka haumaaa UuHuhau a Kaohie, me kahi kaikaaiahine a Paaoao o Waipio i Hamakua, a me lie kauWahi hina hatta o ka mahi ko o Waihee. e oleio ana, Aka, ua hoowahawaha au I lta p«ne kainalii, ma ke ano hoololo, a hoopaio, me ka maoao o!e i ka hewa, a e uliī aku ana ia ma ke ano hoopaapaa, me he keiki paaui mahala la ma ke alauui. a me he poe euaauauwa !a no Kapapoko, e wataau ana aa waha, a e uh'i ana ia takou"iho, Ma keia mau mapuna leo a ke kanaka kaulina i ke kakau oioolelo, aole loa ikl ko'u kaualua no kau mau niuau i waiho aku nei, uo ka mea, mamua si ko'u hoopuka aua' aku i kau mau oioau, ua laaa io*u mauao $ pau ann ko'u kaualua, a kou poUiiii, ke weheWehe pono ?a e ke kanaka makua kaulana o kakou ma kana auo keouiuiaua, aka, ua hai mai nei kela i ka mea aoīe i uīnau ia aku ia mea ia ia. t?a pane mai oae Kela e aaua I kaaa maa niapuna olelo, a ke olelo nei au ho oiaio he ua nana, u ua Ike au, a /u uo ke kutnu o ko,u ninau aku » kela mau uīuau aku 1«, aka, aole i pau iki ke kaualua, & uo ka hiioakak» pono ole|a aaa o kela mau uiiiau, nolalla, ke waiho neī au ia ixsau liiaau, uo k& mea, ua maopopo, aole Uiki ia S. M. K. £e hoaVftka a pololei. Iloko o ka helu 59 īfic nei ua pa-e maī aeī ka ieo o uh o iao o uia-i, uaua iho uapool#hawai o ua mea unukal he wal#au uie lia leo la ik> ka bahatow. Sa «ala\i alaau i ka palio me lie* hauehaae !a ko 010 i Waialoha e oklo aoa. I. M* ko kakou kilo ana iha i koua ou3i he kakaī puhee, he lehua, aole *-ahi ku ele

i ka ihe, aole wahi pa ole i ka pßĀafeti, a!a ka ka pun ilalo, aia ka wattfae i BS Waka— heaha la ke ano, henha la ke ano,"he lele aoa aahn: pa fea lae i lia ie hoopai a U#alei, 2. Ke niu kuli ika poo, he muhee ina maka, he iki—alamea i ka nape, he» hoaka kui i ke ponpo, he pou i ka piko, komo iloko oka la wekeweke. Heaha ke ano ? He kikoi, he hilahila ka hope, i ka hawawa. He manao i haiia e 8. M. Kamakaū ma ia hela, aka, tta keia leakaa manao ana, ua 1a- 1 we mal aū ma ke atio hoi. " r " r Aia ma fca liapa t»ope « ka manlāo heIa 29 e oleīo ana, " Ua makāul«au paha oe e hoike *uttiu- mai, mai a Ktimuhotiua, a hiki ia Wela, mai Kahiko, a hiki ia Kamehame- ! ha 1. , *' " Ke hai aka nei au ia oe e ke ehukai o MWkuleia, paeaea papolekēl lae o Kaena, loaalia ia oks noho kaha āna o luaino o ka oiwi. ...... Ua niho ka'q ipu o ke kuaipoo o Kumūhonūa, eia no īa maanei, aole ma. oua,, O Kahiko a hiki ia Kamehameha 1, ua ma* kaukatl aa, aka, o kau makemake, e hai aku au, aole au ē hai aku, " Hoihoi'a mai no f;e kapu a pau, Mai hoaku i lehuiehu, O laha 'ku ia ia i ka hokahoka, 0 ahuna 'Lii aku auanei, Ka lau laha ole ia ia, Ka lau o kekdla o Kalani, Na hale haku i Hihiu. 1 ena mo he naaou a-a la, E o-e e laka ia oe, He naoa wale ia iho no ikea, Ikea ko ahaluhalu, I kuene hapa he hapa i ka auhau alii, He ole i kahi alii nai, He oleia mai ke ku a Haloa, He paki wai he wai no Kaueiki, He ueiiu Ia kou olelo, . He walkahe oo ka manini, He loka w«le ne i ke pili, I k* pili oo ka hoka hoi ae." No ka nea, ua kauohaia mai makou e ko makou mau kupuna, a me ko m&kou mau makua " Kuaohau," aole e hoolaha wale, e malama i ka olelo na ke alii e hoike, e hoolaha, a e haawi hoi elike me kona makemake, aoke kanaka paha oloko o ka lālani i ike maopopoia he kupono, oia uo ka'u olelo pane ia oe ma ia ninau, a me ia makemake ou. Aia ma ka Pauku 12 o ke kukulu manao ana āuaS.M. K. "Ke olelo mai nei oe o Kapakailiula ka makuak&ne o Liloa a o Aha«la. Ua paa paha ka maka o fee kanaka māiua, o kakou ika aia (hualu) i ke 'hu kai ka paha olaio o ka aina, i ike o!e ai oe i kau mau mapuna olelo, aole a'u olelo ia oe ma ka lo 25 o K e Av Okoa pe!a. no au Hoko o na Nupepa o na ma— knhHii i hala, ao!e 'liae no ka'pololei ka pane o!e o kuu waha, aole loa pela, no ka mea, o na kaao au i ike ai hei maa kaao oiaio ole wa)e no, nolaila, aa like iā he mea ole wale no, a hiki i koa wa i hōolaha iho nei i ke kuaahaa, alaila, ua &!a£o'u manao e nīnau aka ia oe.mana me* i hoopuka ia e oe/ī ko wa ona r&ma i "*" O Molakia t%a ikea waleia, Waha latna oe puu mai ka #aha iwaho. ' Ma l% fcuku!a manao 13, " Aole anei o ka pohaku ia e kamumu āi kō a e weweia ai kb haka <>nohi?" Ke olelo nei au, fao!e; no k* mea, u* olelo mai oe me kā leo nui maloko o ka Nupepa Kuokoa helu 43, ua 11ke ptt ki 6toa ma ka niookuauhau nui; me ka A. Unauna aa ka pukk ana mai oia manko, «a hoomaopopo koke no aa a nana iku a hoohalikOlike, a ike au aole i like, a no ka like ole, ua ninaa koke no au ia ia, a ma ka hooiaio ana iho aole i like, nolaila, ke olelo aei ao ma keia Vahi, ua wahahee ola I kona ike iho.

Aia nw mahelo ekolū o ka Paukn 13 iha ka bapa hoj« oia mahele, ma kā!ii e ole--1« «na, &ia pana ia !a iloko o kāu liulke kuaohāo ? !fe olelo nei no au ua ike uo au*i keia poe kana'ka au e olelo ngi. Ma ka Pauku ti ma Tka mahele mua oia Paokn roa ka olelo pane e olelo ana, i nlnau ©• i ke alia, no ko*u hawawa anei, 6sāia'lTa«nuohoa p«hea ? Alaila, penei, 'ua komoKew* o«, o® lawe wale oe, nolalla, kou hoolaha hemalwma I na knamoo nui.

ofelo ia e oe, MMk na mookuiuhau HHii »Ir>feo o r>a mookua»>ljsu nu! mst;ii!a ks hlte irte e kpkah? ro<* kekahi,** pnne nel nw j>#fnei *e«Je no he )ifce Īltī, a o 110 lie ht mea fike iho, a oia no fce kumu nui o t»a W*t), t)0 k* aha ? No ka apo #o Tsu* ft»ti ole, m&kilo i kauha??, i wahloe o* m*!#ma is ka hooahuna o?elo* a ka poe tlte ole i k« k«auhau 4 ua I#we ia maika raoolelo a na. wahi e!eniakute naaupo o Kaupo a me K?|>ah«lu kahi ona 1 aoho uiua al * Fa patte ta tnat ne? o $f. K. e hoales k»la a o hoomoīaelae sna i mea e pau si k« pohihihi, iloko oia olelo ana ?aua ae Ift k#hi manao e'pau ?o ana ka pohīhihi I ks w*h«»ir«he a kahilmole o iato o ftoaese, eia ka ho? aole v*le n» o " Lili knau» i ka Iftakk!īi, P»ehu i ks kna o K'aelo. Phimaoa t hauoa kt>*e N * J. K. t?KA*W.V * (Al» i p**."» S.Akiu aku U Keoiūm&uO\yliiiii k&ikam&liiue, |.>ouol ; " 1 l\ook»hi hua luai Vviii amuTihclcb«i iua!, ika \\» bca 4 & l h<?a iaua e lialawa: a; ? " r.v.u ruū la ke k&iksni4h;uc» " I ka Poiilua, ūuu* e k<> kual;u."