Ke Au Okoa, Volume I, Number 36, 25 December 1865 — Page 1

Page PDF (1.26 MB)

KE AU OKOA.

BUKE I--HELU 36.}  HONOLULU, MONEDE, DEKEMABA 25, 1865.  {$2.00 NO KA MAK.

 

"KE AU OKOA,"

E HOOPUKA MAU IA'NA I

KELA POAKAHI KEIA POAKAHI,

MA KA

HO RA EWALU O KAKAHIAKA.

ELUA DALA NO KA MAKAHIKI hookahi, he kanalimakumamalua nupepa ia. E uku e ia ke DALA HOOKAHI no ka hapalua makahiki mua, iloko o na mahina mua eono; a pela ho ka lua o ke dala, e uku e ia iloko o ka hapa hope o ka makahiki.

 

"KE AU OKOA."

KA UKU O NA

OLELO HOOLAHA.

NA OLELO HOOLAHA—No na lalani he 10, oia hoi 1 iniha, no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua hoopaka ana, $1.50; ekolu, $1.75; hookahi mahina, $2.00.

Aia no ke keena o "KE AU OKOA" ma ka Hale Paipalapala Aupuni, maluna ae o ka Hale Pai.

 

He mau Mele.

 

He inoa no Kamehameha V.

Aniani mai ka makani e,

Ma Puna mai ke ala e,

O ka hala me ke onaona e,

Ka maka o ka lehua makaoe,

Lai ana ka manu i luna e,

Kuu lei nani ma ka hikina e,

E lei oe i kuu aloha e,

Komo aku i Mauliaola e,

Ola o ka lani i ka puaaneane,

He inoa no Kapuaiwa.

 

Aniani mai ka makani e,

Mai Hilo mai ke ala e,

O ka hala me kamoani,

I ka haie waimaka noe,

Pulu i ka ua kanilehua,

Ka hone a Mokupane,

obscured line

obscured kapuaaneane,

He inoa no Kapuaiwa.

 

Aniani mai ka makani,

Ma Hamakua ke ala,

Lei hala o na pali,

E awe ana i ka ili o kaipo ahi,

Pili ana me Keaeloa,

Ke ano o ka lehua weo,

Komo aku i Hauola,

Ola o Kalani i ka puaaneane,

He inoa no Kapuaiwa.

 

Aniani mai ka makani,

Ma Kohala mai ke ala,

O Keawehala me Kanani,

Hoohelahela na hono,

Lei o ka moku haaheo,

Kuaaina i ka lai,

Pulu i ka ua paliloa,

Komo i ka la Hikiola,

Ola o Kalani i ka Puaaneane,

He inoa no Kapuaiwa.

LEPANO W. HO obscured IKU,

Kikihale, Honolulu, Dek. 19, 1865.

 

KE KAAO O HABIBA!

He Kaao no Arabia

HELU 3.

I ka haalele ana iho a Ila Habula i kana haumana ia Habiba, holo pololei aku la oia iloko o ka waoakua, a malalo o kekahi puu, kaohi mai la oia i kona lio. Malaila ia i eli ai i kekahi lua, kanu iho la oia i ke kino kanaka, a holo aku la keia i na kaiaulu o na aupuni o Doratila. Ia ia i hookokoke aku ai i ua mau aupuni nei, ku mai ana imua oia nei kekahi papa eleele, aka, hai ia mai la keia e kekahi ohana akua o lakou ua lilo pio ia Abarika. Ka mea ia ia ke aupuni Eleele, na aupuni no hoi a pau, oia hoi ke aupuni Keokeo, ke aupuni Olenalena, ke aupuni Omaomao, ke aupuni Ulaula, a me ke aupuni Uliuli, ua lilo pu no hoi na kai e hoopuni ana.

O Doratila, ke alii wahine nui o ua mau mokupuni nei a pau, ua pau kona mana, ua hoi wale no kona mana maluna o ka mokupuni e ku ana kona halealii. Ke kumu i lilo ai o ua mau mokupuni nei, ua hoeu mai o Abarika i na akua ino a pau loa o loko o ke kai e kue ia Ilabusa ke kupunakane hoi o Doratila. I ka wa i pilikia ai o Doratila, ua kahea ae oia i kona mea nana e hoopakele mai na ino a pau loa i waiho ia mai ai e ka lani. Ua pania paa ia na wahi a pau loa, a he mea hiki ole i ka mana kanaka ke hoao aku obscured oiai ua paa pono loa i na kiai akua o kela ano keia ano. I ka ike ana o Ila Habula i keia mea, ua pono ole kona manao, no ka mea, he nui loa na ino a kana haumana e alo aku ai, aka, ua hamau kona waha, aole e hiki ia ia ke olelo ae, a hoi aku la no hoi oia i kona wahi mua e kakali ai i na mea e hana ia ana.

Ma keia wahi o ka kakou Kaao, e waiho malie kakou i ke kumu, a e hoi ae kakou ia Habiba e makaikai ai a me kana mau hana. I ka wa i koe hookahi iho ai o Habiba, hoi aku la oia a hahai aku la i na mea a pau i kona mau makua. Na ka aa ana o kona mau maka, na ka ikaika pono ole o kona mau leo i hai aku i kona mau makua, he mea nui ke hana ana maluna o kona puuwai a me kona mau manao holookoa a pau. Akahi no a hoomaopopo mai kona mau makua i ke ano o na hailona i ka la i hanau mai ai o Habiba. Ike pu  iho la no hoi laua ua aloha io loa ka laua makahiapo ia Doratila, ma ka hahai wale ia mai no o kona helehelena o kana kumu. "Maluna wale no o ko'u ikaika," wahi a Habiba, "ko Doratila ola e hilinai nui nei. Aole au e ike ana i ka maha maikai ana, a hoopakele au ia ia mai na ino a pau i hoopaa ia ai oia."

Ike mai la kona mau makua i keia manao wela i ulu mai iloko ona, aole nae na kona aloha maoli, aka, na ke koi ana a na hoku.

Aole i hookuihe aku kona mau makua i kona mau manao iini, aka, hooala aku la laua imua o kona hoomanao ana i na olelo akamai a kana kumu. I mea e maa ole ai ua alii opio nei i na ano molowa a me ka molohai, a hoi aku la keia iloko o kekahi wahi hale i hoopuni ia e na awawa. O ua wahi hale nei, o ia no na lala e ulu ana o na laau kedera aala loa o Arabia i hoopioia eia nei me kana kumu. Iloko o keia awawa, ma na kapa o kahi kahawai e kahe ana, kahi ana i noho ai me kana kumu i na hora loloa o ka makalii. Ia laua e hoomaamaa ai ma na mea hooikaika, a pa mai ka wela a ka la, imi aku laua i keia wahi i wahi e hoomaha ai.

I ka wa i kukulu ai laua i keia wahi hale, ua hahai aku kana kumu i ka pomaikai e loaa mai ana ia ia, ina ia e noho hookahi aku i na la mahope aku. Mai ia wa mai i punia ia ai keia e ka makemake nui i ua wahi hale nei, a ilaila hoi ia e holo pinepine mau ai e noonoo i ka hopena o na pilikia e kakali mai obscured ia imua. I kekahi la ia ia e noho ana iloko o ua hale lauki nei o ka obscured , ia ia nei hoi e nana ana i kekahi buke kaua, a e haluku wale ana hoi ko ia nei mau manao e ke aloha a me ke kaua, lohe aku la oia i kekahi hauwalaau iloko o ka lewa lani. Kukuli iho la keia ilalo, a pale ae la ko ia nei mau lima i kekahi mau lala laau o ko ia nei puupuu, a ike aku la keia i kekahi malu nui e uhi iho ana maluna o ke kahawai. Aole i liuliu, kuu iho la ua manu nei maluna o ke kapa o ua wahi kahawai nei.

Ia ia nei i hoomaopopo loa aku ai, ike aku la keia he manu nui ahinahina, me kekahi hale maluna o kona kua, ua hoonani ia kona ipuka komo, a me kona mau ipuka aniani i na pua o kela ano keia ano. I ke kuu ana iho o ka manu, hemo mai la ka ipuka, a kuu ia mai la kekahi alanui pii gula. Ma ke poo o ua alanui pii nei, ike ia aku la kekahi hiohiona nani loa, me na owili lauoho nani e hiolo ana maluna iho o kona mau poohiwi nani, i hoonani ia kona poe e ka lei gula i kinohinohi ia e na momi o kela ano keia ano. O ka rose a me ka lilia, ua haiamu ae ia maluna o kona mau papalina. I kona nana ana ae i ka lani, ua pouli ka la; nana iho la keia maluna o ka honua ua halii ia i na pua. I kona nana ana ae ma o a maanei, me he mea la ua hauoli na mea a pau.

Iho mai la oia mailuna mai o ua alapii nei, i kokua ia mai kona iho ana e na haia wahine ana. Hele mai la ia a ma ka ipuka o ka hale nahele o Habiba, me ka ike ole mai ia ia nei. Nana ae la ia ma o a maanei, a u iho la ia me ka olelo iho, "Ua hoopunipuni ia mai au. Aohe ia oonei; aole paha keia o kona wahi malu. Aka, o keia mau ululaau, ka lana malie o keia mau wai, na pua a pau e ulu nei a e hoonani nei, o keia kana mau hana a pau. Aole nae hoi oe ia nei, o keia mau ululaau, keia mau pua e ulu nei, i hoomoamoa ia e na lima o Habiba, e hoolohe mai oukou i na huaolelo a'u e pane aku ai, e hai aku oukou i kuu aloha ke hiki mai oia, ua hiki mai i Arabia nei o Doratila, i imi mai ia Habiba ke koa nana e hoopakele ai ia ia. I hele mai nei au e haawi aku i kuu noho alii, kuu mau aupuni a me kuu naau holookoa a pau. E haalele anei au i kona aina me kuu ike ole ia ia ke kii o kuu uhane?"

I ka pau ana o ka Doratila olelo ana i keia mau mea, uhi ae la kona mau lima palupalu i kona mau maka, me he mea la e pani ae ana oia i ka hiolo iho o na waimaka maluna o kona mau papalina rose. Ia wa i lele mai ai o Habiba, me ka ike ole mai o ke alii wahine ia ia, a hoopulu iho la ia i na kapuai o Doratila me kona mau waimaka. Pane mai la oia, "O oe anei keia e kuu aloha, a o ke aka wale no anei keia o kuu Habiba a'u e ike nei imua o kuu alo?" I mai la o Habiba, "Owau io no nei o kau aloha, kou mea nana e hoopakele, e ke alii wahine o kuu uhane, ka mea a kuu po e moe ole nei. Ua lohe mai au ke hoomaka nei ka pilikia ia oe, a ua pono ole kuu mau manao. Aole no hoi au e moe malie a hiki wale i kou lanakila ana."

Aka, o keia kiaha o ka olioli a laua i inu like ai ma ka halawai ana he maka a he maka, no ka wa pokole wale no ia; no ka mea, ia wa koke no i lohe ia aku ai kekahi halulu nui, a ike ia aku la kekahi manu nui iloko o ka lewa e lele mai ana, aole i liuliu, ku mai la ia he kino kanaka imua o lakou nei. Ninau mai la o Dortaila, "O oe anei ia e Ilabaraca? Heaha na kumu nui o kou hiki ana mai ia nei? Heaha hoi kou mea e imi nei ia'u, a haalele aku la oe i ke aupuni?"

Pane mai la ua akua nei, "E ke alii wahine, ma kou hele ana mai nei, ua haalele mai kou mau aupuni a pau loa ia oe. Ke hoao la ke kipi ino o Abarika, e kaua aku i ke aupuni hookahi i koe ia oe. Ke hoao la kou mau Kuhina nui e pale aku i na enemi. Ua hui ae la na akua kipi a pau malalo o ka hae o kou mau enemi, a ua nui loa ka poe enemi e haiamu la ma na kapakai o kou mau mokupuni; ua hoopouli ia na kai no ko lakou nui loa, a ua hohola ae lakou maluna o ka aina. Ua makau kou poe makaainana i ka uwo o na liona, na bibi-kai a me na hipopotamu e w-a la ma o a maanei, a ua hoohaalulu ia hoi kou halealii. E pono oe e hoi ae a e hoopau i keia haunaele me kou   na; e wiki oe, o paa auanei kahi hookahi i koe e hiki ai ia oe ke komo aku, ina oe e lohi loa, alaila, aole oe e komo iloko, paa pono loa na ipuka a pau i na enemi."

I ka lohe ana o Ha biba i keia mea, ua hoonakulu ia na koko o kona mau aa ; ma kona mau maka hoi, ua hulili me he mau ipukukui a la iloko o ka panopano o ka po pouli nui; ua hoala ia ae la kona oiwi iluna; a o kona leo ua halulu ano e, a pane mai la, "E haele pu no kakou, a na ko'u mau lima no e kue aku i keia poe hana ino. E pulumi no au ia lakou mai ka honua a mai na kai aku, a e hilinai nui no au i ka lani a me oe e kuu Moiwahine." Pane mai la o Ilibarica, "E ke alii opio, ina oe e hauhoa pono ia i na mea kaua, alaila, kupono oe no keia oihana; no ka mea, o na enemi o Solomona aole lakou e auhee i na mea kaua e ae, aia wale no o na mea kaua a Solomona, na mea e auhee ai kona mau enemi. Oia mau mea, e imi oe me ka popilikia nui iloko o na mauna o Caucasusa, loaa paha ia oe, loaa ole paha."

Huli ae la ua kanaka akua nei a pane aku la ia Doratila, "E pono kakou e hoi, no ka mea, ina kakou e lohi, e lanakila mai auanei o Abarika a me kona mau puali kaua, a o ka paa mai no ia o ke ala a kakou e hoi aku ai." Puili ae la na mea hooipoipo ia laua iho iloko o na puliki makamae ana a ko laua mau aloha opiopio. Komo aku la o Doratila iloko o kona hale nani, a lawe ia aku la e na eheu o ka manu, aole i liuliu, a nalowale aku la ia me kona nani a pau iloko o na ao kaalelewa o ka lewa lani. Hahai aku la ko Habiba mau maka i ka lele o ua manu nei, a hiki wale i ka piha ana o na kiowai o kona mau maka, i na ukana olaila e hue mai ana, oiai, aole hoi i liuliu iho ko laua halawai ana he maka a he maka, a kii wale ia mai la kana aloha e na poino a ka lani i olelo ai, oia ka mea nana e hoopakele.

Mahope iho o keia, huli ae la oia a olelo aku la i ke kahawai penei: "E aloha auanei e ke kahawai! nou na wai i hoopau pinepine mai ai i kuu mau makewai ana, a iloko hoi o kou mau kiowai au i holoi iho ai i kuu mau kapuai; ua pau kou hana hou ana mai no'u; kuu puuwai a me kuu mau aa koko, ua ho-a ia e ke ahi hiki ole ia oe ke kinai.

"E aloha auanei! e na kula i luluu mau i na pua, kahi hoi a kuu mea aloha i iho mai ai e halawai me a'u, a hehi iho la i kou mau papalina. E hoomau oukou i na wahi a kona mau kapuai i hehi ai, i ike hou ai kuu mau maka ke hoi hou mai au ia nei.

"E aloha auanei! e na ululaau, no oukou na lala i hoomamalu iho ia ia; e kaena auanei oukou me ka olelo ae, o oukou kahi i ike pu i kona mau nani a pau!

"E aloha auanei! oe e ka aina, o oe kai ike i kuu olioli nui; aohe nae e poina iki ana o Habiba ia oe! He mea ole ka nani o na halealii o na alii nui o ka honua i kou nani. Maluna o kou poli i hohola mua ae ai ko'u hoopomaikai ia; ma ou nei no hoi au i ike mua ai i na kiakaunu a ke aloha! Aka hoi, iluna no hoi o kou umauma nei i hoopouli mua ia mai ai au e ke aloha, ma ka lawe ia ana aku o Doratila mai oo'u aku nei! Ae, aole au e makau ana i ka aa aku i na dimona o ka pouli, ka poe e hoopaapaa mai ia'u no ka'u Moiwahine aloha Doratila? E ke kaula nui, e oluolu oe e wehe mai ia'u i na ipuka o ke ala e alakai aku ai ia'u i ka pomaikai a me ka nani! Na ko'u lima ponoi no e hou aku i ka puuwai o ke kipi o Abarika; a ia oe e Solomona ka nui, ina aole au i kupono i ke komo ana i kau mau mea kaua, e haawi mai ia'u i mau eheu i lele aku ai au i ka mauna o Caucasusa!"

I ka pau ana o kana olelo ana i keia mau huaolelo, pule iho la oia a pau, hoi aku la ia i ka halelole o kona makuakane, me kana olelo paa iho, e hele oia i ka mauna o Caucasusa, ke loaa mai hoi ia i kona mau makua. Hahai aku la keia i ko ia nei mau manao a pau loa, me ka olelo aku, ua hoohiki ia aole e moe oluolu kona poo maloko o kekahi o na halelole, a hiki wale i kona keehi ana i kona mau kapuai maluna o ka piko o ka mauna o Caucasusa. Aka, ua hookahahaia ka manao o kona mau makua i ka lohe ana i na manao paa o Habiba. Hoomaka'uka'u mai la na makua ia ia nei, i mea la hoi e kanehai mai ai kona manao mai na mea a pau ana, i manao paa ai, aka, aole i kanehai iki mai.

No ia mea, olelo mai la kona makuakane ia ia, "He hana nui loa keia e kuu keiki au e manao nei. Aole anei oe i ike, aia ka mauna o Caucasusa ma na palena loa o ka honua; a he mau waoakua aku kekahi au e alo ai? E lanakila ana no oe maluna o na kanaka, aka, pehea la auanei oe e hiki ai ke hoomanawanui i ka wela a me ke koekoe o na wahi a pau loa au e alo aku ai? Heaha la auanei ka mea e pale ae ai i ka wi, ka make a ka ai a me ka make a ka wai o na wahi a pau loa au e hele aku ai? O keia na enemi hiki ole ia oe ke luku aku. E hiki no ia oe na mea a pau, aka, o keia mau mea aole e hiki iki ana.'' "A! e kuu makuakane," wahi a Habiba, "e hiki anei i kekahi mau makau e ae ke kaohi mai ia'u i hope, ina e kono mai ia'u ke aloha a me ka nani e holo imua? A ina io paha au he malihini i keia mau ino au e hai mai nei, aka, ua hooulu mau ia iloko o'u ka hoowahawaha ia i ka poe hookaumaha kupono ole, me he mea la paha, ua hoohanau pu ia mai ia mea iloko o'u, i ko'u la i hoea mua mai ai i keia ao. Ina aia ilalo o ka opu o ka honua kahi i noho ai, he hiki no ia'u ke iho aku ilaila, e lawe mai ia ia a e hoopai aku no kana mau hana ino."

No ka hoopaakiki loa o Ha biba i ka manao e hele e hooko i kana mea i hoohiki ai e hooko, nolaila, aohe mau olelo keakea a kona mau makua i koe e hoopohala ai i kona mau manao paa. Wae ae la kona makuakane he iwakalua mau kanaka koa loa, mai loko ae o na ohana e ukali aku ai i kana keiki, a haawi aku la no hoi ia lakou i ka ai a me ka lole kupono, me na kamelo elua e lawe ai i na ukana a me na halelole. I ka hiki ana mai o ka la no ko lakou haalele ana iho, ua hookuu aku ke alii i kana keiki e hele mai ona aku me ke kaumaha, aka hoi, o Amirala, uwe iho la oia me ka ehaeha nui o kona naau. Hopu mai la ia i kana keiki me ka paumako, a uwe iho la me ka heluhelu ana i keia mau lalani penei:

''Kuu laau ke dera opiopio i hoopaa ia i na aa ikaika loa, i oi aku ka nani mamua o na laau kedera o Lebanona. Hana ae la na manu i ka lakou mau punana maluna o kona mau lala, hooluolu ae la na hipa ia lakou iho malalo o kona malu; aka hoi, ua lawe ia aku la ia e hoemanawanui i na waoakua papaala a oneoneo hoi.

"E na makani ikaika, mai hoao oukou e hoonaueue ia ia, no ka mea, ua hana ia oia a kupono no ko oukou inaina.

E na ao panopano, na uila, na makani ino, a me na ahaiolelo a pau, e hai mai ana i ka hiki ana mai a ka hekili, e aloha mai oukou i ka'u pua i hoailona ia me ke sila o ke kaula nui!"

Ia wa, pane mai la o Salamisa, "Ua oki e kuu wahine aloha e Amirala, ua maikai ka manao o ka kaua keiki; ua koi ia oia e kana hoohiki e hooko i kana mau hana; aole i hanai wale iho no ka liona wahine i kana mau keiki nana wale iho no; aka, ua hoouna aku ia e hoopai i na tiga hihiu, a e haehae hoi i na holoholona hihiu a pau loa e kue mai ana i kona mau ala a me kona mau kuamoo."

Mahope iho, hoomaka iho la lakou e hele ma ka huakai hele a ke'lii opio. Ua hoaahu ia ke'lii opio, ma ke ano lole o ka ohana a Haoudi, me ka pale umauma kaumaha loa, aka, ia ia he mama wale no, no ka ho-a ia ae paha kahi o kona naau e ka ake i ka nani a me ke aloha. O kana ihe, he malu ka ua ke moe malalo o kona malu; a o ke kaumaha o kana pahikaua, he hiki inoino i na kanaka eha. I ko lakou hele ana, me he mea la o na maloeloe a pau loa o ka hele ana he mea ole wale no ia ia ia. Ka mea e hele ana imua ma ke kuamoo o ka nani e halawai me Doratila; me he mea la ia ia ua halii ia mai na pua imua o kona mau kuamoo e hele aku ana; oiai nae, aia oia iwaenakonu o ka waoakua, hele i na maha a pau o ke ole huikau ana, a ua kuulala aku ia ia iho i ka pololi a me ka makewai; i kahi wa, ua halawai mai lakou me na hua laau hihu o ka nahele, a me ka pahihi o kekahi mapuna wai, a na ia mau mea i kiola aku i ka uiha mai kona mau kanaka aku.

Aka, o na kanaka e ukali ana ia ia aohe lakou he poe mea opio, a he poe koa hoi; elua no mahina pau lakou a pau loa i ka uiha a me ka luhi i ka ukali ana i ua alii opio nei. I kekahi la nae, ua halawai mai lakou me kekahi mea e hooluolu mai ai i ko lakou maka poniuniu, oia hoi hiki aku la lakou i kekahi kauhale o ka poe hanai hipa, a malaila i hoopiha ia ai ko lakou mau ili i na waiu. Hana iho la o Habiba, ma ko lakou halawai ana la ma keia mea e hooluolu ai ia lakou, e hoopau ia la ko lakou manao uiha, a e hoohoihoi ia mai la ko lakou mau manao, aka, manao iho la kona poe kanaka he mea hiki ole ia lakou ke pii i ka mauna o Caucasusa, me ke kuia ole ia mai o lakou me na popilikia a ka pololi a me ka makeawai, nolaila, hai aku la lakou i ko lakou mau manao ia ia.

Ia wa, pane mai la o Habiba i kona mau ukali, "Ke kuhi nei au, ua hoouna mai kuu makuakane he mau kane oukou, eia ka he mau wahine oukou i hoaahuia i na kapa kila  o ka poe kane, aole no au e hoino aku ana i ka palupalu o ko oukou mau aoao. Aka, e pono au e hai aku ia oukou, ua hele mai nei oukou me a'u a hiki ia nei, a ina oukou e manao ana e huli hope hou, he nui na ino a oukou e halawai mai ai; oiai nae ua manao nui oukou e hoi hope, e haawi mai oukou i ka hapa a ko'u makuakane i manao ai na'u, a e lawe no oukou i ko oukou hapa a me na kamelo a hoi aku. E hiki no ia'u ke moe wale iho no i ke kula. Aole no wau i manao e lawe mai ia oukou i poe e kokua mai ai ia'u, aka, ua manao au he poe la oukou e manao nui ana no ka nani, a e hele ana la oukou e hooko. Ua makemake nui au e mahele ia mea me oukou ko'u poe hoahanau o ka ohana hookahi o Arabia. O ke koa aole i kupono ia oukou i keia wa, e pono e hookaawale kakou. E hoi no oukou, me ka hai aku ia Salamisa, ua haalele iho oukou i kana keiki e uhai ana i na kuamoo o ka nani ; ua hoaahu ia i ka makau ole a me ke koa, malalo o ka malama ana a ke kaula nui, me ka manaolana e ko ana kona makemake."

Na ke kuoo o kana mau huaolelo i hookahaha aku i na manao o kona mau ukali. Manao iho la lakou ia ia he wahi opio manao pono ole oia, ua hoopunini ia la oia e na manao kuhewa. I iho la lakou iwaena iho o lakou, "Hookahi mea aloha o ka maka o na wahine me na keiki, ina paha kakou e hele me keia, a uhi mai na popilikia a ka pololi a me ka makewai, make iho kakou iloko o keia mau waoakua kanaka ole. E aho iki ka hoi ka make ana i ka maka o ka ihe a me ka pahikaua, he ole loa hoi ka make ana me ka hoa kaua ole. A ina hoi kakou e hoi i Arabia a hai aku ia Salamisa, ua haalele kakou i kana makahiapo, alaila, e olelo ia auanei kakou he poe makau wale, a haalele i kana keiki. Ina e make o Habiba ia nei, alaila, hiki no ia kakou ke kau aku i kona kino maluna o kekahi kamelo, a hoihoi aku i mea kuwo na kona mau makua."

Ia lakou no e hele ana, ohumu ae la kahi poe o kona poe ukali e pepehi ia ia, aole nae e ko ko lakou mau manao ino, oiai, i na wa a pau lakou e hoomaha ai, a i kahi hoi a lakou a pau e moe ai, ua noho makaukau no o Habiba, ma ka waiho ana i kana pahi malalo o kona poo, a ina nakeke iki kekahi mea, ala mai la no o Habiba; o kona koa a me ka eleu aole ia i poho pu iloko o ka hiamoe. Mawaena o keia poe manao ino ia Habiba, hookahi o lakou i kue i na manao pepehi ia Habiba, aka, aole ia i hoopuka aku i kona manao, no ka mea, ua makau ia i kona mau hoa, oiai, ina e lanakila o Habiba maluna o lakou, alaila, oia hookahi wale iho no koe e hele pu me Habiba.

Me keia manao kanalua no ona, olelo aku la penei: "Heaha la ka oukou e makemake nei e komohia iloko o ka hakaka? Aole anei oukou i ike aia ke moe mau nei o Habiba me kona pahikaua malalo o kona poo, a i ko oukou wa e hoao ai e lawe i kona ola, ku e ko oukou mau puuwai i kai la pahikaua, oiai, ua  makaukau kela i na wa a pau. Aka, hiki no ia kakou ke hana i kekahi mea i oi aku ka maikai mamua o ka oukou mea e manao nei e hana ino. Ua ike au i kekahi o keia mau laau e ku mai nei, a o kona kohu, he mea ia e hoohiamoe ai i kela mea keia mea ke ai ia. Oiai, na'u e hanai ka mea ai a ke'lii, alaila, na'u no e hookomo ia mea iloko o ka mea ai, aole e liuliu, e hoohiamoe ia oia no na la elua. Ina hoi e ko oi ko kokou manao, heaha hoi ka kakou mea e makemake ai e lawe i kona ola, oiai, aole oia e hanaino mai i kekahi mea o kakou? Ua hoopilikia ia kona manao, a ke ake nui nei oia e holo i kona hiolo ana, ma kona koa a me kona wiwo ole; aka, aole anei e hiki ia kakou ke imi no ko kakou pakele ana me ka hoopilikia ole aku i kona ola? He keiki oia na ko kakou alii wiwo ole na Salamisa, ka mea nona na aina e noho la ka kakou mau wahine a me ka kakou mau keiki me ka oluolu, a malalo hoi o ka ikaika o kana pahikaua i hanai maluhia ia ai ka kakou mau ohana hipa. Ua lilo oia i makuakane maikai no kakou a me ko kakou mau ohana."

Hooikaika loa aku la keia me ka olelo aku o kona mea i manao ai ka pono, a huli mai la no ko lakou manao i ka Rabine mea i olelo ai. Ohi iho la ia i ke kohu o ua laau nei, a hana iho la keia a makaukau. Hele aku la lakou nei a hiki i ke kapa o kekahi wahi muliwai uuku, malaila lakou nei i hohola ai i ko lakou mau halelole. I ke ahiahi iho, hoi aku la ua Habiba iloko o kona halelole, a lawe ia aku no hoi kana mea ai, i huipuia me ua laau hoohiamoe nei. Aole i liuliu ka ai ana, uhi mai la na mana ikaika a pau loa o ka hiamoe maluna ona, a lawe ia aku la keia i na aina o na moeuhane he nui wale, e paipai mau ia ana keia e na ale o ko laila mau moana me ka lealea nui. I ka ike ana o ka poe kipi ua kupouli kahana ana a ka hiamoe iluna o Habiba, lawe ae la lakou nei i na mea a pau e hoouhi ana ia ia nei, e pale ae ai hoi i na kehau kulukulu o ke kulu aumoe, a waiho iho la keia o ke koloka kona kapa aahu, kono pale umauma ka uluna, a o kana pahi hoi ma kona aoao.

Pela iho la ka hana ana a keia mau koa he iwakalua i hoouna mai ai e Salamisa ko lakou alii e ukali i kana keiki, o ka haalele aloha ole i ke keiki a ko lakou haku. Hoi mai ia lakou i Arabia, a mahope iho o ka hoomanawanui ana i ka loa, hiki mai la lakou ma ke kiekiena o kekahi puu e kiei ana i ka welo a na hae o na halelole o ka ohana o Salamisa. Ilaila lakou i hoomaha ai no kekahi mau hora, no ke kuka ana i na mea a pau,a lakou e hana ai, ke hiki aku lakou imua o Salamisa. Oia wa paha, he mau hora olioli ia no lakou i ka hoi ana mai, ke holo pono loa ka lakou mea i hele ai, aka, ua kupilikii ko lakou manao, no ka mea, he nui na mea a lakou e noonoo ai, e hai aku i ko lakou poo. O na hoopunipuni ana paha a pau o keia honua, oia ka lakou mau mea e hana ai, i moolelo no ko Habiba hoi ole ana mai me lakou.

Ia wa, pane mai la kekahi o lakou, "Pehea la auanei kakou e hoi aku ai, a hai aku i ko kakou alii i na mea e pili ana i ka kakou huakai hele a me kana keiki? E Rabire, o oe ka mea akamai o kakou i ka noonoo ana i ka mea a kakou e hai aku ai, oiai, o oe ka mea nana i hoopakele ia kakou mai ka pepehi ana ia Habiba." Pane mai la e Rabire, "Ua kuhihewa oukou, i ko'u manao maoli ; oiai, i ko'u wa i ike aku ai ia oukou, e manae ana oukou e hookahe i ke koko o Habiba, ua imi au i kekahi mea e pale ae ai ia oukou mai ia hana ino ana. Ina au e ninau ia mai e hai aku i ka oiaio; alaila e hai aku no au i na mea a pau loa i hana ia ai no kana keiki, aole hoi e hiki ia'u ke hoopunipuni wale aku no. Nolaila, na kekahi no o oukou e imi i mau manao e hai aku ai." Ia wa, pane mai la kekahi, "Ina oukou he makau a pau loa, alaila, na'u no e kamailio me ka wiwo ole, nolaila, e hoi kakoa me ka makau ole i na halelole."

Hoi aku la ua poe koa nei a hiki i kahi hoomoana o na halelole, puka mai la o Amirala me Salamisa me ka manao nui e halawai me ka laua hanau kama, aka, ua hookuemi hope ia mai ko laua manaolana e ka ike ana aku i ka hoi mai a ka poe koa aohe o Habiba me lakou, he waimaka nae kai loko o ko lakou mau maka. I ko lakou halawai ana mai me na makua, puka mai la ka mea nana i hai aku i ka olelo no ko lakou hele pu ana me Habiba penei:

"E ke alii mana, ua hoihoi mai makou i ka ipuka o kou halelole he mea kaumaha, ua imi mai nei oe i kau keiki me kou ma obscured na e halawai mai me oe, aka, ua laweia aku oia mai kou manaolana aku. O na waoakua a makou i hele aku aku nei, ua piha ia i na moo ino e pee mau ana iloko o na puu one. I kekahi ahiahi, i ke alii opio i hohola iho ai i kona koloka, a kukuli iho la ia e pule, lele mai la kekahi moo a kiko mai la obscured maka. Uhi koke mai la ka mai maluna iho ona, a ekolu paha la mahope mai, haalele mai la oia ia makou kona mau hoahele, e kanikau a e kuwili hele i ka waoakua me ka waimaka. Mai ia la mai a hiki i keia la, ua kanikau mau makou nona ma ke ala a makou i hele aku ai. Mai hoomaloo makou i kona kino a hoihoi mai la imua o ko olua alo, aka, ua puni loa kona kino i ke awa o ka moonihoawa, nolaila makou i makau ai, o hohola ae auanei ka mai ino mawaena o makou, pau loa hoi makou i ka make, aohe mea nana e hoihoi mai i ka lono i ou nei."

I ka lohe ana o ke alii i keia mea, haehae ae la oia i kona aahu, a k obscured maluna o kona poo. Pa obscured ka leo ma o a maanei i ke kumakena o Amirala, a kanikau pu iho la no hoi na ohana a pau loa."

Ia wa, a lakou e kumakena ana, i hea la o Habiba, a heaha la kana hana ia wa? Ua wehe hou ae no anei ia i kona mau maka, e leha ae i ka malamalama o ka la? A ua hoohiamoe loa ia no anei oia e ka mana o ka laau hoohiamoe no ka wa pau ole, a ma ia hiamoe ana e hoonele ia aku ai ke alii wahine Doratila i kona manao e hoopakele ia ana? Puka mai la ka la me kona olinolino a pau ma ka hikina, a haka pono iho la maluna o na lihilihi o Habiba. Ua ala mai na manu o ka lewa e hoohainu mai i ko ia nei mau pepeiao me ka leo o ka lakou mau leo mele; pa mai la ka makani me ka lawe pu mai i ka huihui o na kulu kehau o ka po i hala hope ae; ala mai la na mea a pau a ka Makua Nui i hana ai, a hoopaipai mai la ia ia nei, me he mea la e i mai ana ia ia,

"E ala kaua ua ao e,

Aia ka la i ke kuahiwi."

(Aole i pau.)

 

Ina ua olelo ae ka poe anela, no lakou ka lewa lani, heaha hoi ko'u hewa, ke olelo ae au no'u ka lewa honua olalo nei

 

Ina aohe manaolana iloko o ke kino, e noha auanei ka puuwai.

 

He pailaka akamai no kela kanaka keia kanaka ma ke kai malino.

 

Aole e manao io ia aku ana ke kanaka hoopunipuni, ina e hai mai oia i ka oiaio.

 

E kamailio maikai i kou hoaaloha; no kou enemi, mai kamailio iki i kau wahi mea.

 

Aohe aniani kilohi maikai e ae e like me ka hoaaloha oiaio.

 

Oiai, ua hewa au ia oe, aohe auanei e komo kau wahi manao maikai iloko ou no'u.

 

O ka pohaku kaa mau iloko o ke kahawai, aole e ulu ia e ka limu.

 

Aia a nui na paahana e laulima ai, alaila, holo ka hana.

 

He aina kakahiaka maikai ka manaolana, aka, he aina ahiahi ino nae.