Ke Au Okoa, Volume I, Number 40, 22 January 1866 — KA MOOLELO NO IOSEPA WILAMATA. [ARTICLE]

KA MOOLELO NO IOSEPA WILAMATA.

j : -M ke alo alii o Ladana.] LTJ 4. • m apg? Ki ® o loSEPA WILAMAIA, IKA Bc«tBLO IMUA 0 KA HOOHASO KA OLKLO AHAJ HX KEIKI OIA Nelasona ! IeWP Bur«ki i puana ae ai i ka huaolelo a kona makuahine.") Ia wa n? i aku ai o loaepa Wilamata imua 0 oUĒgfci ma i ka hai ana aku; —"E Buruki, wyMtombikai—Ua lohe no hoi oe, ua hoolo mai ua wahine la, aole au he No 14'hoi oe e lawe nei i mea e hooiaio a<HJ ai imua oia nei. A e ma'nao ana ka oe ! -ia'u, iloko o keia wahi iuhi mau"«fetoo bai ka pomaikai !! ' , , 'llĒAka, he makeljewa wale no ia pjelp, a I#bj» WilamaU, wahi a' ka Olohe; no ka na kanak<f nui, aohe 0 laua mea i painai ika in nei uwalo aku. Aloha wale kamalei koko ole, e opea wale ia la e ke «ter- ■ - 1 ! !?j»- KA OLELO AHA. O BūRVKI, ME . ' KA JfUNOI HOOM>JCAŪ !A. KENA,NAE OJA E HOO*yu A*.ff *** IA IOSEPA !! i J>AU.Ae la ka 6uruki ma glelo ana, no ,ks«Qh!a. a Mad?ima ia ia, no aku ia loaepa iloko o „Alaila, kena mai la ua OAli pa'upa'u 'ia i_ana Hookuuia mai hoi ha-kaht keiki, mai ona." lawa, huli ae la Q?±suruki, a olelo ae la la loaepa Wi!amata, i lalo aei, hapai p» mai i ko wa-! iJa»wj a Ja o ioaēpa Wila- ] j|VRF» \ Kahi p*hf> ona {namua ia Buruki e la- j ak«,.A ia.Bur i; l;i. laua me ka Kunui Pa'a- j ¥ 9klft.aoa.i ka hapai i kahi pahu, a |v>niQ aku ma ka puka owaho o ka pa o ka la wa t»o i oili malu iho ai o nia kekahi aoao o ke kaa, .ak.u.lg.J Akamai I.» V„. uniuae, I o la bo»u« no ka noonoo, kahi i lia iā ai. I hakalia no ia Buruki ma, a komo maloko;'o «a 4im#, o na WsWvae, hala he mau kaulahao ia ia nei i ka holo ia; unuhi ke tkainai 0 kahi kaoaka iki ! Ua oki i hoka ana oua o Buraki ma !! Pupuhi kai 0 Ukoā i kahi keiki. £b iho la ka olelo a ko kakou poe hakuniele eiaaa:— Ua hala ka Puulena aia i Hilo, imi aku lā ia Papktauāhi." 4- ' " Aohe wa, ua hiki inai iho oe, * Oka hala ana 'ku nei no keia, * Hata Kaalo)ia— ' ; '*>'[ Naue pu me ka aiioai e--a."— MAHUKA O IOSEPA WILAMAĪA ! A HOKA # IHO ta o |, " na poe e heluhelu aus i keia moolelo, 00 loēepa Wilamata, e oluolu m»i me ke ahonui, ja e moli,o iho, me he opu 'la ao na 'Lii. E b«i «k<i aq« ko oukeii Qlohe k«ao i ka wa 0 keia mahuka ana oua keiki kohana nei o ke Alo Moi o Ladana. He wa malumalu i&, a oa aka ī auhee ai, a e 0 mai ana na hloh'mna ®k* po,. 4 « we he mau liin» la tjo ka Maloakele. A oba La, «a huna aKu ia i kona kino\olo malalo iho 0 na ale apīipīl kua-lolo* o jjfa moaaa, a e uhi koke mai aoi ka noenoe oka pili aoa ibo oke ahiahi. A o

hoi o ka lanl, e* hnuwiuwiki ae t ana lakou, iko lakoi'l nau"t|iiii, ma na kaei J oka Lani. A. no ka pa—puhea ana mai oka pouti, cia ahiahi, n'ilowale koke o ; logepo Wilaaiata v a"pela oia i pakele ai, uiai • ka habai laai a Buruki ma. Ao ua mau ! kaoaka wakua 1« hoi, ho-hoka iho la laua." "E kala ka>6ki, i ka nui o ke ahuawa ** Ma ka apualke ola e kahi Ksma--Lei!— «O«M*(r WO loSEPA WILAMAĪA I KOMA KOIO ANA, A BlKt MA KA t\XAS 0 KK*AH» B2LS eiHAI'A, MA &EKAUI F£A o Ladana ! Ma kpia 6t^o;,a^«, o ewi »• B«n»k» ma mai, t palekana'i oia, mailoko mai oka akelek»?, t nolaila, e kapa aku ana kakou ia ia, hemo-i he noloko oke *k*. Ama ((eia holo uialu «na ona, v\a hoo-; »au aku ne oia i kooa hoto man»a «na, a htki ma kekahi pea o ke ltuta%akauhale, a oi--01 iho la oli ipawalio % o ka o \ekah bal« pahupaku ("hilioki.") Oiii keia e naoea aōa t k* kohai o U makaai, ttia att« e i1« uae oin hoio «oa »«» a«a, iu«» k«»; : utī o k% piiiki* ana I wetiwe!i ai \»* i* n«i e walea afla i Ika olu eīa Unll, ti«i *» kekahi kaoa&a i ka'wae ia j na aahu uaiu, 0 keka hi ia o i»a boa t la « kalea ana, ma ua hale ia ia po, a ike m*i ta \ ko ia aei ooho a||S „ '■ , v

HALAWAI O loāEPA WILAMATA, ME KEKAHI KANAKA HAKOQA.NO, MAWAHO IHO 0 KA LANAI 0 KA FABUFAHU, A K<JI MATB NOHO #O iJX j IA! Na ka pa-pa o ke kukui i hoolele mai i ka m»laißal*ma i ko loaepa Wilamala mau j>a,palina i ike lea mai ai kela i ko ia nei heleheieaa. A. i» va ao i komo ibo ai ka makemake i ua kaoaka hanohaoo la» a niaap mai la oia: " Nohea mai oo e keia wahi keiki ?" Olelo aku ]& o losepa Wilamaia; i ke kanaka haoohaao; —"No kela pea maj au o ke kulanakanhale. he wahi kelki ole, a owaa kohana Iho la np ia j-a."—" A 0 h e }s.sP e . 1;£, e *JP kanaka hanohano. I aku la o losepa Wilanwta, i na kanaka hanohano *la:—"lKea hoi; Aohe maopopo i»'u, o fia'u wah? e Helē akq ai." Ia wa, nonoi mai Ia kela ia īosepe( Wiiama"ta, i ka i aha ae—" Aole ia hoi ou makemake e hoi me au e noho ai ?*' r> I aka la o losepa Wilamata. "He makemake no;"—Alaila j>ane hoa rttai I'a ke kanaka hanohnno i aa walii keikl ta, i'&' i 'an* " Ptla iho ,hoi ha-oe e kali ai a pan 4hi lealea ana a makou; hllila, feaua hol aītuf Ataila, olelo aka lā o lo"sepa fVifamata, { ua kanaka haiiohano Ia ika i ana 'aku. " lte ae aiiuuei an, me koō fibkd "a'pau loa e iio '«ha-ia*'*»,- mS kati a'u toafeemalie ai; e hela wa lk hoi aka ta ke kanaka i haoohano iloko oka h.ale e pahupahu ai meikena pr»e hoa, a noho iho la o losepa Wiia»ata, e kakali aoa.

O lo AM ix A , IKA HAKU , līiSiL ts Maoh?, 4. BALĀWAIHOO OIA MB XBKAHI KANAKA HOU AB. A i« loaepa Wilamalā e kali ana i ka mea hanohano, Iā wa, oili mai aoa keia kaaaka, kāhiko īa ihe na aahn nani; me na kaula o ksna Wati; eTBlra ana iiuna o kona maa nha, a no keia mpa, ua boote)e ia ko Io»ep« WHamala hauli e ka nani o keia kanaka. A ia loaepa Wilamala i nana aku ai i keia kanaka, iho la oia, he kanaka waiwai 'oa keia. Pela io no paba f— A i ka ike ana mai o ua kanaka la ia loeeipa Wilamata, • noho aoa taa kahi aaa e kali »0« i ke kanaka hanohano i olelo mua ai me >«• Alaila', ninan mai la ua kanaka heiu nei ia loaepa Wttamata, i ka i aoa ]ho:—«' E aha ana oe e nei wahi keiki raaanei.''— *• E ooW iil,kaii i&k -keia kaa«ka e pahupaha maila 1a P AiaiU, pane hoa nai 1« u« kanaka hou la ia losepa Wilaraala t " Nohe» n»ai oee nei wahi keiki?" 1« wa, pane aku la o loaepa Wilamala, i ua kaaaka bou la, ika i «oa aku: He wahi keiki kuewa au, aofae o'u home, a owau iho la : no ia-a ! , .J IdSRPA WILAMAĪA, E KK K.ANA- ' K«01 ati IA B NOHO At, K.6- 4 r 1 ita iin'! •" • I» olelo ēKu li i». 'lose-' p« Wtiamata;—"Ehoīhoihn kaua i ko'u batet ««ho a»." Aē *&« "a*il la o losepa a t> Kohi'ku a'4 * ia a' tele •ku la &e <la kknaka*ha, i ltaale!e Iho la oia i kaaa olela «nua me ke kanaka naa& i& i oakemak* tnt»A rftai, ofti >e!a ē'le*afta ana Ma keia w«h| 1«, e hoooeeuaA kakou. ua haalel* o loaepa Wilamaīa, i ka mea a la.ua i hooholo mua ai ene ka haku mua oaa. Aka, mamua nas j»oi o ko kakou kapa aaa aku a. ( ia he wahahee, e h«ū aku no iio oukou Oloha. kaao ike kumu oia haalele iao ana, i kana | olelo i hoopalau mua ai, nae ke kaoaka mua. Na ka pololi a ke kino o ke kanaka opiopīo a kakou e olelo ana, i hoolako mai ia ia, e a« «ko i ka olelo a ke kauaka hope i halawai nie ia, a koi mai ia ia, e hoi ma kooa wahi: No ka mea.4jkei* Jf«w, M J»«waU*aU «a ko kakou hiwahiwa» e ka pololi, aoie hoi i loaa ia ia kekahi wahi paina aaa, a»ah<?j)fi o | kona kipak.u ia an% mai. A n».keia jrifia i I kooo mai >a ia, e h«oa pel| k «m IM* m, | i ae aku ai, ma ke n«j 'o ke kanaka hopo i I haiawai me ia, mi wa po *la. No» ka mea, o | ua kanaka la, e hoi kok? ana oia i kooa hak< j A 00 keia »ea i «e koke «i 9 los«pa WUaai*I ta, e hele me ia, i hoopau ia a| ka p»Ukia 0 kona wahi kiuo omali. ma ko^ | o kahi «i, uo ka ujea, qa ku |ijpojipo ota 1 k* i poioliia wa! Aloh* wale! A«w«t hoi e ole ka pololi, ua po ka la!

j *-AWU.&ri. | MK )ti. KjUM.KX A4HU ! 3tX *0- | JSA WAKI ! ! i &lita W«»km »k* «Wq * keia keiuika i j l«»ep* i *e kejk« «i« «t om; i k« i« 1« koi keke &oa yj*i, t h*Jvi .Mft«k'i...U pililū» * | kywi komo «i v)k *tu. « pd« oi« i h««icl« j «k* *U k« bk« >M e k«li im, « kt. «« k • J."w A-ku 1« uas a«. k«u«k* k4Bok«a« < aei, A;a k«& uei e kek «m em. ka • fci*Uku 1« !jjia. a« kc.k«ki *&ki «1« « , o!uti Vi» « u» «Ugui 1«, u« faa . a f*-Vik*-Xik«u 1« »4, «ku L* 4 loiqA WiUouU, i uji k&uU« U;—'• H* . tric4 kup4H»ha ! ,fije ai«ik«i bol,koa . 1 ? !« koi kou Mek I W>p*ailgu al« jj j koa iUaui e l»L&i Lko« w*Ju

t '.L" yif.t uTi.s%B #rttJsT.'V*« *» . Ak», o na kanaka la, aohe oia 1 JPBdb 3d mai ia loaepa Wilama(a oō ta mea. INolaiU. <wfibb»¥r*Mi iimW / m wale to8thl(To kekl§f^»^j^ K o ua kuAu pali *la ana k'ek'aīu wahi papai hale. I* Wa, kena mai la MĪ^ia īosepa Wilaniaia, e Vomo a£ulsjfo*'ir i ua wahi pnpii Ja7 aka', o Tosepa o» i k<Mno Voke aku; liuirmai la oia me Tte f kahaha nui, a pane Bsh la ī k«f¥auajia. koa hale iho la anei keia U Ae Mii& la, me ka kilahila ofe, " ihoii' no?*— Wahi anti, hou aku ta o mata, iba llaKaka 1a;—" Kopono %'lWr o-u paalole"nani o kahi ha)e kela 1 ?* **Ao>we ! Rapanahn maoli 7!" * - . w--htī«Bepe WilamaU, e oleī» ana pela;*'la wa no, i pane nai aī uakaaa'kirta la ia nei; i ka i aaa mai, " E Icomo iku pai-a oē e'lu&aoielo nei I** AJaila, koim aku la o losej>a WiJamafa, a hiki mi kahi Inoe o aa kanaka fa, a noho iho ta keia. Ao uā kana&a ta Iwl, no īa t6awafio ( kaliT Poplopi nf"i na paa lol«$ ohk'. • Ia loaepa WHamala, e noīio aaa 'nokp" o 'oa wahi papei haU 'U, U wa la'ua kanaka h, a b*ha ae la i ka\uf ma %a paia ooa wahi papai hale la. Aiuak,an&ks la e fcwi ada i kahi ipu kukui, a 'maiimalam» ae ta, naoa'ae ia'o loaej>a Ja loko oua wahl hale nei o* laūa. W ! ke kahaha t o ka naaa o ke {anaka ppippjo, no ka mea, ac!e wahi pela moe ( |ible wa"hi aka, he oka laai' nae a ke £ kamai^/ k*i»i *i, eia iho la a*' kahi moenk e moe ai. Ao- kahi kap4 moe hoi, he" wt|4 ekaeka hohopo, e waoho an» O-k&hiAi hoi, aohe eaaopppo. i(!SS«A-3VitA*ATA. A H WA9AA,»iSA*PWtt|.J,.o.KJi hoka j XA. O 141 i H , Ia laua n«& e nobft aaa, iioko o oa, ,frahf pap»! pei o lava; ku ae la ua kanak* aei» a. haha ae ia ma na paiai e imi. ana i mea ai oa loaepa Wiiamala, a i ka loa» aaaw haa»jie ia e*a ma k« lima o loaepa. WamaU. he wahi popo kuliaa wati L a oa dia maloo pihipihi. jNa ka o malihini opio. i hele mp ai keia aoKSAi» oei 9lelp ae eujwia a o kew, ije k& }n*Wr—Aohe bua • A maooa oe Ja ka oi ksta o ka - om lda ,* n ®t w 7* No ka mea, iaa u mea ia I«»sega 09 w&&o i ke ala na iwi 0 F4& t ia paha, i Puna na hoaaloha," |jq nr>maka f 0 I«SSrA W«,I?*4TA, 8, KA- * *** BQOUH4 f HAt JLU WO^. uiru!ii o !! . Kwianki o*i nei.^h^k*, Jb 00 ka keia _ , ia, \ no 1« mea. aple no oj* jfl9ppa ■ Wiia«*ta i kona M a | 0 ka paa aa* o ka ioaepa Wihun%fa paina I i« wa ao i aiaaa ako ai ©ia i« loaep* Wl- j i kai aua aku:~" Ēia nei, ua ika ao nae paha oe Ike kakau palapaia ?" Aa 4 koke mai la o losepa Wilamala, i'ka n aei hoalako aku. Aiawe n>ai !a keki ka pepa, ame ka ialka» a ha&«i aku U ia loaepa Witamata, e kakau ī kelill Uali "palapala aia kona inoa; A i %esa wk tk,' lal 'naāl 'V kela 1 kona kioa huni ō 3Utt. Nōl» iho la o loeepa Wlhmal*, me EHke; ia po, e kakau «na I na patapata ana niake ai e'looīaliaia, a peoei' nk oKR' ©aloko oia mao palapaia, ~~* T " * ,T ■" ' * * Hooiuhi! (i laaaMa a pau, ke nana aai i keia CHek) HWah*! Ok»^i»eaf*J«oaaj4uaattkeiaake ana • hoomo'a e iiwe «a» w« ka Ē*U Puk* P«U«o« q Dike; « hwp^p'a raa a** o ka 6hu«to B6olaha a Dnc*! xw* kb tiwtri i£ iHi. 0 f<4irA * WrLAJtiTA;VLAW* l k ! ' 'V*iaAati?r - -

N»«4* WW» k\nf% i b». M iife-«iwAv6 "e&āL' \m *U% *vW:w:<my*īW& f»> p*Hpk?* noko « k« VtttrttHt&«& & U«- \ <rt tftv I %«k pax t» »i Ute »a elomo iV(t 'H, fw %« «Me *ko v» Klw, m* p*īko*V* t l»*oo <► ®»kw«*Ve «6» u. « >vf A|»il«Aon«)kwi fct &' |t« .14 tf*)ftp*fc * k«M i kt tM»Wt M n Ktk o 1(4 |pM «MiwM, tetMi W> - A« *kt Iwty> i h Wte mi «lek, k **»* ik» )i hn, i k« hu *|tL ti|mM«iUfcĪM»o* *«%**» **0. ti»M ■»» iioto& ® KwAAitv& » Jka M» bii t«H l frb. *o }1m« »taw» p®« »k® ū aofe> o w M*l ;