Ke Au Okoa, Volume I, Number 45, 26 February 1866 — No ka Nupepa Kuokoa. [ARTICLE]

No ka Nupepa Kuokoa.

O Lonoikamakahiki paha ka inoa o uā akua tiei me ka amana kea. Ika nana ana i ke atio o ka wehewehe ana oia he meai hiH k« hooia ia'o kē liea no ia a ka poe KatoKka « lawe neij ma ke ano huakaihele a ilolio paha o ka lakou hele ana i na la hele malihini (Corpus Christy) a me na huakai hele e ae a pau a na lala o 'ka Hoomana Katolika. - O na pule a me na Hoomiina, ua.anō like noj na kekahi e kah<*a ae. ■ " E well aku ana ia oe e Lono." Hooho like ae !a ke anaina mai oa o. "A ku Lono, a hele Lono, opiopio o Lono me he anuenue la. O Halulu i Halekumukalani. E Lono kaiho mai, e Lono luia o Wakea ka hau ahiahi hau poniponi." No ka Ju a me ka poni ana i na inea ala, mamua o ka hanai ana i ua akua iiei, ia Lono ua ane ku no ia elike uie ka poni ana i ka aila a me ka lu ana ina mea _ala imua o ke kuahua. Eia na mea ala, oua akua nei e poni ia ai. He niu, ka welumahuna, oloa, a

me na mea eue e ala ai. Pen.ei ka pule no ia poni ana: "0 ka ailani manao, ke ohalani, kukulu knua ka pakapaka ka pokii o ehi~ kona, ko kini o, ka aala e hele mai, ka mano o ka aala e hele m&i nei, ke hnno niai nei i ka poni 'na Lono, na kahu pokii e Lono, o Kahukaipo e he aaU lio-i." Ua olelo o Rcv. Mika Eleiki " aole he ano o keia mau pule".pela kana olelo ia Kepookulou ma, aka, aole paha o Mika Eleiki i hoomaopopo i kela mau huaolelo maluna koke ae nei, oia h"i "O ka uilani it>amao ke ohalani kukulu.' r Na keia huaolelu pule hookahi e hoole i kana mau huaolelo, aole ma ka kakou pule Kristiano kekahi pule, hoanoano e ae e like me keia. He mea uiauuao, a lie mea aooano, he kapu, he ihiihi, io ao ka ai, lani i hoike maloko o keia pule. Ina Katolika a pau, he. mea ihiihi ioa, a he mea, kapukapu loā, ka ai ana i ka harena a me ka

waina, ke kino, a me ke koko o lesu Kristo ko kakou Ha.ku. A no ia Ihiihi a kapukapu ka mea i olelo ia ai ma ia pule oo Lono, no ka lialiu, no ka mamao o ieia ailaai. Ma ka pule hooho like a ke anaina no līalekumukalani, a me ke noi nna, e Lono e iījo, mai, e Lono liaa mai, o ke ano o ka liua he nonoi aku e mdl>n nai, e huli mai, e nana mni. Aia hoi he mea kupaianaha ke noi aua o keia pule, i ke akua ia Lono e ibo niai ka Lani mai, a e !i«a t mal, oia hoi, e maliu inai i j ka makou nonoi ana aku ia ge e Lono kc akua ma ka Lani. j He pule ho#i:a no kekahi nia o Lono i ka I LfrfiL A he lehulenu wale aku no, penei nae j keknhi oia m:iu pule. " Au ane ou kino e Lono i ka Lani, he ao !oa, he ao poko, he ao kiai, e Lono he ao hopua i ka Lapi e Lono, ke ua la ka ua. i Eleio, kupukupu a nuu, ku- | pukupualani o na maka o Looo i ka Lani, o . TflTlka iinoimo. o maka amopmo, o maka holo . iho, o maka holo ao, kuikul papa ka lua ai J kaliiki, malu ai aka hapeina kumu kae, kohopuki e ku, he malanui no Lono, e ku ka malo ahiu e Lono Makaio, e Lono maka lina, o Wakea kehau nhiahi hau popiponi." Ke lawe ia mai na pule e ae no Ku a no Kane a me ca Akua e ae a pau i alana la aku ma ka Lani, lie.hoike maopopu ia he poe e ae kekahi i ao inai i keia lahui i keia mau mea, m> ka mea, ma ka pule ana ina akua e ae 4 he okoa loa ka pule ana, aka, o ka pule ana i na akua kahi kolu, a me na juosl e ae o lehovaj he okoa loa. A he ano pili n»e ke kupono no hoi, nie ka.hiki ole, ke hoohalahalaia o kekahi o na hua pule ke pule ia e ka poe Knstiauo o keia maa la. Mawaho ae o ca j>ule, e nona ia no ke ano I o ko lakou mau la hoano, a me na. wa hookeI ai, ua kokoke loa, a e iike ana no hoi ka n>aj lama ana oia mau la, me na la. hoaao, a me na la hookeai, ke kapu o ua poe Hoomana, . Kalohka a pau. 1 Aia hoi ma keia mau kumu h«>ike lehulehn j no ka hoike lehulehu, no ka hooia ana, he poe e ae no kekahi 5 ao mai i keia lahui m& ka Hoomana okoa, ka mauao okoa, a m? ka noho ana ano okoa loa, mai ko lakou uoho ana mau iloko o ka pouli ike ole i ke akua aialo, ike ia no uh ano loli iki ka uianao a uie ka noho atia o kaoaka, ma k«kahī apaua uuku o keia inau mokupuai holookoa, waii >va[e no keta H«tou).aaa aua i aolo ma M«ui a hiki i Kauai. Eiano a puui k& aina ia Kawehauieha t hiki loa ai keia akua ina Maui, a me Oahu. r«Ja no e like at uie ke auo uuiu o Ka ke akua uiau hana a pau. K hookahuli iiilii aua i ka naau o ke kauaka e huiimaiie, e akahele, « k*kaii, a hiki i k& wa e uiakaukau ai, e !atte pouo, & e ike i kona mau uanl a pau I «a makahiki lō3o a e kokoke ana paba ka pae eua uiai a K.uiou ma ina keia pae aiaa, na pskn« kai wuū o Mekiko. I .ke au o ka noho alii aua o Kahookapu ius, Hawaii ui» olelo ia ma ka naoolelo o liaw&u uei, ua pae mai kekahi k«huu<& mai Kahiki tu«i. 0 Kulou poe iUkeokeo, uoUua, niui ke kekea e olelo i& u<i. O kek ilikeokeo h« Iwok aole e hiki ke okio ia »o a* a tisi «? 4<.\ aka, ui*i Mekiko uui lakou am ktht o Cur(e&, k«fk«ht Luua koa Paaielo. No ka mea aohe «upuui e ae o Europa, a īUkeokeo hoi i hele niai ma ka Moaaa Fakipika uei, ia vva o ka poe Paniōki, a iaa aole, o ka poe Pu« jje waJe no kai hde uui mai. lamakahiki no hoi ka lanakila ana o ua Lunakoa aei o Sepama ms'-:na o k& . oe kamaaiaa o Mekiko, a īioko i ia mau.oukahi uo hoi koaa I hoouua aua tuai i& Gi iue aa uioku ekolu, e holo aku uva ka aoao akau o Mekika plwoa « hiki i ka lalitu 80® ke ki«k:e Uana, ' 1« w» hoouua ae ia o i ktkalii uio-

~~—7Uu ooa e hoi hon i ho£?, e hahapa agg o kahi a kkou i holo ai,.» gie ka t( anaik.9i „q ka aioa, ka nui o/ke gula ame ka waiwai e ae. Ia wa, ua loohia ua roau ui«>Jsu nei i ka iao, a ua puhi ia e ka makani.AjD»lawalft. ka aioa* a mai ia mai aole i Jphe hou ia ua mau moku aei a hala naie he mau mgkehiki he lehuleh.u wa!e oiahope mai, i ka wa i hoi hou aku a.i, ke.kahi oia poe, maluna no o kekahi mau moku Sepanja ho q lakou ihiki mai ai maanei, mahope iho oia ma»ajna. keia moolelo ua.kupono loa keia inoolelo tne ko Kulpu ma. pae ana mai. ūo ka mea, ua hai ia uia. ka kakou mooleio o Hawaii n'ei, ua hoi hou aku 110 9 Lono.i Kahiki, a me Kulou jna a i ole ia o kekahi pio, me kana ole, " E hoi hou .mai ana no oia,"

Ma keia wahi.p ka kakou moolelo ua ano hui kau imua a i hope. Ua olelo ia iie Akua o Lono, a ua oleio *a, be kane a he wahine 0 Kulou ma, • Paao he kahuna oia mai. Kahiki mai, mamua iki iho o Kulou ma. He mele ka Kuiou ima i hana ai no Paao ma penei: " Auhea hoi, o Paao mo, i hele e mai nei mamua lar , Aial uka ika hua pioi la."

li likeme kau i hai ai ma kela pule i hala ae u«t, he kahuna K«tolika Rom% Sepama kt)kahi me Kuiou ma, aole anei e hiki ke manao ia, o Paao no ua kahuna la, a o Lono oia no o Grigiaioa ka Luna' o na aumoku eko|u i holo ai ma ka akau o Mekiko, a 0 Kuluu ma ke kane ameka wahine i holo pu mai ai me iakou, maiuna paha o ka moku hookali», a maiuoa paha o na moku elua i nalowale loa, a i puhi ia ai e ka makani.

» I;:Baholā like mnī keīa mau moku a elua, alaila, me he meala he moku okoa ko Paao ahe tnoku okoa ko Kulou ma. (K e kaikunahe a me ke kai'kuahine) a penei }iaha « maopopo ai ia mea. Ina o Grigialoa ka Laoa Nui a Cortez ī hoouna mai ai, e noho Luna Nui a Adimirala paha, he maopopoo kooa no ka m&ku nui, a e noho pu auanei ke kahunapule.me ia. E like !a me na moku manuwa nui o Enelaoi, Kusia, a me America e hoio mai nei. A mal'una oia mau moku nui aole e nele ana ke kahunapule oluua. Pela no me na moku ekolu malalo o Grigialoa. O kona no ka moku nui, ao ko Kulou ma, a me ke kolu o ka moku i hoi hou ai i hope 9 hai i ka olelo ia Cortez, he mau wahi moku liilii laua. Malaila paha i paewaewa ai ka hoonohonoho ana o ko kakou moolelo RO ka hiki like 010 a&a o keia poe i ka manawa hookahi. Ina ua hiki mua o Paao, alaila, e maopopo auanei, he mau moku kaawale ko lakou me Kulou ma, a oka Luna Nui no hoi oia moku o ka moku o Paao i kau ai, oia ! hoi o Grigialoa, oia o Lono ia kakou. | A nana kakou ike mele a Kulou ma i nii nao ai ia Paao ma, " Auhea la hoi o Paao I ma, i hele mua mai iieī )a ?" Hai ia aku i nei e kanaka o onēi, " Aia i uka i ka hua pl|'oi la." r (^o?ei'pau.)