Ke Au Okoa, Volume I, Number 50, 2 April 1866 — Page 3
MA KE KAUOHA.
Olelo Kahea.
O MAKOU O KAMEHAMEHA V., MOI o ko Hawaii Pae Aina, ma ke ahonui o ke Akua, ua oluolu ia Makou,
KE KAHEA
ana aku, e like me na mea i olelo ia ma ko kakou Kumukanawai, e halawai ana na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni, ma ka Hale Hookolokolo, ma ko Makou Kulanakauhale Alii ma Honolulu, no ka hooko ana i na Hana ku i ka Lehulehu, ma ka hora 12 awakea, i ka la 25 o Aperila, M. H. hookahi tausani ewalu haneri me Kanaono kumamaono.
Haawi ia malalo o ko Makou lima, ma ko Makou Hale Alii, ma Honolulu, i keia la 7 o Maraki, M. H. hookahi tausani ewalu haneri me kanaono kumamaono, a i ke kolu hoi o na makahiki o ko Makou noho Alii ana.
KAMEHAMEHA V,
Ma ke kauoha a ka MOI.
FER D. W. HUTCHISON.
Ua hookohuia.
Ua hookohu ia o S. Kamahalo, i Luna e haawi aku ai i na Palapala Ae Mare, no Lihue, Mokupuni o Kauai.
FERD. W. HUTCHISON.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 1866.
O ka poe a pau a ka Papa Ola i aie aku ai, oia hoi ka Halemai ma Kalihi a me Molokai, ke noi ia aku nei lakou e hoike mai i ka lakou mau bila aie, ma ka la 31 o Maraki e hiki mai ana, ma ke Keena hana o
T. C. HEUCK.
Kakauolelo o ka Papa Ola.
Ke noi ia aku nei ka poe hana aupuni, a me kekahi poe e ae i hiki mai ka manawa e hookaa ia aku ai ka lakou mau dala, ma ka la 31 o Maraki, e kii mai i ko lakou mau uku ma ia la, a me kekahi mau la e ae e pili koke ana i ua la la, i mea e hiki ai i keia Keena ke hooponopono koke i na Buke.
Ma ke kauoha a ke Kuhina Waiwai.
G. WUN DENBERG,
Luna Buke Helu.
Keena Waiwai, Ma r. 1, 1866.
O na poe lepera a pau ma ka Mokupuni o Oahu, i hai ia mai i ka Papa Ola, a i nana ia, a malama ia; a me kekahi poe e ae hoi i loohia i ka mai lepera i hai ole ia mai, a i nana ole ia hoi mamua, e pono lakou e hai mai i ka mea nona ka inoa malalo nei; a ina paha ua ike kekahi poe, i kekahi poe i loaa i ka lepera, e pono e hai mai.
T. C. HEUCK,
Kakauolelo o ka Papa Ola.
Ma keia ke kahea hou ia aku nei ka poe Mahiai a me ka poe hana lima, a me kekahi poe e ae e ke Kuhina Kalaiaina, ua pau ka manawa i haiia ai no ka hoouna ana mai i na mea e hoouna aku ai i ka Hoikeike o Parisa, no ka M. H. 1867, ma ka la mua o keia mahina, a ke hai ia aku nei nae, ina he poe kahi i koe e manao ana e hoouna mai i ka lakou mau mea, e pono e hoouna koke mai.
FERD. W. HUTCHISON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Mar. 3, 1866.
KEENA KALAIAINA,
Dek. 7, 1865.
I ka poe Mahiai, ka poe Hana Lima, a me na kupa o keia mau Mokupuni.
Ua oluolu i ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hai aku ia oukou, ua poloai mai o Mons Denoyers Kanikela a Komisina o Farani e noho nei ma ke alo alii o Hawaii nei, i ke aupuni o ka MOI e komo pu aku i ka Hooikeike Nui, na hua o ka Oihana Mahiai a me ka oihana mikiala o na lahui a pau, e kukulu ia ana ma Parisa i ka la mua o Aperila, 1867.
Ke hai aku nei ka mea nona ka inoa malalo nei, e hoomakaukau oukou i na mea ulu maikai o keia Pae Aina, a oukou e makemake ai e hoikeike ia ma Parisa, ma ka Hoikeike Nui i oleloia maluna.
Ma ka aoao o ke Aupuni, ua oluolu ka mea nona ka inoa malalo nei, e malama a hoouna aku i Parisa i na ukana kupono, a oukou i manao ai e hoouna mai mamua ae o ka la 1 o Maraki e hiki mai ana. E pono e hoailona ia o waho penei:
"No ka Hoikeike Nui o Parisa. Hoouna ia mai e———, He kupa no———, Pae Aina Hawaii. Ma ka malama ana a ke Kuhina Kalaiaina." (Ma keia wahi e hookomo ai i ke ano o ka mea i hoouna ia.)
E pono e hoouna mai ka mea nona ka puolo me kekahi palapala, e hoakaka ana i ka mea e hanaia ke pau ka hoikeike ana.
F. W. HUTCHISON,
Kuhina Kalaiaina.
Ke hoike ia aku nei i na mea a pau, e hoouna mai ma ke Keena Kalaiaina na mea a lakou e manao ai e hoikeike ma Parisa, oia hoi, na mea i hana ia ma Hawaii nei. Na moena, a me na kapa maoli o kela ano keia ano, na ihe, na pololu, na lei palaoa, na ahu ula, na uluna o ka wa kahiko, na kua, a me na ie, kuku, na ohe kapala, na waa liilii, na hale liili a-mau o ka uka, na hale liilii pili na hue wai a me na umeke pawehe, na koi kalai waa, na upa niho mano, na lei hulu, na ao uwala, a me na ao maia, a me na mea kahiko o kela ano keia ano a pau loa, i hana lima ia ma Hawaii nei.
Ua halii hou ia iho nei ka Hale Hookolokolo i na moena maikai, a ua kau ia he Kalaunu ma ka rumi hul maluna, ua hele wale a eehia ke nana aku.
Pane ia W. P. Kealohapauole.
E KE AU OKOA E:—Aloha oe.
No na olelo hele hili a W. P. Kealohapauole, i kau-o mai ia'u e pane ma ka aoao o ka poe i hoino ia, he poe Bihopa a me ka Bihopa, me ka olelo iho, "ua hoopunipuni, alapahi, a wahahee maoli no ua Bihopa nei," ma kona hai ana ma kona aupuni, "he pa umi ka hewa o keia lahui mamua o ke au ia Kamehameha I."
O KA HUA. Aole i hooiaio mai e W. P. Kealohapaule, ma kana palapala o ka la 13 o Feb., i ke Kuokoa, aole i paumi ka hewa o ka lahui i keia wa, e like la me ke au ia Kamehameha I. A ke koi ia mai nei au e hoike no keia mea a ka Bihopa i olelo ai, e maopopo auanei, aole na ka manao o ka Bihopa keia mau olelo, aka, mai na hoike a na kumu mai no a kakou, iloko o ka lakou mau palapala hoike pakahi, no ke ano o ko lakou mau kihapai iho. Aia maloko o ia mau palapala ka hooiaio ana, a na kumu misionari a kakou, ua oi aku ka hewa o keia lahui a me ka noho ana o na kanaka mamua o ka wa kahiko.
O KA LUA. Aole i Pelekane kahi a ka Bihopa i olelo ai i keia mau mea, aka, i Hawaii nei no. I kona wa i pane ai maloko o KE AU OKOA, i na olelo ino a Anekona, no kona hoomana.
Me ka haakei o ka manao o W. P. W., ua lawe ae oia i keia lahui a kiekie loa, me ka olelo iho, "Aole lahui kanaka ma keia moana nui hiwahiwa, a me kekahi o na aina puni ole, i alakai pololei ia e like me keia lahui kanaka." (Pono oe e Iehu,) mamuli o ke ao pono ana o na kumu kahiko, owai la ia mau kumu kahiko? A kau-o hoi i na 'lii a me na makaainana maluna o ke kaa ahi o ke ola mau loa.
Owai la nei mau alii a me na makaainana a na kumu kahiko i kau-o ai maluna o ke kaa ahi o ke ola mau loa?
Ma ke koho wale aku, o Kaahumanu a me Kapiolani, na alii a W. P. K., i hapai ai ia lakou, ua kau-o ia e na kumu kahiko maluna o ke kaa ahi o ke ola mau loa. Ak, ua maopopo io no anei ia ia, ua loaa io ke ola i keia mau alii? A o wai hoi o na makaainana i loaa iloko o ia haawina hookahi?
Ina ua kaena ae keia lahui no kona naauao, kona haipule io o kekahi poe, a me ka hanohano hiki ole ke hoalu iho ilalo, me ka maluhia o ke kau ana i Kumukanawai a me na Kanawai, a me ka noho kuonoono ana o ke kanaka maluna o kona kulana iho, a me ke kuokoa ana o ke Aupuni Hawaii nei, me kona Hae Hawaii e welo ana, alaila, ua kaena ae ka lahui no kona naaupo, a penei no ia:
Ina ua manao io kakou, alaila, e lilo ana i na keiki i wae ia no ka naauao, e noho ma na wahi kiekie hanohano o ke Aupuni. O ka nui o na keiki i aoia ma ke Kulanui o Lahainaluna, ua hoi hou i ka ahu moi la. Aole o kekahi o lakou i noho Kuhina, ole loa hoi ma na oihana malalo, a o na haole o ko na aina e ke poo. He wahi ike auanei ko ka lahui Hawaii, aole o ka ike kupono e kaulike ai me ka haole maalea, ia kakou i na kanaka Hawaii.
Eia la ihea keia hanohano hiki ole ke hoalu iho ilalo? Oia paha ka hanohano i loaa i Kaupe ma, o Kula, a me Kaikaina hulu o Halepaki. Mai ka lauoho no a komo ana i ka waiho wale o ka puniu, (ke poo, aole lauoho,) mai ka puloulou no a maakaa ana i ka pohole. Akahi ka a hanohano ua keiki o Lahaina, ua maihi ia ka hako.
Mai kaena oe e ke keiki o Lahaina, he maluhia ke kau ana i Kumukanawai, o ko kakou Kumukawai e noho nei la, aole loa i maluhia ka hana ia ana. "Mai hiki no anae," ke kue ia o nei Kumukanawai e na kumu misionari a kakou. He ku ae ia la, iloko o ka Aha Elele iho nei, konou ke poo imua, me na puupuu i ka lima, keekeehi na wawae, luliluli ke poo, me ka olelo iho, "Mai ae kakou i keia Kumukanawai." Oia ike wale no ka hoi la, pau loa kakou i ka puiwa.
Ma ka haawi ana mai o ka Moi i kona lahui kanaka i Kumukanawai no lakou, ua maopopo ia ia, aole i naauao ka lahui, a me ka poe a na makaainana i hoouna mai ai, e hoapono me ia i Kumukanawai maikai no ka lahui nei. No ka mea, i ka wa a na Elele o na makaainana i hoole ai i Kumukanawai a ka Moi i haawi mai ai e kuka pu no ko lakou pono like, ua hoole loa na makaainana. Aia hoi ua onou mai ka Moi i Kumukanawai hou, me he mea la e i mai ana, "Eia mai ke Kumukanawai au e ale ai, oia hoi, moni ia aku." Ma ka onou ana mai o ka Moi i Kumukanawai ia'u, me ka maopopo ole he mau pono a he mau pono ole paha ko loko oia Kumukanawai, he mea nui ia e hoike ana, ua kuokoa kakou e na makaainana ma ko kakou ano iho, a me ko kakou noho Aupuni ana. He Alii, he mau alii, a he mau makaainana, aole loa! Ma keia mea, ua hoike ae kakou, he lahui naaupo kakou, a he mau makaainana ike ole i kona mau pono. Ua lokomaikai ka Moi i ke noi ana mai ia kakou i na makaainana, "E! auhea oukou? E akoakoa mai kakou e hana i ae like, i kaulike, a i Kumukanawai no kakou," Aole kakou i ae i keia manao o ka Moi, aka, ua hoole aku kakou. Aia hoi, ua hoihoi aku kakou ia ia hookahi ka mana hiki ke hana i Kumukanawai no kakou. He lokomaikai nae paha ia ea? Ae, he lokomaikai ku i ka naaupo a me ka lalau. Aole kekahi Aupuni naauao malalo o ka la; e noho ana ma ke ano Kumukanawai, e like la me keia Aupuni i hana ia pela. Aia ekolu mana, alaila hiki, aka, i keia hookahi no, ua ano onou ia mai. Ua
haalele na makaainana i ko lakou mana kau kanawai me ke kuokoa, a aia hoi, hookahi wale no mea mana o ka Moi. Kupaianaha! O ka naauao anei keia o ka lahui? O ke kuokoa anei keia a kakou e kaena lalau nei?
Maikai ka lalau ana a ka Bihopa, e wehewehe i keia mau ninau au. Ua hiki no ia kakou Hawaii iho, ke wehewehe me ka haha-i i ko kakou mau pono a me ko kakou mau kina. A lalau aku oe i ka Bihopa, he wahi pano kou malaila, aole loa.
Ke ninau nei o W. P. Kealohapaole, "No ko oukou mau la anei keia naauao? (No ko ka Bihopa,) no ko oukou mau la anei keia ano pono o kanaka, ano kuonoonoo, a maluhia hoi o ka noho ana, a lilo i Aupuni kau Kanawai?
No ka ninau mua, o ka naauao hea la kana e olelo nei? O ka naauao anei a lilo aku ke Aupuni i na haole? O ka naauao ike paha i kahi p-i-a-pa lo-le-la? No ka ninau elua, ke olelo nei au, ua pomaikai loa ka Bihopa, no kona hiki ole ana mai, a imi ma ke ano pahele i mea e pomaikai ai kanaka. No ka mea, i ka wa o ka mahele aina ana, i ka makahiki 1848, malaila ka imi ia ana e na kumu misionari o Rikeke ma me Kauka, me ke pahele a me ke akamai e lawe wale i ka aina o na Alii. Oia paha ke ano pono o na kanaka e noho nei, noloko mai o ka waiwai i pahele ia. Ua kuonoono io no anei na kanaka e like me ko na haole kuonoono? Aole paha? Ke kuku mai nei no ka hale o kanaka, me ke kau no o kahi paahu ma kekahi aoao, a komo aku hoi iloko o ka hale, e oka mai ana ka mahu o kahi ipukai pelapela, ua hele wale a halepa i ka lepo.
Ke manao nei au, ua lealea ko ke Alii pepeiao i na olelo a ka Bihopa, e olelo mai ana ia ia a me ka lahui kanaka ona, "E! auhea oe e ka Moi, ke Alii o ko Hawaii nei Pae Aina, ke pau loa nei kou lahui i ka make. Ua uuku uuku loa, he 67,000 wale no wahi kanaka i koe, mai Hawaii a Kauai. He mai paha ko ko lahui kanaka e noho nei, ua ano mai? He wa nui ia e noho la iloko.
Aole i pau.
No ka poe lawe i ke "Au Okoa." ma ka apana o Ewa, a me Waianae.
E KE AU OKOA:—Aloha oe:
Ua puka ae ka olelo kahea a ka Luna Nui o KE AU OKOA o ka Apana o Ewa & Waianae, no ka poe i lawe i ka Nupepa KE AU OKOA, i hoopukaia ma ka Helu 48 o ka la 19 o Maraki 1866, a ua ike iho au ma ka manao hope, aia malaila ka manao e pili ana ia'u i ka mea nana e kii ka Nupepa i Honolulu i kela pule keia pule. Ua haawi mai ia'u kekahi poe lawe pepa 6 ko lakou nui, penei: 3 kanaka no Halawa $3.00 dala 1 no Waiawa $1.00 dala, 2 no Honouliuli $1,62 1-2 hui na dala i loaa mai ia'u ma ka lima mai o ka poe lawe pepa $5,62 1-2. Oia iho la no na dala i loaa mai ia'u, a o keia mau dala i hai ia maluna, ua hoihoi aku au, a haawi ma ka lima o ka mea nona ka inoa J. P. E. Kahaleaahu, nolaila, ke kauoha aku nei au ia oukou e ka poe i haawi mai i ko oukou dala ia'u, elike me ka nui i hai ia maluna, e hele e nana i ko oukou inoa ma ka buke ma kahi o J. P. E. Kahaleaahu ma Manana i ike pono oukou i ko oukou mau inoa a me ke dala i hookaa ia, aole i pili keia olelo i ka mea i haawi ole mai ia'u, no ka poe wale no i haawi mai ia'u, aole no hoi kekahi mea lawe pepa o Waianae i haawi mai ia'u, mai ko'u hoomaka ana e kii i ka pepa ma Honolulu a hiki i keia la, ua hoolaha aku au ma ko kakou pepa ma ka Helu 46 o ka la 5 o Marati, nolaila, na oukou e ka poe i lawe i KE AU OKOA e hai mai i ka oiaio i ko oukou haawi ana mai ia'u a me ka mea nana e kii ana ka pepa i Honolulu iloko o ka hapa makahiki mua, no ka mea, ua kii wale au i ko kakou pepa i kela pule keia pule ma Honolulu me ka uku ole, me ka nui o ka luhi o ko'u lio no ke kii ana a me ka lawe hele aku ma na kauhale, nolaila, na oukou e kii ae na Helu i koe ma kahi o J. P. E. Kahaleaahu ma Manana, a pau no hoi ko oukou ike koke ana, elike me ka ike ana i ka Poakahi ma Honolulu a pela no hoi ko oukou ike ana maanei, a ke waiho nei au i ka pepa na ka Luna Nui ma Honolulu oia o J. H. Black, e hoouna mai ma ka eke leta o ke Aupuni, a na'u ponoi e kii ka'u pepa i Honolulu, me ka mahalo i kou Luna Hooponopono, a maluna o na keiki hoonoho kepau ko'u aloha. Ke hoi nei ke keiki o ke one kuilima laula o ka lepo ula o Ewa, ke hikikii maai la ka Waikoloa i uka o Lihue. Me ka mahalo. MOSE MANU.
Mea kii Nupepa o Ewa & Waianae.
Waiawa, Ewa, Mar 29, 1866.
Haina o na ninau Baibala a C. B. Koliilii.
Ninau. O ka iwi o ke alii o hea kai puhi'a i ke ahi a lilo i puna?
Haina. O ka iwi o ke alii o Edoma, Amosa 2: 1.
Ninau 2. O ka poe hea ka i kuai ia no ke dala?
Haina. O ka poe pono, Amosa 2: 6.
Ninau 3. A o ka poe hea ka i kuai ia no ka paa kamaa?
Haina. O ka poe ilihune, Ams 2: 6 lalani hope.
Ninau 4. O ka poe hea ka Iehova poe i paa ai i ka ua?
Haina. O ka poe Isaraela, Ams 4: 7.
Ninau 5. Ua hoohalikeia ka la me ke aha?
Haina. Me ke tausani makahiki, Hal. 90:4; 2 Petero 3: 8.
Ninau 6. Ehia ka loa a me ka laula o ka owili pepa a Iosua i ike ai ma ka moe uhane?
Haina. He 20 hailima ka loa, a he 10 hailama ka laula, Zekaria 5: 2.
Ninau 7. O ka wai maka kai kaupaona ia maluna o kanaka?
Ua hemahema keia ninau, aole pauku o ka Baibala e olelo ana ua kaopaona ia kekahi maka.
Penei ka pololei. O ko wai maka kai kau pono ia maluna o kanaka?
Alaila eia ka haina. O ko Iehova, na Solomona 5: 21.
Ninau 8. O na keiki nani o ke kulanakauhale hea kai kaulia pu ia me ke gula maikai?
Haina. Na keiki nani o ke kulanakauhale o Ziona, ke Kanikau 4: 2.
Olu iho la ko Waimea keiki, ua loaa ka haina o ko mau ninau. Ke lawe nei e ka ihu o ka lio i ko Wailuku keiki, ua uhi kuawa i na pali. W. K. Poniuailana.
Wailuku-lalo, Mar 2, 1866.
He mau ninau i hoohalikeia.
Ua lana hou mai ka manao e launa oluolu hou aku me oe, a me kou Lunahooponopono, a me na keiki ulele kepau o kou Home pai Aupuni, e hookomo iho ma kahi kaawale o kou mau rumi i keia mau wahi ninau malalo iho nei, ke loaa nae ke ahonui ia mai e kou Lunahooponopono.
O ke Aupuni Hawaii, heaha kona ano i keia wa? Heaha hoi kona lahui maluna iho o keia wa a kakou e noho nei? Ua ilihune io anei keia lahui i keia wa? Ua naaupo io anei ka lahui Hawaii o keia wa i ko ka noho ana pegana kahiko, wahi a ka Bihopa? O na kumu Puritana Amerika anei ka ka Bihopa i olelo ai. "Ua hewa ke ao ana a na kumu mua?" Ua hemolele loa anei o Enelani i ka naauao? Ua naauao loa anei na panalaau o Pelekane kahi i noho ia e na Hoomana Bihopa? Ua hiaai io anei na kanaka Hawaii i ka Hoomana Peleula? E hoi hou mai ana anei ka Bihopa i Hawaii nei? Aole anei i hilahila ka Bihopa i kana mau olelo wahahee, i epa aku nei i na aina e?
Ua lana mai ka manao, na keia inoa e hai mai, Kauka Holaniku o Waipiula, ke kauoha aku nei nae au ia oe, e hai pono loa mai oe i na haina pololei o keia mau opuu pua rose, a e wehewehe pono loa mai no oe i ko lakou ano, i ike ia ka mohala ana o keia mau opuu rose. Owau iho no me ka mahalo ia oe. Kau Kauwa Hoolohe. IOANE.
Kunawai, Honolulu, Mar 8, 1896.
PUALI PUKAA H. H. P.—Ke kauoha ia aku nei na hoa a pau loa o ka Puali Pukaa H. H. P. e naue ae i keia ahiahi ma ka Hale Makeke i ka hora 7 1-2 me ko lakou mau kahiko keokeo paikau o ka mea a mau mea e hiki ole ae i keia halawai, e hoopau ia oia a hoouku ia. Ma ke Kauoha.
He Uhane no Iosia Kapononui.
He uhane la he aloha,
No Iosia Kapononui,
Aloha ino no kuu keiki,
O ka lai Ulu o Lele,
Ua lele aku ka uhane,
Ma Kealaikahiki,
Hiki mai nei ko aloha,
Ike ole na makua,
I ke kino o ka mea aloha,
He uwe helu mai e Hoohila,
Aloha ino no kuu keiki,
O ka wai o Kapoulu,
Ulu mai nei ka manao,
Luuluu au e noho nei,
I ka nui o ke aloha,
Haiamu ana ka uhane,
I ka malu o ka Waina,
Pau kou ike ana mai,
Ia makou na makua,
Nee mai nei ke aloha,
Paila i ka nui kino,
Ko kino hoi ka mea aloha,
I ka hele hookahi ana,
Aia paha ka uhane,
I ka poli o ka Makua?
Auwe! Kuu keiki aloha—e.
Na TITO IWA.
He uhane la he aloha,
No Iosia Kapononui,
Ua hala e aku oe,
I ka la umikumamalima o Feberuari,
I ka pili o ke ahiahi,
Haalele mai ka uhane,
I ka hale mau o ke kino,
Aia paha ka uhane,
I ka ulu o ka makani?
Makani aku nei kuu keiki,
Huna na maka nalowale,
Pale hoi ka ike ana mai,
Aia paha ka uhane,
I ka nuku o Nuuanu?
Hooipo me Lanihuli,
Ma ka wahine noho pali,
Kahea ae nei Hapuu,
Me ka lai o Hauola,
Huli hoi ae ka uhane,
I ka lai huli lua o ka aina,
I ka nani o ke Kaona,
Auwe! Kuu keiki aloha—e.
Na MRS. MERE KANE.
He uhane la he aloha,
No Iosia Kapononui,
Ke uwe helu mai nei,
O Mama—liilii no he makua,
Auwe! Kuu keiki—hoi,
O ka malu o ka Inia,
Ko kino ka mea aloha,
I ka nalo ana aku nei,
Noho mai i ke ao uli,
O ke ao polohiwa,
O ke ao ike ole ia,
Ilaila pale ka uhane,
Auwe! Kuu keiki—hoi,
Kuu hoa o ka Hale Mai,
O ia hale hanohano,
A kaua i noho aku ai,
Ke uwe helu ae nei,
O Bila—holi no he makua,
Auwe no hoi! Kuu keiki,
Kuu hoa aia o na po loloa o ka Hooilo,
Hilo aku nei hoi oe,
Noho au me ka-u me ka minamina,
Auwe! Kuu keiki aloha—e.
Na MRS. ANA PAKIA.
He uhane la he aloha,
No Iosia Kapononui,
Kuu moopuna hiwahiwa,
O na kai lipolipo,
Ke noho nei no au,
Me ka-u me ka minamina,
Aia paha ka uhane,
I ka uka o Nuuanu?
Ahihi me ka Palai,
Ka nahele o ia uka,
Huli hoi no ka uhane,
Ka nahele o Kahaukomo,
A hiki i Luakaha,
Ku nana i ka lai,
He ihone loa aku ia,
A hiki i Niolopa,
Auau aku ka uhane,
I ka wai o Kapena,
Wai lele huna i ka pali,
Kipu mai e ka Ohu,
Paa mai la i ka nahele,
Auwe! Kuu moopuna aloha—e.
Na MRS. PIKAO.
He uhane la he aloha,
No Iosia Kapononui,
Keiki aloha a makou,
Ua wehe i ka pili me ka makua,
He uwe heu mai e Kaluahine,
Aloha ino no kuu kaikunane,
Kuu hoa imi o ka naauao,
O ka la welawela o Kahehuna,
Huna i ka maka ua nalo aku,
Ke kino wailua ka'u i ike,
Kaahele ka uhane ma Honolulu,
I ike i ka hono o na Moku,
Hoohihi ka uhane i ka Lauae,
Ka nahele aala i Kahikiko,
Hookolo ke aloha i na makua,
Nana ka uhane i ka ulu moku,
I ka ulu wehiwehi o ka aina,
I ka pu kani o Puowaina,
Ne—i nakolo i Mamala,
Malama ka uhane i ke aloha,
Auwe! kuu keiki aloha—e.
Na Mrs. MARIA KAHIKINA.
Auwaiolimu, Honolulu, Mar. 27, 1866.
OLELO KAHEA!
Ke kahea ia aku nei ka poe a pau loa i aie mai i ko kakou nei pepa, e hookaa ae i ka uku o ka oukou mau pepa, ma ka lima o ko oukou mau Luna lawe pepa, mamua ae o ka pau ana o ka Buke mua, oia hoi mamua ae o ka la 21 o Aperila. E malama ia keia Olelo Kahea i pono ai.
Ma ke Kauoha.
Honolulu, Mar. 9, 1866.
OLELO HOOLAHA.
EIA I KA PA AUPUNI I PAUOA NEI, NA Lio hele hewa i laweia mai. E kudala ia ana ka Hoki, i ka Poalua, la 3 o Aperila, la 9 Poakahi, 1 Lio kane eleele, PAE akau.
Na Lio Hou Mai.
Lio kane keokeo ano wiwi, I-P akau, S hema.
" " " kalakoa, JT akau, ano e, hema.
" " " wiwi loa, H akau, MI hema.
" " " ulaula, hao ano e, no Kamaka.
" " ulaula, hao ano e.
" " " wiwi, hao ano e.
P. KAAIAHUA,
Luna Pa Aupuni.
Pauoa, Mar. 31, 1866. 50-1t*
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, O KEla ano keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hookapu aku nei au i ko'u mau Apana aina ekolu, e waiho la ma
KALIHI, HONOLULU, OAHU,
ua hookapu ia na holoholona a pau, aole e hele wale maluna o ko'u mau Apana aina i olelo ia maluna, ina e komo ka Bipi, Lio, Hoki, Kekake, e uku no $1.00 no ke poo hookahi. O ka Puaa a me na mea like me ia, $0.50 keneta no ke poo hookahi. A ina e hoopoino i na mea kanu, e uku no e like me ka nui o ka poino. O ka mea kue i keia mau olelo, e hana o au e like me ke Kanawai. Owau no, JOSE ARAISA.
Kalihi, Honolulu, March 29, 1866. 50-2t*
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA'KU NEI AU I NA MEA A PAU, mai hoaie i kuu wahine mare, o
SARAH ALLEN,
no ka mea, ua haalele oia i kuu wahi noho a me ka moe, me ke kumu ole. JOHN ALLEN.
Honolulu, Mar. 28, 1866. 50-1t
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O OPAOPAO (W.)
No ka mea, ua noiiamai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Charles R. Bishop, no ka hooiaio i na palapala kauoha o Paopao (w.) no Koolaupoko, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poakolu, oia ka la 11 o Aperila, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia palapala kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu.
WM. HUMPHREYS,
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mar. 29, 1866. 50-2t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA mea kuleana iloko o ka waiwai o John H. Kaiheekai, o Lahaina, Maui, i make aku nei, o ka poe i aieia, a pili kino, a pili paha ma kekahi ano e ae, na lakou e hele mai a e hoike mai ia lakou iho, imua o ka Mea Mahaloia, A. M. Kahalewai, ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua, ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, i ka Poakolu, oia ka la 18 o Aperila, e hiki mai ana, i ka hora 10 o kakahiaka. Ia manawa e hooponopono ia ka moowaiwai a William Ap. Jones, a me Mrs. Kaiheekai, na luna hooponopono waiwai a ka mea i make; a e hoike mai i kahi kumu, ina he kumu oiaio ia, i ole e hookoia ua moowaiwai la, a e hoopau ia ka laua oihana.
A. M. KAHALEWAI.
Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua.
Maraki 27, 1866. 50-3t
OLELO HOOLAHA.
EIA MA KA PA AUPUNI MA WAIAWA, Ewa nei, na Lio hele hewa 3, i lawe ia mai, ke ano o ka Lio a me ka hao kuni, malalo iho.
1 Lio kane eleele, kiko keokeo ma ka lae, mau wawae keokeo ekolu, hao hema, ano e. 1 Lio kane ulaula, kiko keokeo ma ka lae, hao hema ano e. 1 Lio wahine ahinahina, me ke keiki, hao akau, ano e.
Ina aole oukou e kii mai a hala na la he 15, ma ka Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa nei. E kuai kudala no au ma ka Poalua, oia ka la 3 o Aperila, 1866, hora 9 o ia la. E like pu me ke Kanawai Kivila.
J. KAHAUOLONO.
Luna Pa Aupuni.
Waiawa, Ewa, Mar. 29, 1866. 50-1t*
OLELO HOOLAHA.
MA KA WAIWAI O KANEAKAKE (K.)
No ka mea, ua noiia mai ka Mea Hanohano G. M. Robertson, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e Kalaheo (k,) no ka hooiaio i na palapala kauoha o Kaneakake (k,) no Koolauloa, Oahu, i make aku nei: Nolaila, ua hoikeia i na kanaka a pau loa, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 14 o Aperila, i ka hora 11 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia no ka hoolohe i ka oiaio o keia Palapala Kauoha, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Oahu. Wm. HUMPHREYS.
Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Honolulu, Mar. 29, 1866. 50-2t
MAKEMAKEIA!
KE KAUOHA AKU NEI AU KA MEA NONA ka inoa malalo nei, i ka poe mea
ALANI, LEMI, a me ka MAIA,
e hoouna mai ma ko'u wahi noho ma ka Hale Luina. A penei ka nui o na mea i makemake ia, i haiia ae la maluna. He 1000 hua Alani, 1000 hua Lemi, 100 Ahui Maia.
E DWARD DUNSCOMBE.
Honolulu, Mar. 24, 1866. 49-2t
OLELO HOOLAHA.
O MAKOU O KA POE HUI HOOLIMALIMA kula o Waieli, i hoolaha ia ma ka pepa uliuli o na kai ehiku o Doratila. Ke papa aku nei, a ke olelo aku nei i na makamaka o na ano a pau, e malama i ko lakou mau holoholona, oia hoi na Bipi, Lio, Hoki, Iakake, Hipa, Kao, Puaa, mai keia la aku, a hiki i ka la pau o Aperila e hele aku nei. Koe na mea kula, e like me makou, ke kue ole mai.
Na KA POE HUI.
Waieli, Ewa, Oahu, Mar. 24, 1866. 49-3t*
OLELO HOOLAHA.
O MAKOU, O NA MEA NONA NA INOA malalo iho nei, ke papa aku nei makou i na mea Bipi, Lio, Miula, Hoki, PUaa, aole e hele wale maluna o ko makou mau aina kuleana ponoi, e waiho nei ma Kauaula, i Lahaina, Maui, ina e loaa i ko makou Luna, e uku no $1.00.
M. Ihihi, Kamananui, Kaaeae, Waiholua, Kaiama, Makakapu, Opunui, Ahaula, Waihoioahu, Pai, M. Makalua, Kainuawa, Kaaea, Paupau, Hanapono, Uleulekeahi, Hina, Kuaumoana, Kuikaalele, Kalawaia, Makaike. S. W. NAILIILI.
Kakauolelo.
Puehuehu, Lahaina, Mar. 12, 1866. 48-1m*
OLELO HOOLAHA.
E HALAWAI ANA KA POE HUI O KA Ahahui Mahi ko o Lahaina, ma Honolulu, ma ke keena o SAMUEL SAVIDGE, ma ka Poaono, la 31 o Maraki, M. H. 1866, ma ka hora 10 o kakahiaka. Ua makemake ia e pau loa mai, oiai, he mau mea nui kahi e waiho ia mai ana imua o ka halawai.
Honolulu, Mar. 1, 1866. 46-5t
OLELO HOOLAHA!
Ke kauoha ia aku nei na Luna a pau o ka Nupepa "KE AU OKOA," e hooili mai ma ka lima o ka Luna Pai, o J. H. Black, i na dala a pau loa, a ia ia wale no, aole ia hai, oia hoi na dala no ka lawe pepa, na olelo hoolaha, na kanikau, a me na mele; aole hoi e ae ia kekahi palapala hookaa ke ole i kakauia ma kona inoa mai keia manawa aku, e kapaeia no. MA KE KAUOHA.
Keena Oihana, Aukake 22, 1865.
Makemake i kanaka hana.
Ke makemake nei au e Hoolimalima i mau kanaka hana ma ka mahina Ko ma Halawa i e umi kanaka, i eono malama e noho ai. E haawi no au i ka uku kupono, me na dala ohi mua. KIMO PELEKANE.
Honolulu, Mar. 3, 1866. 46-1m
HE MAU PAPALE NANI HOU LOA!
I O'U MAU HOA PUNI NANI, A MAU MEA hou, ke hai ia aku nei, ua loaa mai ia'u he mau
PAPALE HOU MAIKAI LOA!
A ME
NA LIPINE ANO MAIKAI LOA!
no ke kumukuai haahaa, mai ka $1.50, a hiki i ka $10.00. E hele mai a e wae i ko oukou makemake, e kipa, he wahi oluolu no e luana ai.
M RS. J. H. BLACK.
Alanui Papu, Honolulu, Oct. 27, 1865. 28-
OLELO HOOLAHA!
—A KA—
AHAHUI HOOHOLO MOKU MAOLI KULOKO.
O KO HAWAII NEI PAE AINA.
No ke kuia ana mai nei o ka Mokuahi KILAUEA, i ka poino, nolaila, o
KA MOKU KUNA HOU,
—KA—
"ONWA RD,"
LAM BERT, ke Kapena,
E holo mau ana ia i Kawaihae, a e ku ana ma Honoipu, ke malie kupono.
Kekahi Moku Kuna o ka Ahahui,
—KA—
"AL BERNI,"
E holo mau ana keia moku i Hilo, a e ku ana ma Lahaina a me Honoipu, i keia la, (Poakahi,) ma ka hora 4 ahiahi. He moku paa a maikai loa keia, kupono no ka poe ohua.
Ka uku o ke keena Kapena, he $10.00, o ka holo ana aku, a he $10.00, no ka hoi ana mai.
KA MOKU KUNA
"ANNIE LAURIE,"
I HANA HOU IA IHO NEI A PAA pono, e holo mau ana ia i KOLOA a me WAIMEA, a hiki i ka wa e paa pono loa ai.
KA MOKU KUNA
"NE TTIE MERRILL,"
E holo mau ana ia mai Honolulu aku nei, a i Lahaina a me Maalaea.
N. B.—Ina ua poino loa io ka Mokuahi KILAUEA, e hooholo koke ia ana no kekahi mau Mokuahi hou, e kupono ana i keia mau mokupuni, i ka wa pokole.
No na mea e pili ana i keia mau moku, e ninau no ia CAPT. FRANK MOLTENO,
a ia JANION, Green & Co.,
33- tf Agena H. S. & G. I. I. N. Co.
NA LAKO HALE!
—UA—
HIKI MAI NEI,
—KA—
MOKU PAPA O MAUA, OIA
—O—
"MAUNAKEA!"
A ua makaukau maua e kuai aku me na kanaka mai Hawaii a Kauai, i na Lako Hale, eia:
PAPA KALAKALA KEOKEO,
PAPA KALAKALA ULAULA,
PAPA HOLE I ME 1 ¼ INIHA,
PAPA KEPA,
AAHO.
Papa Hole Ulaula,
Papa kahiia, keokeo me ulaula,
Laau, 2x3 2x4 2 ½ x5 3x3 3x4
3x6 4x4 4x8 6x12
Pili kila me ulaula,
Pine, Pa.
OLEPELEPE,
PANI PUKA,
ANIANI,
KUI,
LAKA,
AMI,
PENA,
AILA.
&c., &c., &c., &c., &c.
KAMUELA A ME KIMO PELEKANE.
Honolulu, Mar. 15, 1866. 48-tf
ANOAI A KA MANAO!
OWAU O KA OUKOU KAUWA, KE KAHEA aku nei au i na
KEIKI PUNI NANI,
o na Kaiaulu o Hawaii nei, e kipa mai, e wae, e kilohi, no oukou iho, i na lole hoeha puuwai, o na opuu pua rose ma ko'u Hale Humuhumu Lole, oia hoi o
ANOAI A KA MANAO,
ma ke Alanui Nuuanu, ma ka Hale Humuhumu Lole mua o FISCHER, aia ilaila na lau Ahihi kahi i haiamu ai. H. L. BAUMEISTER.
Mea Humuhumu Lole,
Honolulu, Mar. 15, 1866. 48-6m*
OLELO HOOLAHA.
AIA MA KO'U HALE KUAI MA KAPANO, Koolauloa, na
LOLE MAIKAI O KELA ANO KEIA ANO,
e huki ia ai ko oukou mau naau, no ka nani luaole a hiwahiwa no hoi no na kane a me na wahine, e hele ai a linohau, i ua mea he nani. Eia kekahi, e kuai kukai aku no wau me na hoa e hele mai ana e kuai me a'u, no ka
Puaa, Moa, Pepeiao, a me ka Pineki.
Nolaila, e wikiwiki e na makamaka, no ka mea, he oluolu loa ke kumukuai o ka LOLE.
AIONA, (PAKE.)
Kapano, Koolauloa, Oahu, Mar. 6, 1866. 47-4t*
OLELO HOOLAHA.
UA HIKI MAI NEI KEKAHI KAUKA HOU, oia o
Kauka Bekatiniga, (Dr. G. Bectinger,)
he kahuna akamai ia i ka lapaau, ka okioki ana i na wahi kina, a me ka lapaau ana i na maka. Aia kona keena lapaau ma MONIKAHAAE, ma ka Hale lapaau o Kauka Hilibarani. Kona hora hana, mai ka hora 9 a hiki i ka hora 12; a mai ka hora 2 a hiki i ka hora 4 o ke ahiahi.
Honolulu, Mar. 24, 1866. 49-4t