Ke Au Okoa, Volume II, Number 2, 30 April 1866 — KENETE. He Moolelo no Sekotia. [ARTICLE]

KENETE. He Moolelo no Sekotia.

JBUKE 11. . MOKUNA VII. Komo aku' la o Kenefe,' a'i akn la, "Ua minao no hoi paha oe e hiki mai aiia no'li'oi "au ea: 1 ?" Pane mai'ka Haku Denuba, " Aē, e 'ka opiopio wiwo 010, no ka mea," aole au i manaōio e hookim aku ana oe i ka liiamoe e hooalii ia ia iho maluna o kou mau lihilihi, oiai, hē h'ana nui ka kti.ua. e liana ai i keia po. Aka, e puka ana paha kaua iwalio o keia pakaua, me ka poino o ke ola o kekahi o kaua, oia wale no ka'u inea ē maka'u nei, a i ole ia e pilikia ana paha ke oia o ka mea a kaua e hooikaika nei e pakele." " E kuu haku !'•' wahi a Kencte, me kā hulill pono o kona mau inaka, " ina ua hooholo pono ae oe i kou manao holookoa a pau loa, 110 ka hoihoi hou auā i kē aliī opio i ka halealii o Holyrood i Edineboro, alaila, aole kuihe kou manao i ka hui pu aua mai me a'u ma keia mea, a me ke oki ana hoi i kuamoo no kaua e puka aku ai mawaena o kela poe i aa iho nei e hoolilo ia lakou i mau koa kiai tna na' ipnka oka piikaua V I kona wa no Loi i hoopuka ai i keia inau huaolelo, hopu iho la oia i'ke kumu o kana pahikaua, a wiliwili ae la ilana." "E ke ka'naka opiopio," wahi a ka' haku Dēntiba, me ke ano'hookuoo a hookano. hoi, " aolē kekahi kanaka e ola nei, e hiki ai ia ia : ke nicle mai i ko'u kulana'koa, ame ko'n "wiwo ole ma na mea a pau loa a'u e hana ai, a e manao ai lioi e hooko. Ua hooiaio ia mai ko'u mau ano koa ma o ko'u mau lima la, ia'u i luku aku ai i na enemi i kue mai i ko'd aoao.'' . No keia olelo a ua Dennba nei. pane aku la o Kenete, " Aohe he wa a'u e k'uū haku e kanalua ai au i kou ikaika. TJa pīha ka ho- i • mia i kou kaalana, a o'ka Sekotia nei hoi ia e hiipoi nei me ka haaheo nui. Aka, he mea hiki anei i kou īkaika a me kou koa ke aa i ka mea imua o kaua i keia la ? E hoomanao "oe—o *na minute a'pau loa o keia wa, .ua ;, ]ike ia me na kulu gula imua oka maka o ke kanaka pi ! Ma ka puka ana o ka Ia i ka la apopo, e kau ia no i hae hou malunao ka • pakaua o StirliDg nei, ina e mau 'ka noho ana' o ke alii opio'maanei; alailai he makehewa 'ka "manaolana o ka hooluolu ana ī'ka Haku* Gralenakaila V

" Aole anei au i hai aka ia oe," wahi a ka haka Deunba, " o ko'a manao nui o ka waiho malie i keia mea me ka hana ole ia i keia po? No ka mea, ina au e hooko io ana, alaila, e lilo ana au i mea kipi i o'a mau hoa •'aloha—" r- " A ina pela;" 1 wahi a - ka kakon koa, "ke kue nei oe ine ka manao kipi i ka Haku o Galenakaila, no ko olua hoohiki ana kahi i kahi e malama pono loa olua i ka olua mau olelo hoohiki. Aka, ina aole oe e hooko io -ana, e : haawi mai oē ia'u ike keiki—a na'u ponoi "no'e imi i ko'ii alauui e puka aku ai mailoko aku o keia pakaua, iua e keakeā' ia : nmi iau." Nō 'keia mea, pane mai la o Denuba, " E ■ke kaoaka opiopio pulalelale, ina pela. kou manao io maoli, e ake ana oe 'e'luupoo iloko ' o ka make, no ka mea, o na alihikaua e ku la ma ka ipuka, he' poe wiwo ble loa lakon i ka make ame koko.. . O'kau mea e olelo nei, he ahuai wale ana no ia iikou ola !" Pone aku la o Kenete, " E hoao ana no an, ina aole o oe kekahi !"• " I hookahi wahi manawa—a i hookahi hoi a'a huaolelo i koe !" wahi a Denbba, " aole e hiki ia'a ke ae aku ia oe e wale i kou ola opiopio.. Aole—aole—aole loa !" ,Ina pela," wahi a Kenete, " o oe vkuu alakai.ma keia mea.' - Heaba>la hoi kou mea e kanāluanei ? Ina he'makemake kou ehoo- ' ko ia oa' hana o keia po, e.ula mai oe i koumaui.manaoikoa a.pau iloa iloko ou, a • maikuiheiki: O keia iuea, o ka ; lawe aihne ana i keia keiki opiopi*?, he mea no ia na Sekotia holookoā nei e pii'ai ko lakou inainn, ae ike-auanei oe i ka : hae.o ka poe Lutc"ra, a pūehu liilii lakou ma-o a maanei ! - 0 keia no ka manawa 'e hiki ai ke hana hou ia kahi.i nahae; a'ka, o na wa a pau-loa a kaua e hoomanawanui nei, he mau wa hiki 010 ke hoomaunauna wale ia. E wiki kaua o hala -aunnei :! kft'wa pono!" ,

','E Kenete/'.,wahi d ka hakuDcnaba, mo kona hopu oku i ka liina o Kenete a paa, olelo hou aku la- ia, "na hoolanakila mai -uei oe ia oe iho'malana o ko'u' mau manao; ae, he mea oiaio, a he . mea pono no hoi i ;kela a me keia, ke pili ka hana i-lia moa & . pau loa me ke kue ana, a mahae ae hoi 1* ka hana a keia poe Lutera. Aka, r pehea la auanei oe a me a'u e hiki ai ka inanaolana ae i ke kae ana aku i kela poe .ma ka puka, oioi, e pilikia ana paha ka lima o kahi o kana i 'ka paa ana i ke koiki, a malia paha o ku ia mai ke ke'iki alii i kekahi poino—no ka mea, o hoomanao oe e hakaka ana kakou -iloko o ka pouli—

Ae," wahi a Kencte, '" oa komo mai iloko o'u kekahi manao hoa. Ke hoomahao nei no paha oe i ka moolelo o keia pakaua ? • Aole auanei on manao he mea pono ia kaua ke hoohalike e like me ka laua mau hana?" ." Ae," wahi aka haku Deuuba, "ua maikai i» manao ou. Ke ike nei au ika pono oia manao, aka, ina e puka aku ana kaua mai ka pakaua aku nei, pehea la e loaa ai ia kaua na mea e kupono ai ke hoohalike; aohe a kaua mau pahikaua—aohe'hoi he mau lio eleele.—" " Aohe kaua e pilikia no ia mau mea," wahi a Kenete, " no ka mea; ua uaua pono loa au i kahi i ku ai ka hale lio, a aia iloko olaila elua haneri lio, a he nui wale no 'hoi na lio eleele. No na kapa kila hoi, ua ike au iloko o kekahi rumi, ua nui wale na kapa kila e kakau la, nolaila, aole m'ea i koe a.k.aua e makemake ai." lawano hoi, hoopau loaia. ae la ka manao kanalua iloko o ka 'haku Denuba. " E haele koke kaua i ka rumi waiho kapa kila," wahi a Keuete, " a komo koke kaua iko kaua mau kapa kila. Aia a pau ko kaua komn ana i ko kaua mau kapa kila, . alaila, kii oe i ke keiki, a e kii hoi au i ko kaua mau lio." * Ia laua i haele ui i ka rumi o na kapa kila, kii aku la ka kākou kamalei hiwahiwa i kekahi ipukukui a me ke ahi.koe, i mea e hoomaamaa ai ika rumi kapa kila. I ko lana nei komo -ana aku iloko o ka rumi. nui, aia hoi, iko aku la laua nei i ka wewelo a uo hae iloko oua rumi neL Kapae ae la o Ke"nete i ka ipukukui ma kahi makani ole, i kumu e pio ole ai i ke kololio mai a ka makani. I ke kuu ana iho no i ke kukui, haule aku la kona maa malamalama maluna o kekahi kii.i pena ia. Ku iho la laua nei, a nana pono loa aku la laua nei, no ka mea, o ua kii nei, ua hoaahu ia i ke kapa kila mai lnna a lalo. Iko laua nei hoomaopopo loa ana aku, ike iho la laua nei i ka inoa i kakau ia malalo —Ka Haku Aleeeeika Kctavexa.

I ko Kenete naua pono loa.ana akn, olelo aku la oia ia Dennba, "Me he mea la he kanaka manao akamai oia, aka, eia nae ka hewa, aohe hohona o na manao knpaa iloko ona, a ma kona ano loli "wale i kono ai ia ia e hana hewa i kela kaikamahine. maikai loa. 0 Joletta ! kaumaha-wale ka manao ke hoomauao ae .i ua hana ino a keia kauaka ia oe." Pane mai la hoi .ka haku Denuba, " Aohe o'a manao iki, ke m&lama mao ia nei .ke . kii o Eutavena iloko nei o ka pakaua, aka, e pono ia kaua e lioopau i ka nana ana. i.keia kii, oiai ke lele ■wikiwiki nei ka mana.wa, a e pono kaua e amvi koke."

Ko laua nei awiwi koke iho la no ia i ke komo ana i ua mau kapa kila nei, a he hapa' hora paha, ua paa.pono loa iho la ko. laua nei mau kapa kila, a uhi iho la no hoi ko laua nei mau papalu maka. " Ano." wahi a ka liaku Denuba, " e hoi hou ae au. iluna, a e kii ae hoi i ke keiki—." " Aka, e hoomanao oe e kuu haku," wabi a Kenete, " e wa-hi oe i ke keiki alii iloko o kekahi puolo nui, i mea e kulike ai me ka moolelo o ka pakaua o Stirling; a mea paha ke lohe mai neLka poe e kiai la ma kaipuka i ke kapuai o na lio,-.ho-a mai lakou Ja i ke . kukui—a mea pahā o ike mai lakou iloko o keia pouli nui i ka puolo a kaua - e lawe aku , ai—.". "0 kau mau hana a pau e Kenete, ua hana oe. me ka noonoo pono loa. nolnila, e pono | ia oe e hele ih»ko o ka hale lio e hoomākaukau i mau lio no kaua me kawikiwiki loa mai, oiai he hiki no ia kaua ke holo aku mai loko aku o keia pakaua me ko kaua ano wiwo ole; a e wa-hi ae au i ke keiki alii i. kun ' lole onionio jiei, a ina oe e hele a hiki i ka ' hale lio, a ike ia mai oe a niānao mai ka mea nana e malama ka hale lio e hopu ia oe a " paa/aole oe e hehio .ana," walii a ka haku 'ōenuha. " E ka haku Denuba, aole au mea e ma'kau ai o ko kakou poe i hele pu mai nei, a aolie no hoi āu mea e makau ai o loko o keia pakaua, nō ka mea, ua ike no aū i ka'u mea Le.-hana aku ai i ka unea e liele inai a ku imua o'n meka manao e.hoopilikia .i ko'u ola,. a ;.ano, e lohe ana.oo i<ka h&lulu o. kapuai o ka lio ilokoi nei o-keia pakaua i keia po. <Ua ike no oe i.ko'u.ano a kakou i hele mai nei.a komo iloko o keia .pakaua, aohe: no hoi be mea a kaua e. makau aij nolaila, mai makau oe iio ke. kaulana aua o ka haku Eutavenaa mo Julinna no ka lapu, oiai, ua kaulana laua he mau mea lapu lana o loko o keia pakaua a kaua e noho nei-i keia mau minute. " No ka mea; he mea Ōle wale no ia mau linea ke halawai aku kana me ua mau nhano ino la a kaua i lohe ai he mau uhane lapu laua, nolāil'a, mai kanalna oe i ka hooma'kāukau ana, e hele ae au i ka hale lio e hoomākāukāu i mau lio no kaua, a iloko o ka minute hookahi, alaila, e hoi mai no au a ku ma ka puka o keia rumi me ka makaukau loa," wāhi a Kcnete.' " A i hea ananoi oe o loaa akn ai ia'u ke hoi koke ole mai oe," wahi a ka haku Denuba; ia wa, 'iho aku la o Konoto ma ko alanui pii me ko kukui a hiki

i. kona rumi kahi i haawi ia mai ai i wahi nona e hooluolu ai ia ia iho. A i ko Kenete hiki ana aka i kona rumi, wehe aku la oia i ka puka e hamama ana ma kahi: ana i makemake ai e hele i ka hale lio; a puka aku la i% mai ka rumi aku ona, a hele aku la iloko o ka pouli, a nihi ako la kona hele ana a kupono loa keia i ka puka ,nui o ua pakaeua nei, kahi hoi a na alihikaua e kiai ana, i hele wale a makaukau i na lako kaua e kue aku i ka- poe hele maī'. a - komo iloko o ua pakaua nei, aka, komo mai la ka manao iloko o Kenete, aole ia i ike ia mai e ua poe alihikaua nei, a aole no hoi i Johe mai lakou i ka nehe o ko ia nei mau wawae K no ka mea, ua aneane lakon e hiamoe. A i ka -liala loa ana aku o Xenete ma kahL, mamao loa, loa - ' aka la ia ia ke ala e pololei loa ai i ka hale lio me ka pilikia loa. A. hiki aku la o £cnete ma ka puka o ua j hale lio nei, a : komo aku la keia iloko me ka | pouli nui, ua hele a neoneo o loko aohe leo pane, aohe mea ia inauawa, puka aku la kekahi mau lio iwaho, i ka wa a ia nei i komo loa aku ai iloko me ka haalele iho no o ua Kenete nei i ka puka e hamama ana, a' ho-a iho la o £enete i ka ipukukui ana i lawe pu aku ai, a hopu koke aku la keia elua mau lio maikai. a hana iho la i ka noho a me ke kaulawaha a paa maluna o ua mau lio nei, ia manawa, puhi iho Ia keia i ke kukuij.a alakai aku la i na mau lio nei iwaho, a pani mai la i ka pnka o ka halelio. A i ke kokoke ana aku o Kenete i ka puka o ka rumi ana i puka mai ai, ia wa, halawai mai la o Kenete me kekahi kanaka i kahiko ia me ke kapa hao, a be puolo kana e paa ana ma kona lima, a i kona ike ana aku, hoomanao ae la no o Kenete o ka haku Denuba no keia me ke keiki, a nonoi aku la ka ka;kou kamalei' penei: "E. haawi mai oe e ■kuu haku ike keikL" Ikawa i loaa mai ai ke keiki ia Kenete, ia wa, ik'e koke iho la o Kenete ua wa-hi ia ke keiki i kalole onionio, a hoopahaohao ia iho la-ka mauao no ka wahi walaweta. ~ " Ano, e kuu haku," wahi a Ejenete, "e kan koke ae oe maluna o ka lie," a i ke kan ana ae o ka haku;Denuba maluna o ka lio, a paa pn i ke keiki, a kau ae la no hoi o Keuete malnua o kona lio. Holo aku la laua nei i ka ipuka o ka pakaua, kahi hoi ana alihikaua e kiai ana.- : Na ke pohapoha o .na kapuai o kolauanei mau lio i kau i ka niakau a me ka weliweli malana o ka-poe a pau e noho ana iloko o ka pakaua. 0 Sir Niniana ke kiaaina oka pakaua, ia manawa no hoi kahi i ku ia e ka makau, a i iho la oia ia ia iho, " He oiaio no ka moolelo o ka pakaua nei, no ka mea, ke puka la iwaho ua maa uhane nei ! Uinikninamakahi ae nei o'u mau makahiki o ka noho ana iloko o keia pakaua nei, a akahi no au a ike ika oiaio oka moolelo o keia pakaua!?' Aka, o JDa poe a pau loa oloko o ka paka-ua-i lohe i ; ke kamumumu ona kapuai, aohe lakou i hoao mai : e ala mai : ko lakou wahi moe mai, a kiei. mai me.ka manao e ike i ka puka apa iwaho o na uhane iloko o ka pouli panopano oia po; a he nui wale no' hoi na puuwai koa ma na la kaua i haalulu ika . makau na keia mau mea !

, A ano, e huli ae kakou a,, nana, pe'hea ; la ka manao, ; o ka poe alihikana eku kiai ana ina ka ipuka oka pakaua. He hora okoa paha ko lakou kn kiai ana. malaila, aohe kau wahi leo i lohe ia; he malahia, a he malie loa me ka lohe ole ia o ka liamumumu o kau wahi leo kai hohola ac maluna o ua pakaua la 110 ka hora okoa. Aka. iloko no oia ma.luhia, lohe aku la ua alihikaoa nei e kiai ana ana i ke kaniumu mai o kapnai o na lio, a kokolo ae.la no hoi na aakoko o ka makau maluna o lakou, a i ae la kekahi, " Ke lohe nei no anei oukou i ke kamumumu o kela mau kapuai V

Pane mai Ia kekahi, " Ae. ko lohe nei no ao, e hiki no ia'u ke aa aku i na hancri enemi maluna o ke kahna kaua, aka, ina o na uhane ino keia o Rutavcua a me JuliaiiD,' alaila, he mea biki ole ia' kakou ke kue aku."

Ia wa no i 'neenee koke mai ai ke kamnmumu ana o ke kapuai o na lio, a uhi like niai la no hoi ka makau maluna o lakou a pau loa. Ia wanaao, he pouli no nae, aka, ua hoomalamalama ia mai nae e ke kinikini 0 na hokn o ka Tnni. Iloko nae oia manawā ike mai la ka poe kiai o na ipuka, i ka hoea ana aku o keia mau mea ano e. He kanaka loihi mnmuu, a he wahi kanaka pokou iki iho mahope, me kekahi pnolo e paa ana ana_ 1 ko lakou ike ana mai, i iho la lakou iloko iho o lakou, "0 ke'keiki uhane kela a Joletta i ke kanaka mahope e paa la." Nolaila. i ka wa a Kenete i ike iho ai, oohe poe e ku mai ana i ko laua puka ana aku iwaho o ka pakana, aohe no hoi kekahi leo i hoopnka ia mai, e ku ana la i ko laua puka ana aku mai loko aku o ka pnkaua, manao iho la ia, e ko pono ana kana mea i manao ai e hooholo ia, a aohe no hoi ona wahi manao kanalua iki." ' I ka hala ana o ka puka o ka pakaua, hon ao la laua i na kepa i na aoao o ko laua nei

niau lio, a holo aka la laua-nei īnaluna o ka eheu, me he mea lā no.ka puahiohio. Holo i aku la laua nei, aohe hoi- o ka holo mau! a ka lio e holo ia nei, aka, me he mea la ua hooala ku ia kai makani ē hele huhu ana " ke aai me ka momoku." Ma kahi a pau .loa a ko laua nei mau li6 e holo ai, a ke ahi o na kapuai kila o ko laua nei mau lio, no ka ikaika a me ka mama loa o ko laaa holo'ana. ;Ia Jaua nei nae i puka mai ai mailoko mai o kii pakaua, hoouna ae la ka mea e holo aha mamua i .kekahi uwa ana,'. a manao ihola o Kenete, e hoohalike ana la o Denuba i ka uiya ana e like mē ka Rutaveria ma uwa hele j-a no ka loihi loai o k'a uwa ana a me ka . ilwka'loa o ko laua nei holo ana,nolaila,oJe.-,, holo wikiwiki loa kaua, no ka mea, nei au no kē keiki—a'e kuu haku heaha la kē kumu o kou hoomau loa ana i&a uwa ana ? Aohe mea e uhai mai nei ia kaua—ua pakele kaua, aohe kaua e. loaa mai i ka poe uhai." . '

iO keia mau hua i hoopuka ia e Kenete, ua hoopuka papakahi ia mo ka hookuikui, no ka mea, e holo ana laua me ka.mama loa. Iloko nae o ia wa, ua hoomau loa no ka holo ana o ka.mea mamua o Kanete, a no ia mea, anoninoni iho la ka manao o Kenete, no ke ku ole ihb o kona lio. Ano ka maloeloe loa o kona liepa akau i ka i ke keiki, .noiaila, h(joIilo ae la ia i ke kaulawaha ma kona lima.. hema, a hooholo ae'la ia i kona lima akau i l"£'p a palina 0 ' {e keiki. Aia hoi, ua anuanu ia} me he hau la no ka wanāao. Ahe oiaio 'n4 ua halawai aku la k'ona haha ana, me ke kioo kupapau o ke keilei. . ' - , -jīkona ike ana i keia mea, komo mai la kekaihi maoao ino loa iloko ona. me he mea la, f . . ■: ... . » uaj_opiopi ia oia iloko o kekahi moenhane ino loa, a hekino uhane la kona ia wa. Aka, nopnoo iho la keia i ka lohe ana i na kapuai o ka.lio, e holo ana laua nei mai ke kulanakajihale aku a i ke kula neoneo kanaka ole. No. ke kupilikii o kona manao no ke ola o ke keiki, oolaila, kahea aku la ia, " E ka Hako Denuba ! E kaohi mai oe i kou lio, no ka mea, oa make ke keiki." Ua make ! Ua make !" wahi aka mea e 1010 an« mamua,. me.ke kahea ana.me ka le(vnui launa ole, a.wa hele aku la ia ma o a maanei o ke kula neonē'o.- ~ ~ Kahea hou aka. Ia- o Kenete me- ka leo nui, " E kuu Haku ! Aole e hikiia'u ke holo aku, oiai, ua make,ke keikL" Uoao pu mai Ia no hoi ia me ka ikaika l&una ole.e kaohi mai i ka lio ana e holo ana.

Aka, kahea mni Ia oa mea nei.e holo.ana mamua, me ka leo, aohe no.keia ao, " £ b«>lo mai pnha kaua, no ka mea, ke kali ia mai h kaua e kela wahi hale la ! A'aka hehene Ina mai la pia, me he mea Ik, nahoopiha iā ke kala ia hora, me na leo o na diabolo he nui wale; ' ' : No ke ku oie mai oka lio mamua.'nolaila, i aku la keia penei: "He mea ino loa keia i hana ia ai," a hoonui loa ae la keia i ke kahea ana, " Aole au o lawe iki hoa aku ana i keia keiki hookahi kapuai i koe—no ka mea, ua make ke keiki." *No ka'hoopaakiki loa no o ua mea nei mamna, :ko'ia nei kiola akii la no ia i ke kino kupapau o-ke keiki ilalo i ka lepo, a kaohi mai la no hoi keia i kona Ho. ' • l ke ku ana oko ia' nei lio/ku iho-la hoi ko kona hoa, a i mai la ia, " Ina ua make io ke keiki, e pono kaua e kanu ia ia maanei! " Ko laua nei lele iho la no hoi ia mai lona mdi oko laua mau lio. Io wa, kupuni mai la ka makau a me 'ka weliweli ia ia nei—a no ia mea, i aku la keia, "Ke noi aku nei au ia oe, e hai msi oe ia'u—ina fo o oe ka' Haku Denuba—a ina io.paha oke keiki alii keia ma ko kaua mau kapuai ?" : Pane mai la ua inea nei, me he leo la kona mai ka l'uakupapau mai, " Mamuli e ike oe i ko'u anomaoli, 'aole anei e hiki iaoe ke ike i ke' ano e'māwaena o ke keiki opiopio nona w&hi pule peikole, a me ke keiki nona ha makahiki eha ?"

la mnnawa. hilohiao-iho la o Kenete, 'no uuku oke keiki. ' me hemea la, he keiki no keia aole i loihi 'loa kona mnuMa 'ma keia ao, a me he mea la .elua walo no pule mai kona hanau ana mai, oiai, aole i kopono keia'keiki no na makaiiiki eha, e like m'e ke keiki alii a lauu i lawe mai oi; aka, ua kaumaha loa ko Kenete' manao, ma kona hoopahao ia anā no uakeikinei.

Ia manawa; kaohi iho la ua kokoolua neio Kenete i kona lio, a lele iho laia ilalo mailuna iho o kona lio. a huki ae la i k'ana pahikaa mailoko ne o ka wahi, a hoomaka iho la oia e eli i'wahi lua, ia mnnawa, lele pu iho la no hoi o Kenete ilalo, a wehe'ae la i .kona pahikaua, a kokua 'pu aku la i ka eli ana i ka lua a oa kokoolua nei ona e eli nei. A i'ka huhonu ana o ka lua, waiho ihola laua i ua keiki nei iloko o ka lua, a kanu iho Ia i ka lepo; a hoomaka hon mai la ua kokoolua nei e kamailio mai ia Ken«te, " £ kau hou ae be maluna o koulio," a holo aku ln laua noi iwaena o kekohi kula, a ike aku la lnua nei i kekahi wnhi kukui e a mai ona i kahi mamao loa, ia manawai hoomau nku la ka holo aina o na lio, a hiki wale i ka puka o kekahi wahi hale uu-

ku, a kaohi iho la ua kokoolua nei o ua oKenete i kona lio. ■" •E lele iho oie ilalo ! E lele iho oe ilalo !" wahi a ke kokoolua, ia manawa, lele iho la o Kenete mailuna iho o kona lio, me.kona uno akaaka nae, a kau mai la ka eehia nui maluna o Kenete, ame he mea la, e komo ana ia iloko o na haoa weliweli a pau o kefa ao, no na hana ana i lohe wale ai no ka make ana o Joletta, a lilo iho ia mea i kumu manao ino uo kona poo. A i kona manao ana ae e kamailio, aka, aole nae e hiki ia ia ke kamailio no na 'mea ana i manao ai e pane aku. A lalau mai la ua kokoolua nei o - Kenete ia īa, a hookomo aku la iloko o kahi haie ; a i kona i na jnea a pau i hana ia) m£Ū_ia ua'hoa nefona, a nana pono •aku la o Kenete i ka papale o kona kokoolua, a hoomaka aku o -Kenete e kamailio aka i ua kokoolua nei ōna, " Ano, ma o na lani ia inaluna o kaua, ke makemake nei au e ninau aku ia oe, owai la oē ? " la' manawa, pane mai la ona, " Ano, e heoko .no aui kou mukemake e ninau mai nei ia'u." Ia manawa, wēhe malie ae la oakokoolua nei ona i ka papalu o kona mau maka, a ike aku la o Kenele, o ke kiaaina o Stirling, oia hoi o Rutavena, ia manawa, hina aka la o Kenete ilalo, a waiho a make aku la. Nolaila, e kamea heluhelu, e pono e waiho iki kakoa ia Kenete, e moe malie iloko oka makau, no ka ike ana i ke kino uhane o Rutavena, a e kamailio kakou no ka haku Denuba, no ka mea, ua ike ibo la kakou iko Kenete wahi i hele ai me kona kapa hao," 'oloko o ka ka pakaua o Stirling, oiai, ua hookaawale ia o Kenete iloko o na minute he nui, n'o ka mea, ua'helehoi o Kenete e hoomakaukau i mau lio no laaa iloko o ka halelio, a ua haalele aku hoi o Kenete ia haku Denuba e hoomakaukau ana ike keiki alii. Ai ka puka aoa mai o Haku Denuba mailoko mai o ka rumi, oiai, ua komo ihooia i kekahi kapahao, a e paa nna ia i ke keiki ma kekahi lima, a he ipukukui ma kekahi lima, ia wa, iho akula ia ma ke alanai pii, aka, aole nae i liuliu kona iho ana aka, ku koke iho la ia, a i kona ku ana ma ke alanui pii, aole ia i lohe iki aku i kauwahi mea e halulu mai ana. •

Ia manawa, komomai lana manao wiwo ole ilokō ona, me he mea la,-oiai, ua lana loa mai Ja kona. maoa«»ao]e mea nana e keakea .mai i.ika laua mau olelo i hooholo ai jne.Kenete, e> i ke keiki.alii i ka hale alii ffoljiood, i£dineboro. ,Ia ia e 'ku ana ma ke alanui pii, oo ke kali ana i ka kakou kamalei i kahoimai mena lio, ana i kiiai iloko o ka halelio, ua hoopioloke ia kona manao no ka lohi loa.o ko Kenetc hoomakauknu ana ina lio. A hoi iiou aku la o Denuba iloko o ka mnii i inoe ai ke keiki alii, a kukulu iho Ia i,ka ipukukui maluna o ke pakaukau, a wahi hou iho la i ke keiki ika lole walaveta,

a wehe ae la i ka lole onionio, a wahi hou aku la mawaho o ka wahi waiaveta, no ka manao ō ua haku Denuba nei, o loaaauanei aa keiki nei ī ke anu o ke kehau o ke kakahiaka nui; 'pela ia i hana'ai'no ke keiki alii. A puka hou onai la ua h'aku Denuba nei iwaho, me ka paa pu mai'no i'ka ipukukui ina kona lima. ao ke keiki hoi ma kekahi lima ; a i ka hiki.ana o na Denub;i nei ilalō o'ka palena mai o ke alanui pii, lohe aku la ia i ka halulu mai o kapiiai lio il'oko o ua'pakau'a nei, e hele mai ana i ka puk:i o ka rumi a ia nei e hoomaka nei e pukaaku. ■

Ia mauawa, pane hou mai la ua Denuba n'ei, " He keu loa ka hoi ka hiki koke loa o ka Kenqte kii ana akn nei i na lio o maua." Ia manawa, hooponliuli iho la o Denuba i ke kūkui ma ka papalu ana mai i ka ipukukiii me ka lima; ia wa, lohe koke aku la ka liaku Dennba i ke kani ana mai o .ka puka o ka r.umi hookipa, a waiho iho la ia i. ke kukui ma ke alapii, a hoomanao 'ae la ia o Kenete no ia e wehe. mai ana i kā puka, a'hele mai a halawai pu me ia.'i ike mai i ka Dennha mea i hana ai. A i kona lohe. hou ana aku i ke kani hon ana mai ,o ka pnkn me ka nakeke pu o ke kapa hao, ,ia manawa, haohao hou iho la ia no keia hooea koke ole mai o

Kenete imua ona, nolaila, iho hou aku la a puka loa'ku ia īwaho e hoolohe ai i k& haiula 0 ke kapuai o ka.lio e hele hou akn ana mai ka puka aku o ka rumi hookipa. . ,Ia manawa, komo mai la ka manao makan iloko o ka hakn Donuba, no ka ike ana aku 1 na lio e alakai ia ana mai ka puka aku o ka rumi hookipa f a i kona pana pono loa ana aku, ia wa, ike aku la o Denuba he mau

uhane laua, a ike pono loa aku la ia i ke kauwa a .Rntavena, oia hoi o Juliana, ke kaikunane o Joletta e ku ana ma ke alapii me ke kapa liao me ka hoohamama i kona mtikaj oiai aole ia i uhi iho i ka papalu maka, a haalulu iho la oDenuha, a aneane hiki ole ia ia ko paa pono ae i ke keiki alii e moe ana maluna o kona poohiwi. A i ka mao ana ae o kona haalulu ana, paa pono hou ae la oia i ke keiki. nihi malie loa.akn la ia a hiki i ka puka, puiwa ae la ia i ka. hopn ana mai a kekahi lima kanaka mahope mai, a i kona a lawa,ana ae mahope,. ike iho la ia lie kanaka ua kuhiko ia me ke kapa hao;

a hoomaka akn la ua haku Dennba nei ;e ninau me ka hawanawana aku, "O oeno anei keia e Kenete ?" Aka, aole.nae : i 'pane mai ua a ka haku • Denuba i ninau aku ai; ua paa loa maiuo.nāe oa'kanaka nei ia Denuba, a alakai aku la ua kanaka nei ia Denuba i kahi okoa loa aku, a pnka; aku la laua mawaho o kekahi rumi okpa.akn: ■[ Ia manawa, hookuu .mai la. ua mea nei:i alakai aku ai ia Denuba, a . hoomaka hou aku la o Denuba e niuiau hou aku i.ua alakai nei ona, " O oe no anei keia e Kenete e pane ole mai nei ia'u?. No ke aha la oe i ekemu ole mai ai ia'u ? Aia i hea na lio, an. i kii aku nei V* la, manawa, ,akahi; no a mao_popo. L : ka Jxakvhßeyy£'A ka hai ole mai i .na. mea a pau-ena-' i ninau aku ai, a me he mea lii ua loaa.ia ia- kekahi moeuhane ino. Eka mea heluhelu,.ua hookanlua ia paha ko' oukou manao np keia kanaka e alakai nei 'ia'Denu])a; t p , keia kanaka aole he kanaka. maoli, he uhane lapu ke>a, oia no hoi o Juliana! A no ka pane ole mai o ua alakai uhane nei o Denuba, n'olaila, haa]ele iho Ia oia i ua ko koolua uhane nei ona, a hoomaka aku la e hele me ke keiki alii ana e malauia nei raa kona poohiwi, aka, i ka hookaa' ana o Denuba e hele, ua liui loa ke koekoele o na kamaa 0 ua Denuba nei maluna o ka pohaku o ke alanui i hoonoho ia e like me ua pohaku ■unihepa. Ia wa a ua Denuba nei e hele ana, kokoke aku la ia i ka puka o ka pakaua e puka- loa aku ai iwaho, a ike aku la oia -i na alihikaua eha e ku ana ma kāpuka kahi hoi a Kenete 1 puka aku ai me ka uhane lapu maluna o na lio iloko o na minūte pokole mamua aku. Iloko o na minute a Kenete ma i haalele iho ai i na alihikaua, ua hoopilikia loa i ko lakou. manao, no ko lakon manao ua lilo ke keiki alii i ka lima o kekahi kanaka e aku; aka, ia lakou e nalu wale ana, owai. la kela mau lio i puka aku ai,iwaho, ia manawa, loheaku. la ua poe alihikaua nei i kekahi kapuai kanaka e hele mai ana imua o lakou, hoomamakankau ae la lakou a. pau i ke ku ana * mawaenaponoi o ka puka, me ko'i lakou " unphiiae i ka lakou mau pahikaua, a keakea iho la me he pa la. . ~Aole:iiUuUu,:hiki:aka la.ua . Jbaku Denuba nei ma kahi o na alihikaua eha e ku n«i, ia manawa, pane ae la kā haku Delekita, i kekahi mau olelo kaena, me ka ninau pu aku no boi, " Owai oe, a ina aole oe e pane mai, a hai mai hoi i kou inoa, alaila, na'uno e hoihoi iaoe e moe.pume kou :makuahinehonua ?" "E na alihikaua ikaika, ano, ke ike nei ao, h'e puolo ma kona poohiwi, a i ko'u manao ana, he puōlo keiki. kela puolo.'aua e paa la." " E pono e lawe mai i kela puolo. mai ia ia mai," wahi a ka alihikaua Roxburgh, "Hookahi aku nei hoi keiki i hnla aku nei mamua me kela mau lio i holo aku nei, onoai paha, aole kela he mau kanaka maoli mē ke ; ketki, hoi lho no hoi. aole elua a kakou keiki i lawe mai.nei, nolaila, e pono e wehe kakou a iaiia i keia keiki," wahi a Murifbot.

Ia manawa wehe ae la ka alihikaua Maraki i kalpuolo,*a ike iho lai ka tole onioōio, a. paoe iho la ia, "A, ke ike nei aa' i kekahi inea halali, e 'lik'e me ka wahi wa(av.eia. o ke keiki aln a kakou i lawe mai nei." Ia manāwa, hahau ae )a ; o Delekita i.kana pahikauai ke poo o ka haku Dennba, a pa ae la-i ka papale kila o ua haku Denuba f»ei,'a haule aka laiailalo. Aka, aole,nae i pilikia ke-ola o ka haku Deonba. . > <

Ia manawa nae, lawe aku la ua poe alihikaua .nei iahaku' Denuba,;me;,ka .manao haawi i hoopai no ka haku Denuba, no kōna lawe ana mai i ke keiki me ka manao e mahuka. Ia manawa, oili hoa mailaka^uh&neaua haku Denuba aei i:ninau ai, .meka maoaooKenēte ;. a i :ka ike. ana o na:.ralihikaua i : kel& kaoaka. hou e hele mai aaa>-imaa:oi2lakou r "ā hookuu «e ,la ka alihileaua paa )ima o ka haku Dehuba, a paoe raai*la,na"kanaka. i.Koea rhou mai,,» " E hookuu ae.oukou.i ka limarp X|eaaba," ,a lalan mai la ia i ko .Denubarlima; . a iaJalui aku la mai kahi'aku ana «lahikaaa «1 koana, no kekahi imau' kapuai, a;kn : jhoia, a kaū mai la k«i ; eehm maiona, o. na.alihiksna J; ; i' la ua kanaka nei e ku pu ana;roeX>enubaj : i ka pnpalu o* kona mau!maka! a me. kona.papale kila.'- • °'f Ia wa ike maopopo loa iho Ja o Deniiba, he keiki ōpiopiō nona na maka kii, nae, o.kona mau maka,, me ,be:mū';la,jnailoko mai ia o ka luakupapan iiho» mai,aii. A ike pu mai la na alihikaua i ka helehelena o ua uhane nei, a pau r aku la uappe'.d«rihikijTtt nei i ka eehia.. a kunewa like aku la lalwu • • ' .• .. . i V (y!i.-i- !■•(! oSI hina ilalo, a.paiho mali/K ibo U, c me nemeaJa .ua pau ika make. Ia nanawa, papani/hou iho ta ua uhane nei i kona papa}a.maka,' a kaa hou ae la i kona papale |{ila maluhaio kona poo. Aka, .ua ike aku la ( nae. alihikaua nei, o Juliana no,k|ela h a ai, ke.i kaiknnane, o JoletU () ,Jifl.kauw»a ll k|S | kiaaina Rntavena;jo.uaip» Mua.S&£a^ML