Ke Au Okoa, Volume II, Number 5, 21 May 1866 — HE KAAO NO EMADAI. [ARTICLE]

HE KAAO NO EMADAI.

Ka mea i kajpaia leapāpa akahi o Peleina, i unuhiia ma Tca oleīo Hawaii. HEIiU 3. Ma ia hope iho, puka aku la keia hele ana, me kona hamo aaa i kona mau maka i kekahi mea eleele, i kumu e huna iho ai i kona nani luaole, he mau mile ka loihi a hiki i ka hale hana silika, a i ko ia nei hiki una aku i ka halehana silika, ua hiki mua ae kekahi poe keiki he 39, a oia nei boi ke 40, e like me ka oleloioolaha a ke. kumu, a kakou i ik« ae nei ma ka Helu 2 o keia Kaao. E ka mea heluhelu, ua ike no oe i ka olelo wauana a Ateni, imua o na makua o Emadai, oiai oia e hapai ana iloko o kā opu o kona makuahiue, a o ka lua keia o kana wanana i hookoia, aole nae i hiki aku i ka palena o kana mau wanana, aole hoi kakou i hiki aku ilaila, nolaila, e okahele malie no kakou ma ka heluhelu ana me ka noonoo, i maopopo ia kakou. I kona wa i hiki aku ai ilaila, aia na keiki a pau iloko o ka hale hana silika me Atina ka lakou kumu, nana aku la keia a ike i ka wai, hele aku la keia e holoi i kena mau maka a pan ka lepo, ku ai la ia a hele aku la a hiki ma ka guka o ka hale hona silika, a kikeke aku la keia ma ka puka, a ninau mai la ka mea ia ia ka puka, " Owai oe ? '■'• Pane aku la keia, " Owau no o Tario, kekahi haumana hou," Ia wa, wehe ia m»i la ka puka, a komo aku la keia iloko, a ku ibo la me ka manao e haawi koke ia mai kona wahi e hana ai. E ka mea heluhe'u, ke ike ae la oe i kona inoa hou o Tario, ua hana no oia i kumu nona e nalowole ai, a i ka ike ana mai o na keiki a pau oloko ia ia nei a me ka lakou kuniu pu, ua maule ko lakou rnau puuwai iloko o na mintte pokole, a hiki ole i kela mea keia mea ke p- ne mai ia ia nei. No ke aha iho la hoi ka mea i hiki ole ai ia lakou ke pane mai ia ia oei ? N«> ka loaa ana iho la paha i ka mai biwa ? No ke kamahao paha o ko lakou ike ana ia ia, no ka nani luaole o Pekina, a liuliu iki, pane mai la ke me ka ninau niai, " Owai oe ? " Pane aku la keia, ." Owau no o Tario, kau haumana hou," pane hou mai la 0 Atina, " Aole' anei oe o Em»dai, ka me'a i kapaia ka papa akahi o Pekina nei. ka mea nona keia kii e ksu nei ? " " Aole," wahi a Tario, pane hou mai la no boi o Atina, •* O kou mau heleheleno pau, ua hai mai uo ia o EmBdai no oe, a ina kou inoa o Tario a me kou keikikane ana kou kaawale." A pau ae la ko Atina manao.ana, a oia nei no hoi ka 01 o na keiki kane a pau ma ka nana i na helehelena, a ma ia hope iho, hai mai la o Atma i na olelo a pau a me oahale e noho ai, me kona kuhikuhi mai l na h'ana a pau l'oa, a olelo wai la oia, " Iha he manao ko keknhi keiki, alaila, be pono no ke ku a hai mai i kona 'manao." lawa, ku ae Ia oEmadai i kapaia o T«rio iluna, a hai aku la i kona manao iniua 0 Atina a me na keiki a pau loa, .*' Ina e puka kekahi keiki iwaho i ka hanawai, a pela aku, aole e pono ke puka pualu aku i ka manawa hookahi;". A pehea ka pono ? " wahi a Atina, "E pono e hookuu aku ia ia i 15 minute a aku, " Ua pono no ia," wahi a Atina, a pela no oia i wehewehe ai i n'a mea a pao, a ua lilo no hoi ia i mea maikai imua o Atina a .me na haumana a pau. . O keia manao o Tario i hai ai, i kumu nona e ike ole ia ai, a hookuu ae la oia i na keiki a .pau, a hoi aku ia iakou oia ka hale moe, a ua palua ia na keiki ilokoo ka rumi hookahi, pela a pau narumi he iwakalua, a oia nei me kekahi keiki, o Tamia kona inoa, a oia kona kokoolua iloko o ka rumi hookahi, he keiki no hoi oia na kekahi kanaka waiwai o Pekina, a he keiki kanaka maikai no hoi, a i ka wa hoi 1 haalele mai ai ka la i kona mahimalama, a kani mai Ia ka bele o ka aina ahiahi, ia wa, puka like aku la na keiki e hele a hiki i ka mini aina, a pau ka ai ana, boi aku la kela amē.keia keiki, a komo aku la ma kolakou mmi, a pela oo hoi laua nei, mamuaae o ko laua nei hoomakaukau aoa e hiamoe, olelo aku la o Tario i kona hoa, oia hoi o Tnmia, " E-! auhea oe e kuu hoa moe o loko o keia rumi liookahi, kabi a kaua e noho ai iloko o na makahiki eha e hiki. mai ana, ina 'kaua e moe,' e mo« kaawale no oe ina kou kapa a me kou uluna, a pela noh«i:liju, maluna o ko kaua wahi moe hookahi,i nolaila, ke hai aku nei mawaena ou a me a'u a pau,na,makahiki eha, a o na pilikia e ae i ko kaua mau kino, mai paha kekalii,o kauajiar«ila, e hiki ia'u ke lawelaweia oe ma ke kokua ana,~a pela hoi oe ia'u." Un maikai no t ia manao imua o.Tamia, " E lohe oe i kuu kanawai i keia wa,"E olelo mai," - wahi a i: -i ■ . VI-J . » * \ Tamia, eia no la, " Ina kaua e moe, a i moe ino mai.oei iluna o'u, paa oe ia'u i ka hopuia, a uku oe in'u.i 15 keneta, a pela_ hoi au ke moe ino ia oe.; Keikela oe.e 'i'ka mea »'ir Jhe. mea kaomaha ia ika kokooluai,'i.nko la»o Tamia ia TavioH :i ;'No'kef'alitt 7Hoa ; meai hano ai'pela 7 *»>il •■«<{ H U»-r -•• • • ' •—, . oiai>hoi,u:he/tnau>keil<i kane no> hor kaua a i ; o'"T«rio. r,kpn'a hoa,,** Ua, ; liai jriai"kqV mau makua i ko laua'kanawai, aole «u'eponoka moe pa m« kekahi keiki e, •'...i• • *' '' 1 1 '' r

a pela .a pau na makahiki eha." , A hl» »ho la keia manao i mea pon" ole i konu hoa. nioe. a h»ornan»o iho la keia i na ole!o a pau a T-»* rio i olelo mai ai, a ma i» hope iho, he mau la i hala ia laua ma ia n»ho pu ana, moe ino iho la o Tamia iluna o Tario, a hoala aku la keia ia Tamia, me ka olelo aku, " Ua moe ino oe ia'u, eia kou mau wnwae'iluna o'u, nolaila, ua lohe oe i kuu kaoawai i hai aku ai ia oe, nolaila, e uku oe ia'u i na keneta he iō," a pela ra«u laua i hana ai a hiki wale i ko laua wa i puka ai. Ka hoomaka ana o va knki e ao ika hana ana o ke sililca. I ka hoomaka ana o na keiki a pau e ao i ka hana ana I ka l<»pi silika, e like me ke ano 0 na lau laau a pau o ka nahelehele, peia no ia i hana ai i ka lopi silikB, a lilo i lole silika inaikai, e like me kekahi mau lole silika maikai a kakou e ike nei i keia wa ma Hawaii nei, a o Tario, oia hookah; no ka oi ma ka hana ana i na lole silika o na ano a pau, a he hiki ia ia ke hoipa i na ano silika a pan il«ko o ka la hooknhi, e like ka makemake oke kumu, pela no ia i haua ai i na hana akamai a pau, a hiki wale i ka pau anu. o na makahiki eha. A o Tamia hoi, hfle ak ula oia a olelo ina keiki a pau loa o lakoo, i aku la oia ia Inkou, "He kau kanawai no anei ko oukou moe ana a kakou e moe nei ? " " Aole," wahi ana keiki, "Ki! ia maua 'wale no paha, i ke kau kanawai ia o bo maua moe ana, ina au e moe ino, a hoouka »ku iluna o ko'u hoa moe, Tario, paa wau ia ia i ka hopuia. ae oku aku au ia ia i 15 keneta, nolaila, oia ko'upilikiae noho nei me ko'u hoa noho ma ko maua w;thi moe, a ua uku iho nei'au i ko'u h<»a i na ke-r>c-ta he 15." pela no laua i han» ai a liiki wa!e i ko laua wa i puka ai mailoko aku-o ka hale kula ao hana silika, a kokoke mai la ka manawa e [>uka ai na haamana a pau, mai ka ha.le kula ao hana silika aku, noho iho la lakou 1 na makahiki ekolu a nie na malama keu eha. a koe aku ewalu malama, alaila, pau pono na niak:thiki eha. la wa i kuknlu hou ai o Tario i kona lauoho rne ka ako ole ia, Uoko o na mahioa ewalu i koe, o ke kumu o kona kukulu ana i koni lauoho, no ka maopopoana ia ia <» ka manawa e puka aku ai mai ka hale ao;hanasilika ak», nolaila, o keia h»na ana a Tario pela, ua lilo ia i mea henehene na kona mau ' hoa, me ko l»kou ninau mai ia ia nei, " Heaha la ke kumu o kou kokulu ana i kou lau"ho, i ane like me ko. nawahine?" Pane mai la,o T»rio, " G kukule ana au i ko'u lanoho a hiki aku i ka la e puka aku ai kakou mai keia wahi aku. oia ka Ia e ako i» ai." Eka mea heluhelu, aole oia ka oi<iio a Tario i mnnao ai, aia a hiki aku ia la, oia kona la e lu ai i kooa.Jauoho e like me ko na wahine: Pake,.a.oia no hoi kona la e hoike ai i kona hoa ii»<»e,.«ia hoi 0 Tamia a nie koua mau hoa kula a me kana kumu, iloko o kona noho pu ana.me konahoa noho, «iai, o laua wale no iloko o ko laua rumi, a aole oia i hana iki i kekahi hewa, mai kona noho ana. a hiki i kona puka ana, no kona hana ana i na hana akamai a ine ka maalea loa, i inea e huna ai ia ia ilio, a ike ole la mai oia he kaikamahine. He keu no hoi oke akamai o ka mea nona keia Kaao a kakou e ike oei, nolaila, pomaikai oe e ke kaikamahine Hawaii, ke'like pu me ka mea nona keia Kaao, au e noho la i ke'hu kai oWaialua a me na kula kaikam&hine e ae o Hawaii nei, ke hahai oe me ka hooko pono ina rula, a hiki wale i kou puka ana, alaila, n<»u ka olelo ana, "Ka hele no ia a kau i ke aki," nolaila, ua maopopo no palia ia oe e ka mea heluhelu 1 keia Kaao. Ka piila ana o Tario ame na keiki a pau, mai ka hale ao hana silika aku. A hiki i ka la i puka ai na haumana a pau, ia wa no, hoomakaukau iho la kelakeiki keia keiki i kona mau pono kino a pau, a hele aku la na keiki a pau iI«ko o ka hale ao hana silikn, e hoolohe i ka olelo a ke kumu, a ine ka haawi ana i ka uku makana no na keiki akamai loa ma ka hana ana, a hoolohe hoi ma na olelo a pau a ke kumu. la wa o Tario i olelo aku ai i ltona hoa ia Tamia, '• I kaui uu«nei ka bele kahea ea, mai hele e oe, aia a lohe oe i kuu manao," "Ae," wohi aT«ntia, ia wa, olelo akn la o Tario i kona hoa, " E hele mua oe e nuau maloko'o ka hale auau," a ae mai la o Tam:a, a hele aku la kela e auau, a pau kana auau ana, hoi niai la oia a hiki ma kahi n Tario e noho ana, olelo aku o Tario ia Tamia, " E kahi oe i kou lauoho, a e komo hoi i koakapa mnikai, a e noho malio oe maan» i, a e hele a ae hoi au e .auau." A pau ka l«ua kamailio ana, alaila, ku ae la o Tario a hele aku laiua ka hul« auau, a wehe ae la oia i kona kapa komo; a Iti aku la i kona lauoho, a koe o kona niau pale-koki a me kona apo-ili. ma kona mau waiu ina k«na umauma, ia wa oia i kahea maiaiia Taiiiia. (Aole ipau.) . Pakele mai make i ka pi:.—He palapala kai hiki mai io makuu nei e hai mai ana i ka pakele ana o kekah'i make i ka pn ma Waikiki.- i ka wa a ntt kanaka nei e hana ana i kekuhi loi ai, ia ia e huna ana, kani mai la ka pu, ia manawa, ku iho la ka um'uuma o i|t kanaka n'ei i ka4u,:a>pii ae la oia maluna o .kuauna, a nana pono aku la i ka mea nana i ki mai, a ike aku la oia he kanaka paahao ka mea nana.i lei mai. ,A i kona hele,ana a kamailio me ka luna paahao aole ka i ekemu ia rnai. Ee keu loa no kela lima' paah'ao,. he mana no ka koiia e haawi aku . i ka pu i ke kanāka paahao e ki i ko kanaka. Ueaha ka I ka mea i hoopii ole ai i ka'Lunanakaiiawai, aia ilaila e poohn ai ka lae a ,me .ka 010 o ka mea aaua i ki i k'a pu .