Ke Au Okoa, Volume II, Number 6, 28 May 1866 — No ko ka Bihopa mau hana ma Amerika. [ARTICLE]

No ko ka Bihopa mau hana ma Amerika.

[Koena keia o ka pule i hala ]

I ka hiki ole ana i na kamu K»lavina ma Amenka, kej)aneikeia mau mea, ua lawe mai lakou i na olelo, " o ke kumu" ka o ka noho ana o ka Bihopa ma H;twaii nei, oia n<> ka mekemake e kokua i ka Moi, ehoohui aku i keia Pae Aina me ke Aupuni o Beritania, a e hoouuku i ka m»na Amerika. Ax», muh»pe koke iho, ike koke ae la na kanaka o Amerika i ke ano hoopunipuni loa o keia mau olelo. Olelo iho la na kanaka, " Ka ! Ina he oiaio keia mau olelo, alailn, heaha la ka ! ka Bihopa o Hon»lulu, e hele mai nei i Amerika nei, e noi ai i ko Amerika Ekalesia oiaio, i mau kahuna Ainerjka, a i d«la h»i kekahi e kokua aku ai i kooa mau manno, a e kue aku ai i ko Amerika ? " Ua akaaka na mea a pau i keia mau olelo lupuwale i pai ia no ka Bihopa. A pela no hoi o Mr. Seward, ke Kuhina o ko iia Aina.e ina Amerika f i k<ma hoike ana aku i kq Bibopa i ka Peresid«na o Amerika Muipuia. Ue akaaka like lakou a pau i ka lohe ana i keia mnu «lelo mni ka waha maioke Kuhina, oo keia manao naaupo o ka poe Kalawma. .. . hiki ia knkou ke manaolana ua lawe ia ia Mr. Seward, ka malama ana i na pono oko Amerika poe ma Hawaii nei, a he hoa'loha maikai I»a no hoi oia no ka Bihopa. Aka hoi, i kela pule i hnlaaenei, lawemai la ke Kuokoa i na olelo m«i kekahi nup«pa o Enelani, oia hoi ka London Review, a mamuli o ka olelo a ua nupepa la e olelo ann, " E hooikaika ka ma ka lioouna aoa i ke ko* kua Ekaleaia Enelani ma Hawaii, i meaeemi ai ka mana nui o ko Amerika pne. malaila." He olelo nuaupo ia na ia nupepa, a he ano ku ole no hoi i ka pololei. Aia mnloko o ka £kalesia Enolani ma Hawaii nei, he mau hoahanau Enelmi ma Hawaii nei a be mau hoanau hoi keknhi. . O kekahi kmnu ia i holo "i ka Bihopa i Amerika, i hiki ai i ko Amerika Ekulesia ke kokua mai i mau kahuna no ka poe Amerika ma Hawaii nei. Aolo i like ko ka Bihopa manao me ka manao.o kaLo.don Review, a na nui no lioi

na nupepa mu Eueluui ia kakau no keia mea, aka, me ke ano okoa loa nae. Healia la hoi ka mea i lawe ole niai ai i na olelo a ka Bihopa o Ladana, " 0 kekahi kuma i hoonnaia ai ka Eiliopa i Honolulu i kamu e hoolokahi ai i ka mauao o ko Enelani poe me ko Amenka i mau lioa'loha maikai ma ka hoohui ana ia lakou iho iloko o ka Ekalesia hookahi." ī mea e maopopo ai ka pololei a me ka oiaio, he mea kupono i ka Nupepa Kuokoa ke la\re mai i na olelo kue i ka Bihopa a me na olelo e kokua ana i ka Bihopa, a i pai ia ma na nupepa o Amenka a me Beritania i mea e maopopo ai ka oiaio i ko Hawaii n<M, aole o ka lawe kapnkahi, a hoike wale mm no i na mea i hana ia ma kekahi aoao a huna i kekahi. Ina e olelo mai ke Kuokoa i na mea ana e olelo mai ai, manaoio no anei kakou ina mea a pau loa ana e olelo mai ai ? Aole loa ! Elike mena mea i hoopuka mamua i pili no ke koho Elele ana o ke Kau Kumpkanawai oka M. H. 1864, i hala ae nei. Pela no hoi e manaoio ole ia aku ai na olelo a ka Londtin Review.

O na kahuna o ka Ek»lesi:i Epikopo i keia wa he awili he mau Kah«na Enelani kekahi a he mau kahona Amerika kekahi a hookahi kanaka Hawaii. Ona Enelani o Rev. Masona ma, ame Rpv. E. C. Kingtona. Na Kahuna Amerika oia no » Rpv. Gallagher, Rev. Whipple (kaikaina o ka Bihopa o Minesota ma Amerika) a me Mr. Post, e noho nei ma Kaalaa. H»ok»hi kanaka Hawaii b Rev. W. H. Hoapili Kaauwai. A hookahi Bihopa (oia hoi ka aposetole) oia ka Bihopa o Honolulu.

Aia hoi ekolu Kahuna Amerika a ekolu Knhuna Eaelani, aole keia he hoike e make-m-ike ana ha Bihopa e hoenii i ka mana i loaa, i ko Amerika poe ma keia pae aina. A ms keia holo ana aku ner o ka B'liopa i Amerika e maopopo ai aole ka he hookahi wale no Ekalesia Amerika, aka, he nui wale na Amerika e ae. e. inanno ana o. ka Ekalesia ka Ekalesia oiaio o Amenka e ulu ikaika ana ma Amenka ina la a pau e hele nei, a'i mana» nui i ko lakou kulana ka a me ka Hae Amen'ka « Iike me ka manao oui o ke Kuokoa a ine ka poe e hahai ana mahope ona maanei. Ua huhu paha ka poe Kalawina Amorika no ka holo ana aKu nei o ka* Eihopa a hiki i Amerika e kaua aku ana ia lakou iloko o k<> lakou kahua p»noi 1 Ua olelo lakou i na mea a pau e kue ana i ko ka Bih..pa holo ana aku nei. no ka mea, ua ko kana mau hana. Penei ka olelo a k<*kahi mau' nupepa no Nu Ioka. O ka New T»rk Express, a me ka New Tork Daily Times. O ka Daily Times, he nupepa ia i koku» nui ta e ka Peresiden;i o Amenka a nie ke Aupnni. Penei ka olelo a ka New Tork Express. " Ua Iawe ia na oibana o ke anaina H«*molele a ka Haku ma ka luakini o ke Kahikolu. i keia kakahiaka ma-ka hora umi no ke nloha ana i ka hoi ana a mr ka hoRnrj ar.a ia Thomas Nettleohiss Staley D D. ka Haku >Bihopd o Honolulu, o ko Hawaii Pae Aina, ka mea o hoi ana ma ke kaliua o kana hana." . Ua noho lialīu oia no kekahi mau pule iloko o keia kulanakauhale; a ua nui k<>na mau hoaaloha, i <>i aku hoi, ko oiakou manao ana, no koua kue km<> ia ana me ka p<>l»lei ole oia kne ana. no ke ano o koua noho Ekalesii> ana ma ka Pap Aina o Hawaii Ua makemake oia e h»olauna me ka h"ohui ana i ■ e kokua ia ana aku e -ka Ekalesia o Amerika, ma ka hoouna ana aku ina Misionan ma ia wahi. Ua nui ka kona manao no na mra i pili i kana mea i holo mai ai maanei. U» hookipa ia mai oia e Secretaiy Seward (ke Kuhina o ko na aina e «na Amerika.) A ua hookipa muikai ia «ia e na kahunn a me na hoahanau. Mamnaiho o kona' h»lo ana aku nei, ua nui na kahuna a me na hoahanau i hooia aku i ko Iakou manao nui no ka.holo pono o kana mau hana ma kahi ana e hol» aku ai. Penei ka olelo a ka nupepa New Tork Drtily Times. Ua holo aku ka Bihopa i ke awakea maluna o ka PaMpika mokuahi alo leta Jlrisona, no Aapioewnla.. He kanaka EneUni oia ma ka hanau ana, aka, ua h"0kupa oia ia ia ih» i inakaainana no ka M»i Kamehameha. Ua nui 'kona kokua no ka mana» ana e hoouna ia i mau Kahuna Amerika no kona kihapai, a na ae o Secretory Seward i keia mea. A i hahai pu ia aku, e ke aloha a me ka manaolana e hol»pono aoa kana mau hana ma kona kihapai e na.kahuna a me na hoahaom. Ua lohe pu mai no hoi aa ma kekahi palap«la ua kauoha mai o Kapena Ki ia Mr Whipple e h»lo aku ma Ulupalakua i na ahiahi a pnu ke pnu-ae ka pule ana ma Wailuka i ke kaknhiaka. O kekiihi hoike kukaawal.e mawaho no.k» nlelo ino ole o ka Bif>opa, <>ia no ka hele ana o ke keiki a Lyman i Bosrt»na a me ke keiki aKoana ina Nii Ioka, e hoolohe ina olelo a.ua Bih»pa nei.ma na halawai ana i olelo ai Ma keiamau wahi a elua 1 hai»lelo ai ka Bihopa no ka hana a na Misi»nari, a ua lobe lana i k»na mau olelo, a ua hoomaikai aku laua i k« Bihopn uo knna mau oleln ku i ke alnha a me ka lokomaikai Me ko laua hooinio niai ina olelo n ka Bihopa, no ka ua noho laua ma Hawaii nei. He hele mau laua i ka pilenn ka luukini Epikopo ma Bo> setona a me Nu Ioka. a ua olelo mahlaua i ka Bihopa no. ko lau» makeuiake i ka Buke pule a me ke ano o ka Hoomana, no ka mea, un ku i na kuhikuhina ■> kn Palapala Hemnlele a me na nio»lelo Ekalesin i pili no ka H«i»inaiia pololei ana i ke Akua.

. Nn ka lioolHhM pinenine o kn Nupppn Kookoa i ka Hooinnna i hoowtthawaba nui ia, noInila, e hoopuka niai nna au i ko'u kumu i hu--1 i hi inahop<> o keia Hoomanai hoowahawaha nni ia. Aole no kon» lilo ana i Ekaleaia n» Enelani a me Amenko, aka, no kona kuleana paa iloko o kn Enaleain Knlolika ka £kalesia hookahi a Kristo i kokulu ai nia ka honua nei. Ahe EkaleaiH na ka'Moi Kamehameha IV i kauolia aku ia Vietoria e lnwe< inai no kona lahui knnaka. • J. Eaimiola. Honolula, Muy 16, 1866.